Υπόθεση C-553/16

«TTL» EOOD

κατά

Direktor na Direktsia «Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika» – Sofia

(αίτηση του Varhoven administrativen sad
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Φορολόγηση των εταιριών – Καταβολές από εδρεύουσα στην ημεδαπή εταιρία σε εδρεύουσες στην αλλοδαπή εταιρίες για τη μίσθωση σιδηροδρομικών βυτίων – Υποχρέωση παρακρατήσεως φόρου στην πηγή επί των εισοδημάτων από εθνική πηγή που καταβάλλονται σε εδρεύουσα στην αλλοδαπή εταιρία – Μη τήρηση – Συμβάσεις περί αποφυγής της διπλής φορολογίας – Είσπραξη τόκων υπερημερίας από την εδρεύουσα στην ημεδαπή εταιρία λόγω μη πληρωμής του φόρου που παρακρατείται στην πηγή – Τόκοι οφειλόμενοι από της λήξεως της νόμιμης προθεσμίας πληρωμής μέχρι της ημερομηνίας συγκεντρώσεως των αποδεικτικών στοιχείων για την εφαρμογή της συμβάσεως περί αποφυγής της διπλής φορολογίας – Μη ανακτήσιμοι τόκοι»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (έβδομο τμήμα)
της 25ης Ιουλίου 2018

1. Προδικαστικά ερωτήματα – Αρμοδιότητα του Δικαστηρίου – Όρια – Αίτηση ερμηνείας διατάξεων του δικαίου της Ένωσης που προδήλως δεν έχουν εφαρμογή στη διαφορά της κύριας δίκης – Ανεφάρμοστο των άρθρων 5, παράγραφος 4, και 12, στοιχείο βʹ, ΣΕΕ έναντι εθνικής ρυθμίσεως

   (Άρθρα 5 § 4 και 12, στοιχείο βʹ, ΣΕΕ· άρθρο 267 ΣΛΕΕ)

2. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Περιορισμοί – Φορολογική νομοθεσία – Καταβολή εισοδημάτων από εταιρία εδρεύουσα σε κράτος μέλος σε εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος εταιρία – Καταβολή υποκείμενη σε παρακράτηση φόρου στην πηγή εκτός εάν άλλως προβλέπεται στη σύμβαση περί αποφυγής της διπλής φορολογίας – Σύμβαση απαλλάσσουσα την εδρεύουσα στην αλλοδαπή εταιρία από την πληρωμή οποιουδήποτε φόρου στο πρώτο κράτος μέλος – Εκπρόθεσμη προσκόμιση, από την εδρεύουσα στην αλλοδαπή εταιρία, των στοιχείων που αποδεικνύουν τη συνδρομή των απαιτούμενων προϋποθέσεων για την εφαρμογή της απαλλαγής – Υποχρέωση της εδρεύουσας στην ημεδαπή εταιρίας που δεν εισπράττει την εν λόγω παρακράτηση φόρου στην πηγή να καταβάλει μη δυνάμενους να ανακτηθούν τόκους υπερημερίας – Δεν επιτρέπεται

   (Άρθρο 56 ΣΛΕΕ)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 31-35)

2.  Το άρθρο 56 ΣΛΕΕ έχει την έννοια ότι αποκλείει ρύθμιση κράτους μέλους, όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, στο πλαίσιο της οποίας η καταβολή εισοδημάτων από εδρεύουσα στην ημεδαπή εταιρία σε εγκατεστημένη σε άλλο κράτος μέλος εταιρία υπόκειται, κατ’ αρχήν, σε παρακράτηση φόρου στην πηγή, εκτός εάν άλλως προβλέπεται στη σύμβαση περί αποφυγής της διπλής φορολογίας που έχει συναφθεί μεταξύ των δύο αυτών κρατών μελών, εάν η ρύθμιση αυτή επιβάλλει στην εδρεύουσα στην ημεδαπή εταιρία που δεν εισπράττει ούτε αποδίδει την εν λόγω παρακράτηση φόρου στις φορολογικές αρχές του πρώτου κράτους μέλους την πληρωμή μη δυνάμενων να ανακτηθούν τόκων υπερημερίας για την περίοδο μεταξύ της λήξεως της προθεσμίας καταβολής του φόρου επί του εισοδήματος και της ημερομηνίας κατά την οποία η εδρεύουσα στην αλλοδαπή εταιρία αποδεικνύει τη συνδρομή των προϋποθέσεων που επιτρέπουν την εφαρμογή της συμβάσεως περί αποφυγής της διπλής φορολογίας, μολονότι, σύμφωνα με τη σύμβαση αυτή, η εδρεύουσα στην αλλοδαπή εταιρία δεν οφείλει φόρο στο πρώτο κράτος μέλος ή μολονότι το ύψος του φόρου που οφείλει είναι χαμηλότερο από το κατά κανόνα οφειλόμενο βάσει της φορολογικής νομοθεσίας του εν λόγω κράτους μέλους.

