Υπόθεση C‑321/21 P

Ryanair DAC

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

 Απόφαση του Δικαστηρίου (τέταρτο τμήμα) της 28ης Σεπτεμβρίου 2023

«Αίτηση αναιρέσεως – Κρατική ενίσχυση – Άρθρο 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ – Δανική αγορά αεροπορικών μεταφορών – Ενίσχυση χορηγηθείσα από το Βασίλειο της Δανίας υπέρ αεροπορικής εταιρίας εν μέσω της πανδημίας COVID 19 – Προσωρινό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενισχύσεως – Εγγύηση του Δημοσίου επί πιστώσεως με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο – Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί μη διατυπώσεως αντιρρήσεων – Ενίσχυση για την επανόρθωση της ζημίας που υπέστη ένας μόνον ζημιωθείς – Αρχές της αναλογικότητας και της απαγορεύσεως των διακρίσεων – Ελευθερία εγκαταστάσεως και ελεύθερη παροχή υπηρεσιών»

1.        Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Απαγόρευση – Παρεκκλίσεις – Ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά – Ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή από άλλα έκτακτα γεγονότα – Εγγύηση επί πιστώσεως με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο χορηγηθείσα σε μία μόνον αεροπορική εταιρία εν μέσω της πανδημίας COVID‑19 – Εμπίπτει – Εγγύηση μη χορηγηθείσα υπέρ όλων των αεροπορικών εταιριών οι οποίες είχαν υποστεί ζημίες – Δεν ασκεί επιρροή

(Άρθρο 107 § 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 18-33)

2.        Αναίρεση – Λόγοι – Πεπλανημένη εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών και των αποδεικτικών στοιχείων – Απαράδεκτο – Έλεγχος από το Δικαστήριο της εκτιμήσεως των πραγματικών περιστατικών και των αποδεικτικών στοιχείων – Αποκλείεται, πλην της περιπτώσεως παραμορφώσεως του περιεχομένου τους – Λόγος με τον οποίο προβάλλεται παραμόρφωση των πραγματικών περιστατικών – Ανάγκη επακριβούς μνείας των παραμορφωθέντων στοιχείων και καταδείξεως των σφαλμάτων αναλύσεως τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα την παραμόρφωση αυτή – Η παραμόρφωση πρέπει να προκύπτει προδήλως από τα στοιχεία της δικογραφίας

(Άρθρο 256 § 1, δεύτερο εδάφιο, ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, πρώτο εδάφιο· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 168 § 1, στοιχείο δʹ)

(βλ. σκέψεις 53-59)

3.        Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Απαγόρευση – Παρεκκλίσεις – Ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά – Ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή από άλλα έκτακτα γεγονότα – Εγγύηση επί πιστώσεως με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο χορηγηθείσα σε μία μόνον αεροπορική εταιρία εν μέσω της πανδημίας COVID‑19 – Εκτίμηση της αναλογικότητας υπό το πρίσμα του ύψους της ενισχύσεως

(Άρθρο 107 § 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 63-67, 71-74)

4.        Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Απαγόρευση – Παρεκκλίσεις – Ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά – Ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή από άλλα έκτακτα γεγονότα – Εγγύηση επί πιστώσεως με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο χορηγηθείσα σε μία μόνον αεροπορική εταιρία εν μέσω της πανδημίας COVID‑19 – Συμβατό της ενισχύσεως με την εσωτερική αγορά παρά τον αποκλειστικό χαρακτήρα της – Προϋποθέσεις

(Άρθρο 107 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 89-96)

5.        Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αρχές – Ίση μεταχείριση – Διάκριση λόγω ιθαγενείας – Απαγόρευση βάσει του άρθρου 18 ΣΛΕΕ – Επικουρικός χαρακτήρας σε σχέση με τους προβλεπόμενους από τη Συνθήκη ΛΕΕ ειδικούς κανόνες απαγορεύσεως των διακρίσεων – Άρθρο 107, παράγραφοι 2 και 3, ΣΛΕΕ, το οποίο προβλέπει τέτοιους ειδικούς κανόνες

(Άρθρα 18 και 107 § 2 και 3 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 97-100)

6.        Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Απαγόρευση – Παρεκκλίσεις – Ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά – Ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή από άλλα έκτακτα γεγονότα – Εγγύηση επί πιστώσεως με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο χορηγηθείσα σε μία μόνον αεροπορική εταιρία εν μέσω της πανδημίας COVID‑19 – Ενίσχυση συμβατή με την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ – Εκτίμηση της ενισχύσεως υπό το πρίσμα της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και της ελευθερίας εγκαταστάσεως – Προϋποθέσεις

