Υπόθεση C‑230/15

Brite Strike Technologies Inc.

κατά

Brite Strike Technologies SA

(αίτηση του rechtbank Den Haag

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις — Κανονισμός (ΕΚ) 44/2001 — Άρθρο 22, σημείο 4 — Διεθνής δικαιοδοσία επί διαφορών σχετικών με τη διανοητική ιδιοκτησία — Άρθρο 71 — Συμβάσεις συναφθείσες από τα κράτη μέλη επί ειδικών θεμάτων — Σύμβαση Μπενελούξ περί διανοητικής ιδιοκτησίας — Διεθνής δικαιοδοσία επί διαφορών σχετικών με σήματα, σχέδια και υποδείγματα Μπενελούξ — Άρθρο 350 ΣΛΕΕ»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα) της 14ης Ιουλίου 2016

1. Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός 44/2001 – Άρθρο 71 – Πεδίο εφαρμογής – Σχέσεις με συμβάσεις συναφθείσες επί ειδικού θέματος – Συμβάσεις συναφθείσες από ορισμένα κράτη μέλη – Εμπίπτουν – Υποχρέωση συμμετοχής τρίτων κρατών – Δεν υφίσταται

   (Κανονισμός 44/2001 του Συμβουλίου, άρθρα 69 και 71 § 2, στοιχείο αʹ)

2. Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός 44/2001 – Σχέσεις με συμβάσεις συναφθείσες επί ειδικού θέματος – Σύναψη από τα κράτη μέλη νέων συμβάσεων ή τροποποίηση των ήδη ισχυουσών, εισάγουσα κανόνες που κατισχύουν εκείνων του κανονισμού αυτού – Δεν επιτρέπεται

   (Κανονισμός 44/2001 του Συμβουλίου, άρθρο 71· Σύμβαση της 27ης Σεπτεμβρίου 1968, άρθρο 57)

3. Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Διεθνής δικαιοδοσία και εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις – Κανονισμός 44/2001 – Σχέσεις με συμβάσεις συναφθείσες επί ειδικού θέματος – Σύμβαση Μπενελούξ περί διανοητικής ιδιοκτησίας – Μη εφαρμογή του κανονισμού – Προϋποθέσεις – Περιφερειακή ένωση ευρισκόμενη σε πιο προχωρημένο στάδιο ως προς την υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς και ανάγκη η παρέκκλιση να είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του καθεστώτος Μπενελούξ – Τήρηση των αρχών της ασφάλειας δικαίου και της προσήκουσας απονομής της δικαιοσύνης

   (Άρθρο 350 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 24, σημείο 4· κανονισμός 44/2001 του Συμβουλίου, αιτιολογικές σκέψεις 11 και 12 και άρθρα 22, σημείο 4, και 71)

1.  Παρά τη χρήση της φράσεως «συμβάσεις στις οποίες τα κράτη μέλη είναι μέρη», η οποία υποδηλώνει ότι μόνον οι συναφθείσες από το σύνολο των κρατών μελών συμβάσεις εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 71 του κανονισμού 44/2001, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, από το γράμμα της παραγράφου 2, στοιχείο αʹ, του άρθρου αυτού συνάγεται ότι οι συμβάσεις στις οποίες αναφέρεται η συγκεκριμένη διάταξη περιλαμβάνουν και εκείνες που έχουν συναφθεί από ορισμένα μόνο κράτη μέλη. Εξάλλου, από την ερμηνεία του άρθρου 69 του κανονισμού 44/2001 σε συνδυασμό με το άρθρο 71 του ίδιου κανονισμού προκύπτει ότι το δεύτερο αυτό άρθρο δεν μπορεί να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι τυγχάνει εφαρμογής στην περίπτωση συμβάσεων μεταξύ πλειόνων κρατών μελών μόνον εφόσον μία ή περισσότερες τρίτες χώρες είναι επίσης συμβαλλόμενα μέρη στις συμβάσεις αυτές.

   (βλ. σκέψεις 49, 50)

2.  Μολονότι η σχέση μεταξύ των κανόνων διεθνούς δικαιοδοσίας του κανονισμού 44/2001, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, και των κανόνων που περιλαμβάνονται σε ορισμένες συμβάσεις συναφθείσες μεταξύ κρατών μελών ρυθμιζόταν, υπέρ των συμβάσεων αυτών, βάσει του άρθρου 71 του κανονισμού 44/2001, εντούτοις η διάταξη αυτή δεν παρείχε στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να εισάγουν, με τη σύναψη νέων ειδικών συμβάσεων ή την τροποποίηση ήδη ισχυουσών, κανόνες οι οποίοι θα κατίσχυαν εκείνων του κανονισμού αυτού.

   Ο περιορισμός του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 71 του κανονισμού 44/2001, σε σχέση με το άρθρο 57 της Συμβάσεως των Βρυξελλών της 27ης Σεπτεμβρίου 1968, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, το οποίο αντικατέστησε, αντικατοπτρίζει πράγματι πάγια νομολογία κατά την οποία, μετά τη σταδιακή θέσπιση κοινών κανόνων, τα κράτη μέλη δεν έχουν πλέον το δικαίωμα να συνάπτουν διεθνείς συμφωνίες που θίγουν τους κανόνες αυτούς. Ο περιορισμός αυτός ισχύει και όσον αφορά την εκ μέρους των κρατών μελών σύναψη συμφωνιών μεταξύ τους.

