Υπόθεση C-258/15

Gorka Salaberria Sorondo

κατά

Academia Vasca de Policía y Emergencias

(αίτηση του Tribunal Superior de Justicia
de la Comunidad Autónoma del País Vasco
για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή – Ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία – Οδηγία 2000/78/ΕΚ – Άρθρο 2, παράγραφος 2, και άρθρο 4, παράγραφος 1 – Διάκριση λόγω ηλικίας – Πρόσληψη στο αστυνομικό σώμα της Αυτόνομης Κοινότητας της Χώρας των Βάσκων αποκλειστικώς υποψηφίων που δεν έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος ηλικίας – Έννοια “ουσιαστική και καθοριστική επαγγελματική προϋπόθεση” – Επιδιωκόμενος σκοπός – Αναλογικότητα»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)
της 15ης Νοεμβρίου 2016

1. Κοινωνική πολιτική–Ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία–Οδηγία 2000/78–Πεδίο εφαρμογής–Εθνική κανονιστική ρύθμιση ορίζουσα το τριακοστό πέμπτο έτος ως ανώτατο όριο ηλικίας για την πρόσληψη αστυνομικών υπαλλήλων στο αστυνομικό σώμα Αυτόνομης Κοινότητας–Εμπίπτει

   (Οδηγία 2000/78 του Συμβουλίου, άρθρο 3 § 1, στοιχείο αʹ)

2. Κοινωνική πολιτική–Ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία–Οδηγία 2000/78–Απαγόρευση των διακρίσεων λόγω ηλικίας–Εθνική κανονιστική ρύθμιση ορίζουσα το τριακοστό πέμπτο έτος ως ανώτατο όριο ηλικίας για την πρόσληψη αστυνομικών υπαλλήλων στο αστυνομικό σώμα Αυτόνομης Κοινότητας–Επιτρέπεται

   (Οδηγία 2000/78 του Συμβουλίου, άρθρα 1, 2 § 2 και 4 § 1)

1.  Κανονιστική ρύθμιση κράτους μέλους ορίζουσα ότι άτομα που έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος ηλικίας δεν γίνονται δεκτά στο αστυνομικό σώμα Αυτόνομης Κοινότητάς του επηρεάζει τους όρους προσλήψεως των εν λόγω εργαζομένων. Ως εκ τούτου, κανονιστική ρύθμιση της φύσεως αυτής πρέπει να θεωρηθεί ως εισάγουσα κανόνες σχετικούς με την πρόσβαση στην απασχόληση στον δημόσιο τομέα, κατά την έννοια του άρθρου 3, παράγραφος 1, στοιχείο αʹ, της οδηγίας 2000/78, για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία, και, συνεπώς, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της.

   (βλ. σκέψεις 25, 26)

2.  Κατ’ ορθή ερμηνεία, το άρθρο 2, παράγραφος 2, της οδηγίας 2000/78, για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία, σε συνδυασμό με το άρθρο 4, παράγραφος 1, αυτής, δεν αντιτίθεται σε κανονιστική ρύθμιση η οποία προβλέπει ότι οι υποψήφιοι για τις θέσεις υπαλλήλων αστυνομικού σώματος ασκούντων το σύνολο των επιχειρησιακών ή εκτελεστικών καθηκόντων του εν λόγω σώματος δεν πρέπει να έχουν συμπληρώσει το τριακοστό πέμπτο έτος ηλικίας.

   Στο πλαίσιο αυτό, η κανονιστική αυτή ρύθμιση συνεπάγεται διαφορετική μεταχείριση βασιζόμενη ευθέως στην ηλικία, κατά την έννοια των συνδυασμένων διατάξεων του άρθρου 1 και του άρθρου 2, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, της οδηγίας 2000/78. Πλην όμως, οι ιδιαίτερες σωματικές ικανότητες συνιστούν χαρακτηριστικό που συνδέεται με την ηλικία, τα δε καθήκοντα που σχετίζονται με την προστασία των ατόμων και των αγαθών, με τη σύλληψη και επιτήρηση των δραστών εγκληματικών πράξεων καθώς και με τις προληπτικές περιπολίες ενδέχεται να απαιτούν τη χρήση σωματικής δυνάμεως. Η φύση των καθηκόντων αυτών απαιτεί ιδιαίτερη φυσική κατάσταση, καθώς ενδεχόμενη ανεπάρκεια σωματικών δυνάμεων κατά την εκτέλεση των εν λόγω καθηκόντων ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνον επί των ίδιων των αστυνομικών υπαλλήλων και επί των τρίτων, αλλά και επί της δημοσίας τάξεως. Επομένως, η κατοχή ιδιαίτερων σωματικών ικανοτήτων, αναγκαίων για την εκπλήρωση των τριών βασικών αποστολών της Αστυνομίας της Αυτόνομης Κοινότητας του οικείου κράτους μέλους, ήτοι για την προστασία των ατόμων και των αγαθών, την εξασφάλιση της απρόσκοπτης ασκήσεως των δικαιωμάτων και των ελευθεριών και τη μέριμνα για την ασφάλεια των πολιτών, δύναται να θεωρηθεί ουσιαστική και καθοριστική επαγγελματική προϋπόθεση, κατά την έννοια του άρθρου 4, παράγραφος 1, της οδηγίας 2000/78, για την άσκηση του επίμαχου λειτουργήματος.

   Εξάλλου, μια τέτοια κανονιστική ρύθμιση δύναται να θεωρηθεί, αφενός, πρόσφορη για την επίτευξη του σκοπού εξασφαλίσεως της επιχειρησιακής ετοιμότητας και της εύρυθμης λειτουργίας της οικείας αστυνομικής υπηρεσίας και, αφετέρου, μη υπερβαίνουσα το αναγκαίο για την επίτευξη του εν λόγω σκοπού μέτρο. Τα προβλήματα που ενδέχεται να παρουσιασθούν στη λειτουργία των αστυνομικών υπηρεσιών της οικείας Αυτόνομης Κοινότητας αποκλείουν ενδεχόμενη θεώρηση, στο πλαίσιο διαγωνισμού προσλήψεως, ως εναλλακτικού, επιεικέστερου μέτρου, της διοργανώσεως απαιτητικών προκριματικών δοκιμασιών για την εξακρίβωση της φυσικής καταστάσεως των υποψηφίων. Ο εν λόγω σκοπός υπαγορεύει πράγματι την αποκατάσταση της ηλικιακής πυραμίδας του εν λόγω σώματος και, ως εκ τούτου, η κατοχή ιδιαίτερων σωματικών ικανοτήτων δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται κατά τρόπο στατικό, κατά το χρονικό σημείο των δοκιμασιών του διαγωνισμού προσλήψεως, αλλά, αντιθέτως, κατά τρόπο δυναμικό, με συνεκτίμηση των ετών τα οποία ο υπάλληλος πρόκειται να διανύσει στην υπηρεσία μετά την πρόσληψή του.

   (βλ. σκέψεις 30, 34-36, 47, 48, 50 και διατακτ.)