Υπόθεση C‑356/15

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

κατά

Βασιλείου του Βελγίου

«Παράβαση κράτους μέλους – Κοινωνική ασφάλιση – Κανονισμός (ΕΚ) 883/2004 – Άρθρο 11, άρθρο 12, καθώς και άρθρο 76, παράγραφος 6 – Κανονισμός (ΕΚ) 987/2009 – Άρθρο 5 – Απόσπαση εργαζομένου – Ασφάλιση σε σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως – Καταπολέμηση της απάτης – Πιστοποιητικό A1 – Άρνηση αναγνωρίσεως από το κράτος μέλος όπου ασκείται η επαγγελματική δραστηριότητα σε περίπτωση απάτης ή καταχρήσεως»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα)
της 11ης Ιουλίου 2018

1. Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Απόδειξη της παραβάσεως – Η Επιτροπή φέρει το βάρος αποδείξεως – Τεκμήρια – Δεν επιτρέπεται – Προσκόμιση στοιχείων από τα οποία προκύπτει η παράβαση

   (Άρθρο 258 ΣΛΕΕ)

2. Προσφυγή λόγω παραβάσεως – Εισαγωγικό δικόγραφο – Παράθεση των αιτιάσεων και των ισχυρισμών – Τυπικά στοιχεία – Σαφής διατύπωση των αιτημάτων

   (Άρθρο 258 ΕΚ· Κανονισμός Διαδικασίας του Δικαστηρίου, άρθρο 120, στοιχείο γʹ)

3. Κοινωνική ασφάλιση – Διακινούμενοι εργαζόμενοι – Εφαρμοστέα νομοθεσία – Εργαζόμενοι αποσπασμένοι σε άλλο κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο είναι εγκατεστημένος ο εργοδότης – Πιστοποιητικό A1 που εκδίδει ο αρμόδιος φορέας του κράτους μέλους εγκατάστασης – Αποδεικτική ισχύς έναντι των φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως των άλλων κρατών μελών – Όρια – Υποχρέωση επανεξετάσεως σε περίπτωση που ο αρμόδιος φορέας άλλου κράτους μέλους εκφράζει αμφιβολίες – Διαδικασία συμβιβασμού, σε περίπτωση διαφωνίας, ενώπιον της διοικητικής επιτροπής κοινωνικής ασφαλίσεως – Διαδικασία λόγω παραβάσεως σε περίπτωση μη συμβιβασμού

   (Άρθρο 4 § 3 ΣΕΕ· άρθρο 259 ΣΛΕE· κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 883/2004, άρθρο 12 § 1, και 987/2009, άρθρο 5 § 1)

4. Κοινωνική ασφάλιση – Διακινούμενοι εργαζόμενοι – Εφαρμοστέα νομοθεσία – Εργαζόμενοι αποσπασμένοι σε άλλο κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο είναι εγκατεστημένος ο εργοδότης – Πιστοποιητικό A1 που εκδίδει ο αρμόδιος φορέας του κράτους μέλους εγκατάστασης – Αποδεικτική ισχύς έναντι των φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως των άλλων κρατών μελών καθώς και των δικαστηρίων τους – Πιστοποιητικό που αποκτήθηκε με δόλιο τρόπο – Δικαίωμα των δικαστηρίων του κράτους μέλους στο οποίο είναι αποσπασμένοι οι εργαζόμενοι να μη λάβουν υπόψη το πιστοποιητικό – Προϋποθέσεις – Νομοθετική ρύθμιση του κράτους μέλους στο οποίο είναι αποσπασμένοι οι εργαζόμενοι η οποία παρέχει στους φορείς του την ευχέρεια να κηρύξουν ανίσχυρο το εν λόγω πιστοποιητικό και να υπαγάγουν τους εργαζομένους αυτούς στο δικό του σύστημα κοινωνικής ασφάλισης – Δεν επιτρέπεται

   (Κανονισμοί του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 883/2004, άρθρα 11 § 1, 12 § 1 και 76 § 6, και 987/2009)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 25, 26)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 32-34)

3.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 86, 87, 89-92)

4.  Σε περίπτωση ακόμη και πρόδηλου σφάλματος εκτίμησης ως προς τις προϋποθέσεις εφαρμογής του κανονισμού 883/2004, για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 465/2012, και ακόμη και όταν διαπιστώνεται ότι οι συνθήκες άσκησης της δραστηριότητας των αποσπασμένων εργαζομένων προδήλως δεν εμπίπτουν στο καθ’ ύλην πεδίο εφαρμογής της διατάξεως βάσει της οποίας χορηγήθηκε το πιστοποιητικό A 1, η ακολουθητέα διαδικασία για την επίλυση τυχόν διαφορών μεταξύ των φορέων των ενδιαφερομένων κρατών μελών σχετικά με το κύρος ή την ακρίβεια ενός πιστοποιητικού A 1 πρέπει να τηρείται.

