Υπόθεση C-447/18

UB

κατά

Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava

(αίτηση του Najvyšší súd Slovenskej republiky για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 18ης Δεκεμβρίου 2019

«Προδικαστική παραπομπή – Κοινωνική ασφάλιση – Συντονισμός των συστημάτων κοινωνικής ασφαλίσεως – Κανονισμός (ΕΚ) 883/2004 – Άρθρο 3 – Καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής – Παροχή λόγω γήρατος – Ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Κανονισμός (ΕΕ) 492/2011 – Άρθρο 7 – Ίση μεταχείριση ημεδαπών εργαζομένων και διακινούμενων εργαζομένων – Κοινωνικά πλεονεκτήματα – Νομοθεσία κράτους μέλους που προβλέπει τη χορήγηση “συμπληρωματικής παροχής για τους αθλητές των εθνικών ομάδων” αποκλειστικώς στους πολίτες του κράτους αυτού»

1. Κοινωνική ασφάλιση – Διακινούμενοι εργαζόμενοι – Ρύθμιση της Ένωσης – Καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής – Παροχές λόγω γήρατος – Έννοια – Συμπληρωματική παροχή που έχει θεσπισθεί υπέρ ορισμένων αθλητών υψηλού επιπέδου, οι οποίοι έχουν εκπροσωπήσει κράτος μέλος ή τα προκάτοχα αυτού κράτη ως μέλη εθνικών ομάδων – Δεν εμπίπτει

   (Κανονισμός 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1)

   (βλ. σκέψεις 26-33, 54, διατακτ. 1)

2. Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Εργαζόμενοι – Ίση μεταχείριση – Κοινωνικά πλεονεκτήματα – Έννοια – Συμπληρωματική παροχή που έχει θεσπισθεί υπέρ ορισμένων αθλητών υψηλού επιπέδου, οι οποίοι έχουν εκπροσωπήσει κράτος μέλος ή τα προκάτοχα αυτού κράτη ως μέλη εθνικών ομάδων – Εμπίπτει – Εθνική ρύθμιση που εξαρτά τη χορήγηση της εν λόγω συμπληρωματικής παροχής από την προϋπόθεση κατοχής της ιθαγένειας του εν λόγω κράτους μέλους – Δεν επιτρέπεται

   (Άρθρο 45 ΣΛΕΕ· κανονισμός 492/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 2)

   (βλ. σκέψεις 38-41, 49, 52, 53, 54, διατακτ. 2)

3. Προσχώρηση νέων κρατών μελών – Σλοβακική Δημοκρατία – Τσεχική Δημοκρατία – Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων – Εργαζόμενοι – Ίση μεταχείριση – Τσέχος υπήκοος ο οποίος εργαζόταν στη Σλοβακία από χρονικό σημείο προγενέστερο της προσχωρήσεως και ο οποίος δεν μετέβαλε τον τόπο κατοικίας του – Εμπίπτει

   (Πράξη προσχωρήσεως του 2003, άρθρο 24· κανονισμός 1612/68 του Συμβουλίου, άρθρο 7 § 2)

   (βλ. σκέψεις 42-44)

Σύνοψη

Η ρύθμιση κράτους μέλους η οποία περιορίζει τη χορήγηση συμπληρωματικής παροχής θεσπισθείσας υπέρ ορισμένων αθλητών των εθνικών ομάδων αποκλειστικώς στους πολίτες του κράτους μέλους αυτού παρακωλύει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων

Με την απόφαση Generálny riaditeľ Sociálnej poisťovne Bratislava (C-447/18), η οποία εκδόθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2019, το Δικαστήριο έκρινε ότι το άρθρο 7, παράγραφος 2, του κανονισμού 492/2011 που αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων ( 1 ), το οποίο προβλέπει ότι εργαζόμενος που είναι υπήκοος ενός κράτους μέλους απολαύει, στο έδαφος των λοιπών κρατών μελών, των ιδίων κοινωνικών πλεονεκτημάτων με τους ημεδαπούς εργαζομένους, αντιτίθεται σε ρύθμιση κράτους μέλους η οποία εξαρτά τη χορήγηση συμπληρωματικής παροχής που καταβάλλεται σε ορισμένους αθλητές υψηλού επιπέδου, οι οποίοι έχουν εκπροσωπήσει το εν λόγω κράτος μέλος ή τα προκάτοχα αυτού κράτη στο πλαίσιο διεθνών αθλητικών διοργανώσεων, από την προϋπόθεση ότι ο αιτών έχει την ιθαγένεια του εν λόγω κράτους μέλους.

Εν προκειμένω, ένας Τσέχος υπήκοος (που επέλεξε την ιθαγένεια αυτή κατά τη διάλυση της Τσεχικής και Σλοβακικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας) ο οποίος έχει την κατοικία του στο έδαφος που αποτελεί σήμερα σλοβακική επικράτεια και ο οποίος κατέκτησε χρυσό και αργυρό μετάλλιο σε ευρωπαϊκά και παγκόσμια πρωτάθλημα χόκεϊ επί πάγου, ως μέλος της εθνικής ομάδας της Τσεχοσλοβακικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας, έλαβε απορριπτική απάντηση ως προς την αίτησή του για τη χορήγηση συμπληρωματικής παροχής θεσπισθείσας υπέρ ορισμένων αθλητών υψηλού επιπέδου, οι οποίοι έχουν εκπροσωπήσει τη Σλοβακία ως μέλη εθνικών ομάδων, λόγω του ότι δεν διέθετε τη σλοβακική ιθαγένεια. Εξάλλου, κατά την προσχώρηση της Σλοβακικής Δημοκρατίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο ενδιαφερόμενος εργαζόταν σε δημοτικό σχολείο και συνέχισε να ασκεί την εργασία αυτή μετά την προσχώρηση.