(Άρθρα 49, 56 και 107 § 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 118-124)

7.        Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Απαγόρευση – Παρεκκλίσεις – Ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά – Ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή από άλλα έκτακτα γεγονότα – Εγγύηση επί πιστώσεως με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο χορηγηθείσα σε μία μόνον αεροπορική εταιρία εν μέσω της πανδημίας COVID‑19 – Εκτίμηση υπό το πρίσμα του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ – Απόφαση της Επιτροπής διαπιστώνουσα ότι η ενίσχυση συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά χωρίς να έχει κινηθεί η επίσημη διαδικασία έρευνας – Προσβολή των διαδικαστικών δικαιωμάτων των ενδιαφερόμενων μερών – Προϋποθέσεις – Ενδιαφερόμενα μέρη τα οποία οφείλουν να αποδείξουν την ύπαρξη αμφιβολιών όσον αφορά το ζήτημα αν η ενίσχυση συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά

(Άρθρο 107 § 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 131-140)

8.        Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Απόφαση της Επιτροπής περί μη διατυπώσεως αντιρρήσεων όσον αφορά καθεστώς ενισχύσεων ή μέτρο ενισχύσεως – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Περιεχόμενο

(Άρθρα 107 § 2, στοιχείο βʹ, και 296, ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 144-149)

Σύνοψη

Τον Απρίλιο του 2020 το Βασίλειο της Δανίας και το Βασίλειο της Σουηδίας κοινοποίησαν στην Επιτροπή δύο χωριστά μέτρα ενισχύσεως υπέρ της αεροπορικής εταιρίας SAS AB, καθένα εκ των οποίων συνίστατο σε εγγύηση επί πιστώσεως με ανανεώσιμο πιστωτικό όριο ανώτατου ποσού 1,5 δισεκατομμυρίου σουηδικών κορωνών (στο εξής: επίμαχα μέτρα). Σκοπός των εν λόγω μέτρων ήταν να αποζημιωθεί εν μέρει η SAS για τη ζημία που οφειλόταν στην ακύρωση ή στον εκ νέου προγραμματισμό των πτήσεών της κατόπιν της επιβολής περιορισμών στις μετακινήσεις εν μέσω της πανδημίας COVID‑19.

Το σουηδικό μέτρο ενισχύσεως κοινοποιήθηκε αμέσως μετά την εκ μέρους της Επιτροπής έγκριση, βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 3, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ (1), σουηδικού καθεστώτος εγγυήσεως δανείων προς στήριξη ορισμένων αεροπορικών εταιριών εν μέσω της πανδημίας COVID‑19 (2). Συναφώς, η Σουηδία είχε επιβεβαιώσει ότι η SAS, η οποία αντιμετώπιζε δυσχέρειες στη λήψη δανείων από πιστωτικά ιδρύματα στο πλαίσιο του σουηδικού καθεστώτος εγγυήσεων δανείων, θα ετύγχανε είτε ενισχύσεως βάσει του εν λόγω καθεστώτος είτε της κοινοποιηθείσας νέας εγγυήσεως, αλλά δεν θα υπαγόταν σε αμφότερα τα μέτρα.

Με αποφάσεις της 15ης Απριλίου 2020 (3) και της 24ης Απριλίου 2020 (4), η Επιτροπή χαρακτήρισε τα επίμαχα μέτρα ως κρατικές ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ. Κατά τη διάταξη αυτή, οι ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από θεομηνίες ή άλλα έκτακτα γεγονότα συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά.

Η αεροπορική εταιρία Ryanair άσκησε προσφυγές με αίτημα την ακύρωση των εν λόγω αποφάσεων, οι οποίες όμως απορρίφθηκαν με δύο αποφάσεις του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (5).

Οι αιτήσεις αναιρέσεως που άσκησε η Ryanair κατά των εν λόγω αποφάσεων απορρίπτονται από το Δικαστήριο (6), το οποίο επιβεβαιώνει, στο συγκεκριμένο πλαίσιο, ότι μέτρα ενισχύσεως ληφθέντα προς αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID‑19 μπορούν νομίμως να αφορούν μία μόνον επιχείρηση, ακόμη και αν οι ανταγωνιστές της επηρεάζονται επίσης από την πανδημία αυτή.

