Υπόθεση C-407/16

«Aqua Pro» SIA

κατά

Valsts ieņēmumu dienests

(αίτηση του Augstākās tiesas Administratīvo lietu departaments
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Τελωνειακή ένωση – Κοινοτικός τελωνειακός κώδικας – Άρθρο 220, παράγραφος 1 και παράγραφος 2, στοιχείο βʹ – Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών – Έννοια της “βεβαιώσεως εισαγωγικών δασμών” – Απόφαση της αρμόδιας τελωνειακής αρχής – Προθεσμία υποβολής αιτήσεως επιστροφής ή διαγραφής – Υποχρέωση διαβιβάσεως της υποθέσεως στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Αποδεικτικά στοιχεία σε περίπτωση προσφυγής κατά αποφάσεως της αρμόδιας αρχής του κράτους μέλους εισαγωγής»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (έκτο τμήμα)
της 26ης Οκτωβρίου 2017

1. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Βεβαίωση και κοινοποίηση στον οφειλέτη του ποσού των δασμών–Έννοια της βεβαιώσεως

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρα 217 § 1 και 220 § 1)

2. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Απόφαση της αρμόδιας αρχής να βεβαιώσει εκ των υστέρων τους εισαγωγικούς δασμούς και να επιβάλει στον εισαγωγέα την καταβολή τους–Αμφισβήτηση εκ μέρους του εισαγωγέα–Επιχειρήματα που μπορούν να προβληθούν–Δικαιολογημένη εμπιστοσύνη–Επίπτωση της μη υποβολής από τον εισαγωγέα αιτήσεως διαγραφής ή επιστροφής των επίμαχων δασμών–Δεν υφίσταται

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρα 220 § 2, στοιχείο βʹ, 236, 239 και 243)

3. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Βεβαίωση και γνωστοποίηση στον οφειλέτη του ποσού των δασμών–Δυνατότητα των τελωνειακών αρχών να μη βεβαιώσουν εκ των υστέρων μη εισπραχθέντες δασμούς–Όρια–Υποχρέωση, σε ορισμένες περιπτώσεις, υποβολής του φακέλου της υποθέσεως ενώπιον της Επιτροπής–Δυνατότητα αναιρέσεως της υποχρεώσεως αυτής σε περίπτωση κατά την οποία πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92–Αποκλείεται

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρο 220 § 2, στοιχείο βʹ· κανονισμός 2454/93 της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, άρθρα 869, στοιχείο βʹ, και 871 §§ 1 και 2)

4. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Προϋποθέσεις μη βεβαιώσεως εισαγωγικών δασμών κατά το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92–Βάρος αποδείξεως–Αποδεικτικά μέσα–Έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF)–Περιλαμβάνεται–Προϋποθέσεις

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρο 220 § 2, στοιχείο βʹ)

5. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Προϋποθέσεις μη βεβαιώσεως εισαγωγικών δασμών κατά το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92–Βάρος αποδείξεως–Αποδεικτικά μέσα–Πληροφορίες λαμβανόμενες κατά τη διενέργεια εκ των υστέρων ελέγχου–Υπεροχή των πληροφοριών αυτών έναντι των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF)–Δεν συντρέχει

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρο 220 § 2, στοιχείο βʹ)

6. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Προϋποθέσεις μη βεβαιώσεως εισαγωγικών δασμών κατά το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92–Απόφαση της Επιτροπής περί της μη εκ των υστέρων βεβαιώσεως των δασμών–Δεσμευτικός χαρακτήρας των εκτιμήσεων που έχουν γίνει για άλλα κράτη μέλη σε παρεμφερείς καταστάσεις

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρο 220 § 2, στοιχείο βʹ· κανονισμός 2454/93 της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, άρθρα 873 και 875)

7. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Προϋποθέσεις μη βεβαιώσεως εισαγωγικών δασμών κατά το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92–Απόφαση της Επιτροπής περί της μη εκ των υστέρων βεβαιώσεως των δασμών–Δεσμευτικός χαρακτήρας των εκτιμήσεων που έχουν γίνει για άλλα κράτη μέλη σε παρεμφερείς καταστάσεις–Εκτίμηση της συγκρισιμότητας της περιπτώσεως την οποία αφορά η απόφαση της Επιτροπής και της περιπτώσεως σε άλλο κράτος μέλος–Πραγματοποίηση εκ των υστέρων ελέγχων από τις τελωνειακές αρχές για τη λήψη των αναγκαίων προς τούτο πληροφοριών–Επιτρέπεται