   Αν γινόταν δεκτό ότι το κράτος μέλος υποδοχής του αποσπασθέντος εργαζομένου μπορεί να θεσπίσει νομοθεσία η οποία παρέχει την ευχέρεια στους φορείς του να επιτύχουν μονομερώς την κήρυξη του πιστοποιητικού A1 ως ανίσχυρου, κατόπιν προσφυγής τους ενώπιον των δικαστηρίων του εν λόγω κράτους μέλους, θα ετίθετο σε κίνδυνο το σύστημα που βασίζεται στην καλόπιστη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων φορέων των κρατών μελών. Συνακόλουθα, το πιστοποιητικό A1, για όσο διάστημα δεν ανακαλείται ή δεν κηρύσσεται ανίσχυρο, δεσμεύει, καταρχήν, την εσωτερική έννομη τάξη του κράτους μέλους στο οποίο έχουν αποσπαστεί οι εν λόγω εργαζόμενοι και, ως εκ τούτου, δεσμεύει τους φορείς του κράτους αυτού.

   Κατά συνέπεια, νομοθετική ρύθμιση του κράτους μέλους στο οποίο έχουν αποσπαστεί οι εργαζόμενοι, η οποία επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές του να υπαγάγουν μονομερώς έναν εργαζόμενο στη νομοθεσία περί κοινωνικής ασφαλίσεως του εν λόγω κράτους μέλους, είναι αντίθετη προς την αρχή της υπαγωγής των μισθωτών εργαζομένων σε ένα μόνο σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως που καθιερώνεται στο άρθρο 11, παράγραφος 1, του κανονισμού 883/2004, καθώς και προς την αρχή της ασφάλειας δικαίου η οποία επιτάσσει να είναι οι κανόνες δικαίου σαφείς και ακριβείς, τα δε αποτελέσματά τους να μπορούν να προβλεφθούν, ιδίως όταν οι κανόνες αυτοί ενδέχεται να έχουν δυσμενείς συνέπειες για τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις.

   Η εν λόγω νομοθετική ρύθμιση δεν είναι σύμφωνη ούτε με τις διατάξεις των κανονισμών 883/2004 και 987/2009 που ρυθμίζουν τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται σε περίπτωση δυσκολιών ερμηνείας ή εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων, ιδίως όταν το κράτος μέλος εντός του οποίου είναι αποσπασμένος ο εργαζόμενος εκτιμά ότι οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 12, παράγραφος 1, του κανονισμού 883/2004 δεν πληρούνται.

   Όσον αφορά τη δυνατότητα να μη ληφθεί υπόψη πιστοποιητικό A 1 το οποίο αποκτήθηκε με δόλιο τρόπο, εφόσον, στο πλαίσιο του διαλόγου που προβλέπεται από το άρθρο 76, παράγραφος 6, του κανονισμού 883/2004, ο φορέας του κράτους μέλους στο οποίο έχουν αποσπαστεί οι εργαζόμενοι υποβάλλει στον φορέα έκδοσης των πιστοποιητικών A 1 συγκεκριμένα στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι τα πιστοποιητικά αυτά έχουν αποκτηθεί με δόλιο τρόπο, εναπόκειται στον δεύτερο αυτό φορέα, δυνάμει της αρχής της καλόπιστης συνεργασίας, να επανεξετάσει, υπό το πρίσμα των στοιχείων αυτών, το βάσιμο της έκδοσης των εν λόγω πιστοποιητικών και, κατά περίπτωση, να ανακαλέσει τα πιστοποιητικά αυτά.

   Σε περίπτωση που ο τελευταίος αυτός φορέας δεν προβεί στην επανεξέταση εντός εύλογης προθεσμίας, τα ως άνω στοιχεία πρέπει να μπορούν να προβληθούν στο πλαίσιο δικαστικής διαδικασίας με την οποία ζητείται από τον δικαστή του κράτους μέλους στο οποίο ο εργαζόμενος έχει αποσπαστεί να μη λάβει υπόψη τα επίμαχα πιστοποιητικά.

   Ωστόσο, η προεκτεθείσα νομοθετική ρύθμιση του κράτους μέλους δεν πληροί τις εν λόγω προϋποθέσεις.

   Συγκεκριμένα, αφενός, η ρύθμιση αυτή δεν επιβάλλει καμία υποχρέωση κινήσεως της διαδικασίας διαλόγου και συνδιαλλαγής που προβλέπεται από τους κανονισμούς 883/2004 και 987/2009. Αφετέρου, η εν λόγω ρύθμιση δεν περιορίζεται στην παροχή αποκλειστικά στο εθνικό δικαστήριο της εξουσίας να διαπιστώσει την ύπαρξη απάτης και να μη λάβει, για τον λόγο αυτό, υπόψη ένα πιστοποιητικό A 1, αλλά προβλέπει ότι, εκτός του πλαισίου οιασδήποτε δικαστικής διαδικασίας, οι εθνικοί φορείς κοινωνικής ασφάλισης καθώς και οι επιθεωρητές εργασίας αποφασίζουν την υπαγωγή των αποσπασμένων εργαζομένων στη νομοθεσία περί κοινωνικής ασφάλισης αυτού του κράτους μέλους.

   (βλ. σκέψεις 93-96, 100, 101, 104, 105)