Κατ’ αρχάς, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η επίμαχη συμπληρωματική παροχή εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού 883/2004 για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας ( 2 ). Πράγματι, κατά το Δικαστήριο, η συμπληρωματική παροχή δεν εμπίπτει στην έννοια της «παροχής γήρατος», κατά το άρθρο 3, παράγραφος 1, του εν λόγω κανονισμού που προσδιορίζει τους κλάδους κοινωνικής ασφαλίσεως στους οποίους έχει εφαρμογή ο κανονισμός 883/2004. Συναφώς, το Δικαστήριο επισήμανε ότι ο ουσιώδης σκοπός της συμπληρωματικής παροχής συνίσταται στην ανταμοιβή των δικαιούχων της για τα επιτεύγματα που πραγματοποίησαν στον αθλητικό τομέα εκπροσωπώντας τη χώρα τους, στοιχείο το οποίο εξηγεί, αφενός, την άμεση χρηματοδότηση από το κράτος, εκτός των πηγών χρηματοδοτήσεως του εθνικού συστήματος κοινωνικής ασφαλίσεως και ανεξαρτήτως των εισφορών που καταβάλλουν οι δικαιούχοι του εν λόγω συστήματος, και, αφετέρου, το ότι η εν λόγω συμπληρωματική παροχή καταβάλλεται μόνο σε ιδιαιτέρως περιορισμένο αριθμό αθλητών. Εξάλλου, προσέθεσε ότι η καταβολή της συμπληρωματικής παροχής δεν εξαρτάται από το δικαίωμα του δικαιούχου να λαμβάνει σύνταξη γήρατος, αλλά αποκλειστικώς από την υποβολή σχετικής αιτήσεως εκ μέρους του δικαιούχου.

Εν συνεχεία, αφού διευκρίνισε ότι ο οικείος εργαζόμενος, ενώ δεν μετέβαλε τον τόπο κατοικίας του, περιήλθε, λόγω της προσχωρήσεως στην Ένωση του κράτους του οποίου είναι υπήκοος και του κράτους στο έδαφος του οποίου έχει ορίσει την κατοικία του, σε κατάσταση διακινούμενου εργαζομένου, το Δικαστήριο έκρινε ότι η επίμαχη εν προκειμένω συμπληρωματική παροχή εμπίπτει στην έννοια του «κοινωνικού πλεονεκτήματος», κατά το άρθρο 7, παράγραφος 2, του κανονισμού 492/2011. Στο πλαίσιο αυτό, διαπίστωσε ότι η δυνατότητα διακινούμενου εργαζομένου να ανταμειφθεί, καθ’ όμοιο τρόπο με τους εργαζομένους που είναι υπήκοοι του κράτους μέλους υποδοχής, για τις εξαιρετικές αθλητικές επιδόσεις που επέτυχε εκπροσωπώντας το εν λόγω κράτος μέλος ή τα προκάτοχα αυτού κράτη μπορεί να συμβάλει στην ενσωμάτωση του ως άνω εργαζομένου στο εν λόγω κράτος μέλος και, επομένως, στην επίτευξη του σκοπού της ελεύθερης κυκλοφορίας των εργαζομένων. Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης συμπληρωματική παροχή έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνο να παρέχει στους δικαιούχους της οικονομική εξασφάλιση που αποβλέπει, μεταξύ άλλων, στο να αντισταθμισθεί η έλλειψη πλήρους ένταξης στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια των ετών που αφιερώνονται στην ενασχόληση με ένα άθλημα σε υψηλό επίπεδο, αλλά επίσης, και κυρίως, να τους προσδώσει ιδιαίτερο κοινωνικό κύρος λόγω των αθλητικών επιδόσεων που επέτυχαν στο πλαίσιο μιας τέτοιας εκπροσωπήσεως.

Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι ένα κράτος μέλος που χορηγεί τέτοια συμπληρωματική παροχή στους ημεδαπούς εργαζομένους δεν μπορεί να αρνείται τη χορήγησή της στους εργαζομένους που είναι υπήκοοι των λοιπών κρατών μελών, διότι άλλως θα εισήγε δυσμενή διάκριση λόγω ιθαγένειας.

( 1 ) Κανονισμός (ΕΕ) 492/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, που αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης (ΕΕ 2011, L 141, σ. 1). Το άρθρο 7, παράγραφος 2, του εν λόγω κανονισμού αποτελεί ειδικότερη έκφραση του κανόνα της ίσης μεταχειρίσεως που καθιερώνει το άρθρο 45, παράγραφος 2, ΣΛΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα της χορηγήσεως κοινωνικών πλεονεκτημάτων.

( 2 ) Κανονισμός (ΕΚ) 883/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας (ΕΕ 2004, L 166, σ. 1, διορθωτικό ΕΕ 2004, L 200, σ. 1).