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρο 220 § 2, στοιχείο βʹ· κανονισμός 2454/93 της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, άρθρα 873 και 875)

8. Ίδιοι πόροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης–Εκ των υστέρων είσπραξη εισαγωγικών ή εξαγωγικών δασμών–Προϋποθέσεις μη βεβαιώσεως εισαγωγικών δασμών κατά το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92–Σωρευτικός χαρακτήρας–Σφάλμα των ιδίων των αρμοδίων αρχών–Υποχρέωση του εισαγωγέα να ενεργεί καλόπιστα και να επαληθεύει τις περιστάσεις της εκδόσεως του πιστοποιητικού καταγωγής «τύπου A» σε περίπτωση αμφιβολιών–Περιεχόμενο

   (Κανονισμός 2913/92 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, άρθρο 220 § 2, στοιχείο βʹ)

1.  Το άρθρο 217, παράγραφος 1, και το άρθρο 220, παράγραφος 1, του κανονισμού (ΕΟΚ) 2913/92 του Συμβουλίου, της 12ης Οκτωβρίου 1992, περί θεσπίσεως κοινοτικού τελωνειακού κώδικα, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 2700/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Νοεμβρίου 2000, έχουν την έννοια ότι, σε περίπτωση εκ των υστέρων εισπράξεως, το ποσό των οφειλομένων δασμών που διαπίστωσαν οι αρχές θεωρείται ότι έχει βεβαιωθεί όταν οι τελωνειακές αρχές εγγράφουν το ποσό αυτό στα λογιστικά βιβλία ή σε οποιοδήποτε άλλο υπόθεμα επέχει θέση βιβλίων, ανεξαρτήτως του αν η απόφαση των αρχών σχετικά με τη βεβαίωση ή τον καθορισμό της υποχρεώσεως καταβολής των δασμών αποτελεί το αντικείμενο διοικητικής ή ένδικης προσφυγής.

   (βλ. σκέψη 34, διατακτ. 1)

2.  Το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, καθώς και τα άρθρα 236, 239 και 243 του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, έχουν την έννοια ότι, στο πλαίσιο διοικητικής ή ένδικης προσφυγής, κατά την έννοια του άρθρου 243 του κανονισμού αυτού, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, ασκηθείσας κατά αποφάσεως της αρμόδιας φορολογικής αρχής να βεβαιώσει, εκ των υστέρων, ποσό εισαγωγικών δασμών και να επιβάλει στον εισαγωγέα την καταβολή τους, ο εισαγωγέας μπορεί να επικαλεσθεί δικαιολογημένη εμπιστοσύνη βάσει του άρθρου 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του εν λόγω κανονισμού, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, προκειμένου να αντιταχθεί στη βεβαίωση αυτή, ανεξαρτήτως του κατά πόσον ο εισαγωγέας υπέβαλε αίτηση διαγραφής ή επιστροφής των δασμών αυτών σύμφωνα με την προβλεπόμενη στα άρθρα 236 και 239 του ιδίου αυτού κανονισμού, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, διαδικασία.

   Συναφώς, επιβάλλεται η διαπίστωση ότι, καίτοι ο τελωνειακός κώδικας προβλέπει, μεταξύ άλλων, στα άρθρα 236 και 239, ειδική διαδικασία για τη διαγραφή ή την επιστροφή των τελωνειακών δασμών στην περίπτωση, ιδίως, βεβαιώσεως αντίθετης προς το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κώδικα αυτού, ο φορολογούμενος μπορεί επίσης να επικαλεστεί τη διάταξη αυτή για να αντιταχθεί σε εκ των υστέρων βεβαίωση εισαγωγικών δασμών, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο διοικητικής ή ένδικης προσφυγής κατά την έννοια του άρθρου 243 του εν λόγω κώδικα. Πράγματι, κατά τη διάταξη αυτή, ο φορολογούμενος έχει, γενικώς, δικαίωμα ασκήσεως διοικητικής ή ένδικης προσφυγής κατά όλων των λαμβανομένων από τις αρχές αποφάσεων οι οποίες άπτονται της τελωνειακής νομοθεσίας και τον αφορούν άμεσα και ατομικά.

