Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C‑596/15 P και C‑597/15 P

Bionorica SE
και
Diapharm GmbH & Co. KG

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Αίτηση αναιρέσεως – Δημόσια υγεία – Προστασία των καταναλωτών – Κανονισμός (ΕΚ) 1924/2006 – Ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα – Άρθρο 13, παράγραφος 3 – Κατάλογος επιτρεπόμενων ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα – Ουσίες φυτικής προελεύσεως – Ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας σε εκκρεμότητα – Προσφυγή κατά παραλείψεως – Άρθρο 265 ΣΛΕΕ – Λήψη θέσεως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Έννομο συμφέρον – Ενεργητική νομιμοποίηση»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 23ης Νοεμβρίου 2017

1. Προσφυγή κατά παραλείψεως–Παράλειψη–Έννοια–Παράλειψη ενέργειας–Παράλειψη εκδόσεως προπαρασκευαστικής πράξεως–Εμπίπτει–Προϋπόθεση

   (Άρθρο 265 ΣΛΕΕ)

2. Προσφυγή κατά παραλείψεως–Όχληση του οργάνου–Προϋποθέσεις–Ρητό και συγκεκριμένο αίτημα

   (Άρθρο 265 ΣΛΕΕ)

3. Αναίρεση–Λόγοι–Λόγος αναιρέσεως αντλούμενος από τον χαρακτηρισμό επιστολής αποσταλείσας από θεσμικό όργανο σε απάντηση σε πρόσκληση για ανάληψη δράσεως–Νομικά ζητήματα

   (Άρθρο 265 ΣΛΕΕ)

4. Προσφυγή κατά παραλείψεως–Φυσικά ή νομικά πρόσωπα–Έννομο συμφέρον–Απαίτηση υπάρξεως γεγενημένου και ενεστώτος εννόμου συμφέροντος–Εκτίμηση κατά τον χρόνο ασκήσεως της προσφυγής–Προσφυγή δυνάμενη να προσπορίσει όφελος στον προσφεύγοντα–Δεν υφίσταται–Απαράδεκτο

   (Άρθρο 265 ΣΛΕΕ)

5. Προσέγγιση των νομοθεσιών–Ισχυρισμοί περί διατροφής και υγείας που διατυπώνονται για τα τρόφιμα–Κανονισμός 1924/2006–Ισχυρισμοί υγείας–Διάκριση μεταξύ επιτρεπόμενων ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας και τελούντων σε εκκρεμότητα ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας

   (Κανονισμός 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 3, εδ. 2, στοιχείο αʹ, 6 § 1, 17 § 5 και 28 §§ 5 και 6)

6. Προσφυγή κατά παραλείψεως–Φυσικά ή νομικά πρόσωπα–Έννομο συμφέρον–Προσφυγή λόγω της μη υποβολής αιτήσεως από την Επιτροπή για αξιολόγηση ορισμένων ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας υποκείμενων στο μεταβατικό καθεστώς που εφαρμόζεται στους μη αξιολογηθέντες ακόμη ισχυρισμούς–Η συνεχής εφαρμογή του μεταβατικού καθεστώτος είναι ευνοϊκότερη από την κατόπιν αξιολογήσεως απόρριψη του ισχυρισμού–Δεν ασκεί επιρροή–Διατήρηση του εννόμου συμφέροντος

   (Άρθρο 265 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 28 §§ 5 και 6)

7. Προσφυγή κατά παραλείψεως–Φυσικά ή νομικά πρόσωπα–Προϋποθέσεις παραδεκτού–Έννομο συμφέρον–Ενεργητική νομιμοποίησης–Προϋποθέσεις σωρευτικού χαρακτήρα–Προσφυγή που κρίνεται απαράδεκτη εφόσον δεν πληρούται μία μόνον από τις προϋποθέσεις αυτές

   (Άρθρο 265, εδ. 3, ΣΛΕΕ)

8. Προσφυγή κατά παραλείψεως–Φυσικά ή νομικά πρόσωπα–Έννομο συμφέρον–Προσφυγή λόγω της μη υποβολής αιτήσεως από την Επιτροπή για αξιολόγηση ορισμένων ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας υποκείμενων στο μεταβατικό καθεστώς που εφαρμόζεται στους μη αξιολογηθέντες ακόμη ισχυρισμούς–Προσφυγή ασκηθείσα από επιχείρηση μη δραστηριοποιούμενη στην αγορά την οποία αφορούν οι επίμαχοι ισχυρισμοί–Απαράδεκτο–Πρόθεση της επιχειρήσεως να εισέλθει στην αγορά αυτή σε περίπτωση εγκρίσεως των εν λόγω ισχυρισμών–Δεν ασκεί επιρροή

   (Άρθρο 265 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1924/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 28 §§ 5 και 6)

1.  Το άρθρο 265 ΣΛΕΕ αφορά την παράλειψη οργάνου να εκδώσει απόφαση ή να λάβει θέση. Συναφώς, προσφυγή κατά παραλείψεως μπορεί να ασκηθεί όχι μόνον κατά της παραλείψεως εκδόσεως πράξεως η οποία παράγει δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα ικανά να θίξουν τα συμφέροντα του προσφεύγοντος, μεταβάλλοντας ουσιωδώς τη νομική του κατάσταση, αλλά, επίσης, κατά της παραλείψεως εκδόσεως προπαρασκευαστικής πράξεως, εάν αυτή αποτελεί προαπαιτούμενο για τη διεξαγωγή της διαδικασίας που πρέπει να καταλήξει σε πράξη παράγουσα δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα.