Εκτίμηση του Δικαστηρίου

Κατ’ αρχάς, το Δικαστήριο επικυρώνει την ανάλυση του Γενικού Δικαστηρίου κατά την οποία ενίσχυση χορηγούμενη βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ και αποσκοπούσα στην αντιμετώπιση έκτακτου γεγονότος μπορεί, όπως εν προκειμένω, να χορηγείται σε μία μόνον επιχείρηση, αποκλειομένων όλων των άλλων ζημιωθεισών επιχειρήσεων.

Συναφώς, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι από τη διατύπωση του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ, ερμηνευόμενη υπό το πρίσμα του σκοπού της διατάξεως, ουδόλως προκύπτει ότι θα μπορούσε να κριθεί συμβατή με την εσωτερική αγορά μόνον ενίσχυση χορηγούμενη στο σύνολο των επιχειρήσεων που επλήγησαν από τις ζημίες τις οποίες προκάλεσε ένα έκτακτο γεγονός.

Βεβαίως, εάν, κατά την εξέταση μέτρου ενισχύσεως ληφθέντος βάσει της ως άνω διατάξεως, η Επιτροπή διαπιστώσει ότι η επιλογή του δικαιούχου δεν είναι σύμφωνη με τον σκοπό της αντισταθμίσεως των δυσχερειών που έχουν προκληθεί άμεσα από έκτακτο γεγονός και ότι υπαγορεύεται, επομένως, από άλλες εκτιμήσεις που είναι ξένες προς αυτόν, το εν λόγω μέτρο δεν μπορεί να κριθεί συμβατό με την εσωτερική αγορά.

Ωστόσο, απλώς και μόνον το ότι ενίσχυση χορηγείται σε μία μόνον επιχείρηση, μεταξύ πλειόνων επιχειρήσεων που έχουν δυνητικώς ζημιωθεί από έκτακτο γεγονός, δεν συνεπάγεται και ότι η συγκεκριμένη ενίσχυση επιδιώκει κατ’ ανάγκην την επίτευξη άλλων σκοπών, πλην εκείνου τον οποίο επιδιώκει το άρθρο 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ, ή ότι χορηγείται αυθαιρέτως.

Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο απορρίπτει και τα επιχειρήματα της Ryanair περί του ότι ο σκοπός της εν λόγω διατάξεως προϋποθέτει ότι το οικείο κράτος μέλος ενεργεί ως «τελικός ασφαλιστής», ο οποίος παρέχει την ίδια προστασία σε όλες τις επιχειρήσεις που είναι εκτεθειμένες σε ορισμένα έκτακτα γεγονότα, δεδομένου ότι τέτοια ερμηνεία δεν προκύπτει ούτε από το γράμμα ούτε από τον σκοπό του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ.

Ως εκ τούτου, το Γενικό Δικαστήριο δεν υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο κρίνοντας ότι, παρά το γεγονός ότι τα επίμαχα μέτρα δεν εφαρμόσθηκαν στο σύνολο των επιχειρήσεων που είχαν υποστεί ζημίες λόγω της πανδημίας COVID‑19, η Επιτροπή ορθώς τα χαρακτήρισε ως ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ.

Εξάλλου, αντιθέτως προς όσα υποστήριξε η Ryanair, το γεγονός ότι η Επιτροπή είχε κηρύξει το σουηδικό καθεστώς εγγυήσεων δανείων συμβατό με την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 3, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ δεν απέκλειε τη δυνατότητά της να κρίνει τη νέα εγγύηση που κοινοποίησε το Βασίλειο της Σουηδίας συμβατή με την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ. Πράγματι, γεγονός όπως η πανδημία COVID‑19 μπορεί να χαρακτηρισθεί τόσο ως «έκτακτο γεγονός», κατά την έννοια της δεύτερης εκ των ως άνω διατάξεων, όσο και ως γεγονός που συνεπάγεται «σοβαρή διαταραχή της οικονομίας», κατά την έννοια της πρώτης εξ αυτών, δεδομένου ότι η Συνθήκη ΛΕΕ δεν αντιτίθεται σε ταυτόχρονη εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων, εφόσον πληρούνται οι αντίστοιχες προϋποθέσεις εφαρμογής τους.