   (βλ. σκέψεις 43-45, διατακτ. 2)

3.  Το άρθρο 869, στοιχείο βʹ, του κανονισμού (ΕΟΚ) 2454/93 της Επιτροπής, της 2ας Ιουλίου 1993, για τον καθορισμό ορισμένων διατάξεων εφαρμογής του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) 1335/2003 της Επιτροπής, της 25ης Ιουλίου 2003, έχει την έννοια ότι, ελλείψει αποφάσεως ή διαδικασίας της Επιτροπής κατά το άρθρο 871, παράγραφος 2, του κανονισμού αυτού, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, σε κατάσταση όπως η επίμαχη στην υπόθεση της κύριας δίκης, οι τελωνειακές αρχές δεν μπορούν να αποφασίσουν από μόνες τους να μη βεβαιώσουν εκ των υστέρων τους μη εισπραχθέντες δασμούς κρίνοντας ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για την κατά το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, επίκληση της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και ότι οι αρχές αυτές υποχρεούνται να υποβάλουν στην Επιτροπή τον φάκελο της υποθέσεως, είτε εφόσον οι εν λόγω αρχές θεωρούν ότι η Επιτροπή διέπραξε σφάλμα κατά την έννοια της εν λόγω διατάξεως του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, είτε εφόσον οι περιστάσεις της υποθέσεως της κύριας δίκης συνδέονται με τα αποτελέσματα έρευνας της Ένωσης κατά το άρθρο 871, παράγραφος 1, δεύτερη περίπτωση, του κανονισμού 2454/93, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, ή όταν το ποσό των επίδικων στην υπόθεση της κύριας δίκης δασμών είναι ίσο προς ή υψηλότερο από 500000 ευρώ.

   (βλ. σκέψη 53, διατακτ. 3)

4.  Το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, έχει την έννοια ότι οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) σχετικά με τη συμπεριφορά των τελωνειακών αρχών του κράτους εξαγωγής και του εξαγωγέα συγκαταλέγονται στα αποδεικτικά στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για να αποδειχθεί κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένας εισαγωγέας μπορεί να επικαλεσθεί δικαιολογημένη εμπιστοσύνη βάσει της διατάξεως αυτής. Ωστόσο, αν η έκθεση αυτή θεωρηθεί, σε σχέση με τις πληροφορίες που περιλαμβάνει, ανεπαρκής προκειμένου να αποδειχθεί επαρκώς κατά νόμο αν πράγματι πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές από κάθε άποψη, όπερ εναπόκειται στο εθνικό δικαστήριο να εκτιμήσει, οι τελωνειακές αρχές μπορεί να υποχρεωθούν να προσκομίσουν πρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία προς τούτο, ιδίως διενεργώντας εκ των υστέρων ελέγχους.

   (βλ. σκέψη 62, διατακτ. 4)

5.  Το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, έχει την έννοια ότι εναπόκειται στο αιτούν δικαστήριο να εκτιμήσει, με βάση το σύνολο των συγκεκριμένων στοιχείων της διαφοράς στην υπόθεση της κύριας δίκης και, ειδικότερα, τις αποδείξεις που προσκόμισαν συναφώς οι διάδικοι της κύριας δίκης, αν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένας εισαγωγέας μπορεί να επικαλεστεί δικαιολογημένη εμπιστοσύνη βάσει της διατάξεως αυτής. Για την εκτίμηση αυτή, οι λαμβανόμενες κατά τη διενέργεια εκ των υστέρων ελέγχου πληροφορίες δεν υπερισχύουν των πληροφοριών που περιλαμβάνονται σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF).

