Υπόθεση T-485/18

Compañía de Tranvías de la Coruña, SA

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 6ης Φεβρουαρίου 2020

«Πρόσβαση στα έγγραφα – Κανονισμός (ΕΚ) 1049/2001 – Έγγραφα της Επιτροπής τα οποία αφορούν την ερμηνεία διάταξης του δικαίου της Ένωσης – Έγγραφα προερχόμενα από τρίτο – Έγγραφα προερχόμενα από κράτος μέλος – Κανονισμός (ΕΚ) 1370/2007 – Μερική άρνηση παροχής πρόσβασης – Πλήρης άρνηση παροχής πρόσβασης – Υποχρέωση αιτιολόγησης – Εξαίρεση αφορώσα την προστασία των δικαστικών διαδικασιών – Υπέρτερο δημόσιο συμφέρον»

1. Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Υποχρέωση αιτιολογήσεως – Περιεχόμενο

   (Άρθρο 296, εδ. 2, ΣΛΕΕ· κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4)

   (βλ. σκέψεις 19-21, 87)

2. Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Προστασία των δικαστικών διαδικασιών – Περιεχόμενο – Τήρηση της αρχής της ισότητας των όπλων – Αρχή της ορθής απονομής της δικαιοσύνης και της ακεραιότητας της δικαστικής διαδικασίας – Εφαρμογή των εν λόγω αρχών και στις διαδικασίες εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως

   (Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 2, 2η περίπτωση)

   (βλ. σκέψεις 38-40, 52-56)

3. Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Προστασία των δικαστικών διαδικασιών – Πεδίο εφαρμογής – Έγγραφα που δεν έχουν καταρτιστεί αποκλειστικά για τις ανάγκες δικαστικής διαδικασίας, αλλά μπορούν να πλήξουν τη δυνατότητα άμυνας του οικείου θεσμικού οργάνου στο πλαίσιο της εν λόγω δικαστικής διαδικασίας – Εμπίπτουν – Προϋποθέσεις

   (Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 2, 2η περίπτωση)

   (βλ. σκέψεις 41-43)

4. Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Έγγραφα προερχόμενα από κράτος μέλος – Ευχέρεια του κράτους μέλους να ζητήσει από το θεσμικό όργανο τη μη γνωστοποίηση εγγράφων – Διαδικαστικές επιπτώσεις – Υποχρέωση του κράτους μέλους και του θεσμικού οργάνου της Ένωσης να αιτιολογήσουν την απόφαση περί αρνήσεως παροχής προσβάσεως – Περιεχόμενο

   (Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 4 §§ 1 έως 3 και 5, και 8)

   (βλ. σκέψεις 68-70)

5. Θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαίωμα προσβάσεως του κοινού στα έγγραφα – Κανονισμός 1049/2001 – Εξαιρέσεις από το δικαίωμα προσβάσεως στα έγγραφα – Υπέρτερο δημόσιο συμφέρον που δικαιολογεί τη γνωστοποίηση των εγγράφων – Έννοια – Ειδικό συμφέρον του αιτούντος – Δεν εμπίπτει

   (Κανονισμός 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 4 § 2)

   (βλ. σκέψεις 79-81)

Σύνοψη

Με την απόφαση Compañia de Tranvías de la Coruña κατά Επιτροπής (T-485/18), η οποία εκδόθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2020, το Γενικό Δικαστήριο δέχθηκε, εν μέρει, την προσφυγή της Compañía de Tranvías de la Coruña, SA (στο εξής: προσφεύγουσα), με αίτημα την ακύρωση της αποφάσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 7ης Ιουνίου 2018, με την οποία, κατ’ εφαρμογήν του κανονισμού 1049/2001 ( 1 ), απορρίφθηκε, εν μέρει ή εν όλω, η αίτηση της προσφεύγουσας για παροχή προσβάσεως σε έγγραφα τα οποία σχετίζονται με τη γνώμη της Επιτροπής η οποία διαβιβάστηκε στη Γαλλική Δημοκρατία, σχετικά με το κύρος της συμβάσεως για τις γραμμές του μετρό έως το 2039. Επ’ ευκαιρία της υποθέσεως αυτής το Γενικό Δικαστήριο αποσαφήνισε ορισμένες πτυχές σχετικά με την προστασία των δικαστικών διαδικασιών κατά την έννοια του κανονισμού 1049/2001 ( 2 ).