Εν συνεχεία, στο πλαίσιο του ελέγχου της αναλογικότητας, το Δικαστήριο επιβεβαιώνει μεν ότι ατομική ενίσχυση χορηγούμενη βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ δεν μπορεί να υπερβαίνει τις ζημίες που υπέστη ο δικαιούχος της εξαιτίας του συγκεκριμένου έκτακτου γεγονότος, αλλά απορρίπτει τις αιτιάσεις της Ryanair κατά τις οποίες το Γενικό Δικαστήριο όφειλε να λάβει υπόψη ενδεχόμενη υπεραντιστάθμιση υπέρ της SAS υπό το πρίσμα των ζημιών που υπέστησαν οι λοιπές αεροπορικές εταιρίες που δραστηριοποιούνται στη Σουηδία και στη Δανία. Επ’ αυτού, το Δικαστήριο επισημαίνει, αφενός, ότι το ζήτημα αν και σε ποιον βαθμό και άλλες εταιρίες υπέστησαν ζημίες λόγω της πανδημίας COVID‑19 στερείται σαφώς σημασίας για την εκτίμηση ενδεχόμενης υπεραντισταθμίσεως υπέρ της SAS. Αφετέρου, δεδομένου ότι το Βασίλειο της Δανίας και το Βασίλειο της Σουηδίας δεν όφειλαν να λάβουν υπόψη το σύνολο των ζημιών τις οποίες προκάλεσε η πανδημία COVID‑19 ή να χορηγήσουν ενίσχυση σε όλες τις επιχειρήσεις που υπέστησαν ζημίες, η έγκριση, βάσει του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ, της χορηγήσεως ενισχύσεως με αποκλειστική δικαιούχο τη SAS δεν προϋπέθετε την εκ μέρους της Επιτροπής απόδειξη του ότι η προκληθείσα από τη συγκεκριμένη πανδημία ζημία είχε ζημιώσει μόνον τη συγκεκριμένη επιχείρηση.

Επιπλέον, ορθώς έκρινε το Γενικό Δικαστήριο ότι, στην περίπτωση ενισχύσεως υπό τη μορφή εγγυήσεως επί πιστώσεως, το ποσό της χορηγηθείσας στον δικαιούχο ενισχύσεως το οποίο πρέπει να λάβει υπόψη η Επιτροπή, προκειμένου να καθορίσει αν υπάρχει ενδεχόμενη υπεραντιστάθμιση, αντιστοιχεί, κατ’ αρχήν, στη διαφορά μεταξύ του επιτοκίου που μπορούσε να επιτύχει ο εν λόγω δικαιούχος χάρη στο επίμαχο μέτρο ή ελλείψει αυτού κατά τον χρόνο εκδόσεως της αποφάσεως της Επιτροπής. Αντιθέτως, για τον προσδιορισμό αυτόν, η Επιτροπή δεν πρέπει να λάβει υπόψη τυχόν πλεονέκτημα το οποίο θα μπορούσε εμμέσως να αποκομίσει εντεύθεν ο δικαιούχος, όπως είναι το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που οφείλεται, ενδεχομένως, στο ότι ήταν ο μόνος δικαιούχος της ενισχύσεως.

Το Δικαστήριο επικυρώνει επίσης το συμπέρασμα του Γενικού Δικαστηρίου ότι τα επίμαχα μέτρα δεν αντιβαίνουν στην αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων απλώς και μόνον λόγω του εγγενώς αποκλειστικού χαρακτήρα τους, δεδομένου ότι το δίκαιο της Ένωσης επιτρέπει στα κράτη μέλη να χορηγούν ατομικές ενισχύσεις, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται όλοι οι όροι του άρθρου 107 ΣΛΕΕ.

Το Δικαστήριο υπενθυμίζει συναφώς ότι, μολονότι το άρθρο 107, παράγραφος 1, ΣΛΕΕ θέτει την αρχή ότι δεν συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά μέτρα που πληρούν τις προϋποθέσεις της εν λόγω διατάξεως, μεταξύ των οποίων καταλέγεται η απαίτηση περί επιλεκτικού χαρακτήρα, εντούτοις οι παράγραφοι 2 και 3 του ίδιου άρθρου προβλέπουν ορισμένες παρεκκλίσεις από τη συγκεκριμένη αρχή. Ως εκ τούτου, κρατικές ενισχύσεις χορηγούμενες για αναγνωρισμένο βάσει των παρεκκλίσεων αυτών σκοπό και εντός των ορίων αυτού που είναι αναγκαίο και αναλογικό σε σχέση με την επίτευξή του δεν πρέπει να κρίνονται ασύμβατες με την εσωτερική αγορά λαμβανομένων μόνον υπόψη των χαρακτηριστικών ή των αποτελεσμάτων τα οποία είναι συμφυή με κάθε κρατική ενίσχυση, ήτοι, μεταξύ άλλων, για λόγους απτόμενους του επιλεκτικού χαρακτήρα της ενισχύσεως ή του ότι νοθεύει τον ανταγωνισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, το Δικαστήριο απορρίπτει, επιπλέον, τον ισχυρισμό της Ryanair ότι το Γενικό Δικαστήριο υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο καθόσον δεν εφάρμοσε την αρχή της απαγορεύσεως των διακρίσεων λόγω ιθαγενείας, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 18 ΣΛΕΕ, αλλά εξέτασε τα επίμαχα μέτρα με γνώμονα το άρθρο 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ. Πράγματι, κατά πάγια νομολογία, το άρθρο 18 ΣΛΕΕ μπορεί να εφαρμοστεί αυτοτελώς μόνο σε διεπόμενες από το δίκαιο της Ένωσης καταστάσεις για τις οποίες η Συνθήκη ΛΕΕ δεν προβλέπει ειδικούς κανόνες απαγορεύσεως των διακρίσεων. Κατά το Δικαστήριο, όμως, οι παρεκκλίσεις που προβλέπει το άρθρο 107, παράγραφοι 2 και 3, ΣΛΕΕ συνιστούν τέτοιους ειδικούς κανόνες.