   (βλ. σκέψεις 52, 53)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 54)

3.  Ο εκ μέρους του Γενικού Δικαστηρίου νομικός χαρακτηρισμός ενός πραγματικού περιστατικού ή μιας πράξεως, όπως μιας επιστολής, είναι νομικό ζήτημα το οποίο μπορεί να προβληθεί στο πλαίσιο αναιρέσεως. Ως εκ τούτου, το κατά πόσον μια επιστολή που απεστάλη από θεσμικό όργανο ως απάντηση σε πρόσκληση για ανάληψη δράσεως έθεσε ή όχι τέλος στην προβαλλόμενη παράλειψη του θεσμικού αυτού οργάνου αποτελεί νομικό ζήτημα το οποίο μπορεί να εξετασθεί κατ’ αναίρεση.

   (βλ. σκέψη 55)

4.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 83-85)

5.  Καίτοι οι επιτρεπόμενοι ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας και οι τελούντες σε εκκρεμότητα ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας μπορούν, καταρχήν, να χρησιμοποιούνται για την εμπορία τροφίμων, εντούτοις, οι δύο αυτές κατηγορίες ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας υπόκεινται σε διαφορετικές απαιτήσεις και δεν χρησιμοποιούνται υπό τους ίδιους όρους.

   Πράγματι, ενώ το άρθρο 17, παράγραφος 5, του κανονισμού 1924/2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα, παρέχει, καταρχήν, σε κάθε υπεύθυνο επιχειρήσεως τροφίμων τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τους επιτρεπόμενους ισχυρισμούς επί θεμάτων υγείας που περιλαμβάνονται στον εν λόγω οριστικό και ενιαίο κατάλογο για την Ένωση, οι τελούντες σε εκκρεμότητα ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας που υπόκεινται στο μεταβατικό καθεστώς πρέπει, μεταξύ άλλων, να είναι σύμφωνοι, βάσει του άρθρου 28, παράγραφοι 5 και 6, του κανονισμού αυτού, προς τον προμνησθέντα κανονισμό, καθώς και προς τις εθνικές διατάξεις που εφαρμόζονται σε αυτούς.

   Τούτο συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, αφενός, ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3, δεύτερο εδάφιο, στοιχείο αʹ, και το άρθρο 6, παράγραφος 1, του κανονισμού 1924/2006, κάθε ισχυρισμός επί θεμάτων υγείας δεν πρέπει να είναι διφορούμενος ή παραπλανητικός και πρέπει να βασίζεται σε γενικώς αποδεκτά επιστημονικά στοιχεία. Αφετέρου, οι τελούντες σε εκκρεμότητα ισχυρισμοί επί θεμάτων υγείας πρέπει να πληρούν επίσης, σε κάθε κράτος μέλος, τις απαιτήσεις του δικού του εθνικού συστήματος. Κατά συνέπεια, η κατά περίπτωση εξέτασή τους εγκυμονεί τον κίνδυνο να υπάρξουν διαφορετικά αποτελέσματα κατά το πέρας των εθνικών διοικητικών και δικαστικών διαδικασιών για την έγκριση των εν λόγω ισχυρισμών, όχι μόνον από ένα κράτος μέλος σε άλλο, αλλά και εντός του ιδίου κράτους μέλους.

   (βλ. σκέψεις 87-89)

6.  Δεν υφίσταται έννομο συμφέρον μόνον όταν η θετική έκβαση μιας προσφυγής δεν είναι, σε κάθε περίπτωση, ικανή να παράσχει ικανοποίηση στον προσφεύγοντα.

   Όσον αφορά προσφυγή με αίτημα να διαπιστωθεί η μη υποβολή από την Επιτροπή αιτήματος προς την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων για αξιολόγηση ορισμένων ισχυρισμών επί θεμάτων υγείας υποκείμενων στο μεταβατικό καθεστώς που προβλέπεται στο άρθρο 28, παράγραφοι 5 και 6, του κανονισμού 1924/2006, σχετικά με τους ισχυρισμούς διατροφής και υγείας που διατυπώνονται στα τρόφιμα, δεν είναι δυνατόν να υποστηριχθεί βάσιμα ότι η περίσταση ότι το μεταβατικό καθεστώς ενδέχεται να παρουσιάζει περισσότερα πλεονεκτήματα από ό,τι η οριστική απόρριψη ενός ισχυρισμού επί θεμάτων υγείας συνηγορεί κατά της αναγνωρίσεως εννόμου συμφέροντος. Πράγματι, ακόμη και η απόρριψη ενός ισχυρισμού επί θεμάτων υγείας δύναται να προσπορίσει όφελος, από άποψη ασφάλειας δικαίου, σε οικονομικό φορέα που σχεδιάζει την είσοδό του στην αγορά τροφίμων ή συμπληρωμάτων διατροφής. Στο πλαίσιο αυτό, ο ενιαίος καθορισμός του νομικού καθεστώτος των μέχρι τότε σε εκκρεμότητα ισχυρισμών περί θεμάτων υγείας θα καθιστούσε στον ανωτέρω φορέα δυνατό να προσαρμόσει την εμπορική του στρατηγική.

   (βλ. σκέψεις 93, 95, 96)

7.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 106)

8.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 115)