Στις 19 Δεκεμβρίου 2017, η προσφεύγουσα ζήτησε, κατ’ εφαρμογήν του κανονισμού 1049/2001, την παροχή προσβάσεως σε διάφορα έγγραφα της Γενικής Διεύθυνσης Κινητικότητας και Μεταφορών της Επιτροπής, τα οποία σχετίζονται με τη γνώμη που η τελευταία διαβίβασε στη Γαλλική Δημοκρατία σχετικά με το κύρος της συμβάσεως για τις γραμμές του μετρό έως το 2039.

Στις 7 Ιουνίου 2018, η Επιτροπή εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, με την οποία αρνήθηκε εν όλω ή εν μέρει την παροχή προσβάσεως σε 27 ζητηθέντα έγγραφα, με την αιτιολογία ότι η γνωστοποίησή τους θα επηρέαζε την εκκρεμή δικαστική διαδικασία στις υποθέσεις επί των οποίων εκδόθηκε στο μεταξύ η απόφαση της 21ης Μαρτίου 2019, Mobit και Autolinee Toscane ( 3 ), καθώς και στις υποθέσεις επί των οποίων εκδόθηκαν στο μεταξύ οι διατάξεις της 12ης Ιουλίου 2018, RATP κατά Επιτροπής ( 4 ), και της 12ης Σεπτεμβρίου 2019, RATP κατά Επιτροπής ( 5 ). Εκτίμησε, κατ’ ουσίαν, ότι όλα τα έγγραφα στα οποία δεν επιτράπηκε, εν όλω ή εν μέρει, η πρόσβαση ενέπιπταν στην εξαίρεση του άρθρου 4, παράγραφος 2, δεύτερη περίπτωση, του κανονισμού 1049/2001, διότι συνδέονταν με την ερμηνεία του άρθρου 8 του κανονισμού 1370/2007 ( 6 ), η οποία ήταν το επίμαχο ζήτημα στις υποθέσεις επί των οποίων εκδόθηκε η απόφαση Mobit και Autolinee Toscane.

Επιληφθέν προσφυγής ακυρώσεως κατά της εν λόγω αποφάσεως της Επιτροπής, το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε, κατ’ αρχάς, ότι η προστασία των δικαστικών διαδικασιών προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, τη διασφάλιση τόσο της τηρήσεως της αρχής της ισότητας των όπλων όσο και της ορθής απονομής της δικαιοσύνης και της ακεραιότητας της δικαστικής διαδικασίας.

Εν συνεχεία, το Γενικό Δικαστήριο διαπίστωσε ότι, εν προκειμένω, η γνωστοποίηση των επίμαχων εσωτερικών εγγράφων της Επιτροπής, τα οποία δεν καταρτίστηκαν για τις ανάγκες συγκεκριμένης ένδικης διαφοράς, ήταν ικανή να θίξει τόσο την ορθή απονομή της δικαιοσύνης και την ακεραιότητα της δικαστικής διαδικασίας όσο και την αρχή της ισότητας των όπλων, στο μέτρο που τα έγγραφα αυτά αφορούν την ερμηνεία της οικείας διατάξεως του κανονισμού 1370/2007, η οποία, κατά τον χρόνο εκδόσεως της προσβαλλομένης αποφάσεως, ήταν επίσης επίμαχη στο πλαίσιο δικαστικής διαδικασίας εκκρεμούσας ενώπιον του Δικαστηρίου, ήτοι στο πλαίσιο των υποθέσεων επί των οποίων εκδόθηκε η απόφαση Mobit και Autolinee Toscane.

