1. 

Προδικαστικά ερωτήματα – Απάντηση που μπορεί να συναχθεί σαφώς από τη νομολογία – Εφαρμογή του άρθρου 99 του Κανονισμού Διαδικασίας

(Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 99)

(βλ. σκέψη 21)

2. 

Προδικαστικά ερωτήματα – Ερμηνεία – Διαχρονικά αποτελέσματα των αποφάσεων περί ερμηνείας – Αναδρομική ισχύς

(Άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψη 24)

3. 

Πράξεις των οργάνων – Οδηγίες – Εκτέλεση από τα κράτη μέλη – Ανάγκη εξασφάλισης αποτελεσματικότητας των οδηγιών – Υποχρεώσεις των εθνικών δικαστηρίων – Υποχρέωση σύμφωνης ερμηνείας – Περιεχόμενο – Contra legem ερμηνεία του εθνικού δικαίου – Δεν εμπίπτει

(Άρθρο 4 § 3 ΣΕΕ· άρθρο 288 ΣΛΕΕ)

(βλ. σκέψεις 27-29)

4. 

Προστασία των καταναλωτών – Καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές – Οδηγία 93/13 – Διαπίστωση του καταχρηστικού χαρακτήρα μιας ρήτρας – Περιεχόμενο – Εθνική ρύθμιση που επιτρέπει στον εθνικό δικαστή που διαπιστώνει την ακυρότητα καταχρηστικής ρήτρας να αναθεωρεί το περιεχόμενό της – Απόφαση του Δικαστηρίου που διαπιστώνει την αντίθεση τέτοιας ρύθμισης προς την οδηγία 93/13 – Ρύθμιση που δεν έχει ακόμη τροποποιηθεί κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης – Μη εφαρμογή της διάταξης αυτής από τον εθνικό δικαστή – Επιτρέπεται – Παραβίαση της αρχής της ασφάλειας δικαίου – Δεν συντρέχει – Επαλήθευση σύμφωνης ερμηνείας εναποκείμενη στο εθνικό δικαστήριο

(Οδηγία 93/13 του Συμβουλίου, άρθρο 6 § 1)

(βλ. σκέψεις 30-33, διατακτ. 1)

5. 

Προστασία των καταναλωτών – Καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές – Οδηγία 93/13 – Διαπίστωση του καταχρηστικού χαρακτήρα μιας ρήτρας – Περιεχόμενο – Εθνική ρύθμιση που επιτρέπει στον εθνικό δικαστή που διαπιστώνει την ακυρότητα καταχρηστικής ρήτρας να αναθεωρεί το περιεχόμενό της – Δεν επιτρέπεται

(Οδηγία 93/13 του Συμβουλίου, άρθρο 6 § 1)

(βλ. σκέψεις 36, 40, 41)

6. 

Προστασία των καταναλωτών – Καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές – Οδηγία 93/13 – Διαπίστωση του εν μέρει καταχρηστικού χαρακτήρα μιας ρήτρας – Περιεχόμενο – Διατήρηση σε ισχύ του μη καταχρηστικού τμήματος της ρήτρας επιφέρουσα τροποποίηση του περιεχομένου της – Δεν επιτρέπεται – Υποκατάσταση, εκ μέρους του εθνικού δικαστή, καταχρηστικής ρήτρας από διάταξη εθνικού δικαίου – Επιτρέπεται – Προϋποθέσεις

(Οδηγία 93/13 του Συμβουλίου, άρθρα 6 και 7)

(βλ. σκέψεις 42-46, διατακτ. 2)

1) 

Το δίκαιο της Ένωσης, και ιδίως η αρχή της ασφάλειας δικαίου, έχει την έννοια ότι δεν αντιτίθεται στη μη εφαρμογή από εθνικό δικαστή διάταξης του εθνικού δικαίου που του επιτρέπει να αναθεωρεί καταχρηστική ρήτρα σύμβασης μεταξύ επαγγελματία και καταναλωτή, σε περίπτωση στην οποία η διάταξη αυτή, η οποία, με την απόφαση της 14ης Ιουνίου 2012, Banco Español de Crédito (C-618/10, EU:C:2012:349), κρίθηκε αντίθετη προς το άρθρο 6, παράγραφος 1, της οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 1993, σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές, δεν είχε ακόμη αποτελέσει αντικείμενο νομοθετικής τροποποίησης, σύμφωνα με την απόφαση αυτή, κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης.

2) 

Η αρχή της ασφάλειας δικαίου έχει την έννοια ότι δεν επιτρέπει στον εθνικό δικαστή ο οποίος διαπίστωσε τον καταχρηστικό χαρακτήρα συμβατικής ρήτρας, κατά την έννοια του άρθρου 3 της οδηγίας 93/13, να αναθεωρήσει το περιεχόμενο της ρήτρας αυτής, με αποτέλεσμα να υποχρεούται ο δικαστής αυτός να αποστεί από την εφαρμογή της. Ωστόσο, τα άρθρα 6 και 7 της οδηγίας αυτής δεν αντιτίθενται στην υποκατάσταση, εκ μέρους του εθνικού δικαστή, μιας τέτοιας ρήτρας από διάταξη ενδοτικού δικαίου, εφόσον η επίμαχη σύμβαση δανείου δεν μπορεί να εξακολουθήσει να ισχύει σε περίπτωση κατάργησης της εν λόγω καταχρηστικής ρήτρας και η κήρυξη της ακυρότητας της σύμβασης στο σύνολό της εκθέτει τον καταναλωτή σε ιδιαιτέρως βλαπτικές συνέπειες, πράγμα που απόκειται στον εθνικό δικαστή να διαπιστώσει.