Υπόθεση C-269/18 PPU

Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie
κατά
C

και

J
και
S
κατά
Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie

[αίτηση του Raad van State (Κάτω Χώρες)
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως]

«Προδικαστική παραπομπή – Επείγουσα προδικαστική διαδικασία – Άρθρο 99 του Κανονισμού Διαδικασίας του Δικαστηρίου – Κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας – Οδηγία 2013/32/ΕΕ – Άρθρο 46, παράγραφοι 6 και 8 – Προδήλως αβάσιμη αίτηση διεθνούς προστασίας – Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής – Άδεια παραμονής στο έδαφος κράτους μέλους – Οδηγία 2008/115/ΕΚ – Άρθρα 2, 3 και 15 – Παράνομη διαμονή – Κράτηση»

Περίληψη – Διάταξη του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα)
της 5ης Ιουλίου 2018

1. Προδικαστικά ερωτήματα – Επείγουσα προδικαστική διαδικασία – Προϋποθέσεις – Πρόσωπο που στερείται την ελευθερία του – Έκβαση της διαφοράς ικανή να επηρεάσει τη στέρηση της ελευθερίας

   (Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 23α· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 107)

2. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Μεταναστευτική πολιτική – Επιστροφή παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών – Οδηγία 2008/115 – Προσωπικό πεδίο εφαρμογής – Αιτών διεθνή προστασία του οποίου η αίτηση απορρίπτεται σε πρώτο βαθμό – Εμπίπτει – Δικαίωμα παραμονής στο έδαφος του κράτους μέλους εν αναμονή της εκβάσεως της προσφυγής κατά της απορρίψεως της αιτήσεως – Δεν ασκεί επιρροή

   (Οδηγία 2008/115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 3, σημείο 2, και 6 §§ 4 και 6)

3. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Πολιτική ασύλου – Διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας – Οδηγία 2013/32 – Απόρριψη της αιτήσεως διεθνούς προστασίας ως προδήλως αβάσιμης – Δικαίωμα αποτελεσματικής ένδικης προσφυγής – Απουσία αυτόματου ανασταλτικού αποτελέσματος – Δίκη που αφορά τη δυνατότητα παραμονής του αιτούντος στο έδαφος του κράτους μέλους εν αναμονή της εκβάσεως της προσφυγής κατά της αποφάσεως που απέρριψε την αίτησή του για διεθνή προστασία – Δικαίωμα παραμονής στο έδαφος του κράτους μέλους κατά τη διάρκεια της δίκης αυτής – Κράτηση με σκοπό την απομάκρυνση κατά την έννοια της οδηγίας 2008/11 – Δεν επιτρέπεται

   (Οδηγία 2008/115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 15· οδηγία 2013/32 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 32 § 2 και 46 §§ 5, 6 και 8)

1.  Βλ. το κείμενο της διατάξεως.

   (βλ. σκέψεις 36-39)

2.  Είναι αληθές ότι το Δικαστήριο έκρινε, στις σκέψεις 47 και 49 της αποφάσεως της 30ής Μαΐου 2013, Arslan (C-534/11, EU:C:2013:343), ότι, εφόσον επιτραπεί η παραμονή στην επικράτεια προκειμένου να ασκηθεί πράγματι προσφυγή κατά της απορρίψεως της αιτήσεως παροχής διεθνούς προστασίας, το γεγονός αυτό αποκλείει την εφαρμογή της οδηγίας 2008/115 στην περίπτωση του υπηκόου τρίτης χώρας ο οποίος υπέβαλε την αίτηση αυτή μέχρις ότου εκδικασθεί η ασκηθείσα κατά της απορρίψεώς της προσφυγή (απόφαση της 19ης Ιουνίου 2018, Gnandi, C-181/16, EU:C:2018:465, σκέψη 43). Ωστόσο, από την απόφαση αυτή δεν μπορεί να συναχθεί ότι το ενδεχόμενο να επιτραπεί η παραμονή θα απέκλειε το να γίνει δεκτό ότι, ήδη από της απορρίψεως της αιτήσεως διεθνούς προστασίας και υπό την επιφύλαξη της υπάρξεως δικαιώματος ή άδειας διαμονής, η διαμονή του ενδιαφερομένου καθίσταται παράνομη, κατά την έννοια της οδηγίας 2008/115. Αντιθέτως, εκτός της περιπτώσεως κατά την οποία παρασχέθηκε δικαίωμα διαμονής ή χορηγήθηκε άδεια διαμονής, κατά το άρθρο 6, παράγραφος 4, της οδηγίας 2008/115, ο υπήκοος τρίτης χώρας θεωρείται παρανόμως διαμένων, κατά την έννοια της οδηγίας 2008/115, ήδη από της εκ μέρους της υπεύθυνης αρχής απορρίψεως σε πρώτο βαθμό της αιτήσεώς του παροχής διεθνούς προστασίας, τούτο δε ανεξαρτήτως του αν επετράπη η παραμονή του εν αναμονή της εκδικάσεως της προσφυγής που ασκήθηκε κατά της απορρίψεως αυτής (απόφαση της 19ης Ιουνίου 2018, Gnandi, C-181/16, EU:C:2018:465, σκέψεις 44 και 59).