Αφενός, όσον αφορά την ορθή απονομή της δικαιοσύνης και την ακεραιότητα της δικαστικής διαδικασίας, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι η γνωστοποίηση των επίμαχων εσωτερικών εγγράφων στην προσφεύγουσα, κατά τον χρόνο εκδόσεως της προσβαλλομένης αποφάσεως θα είχε ως συνέπεια να καταστήσει δυνατή την άσκηση, έστω και μόνο στην αντίληψη του κοινού, εξωτερικών πιέσεων στη δικαιοδοτική δραστηριότητα και να θίξει την ηρεμία των συζητήσεων ενώπιον του Δικαστηρίου. Αφετέρου, όσον αφορά την αρχή της ισότητας των όπλων, το Γενικό Δικαστήριο επισήμανε ότι η γνωστοποίηση των εγγράφων αυτών ήταν ικανή να προκαλέσει δημόσιο διάλογο σχετικά με την ερμηνεία της οικείας διατάξεως του κανονισμού 1370/2007. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι τυχόν επικρίσεις που θα διατυπώνονταν κατά της Επιτροπής θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη θέση που αυτή υποστήριξε στις υποθέσεις επί των οποίων εκδόθηκε η απόφαση Mobit και Autolinee Toscane και, ως εκ τούτου, να θίξουν την αρχή της ισότητας των όπλων.

Επιπλέον, το Γενικό Δικαστήριο έκρινε ότι οι εκτιμήσεις αυτές δεν αναιρούνται από το γεγονός ότι η εκκρεμής δικαστική διαδικασία επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση Mobit και Autolinee Toscane ήταν διαδικασία εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως. Πράγματι, το κριτήριο της ορθής απονομής της δικαιοσύνης και η αρχή της ισότητας των όπλων, της οποίας σκοπός είναι η διασφάλιση της δικονομικής ισορροπίας μεταξύ των διαδίκων στη δικαστική διαδικασία, εξασφαλιζομένης της ισότητας των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των διαδίκων αυτών όσον αφορά, μεταξύ άλλων, τους κανόνες που διέπουν τη διεξαγωγή των αποδείξεων και την κατ’ αντιμωλία διαδικασία ενώπιον του δικαστή, έχουν εφαρμογή και στις διαδικασίες εκδόσεως προδικαστικής αποφάσεως.

Τέλος, κατά το Γενικό Δικαστήριο, ούτε το γεγονός ότι η προσφεύγουσα δεν μετείχε στη διαδικασία στην υπόθεση επί της οποίας εκδόθηκε η απόφαση Mobit και Autolinee Toscane αναιρεί τις εν λόγω εκτιμήσεις. Συγκεκριμένα, η γνωστοποίηση των περιεχόμενων στα επίμαχα εσωτερικά έγγραφα πληροφοριών στην προσφεύγουσα θα της παρείχε τη δυνατότητα να μοιραστεί τις πληροφορίες αυτές με τρίτους ή να τους δώσει ευρύτατη δημοσιότητα. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι λοιποί μετέχοντες στην εν λόγω διαδικασία θα μπορούσαν να τις επικαλεστούν στο πλαίσιο της διαδικασίας αυτής κατά της Επιτροπής.

( 1 ) Κανονισμός (ΕΚ) 1049/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2001, για την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής (ΕΕ 2001, L 145, σ. 43).

( 2 ) Κατά το άρθρο 4, παράγραφος 2, δεύτερη περίπτωση, του κανονισμού 1049/2001, τα θεσμικά όργανα αρνούνται την πρόσβαση σε έγγραφο του οποίου η γνωστοποίηση θα έθιγε την προστασία δικαστικών διαδικασιών, εκτός εάν η γνωστοποίηση του εν λόγω εγγράφου δικαιολογείται από υπέρτερο δημόσιο συμφέρον.

( 3 ) Απόφαση του Δικαστηρίου, της 21ης Μαρτίου 2019, Mobit και Autolinee Toscane (C-350/17 και C‑351/17, EU:C:2019:237).

( 4 ) Διάταξη του Γενικού Δικαστηρίου της 12ης Ιουλίου 2018, RATP κατά Επιτροπής (T-250/18 R, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2018:458).

( 5 ) Διάταξη του Γενικού Δικαστηρίου της 12ης Σεπτεμβρίου 2019, RATP κατά Επιτροπής (T-250/18, μη δημοσιευθείσα, EU:T:2019:615).

( 6 ) Κανονισμός (ΕΚ) 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές και την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 1191/69 και (ΕΟΚ) αριθ. 1107/70 (ΕΕ 2007, L 315, σ. 1).