   (βλ. σκέψη 66, διατακτ. 5)

6.  Το άρθρο 875 του κανονισμού 2454/93, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, έχει την έννοια ότι ένα κράτος μέλος, υπό τις διευκρινιζόμενες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάσει του άρθρου αυτού προϋποθέσεις, δεσμεύεται από τις εκτιμήσεις της Επιτροπής σε απόφαση εκδοθείσα βάσει του άρθρου 873 του κανονισμού αυτού, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, ως προς άλλο κράτος μέλος, σε περιπτώσεις οι οποίες παρουσιάζουν παρόμοια πραγματικά και νομικά στοιχεία, όπερ εναπόκειται στις αρχές και δικαστήρια του κράτους μέλους να εκτιμήσουν λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τις πληροφορίες σχετικά με τη συμπεριφορά του εξαγωγέα ή των τελωνειακών αρχών του κράτους εξαγωγής όπως προκύπτουν από την έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) επί της οποίας βασίζεται η εν λόγω απόφαση.

   (βλ. σκέψη 71, διατακτ. 6)

7.  Το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, και το άρθρο 875 του κανονισμού 2454/93, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, έχουν την έννοια ότι οι τελωνειακές αρχές μπορούν, καταρχήν, να διενεργούν όλους τους εκ των υστέρων ελέγχους τους οποίους κρίνουν αναγκαίους και να χρησιμοποιούν τις λαμβανόμενες κατά τους ελέγχους αυτούς πληροφορίες τόσο για να εκτιμήσουν αν πληρούνται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένας εισαγωγέας μπορεί να επικαλεσθεί δικαιολογημένη εμπιστοσύνη βάσει του άρθρου 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, όσο και για να καθορίσουν αν η περίπτωση της οποίας έχουν επιληφθεί παρουσιάζει παρόμοια πραγματικά και νομικά στοιχεία, κατά το άρθρο 875 του κανονισμού 2454/93, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003, με περίπτωση που έχει αποτελέσει το αντικείμενο αποφάσεως περί μη βεβαιώσεως δασμών την οποία έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 873 του κανονισμού 2454/93, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 1335/2003.

   (βλ. σκέψη 75, διατακτ. 7)

8.  Το άρθρο 220, παράγραφος 2, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 2913/92, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 2700/2000, έχει την έννοια ότι το γεγονός ότι ένας εισαγωγέας εισήγαγε εμπορεύματα βάσει συμφωνίας διανομής δεν ασκεί επιρροή επί της δυνατότητάς του να επικαλεσθεί δικαιολογημένη εμπιστοσύνη υπό τις ίδιες συνθήκες με εισαγωγέα ο οποίος εισήγαγε εμπορεύματα αγοράζοντάς τα απευθείας από τον εξαγωγέα, ήτοι εφόσον πληρούνται τρεις σωρευτικές προϋποθέσεις. Καταρχάς, οι δασμοί αυτοί πρέπει να μην έχουν εισπραχθεί λόγω σφάλματος των ιδίων των αρμοδίων αρχών, περαιτέρω, το σφάλμα αυτό πρέπει να είναι τέτοιας φύσεως ώστε να μην μπορούσε ευλόγως να εντοπισθεί από καλόπιστο οφειλέτη και, τέλος, ο εν λόγω οφειλέτης πρέπει να έχει τηρήσει όλες τις ισχύουσες διατάξεις όσον αφορά την τελωνειακή διασάφησή του. Συναφώς, στον εισαγωγέα αυτόν εναπόκειται να προφυλαχθεί από τους κινδύνους ενός εις βάρος του μέτρου για την εκ των υστέρων είσπραξη δασμών, μεταξύ άλλων, επιδιώκοντας να λάβει από τον αντισυμβαλλόμενο στην εν λόγω συμφωνία διανομής, επ’ ευκαιρία ή κατόπιν της συνάψεως της συμφωνίας αυτής, όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ακρίβεια του πιστοποιητικού καταγωγής «τύπου A» που εκδόθηκε για τα εμπορεύματα αυτά. Επομένως, δεν υφίσταται η κατά την έννοια της εν λόγω διατάξεως δικαιολογημένη εμπιστοσύνη, ιδίως, σε περίπτωση που ο εισαγωγέας, καίτοι είχε προφανείς λόγους ώστε να αμφιβάλλει για την ορθότητα ενός πιστοποιητικού καταγωγής «τύπου A», δεν αναζήτησε πληροφορίες για τις περιστάσεις της εκδόσεως του πιστοποιητικού αυτού προκειμένου να ελέγξει αν οι αμφιβολίες αυτές είναι δικαιολογημένες.

   (βλ. σκέψη 87, διατακτ. 8)