   Όσον αφορά τους λόγους που προβλήθηκαν για να δικαιολογήσουν τον περιορισμό της ελεύθερης παροχής των υπηρεσιών, και όπως υπομνήσθηκε στη σκέψη 53 της παρούσας αποφάσεως, το Δικαστήριο έχει κρίνει ότι η ανάγκη διασφαλίσεως της αποτελεσματικής εισπράξεως του φόρου καθώς και η ανάγκη διασφαλίσεως της αποτελεσματικότητας των φορολογικών ελέγχων μπορούν να συνιστούν επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος ικανούς να δικαιολογήσουν τον περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. Το Δικαστήριο έχει επίσης αποφανθεί ότι η επιβολή κυρώσεων, συμπεριλαμβανομένων των ποινικών κυρώσεων, μπορεί να θεωρηθεί αναγκαία για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής τηρήσεως εθνικής ρυθμίσεως, υπό την προϋπόθεση εντούτοις ότι η φύση και το ύψος της επιβαλλόμενης κυρώσεως είναι σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση ανάλογα προς τη σοβαρότητα της παραβάσεως την οποία αφορά [βλ., συναφώς, απόφαση της 26ης Μαΐου 2016, NN (L) International, C-48/15, EU:C:2016:356, σκέψη 59 και εκεί παρατιθέμενη νομολογία]. Εντούτοις, εθνική ρύθμιση η οποία προβλέπει ως κύρωση την καταβολή μη δυνάμενων να ανακτηθούν τόκων, οι οποίοι υπολογίζονται αναλόγως του ποσού του οφειλόμενου στην πηγή φόρου βάσει της εθνικής νομοθεσίας για την περίοδο από την ημερομηνία κατά την οποία ο φόρος καθίσταται απαιτητός έως την ημερομηνία κατά την οποία προσκομίζονται στις φορολογικές αρχές τα έγγραφα που αποδεικνύουν ότι εφαρμόζεται η σύμβαση περί αποφυγής της διπλής φορολογίας, δεν είναι κατάλληλη να διασφαλίσει την επίτευξη των σκοπών που αναφέρονται στην προηγούμενη σκέψη, στην περίπτωση κατά την οποία αποδεικνύεται ότι ο φόρος δεν οφείλεται δυνάμει της σχετικής συμβάσεως. Πράγματι, σε μια κατάσταση όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, ουδεμία σχέση υφίσταται μεταξύ του ποσού των τόκων που ζητούνται, αφενός, και του ποσού του οφειλόμενου φόρου, ο οποίος είναι ανύπαρκτος, ή της σοβαρότητας της καθυστερήσεως στην προσκόμιση των εν λόγω εγγράφων στις φορολογικές αρχές, αφετέρου. Εξάλλου, η κύρωση αυτή υπερβαίνει το μέτρο που είναι αναγκαίο για την επίτευξη των εν λόγω σκοπών, δεδομένου ότι το ποσό των οφειλομένων τόκων μπορεί να αποδειχθεί υπερβολικά υψηλό σε σχέση με το ποσό του οφειλόμενου φόρου και δεδομένου ότι δεν προβλέπεται δυνατότητα επιστροφής των τόκων αυτών.

   (βλ. σκέψεις 57, 59, 60, 63 και διατακτ.)