   (βλ. σκέψεις 51-54)

3.  Δεν αντιβαίνει στο άρθρο 71 του κανονισμού 44/2001 για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ερμηνευόμενο με γνώμονα το άρθρο 350 ΣΛΕΕ, η εφαρμογή του κανόνα διεθνούς δικαιοδοσίας επί διαφορών σχετικών με σήματα, σχέδια και υποδείγματα Μπενελούξ τον οποίο προβλέπει το άρθρο 4.6 της Συμβάσεως Μπενελούξ περί διανοητικής ιδιοκτησίας (εμπορικά σήματα και σχέδια ή υποδείγματα) (Σύμβαση Μπενελούξ ΔΙ).

   Συναφώς, το άρθρο 350 ΣΛΕΕ επιτρέπει στο Βασίλειο του Βελγίου, στο Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου και στο Βασίλειο των Κάτω Χωρών να διατηρούν σε ισχύ, κατά παρέκκλιση από τους κανόνες της Ένωσης, τους κανόνες οι οποίοι τυγχάνουν εφαρμογής στο πλαίσιο της περιφερειακής ενώσεώς τους, κατά το μέτρο που η περιφερειακή αυτή ένωση βρίσκεται σε πιο προχωρημένο στάδιο ως προς την υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς, αφενός, η δε παρέκκλιση είναι δικαιολογημένη ως απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του καθεστώτος της Μπενελούξ.

   Όσον αφορά την πρώτη εκ των απαιτήσεων αυτών, στο πλαίσιο της Μπενελούξ, τα σήματα, σχέδια και υποδείγματα των τριών αυτών κρατών μελών αντικαταστάθηκαν από τίτλους ενιαίας ισχύος. Το καθεστώς αυτό, το οποίο ισχύει εκ παραλλήλου με εκείνο των τίτλων ενιαίας ισχύος της Ένωσης, βρίσκεται, ενσωματώνοντας ταυτόχρονα τη μερική εναρμόνιση που έχει συντελεστεί βάσει της οδηγίας 2008/95, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων, και της οδηγίας 98/71, για τη νομική προστασία σχεδίων και υποδειγμάτων, σε πιο προχωρημένο στάδιο από το καθεστώς της Ένωσης. Πράγματι, τα σήματα, σχέδια και υποδείγματα Μπενελούξ διέπονται από εντελώς ομοιόμορφη νομοθεσία, η οποία συνοδεύεται από κοινούς θεσμικούς και δικονομικούς κανόνες. Μεταξύ αυτών καταλέγεται και το άρθρο 4.6 της Συμβάσεως Μπενελούξ ΔΙ.

   Όσον αφορά τη δεύτερη απαίτηση, λαμβανομένου υπόψη ότι τα σήματα, σχέδια και υποδείγματα Μπενελούξ διέπονται από προχωρημένο καθεστώς εντός των τριών συγκεκριμένων κρατών μελών, το οποίο διαθέτει δικαιοδοτική δομή θεσπισθείσα από τη Μπενελούξ και στηρίζεται σε αποκεντρωμένο σύστημα συνοδευόμενο από μηχανισμό προδικαστικής παραπομπής στο Δικαστήριο της Μπενελούξ, και του πολυγλωσσικού χαρακτήρα της περιφερειακής αυτής ενώσεως, ο κανόνας που κωδικοποιήθηκε με το άρθρο 4.6 της Συμβάσεως Μπενελούξ ΔΙ, ο οποίος στηρίζεται ιδίως στην κατοικία του εναγομένου και διασφαλίζει, επομένως, ότι οι διαφορές εκ σημάτων, σχεδίων και υποδειγμάτων Μπενελούξ μπορούν να εκδικάζονται, κατά περίπτωση, από βελγικά, λουξεμβουργιανά ή ολλανδικά δικαστήρια και δεν σωρρεύονται, βάσει του άρθρου 22, σημείο 4, του κανονισμού 44/2001 και, εν συνεχεία, του άρθρου 24, σημείο 4, του κανονισμού 2015/2012, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ενώπιον των ολλανδικών δικαστηρίων του τόπου στον οποίο, κατά τρόπο συγκεντρωτικό, υποβάλλονται οι αιτήσεις, πραγματοποιούνται οι καταχωρίσεις και τηρείται το μητρώο, δύναται να χαρακτηριστεί απαραίτητος για την εύρυθμη λειτουργία του καθεστώτος των σημάτων, σχεδίων και υποδειγμάτων Μπενελούξ.

   Τέλος, διάταξη όπως αυτή του άρθρου 4.6 της Συμβάσεως Μπενελούξ ΔΙ, η οποία έχει ως βάση την αρχή της δωσιδικίας της κατοικίας του εναγομένου που συμπληρώνεται από άλλες βάσεις διεθνούς δικαιοδοσίας στενά συνδεόμενες με το αντικείμενο της διαφοράς, είναι σύμφωνη με τις αρχές οι οποίες διέπουν την εντός της Ένωσης δικαστική συνεργασία σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, όπως είναι, όσον αφορά τη διεθνή δικαιοδοσία, οι, διαλαμβανόμενες στις αιτιολογικές σκέψεις 11 και 12 του κανονισμού 44/2001, αρχές της ασφάλειας δικαίου για τους ιδιώτες και της προσήκουσας απονομής της δικαιοσύνη.

   (βλ. σκέψεις 57, 59, 60, 63-66 και διατακτ.)