Το Γενικό Δικαστήριο ωσαύτως δεν υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο απορρίπτοντας τις αιτιάσεις της Ryanair περί παραβάσεως των διατάξεων περί ελεύθερης παροχής υπηρεσιών και περί ελευθερίας εγκαταστάσεως. Συναφώς, το Δικαστήριο επισημαίνει ότι, προκειμένου η Ryanair να αποδείξει ότι τα επίμαχα μέτρα, λόγω του ότι χορηγήθηκαν αποκλειστικώς στη SAS, παρεκώλυαν την ελευθερία εγκαταστάσεως και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, έπρεπε να καταδείξει ότι παρήγαν περιοριστικά αποτελέσματα που έβαιναν πέραν εκείνων που είναι συμφυή με κρατική ενίσχυση χορηγηθείσα σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 107, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, ΣΛΕΕ. Με τα επιχειρήματα που προέβαλε, όμως, η Ryanair απλώς και μόνον βάλλει κατά της επιλογής της SAS ως μόνης δικαιούχου των επίμαχων μέτρων και κατά των συνεπειών της επιλογής αυτής, μολονότι η συγκεκριμένη επιλογή ήταν συμφυής με τον επιλεκτικό χαρακτήρα των εν λόγω μέτρων.

Τέλος, το Δικαστήριο απορρίπτει τον λόγο αναιρέσεως κατά τον οποίο το Γενικό Δικαστήριο παρέβλεψε τις απαιτήσεις περί αιτιολογήσεως των αποφάσεων της Επιτροπής για τη μη διατύπωση αντιρρήσεων και, ως εκ τούτου, τις δύο αιτήσεις αναιρέσεως της Ryanair στο σύνολό τους.

1      Κατά την εν λόγω διάταξη, οι ενισχύσεις για την προώθηση σημαντικών σχεδίων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ή για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους δύνανται να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά.

2      Απόφαση C(2020) 2366 final, σχετικά με την κρατική ενίσχυση SA.56812 (2020/N) – Σουηδία – Covid-19: Καθεστώς εγγυήσεως δανείων υπέρ αεροπορικών εταιριών (ΕΕ 2020, C 269, σ. 1).

3      Απόφαση C(2020) 2416 final της Επιτροπής, της 15ης Απριλίου 2020, σχετικά με την κρατική ενίσχυση SA.56795 (2020/N) – Δανία – Αποζημίωση για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν στη SAS από την πανδημία COVID‑19 (ΕΕ 2020, C 220, σ. 7).

4      Απόφαση C(2020) 2784 final της Επιτροπής, της 24ης Απριλίου 2020, σχετικά με την κρατική ενίσχυση SA.57061 (2020/N) – Σουηδία – Αποζημίωση για την αποκατάσταση των ζημιών που προκλήθηκαν στη SAS από την πανδημία COVID‑19 (ΕΕ 2020, C 220, σ. 9).

5      Αποφάσεις της 14ης Απριλίου 2021, Ryanair κατά Επιτροπής (SAS, Δανία· COVID‑19) (T‑378/20, EU:T:2021:194) και Ryanair κατά Επιτροπής (SAS, Σουηδία· COVID‑19) (T‑379/20, EU:T:2021:195).

6      Η αίτηση αναιρέσεως που ασκήθηκε κατά της αποφάσεως στην υπόθεση T‑379/20 απορρίπτεται με την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C‑320/21 P. Η αίτηση αναιρέσεως που ασκήθηκε κατά της αποφάσεως στην υπόθεση T‑378/20 απορρίπτεται με την απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση C‑321/21 P.