   Επομένως, ήδη από της απορρίψεως της αιτήσεως διεθνούς προστασίας ή μαζί με αυτήν στο πλαίσιο της ιδίας διοικητικής πράξεως, μπορεί να εκδοθεί, καταρχήν, απόφαση επιστροφής σε βάρος του ενδιαφερόμενου (βλ., συναφώς, απόφαση της 19ης Ιουνίου 2018, Gnandi, C-181/16, EU:C:2018:465, σκέψη 59).

   (βλ. σκέψεις 46-48)

3.  Η οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών, και η οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με κοινές διαδικασίες για τη χορήγηση και ανάκληση του καθεστώτος διεθνούς προστασίας, απαγορεύουν να τεθεί υπό κράτηση, ενόψει της απομακρύνσεώς του, υπήκοος τρίτης χώρας του οποίου η αίτηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε σε πρώτο βαθμό από την αρμόδια διοικητική αρχή ως προδήλως αβάσιμη, στην περίπτωση που, σύμφωνα με το άρθρο 46, παράγραφοι 6 και 8, της οδηγίας 2013/32, δικαιούται να παραμείνει στο εθνικό έδαφος έως ότου εκδοθεί απόφαση επί της προσφυγής του σχετικά με το δικαίωμα παραμονής του στο έδαφος αυτό εν αναμονή της εκβάσεως της προσφυγής κατά της αποφάσεως που απέρριψε την αίτησή του για διεθνή προστασία.

   Συναφώς, το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προσφυγής συνεπάγεται την αναστολή όλων των εννόμων αποτελεσμάτων της αποφάσεως επιστροφής, γεγονός που έχει, μεταξύ άλλων, ως συνέπεια ότι ο ενδιαφερόμενος δεν επιτρέπεται να τεθεί υπό κράτηση με σκοπό την απομάκρυνση κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 15 της οδηγίας 2008/115 ενόσω του επιτρέπεται να παραμείνει στο συγκεκριμένο κράτος μέλος (βλ., συναφώς, απόφαση της 19ης Ιουνίου 2018, Gnandi, C-181/16,EU:C:2018:465, σκέψη 62). Τούτο ισχύει επίσης για υπήκοο τρίτης χώρας του οποίου η αίτηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε ως προδήλως αβάσιμη, σύμφωνα με το άρθρο 32, παράγραφος 2, της οδηγίας 2013/32.

   Είναι αληθές ότι από το άρθρο 46, παράγραφοι 5 και 6, της οδηγίας 2013/32 προκύπτει ότι, στην περίπτωση αυτή, ο ενδιαφερόμενος δεν αποκτά αυτοδικαίως το δικαίωμα παραμονής στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους εν αναμονή της εκβάσεως της προσφυγής του. Ωστόσο, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 46, παράγραφος 6, τελευταίο εδάφιο, της οδηγίας αυτής, αυτός πρέπει να μπορεί να προσφύγει σε δικαστήριο το οποίο θα αποφασίσει αν δύναται να παραμείνει στο έδαφος αυτό έως ότου κριθεί επί της ουσίας η προσφυγή του. Το άρθρο 46, παράγραφος 8, της ίδιας οδηγίας προβλέπει ότι, εν αναμονή της εκβάσεως αυτής της διαδικασίας σχετικά με το εάν ο αιτών δύναται ή όχι να παραμείνει, το εν λόγω κράτος μέλος πρέπει να του επιτρέψει να παραμείνει στο έδαφός του.

   Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι υπήκοος τρίτης χώρας του οποίου η αίτηση διεθνούς προστασίας απορρίφθηκε ως προδήλως αβάσιμη δεν μπορεί να τεθεί υπό κράτηση κατ’ εφαρμογή του άρθρου 15 της οδηγίας 2008/115 κατά τη διάρκεια της προθεσμίας ασκήσεως προσφυγής κατά της απορριπτικής αποφάσεως. Εφόσον ασκηθεί η προσφυγή αυτή, δεν είναι πλέον δυνατό να επιβληθεί στον ενδιαφερόμενο μέτρο κρατήσεως βάσει του άρθρου αυτού ενόσω του επιτρέπεται να παραμένει στο έδαφος του εν λόγω κράτους μέλους σύμφωνα με το άρθρο 46, παράγραφος 8, της οδηγίας 2013/32.

   (βλ. σκέψεις 51-55 και διατακτ.)