Υπόθεση C‑223/15

combit Software GmbH

κατά

Commit Business Solutions Ltd,

(αίτηση του Oberlandesgericht Düsseldorf

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Κανονισμός (ΕΚ) 207/2009 — Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Ενιαίος χαρακτήρας — Διαπίστωση υπάρξεως κινδύνου συγχύσεως μόνο σε τμήμα της Ένωσης — Εδαφική ισχύς της απαγορεύσεως του άρθρου 102 του εν λόγω κανονισμού»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (δεύτερο τμήμα) της 22ας Σεπτεμβρίου 2016

1. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ορισμός και κτήση του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Σχετικοί λόγοι απαραδέκτου – Ανακοπή από τον δικαιούχο προγενέστερου πανομοιότυπου ή παρόμοιου σήματος που έχει καταχωρισθεί για πανομοιότυπα ή παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες – Προγενέστερο σήμα το οποίο αποτελεί σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Μη καταχώριση εξαιτίας συνδρομής ενός σχετικού λόγου απαραδέκτου, περιοριζόμενου έστω σε τμήμα της Ένωσης

   (Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 8 § 1, στοιχείο βʹ)

2. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Αποτελέσματα του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Δικαιώματα που παρέχει το σήμα – Δικαίωμα απαγορεύσεως της χρήσεως του σήματος – Χρήση πανομοιότυπου ή παρόμοιου σημείου το οποίο αφορά τα ίδια ή παρόμοια προϊόντα και υπηρεσίες – Κίνδυνος συγχύσεως περιοριζόμενος σε τμήμα της Ένωσης

   (Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρα 8 § 1, στοιχείο βʹ και 9 § 1, στοιχείο βʹ· οδηγία 2008/95 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 5 § 1, στοιχείο βʹ)

3. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ένδικες διαφορές περί του κύρους και της παραποίησης/απομίμησης των σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Κυρώσεις σε περίπτωση παραποιήσεως/απομιμήσεως ή επαπειλούμενης παραποιήσεως/απομιμήσεως – Υποχρεώσεις των δικαστηρίων σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Έκδοση διατάξεως που απαγορεύει στον καθού να συνεχίσει τις ενέργειες που παραποιούν/απομιμούνται ή επαπειλούν να παραποιήσουν/απομιμηθούν – Εξαίρεση – «Ειδικοί λόγοι» για τη μη έκδοση τέτοιας διατάξεως – Έννοια

   (Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρο 102 § 1)

4. Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ένδικες διαφορές περί του κύρους και της παραποίησης/απομίμησης των σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Κυρώσεις σε περίπτωση παραποιήσεως/απομιμήσεως ή επαπειλούμενης παραποιήσεως/απομιμήσεως – Υποχρεώσεις των δικαστηρίων σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Έκδοση διατάξεως που απαγορεύει στον εναγόμενο να συνεχίσει τις ενέργειες που παραποιούν/απομιμούνται ή επαπειλούν να παραποιήσουν/απομιμηθούν – Κίνδυνος συγχύσεως περιοριζόμενος σε τμήμα της Ένωσης

   (Κανονισμός 207/2009 του Συμβουλίου, άρθρα 1 § 2, 9 § 1, στοιχείο βʹ, και 102 § 1)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 26)

2.  Το Δικαστήριο έχει ήδη κρίνει, σε υπόθεση αφορώσα το δικαίωμα του δικαιούχου σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ασκήσει ανακοπή, δυνάμει του άρθρου 8, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009, για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά της καταχωρίσεως παρόμοιου σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο θα δημιουργούσε κίνδυνο συγχύσεως, ότι τέτοια ανακοπή πρέπει να γίνεται δεκτή, εφόσον αποδεικνύεται η ύπαρξη κινδύνου συγχύσεως σε τμήμα της Ένωσης, όπως, λ.χ., το έδαφος κράτους μέλους.

   Ανάλογη λύση επιβάλλεται στις υποθέσεις οι οποίες αφορούν το δικαίωμα του δικαιούχου σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απαγορεύσει τη χρήση σημείου το οποίο δημιουργεί κίνδυνο συγχύσεως. Το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ, του κανονισμού 207/2009, προστατεύει τον δικαιούχο σήματος της ΕΕ έναντι κάθε χρήσεως η οποία προσβάλλει ή είναι ικανή να προσβάλει τη δηλωτική της προελεύσεως λειτουργία του σήματος. Ως εκ τούτου, ο ως άνω δικαιούχος έχει το δικαίωμα να απαγορεύσει τέτοια χρήση, ακόμα κι αν αυτή προσβάλλει την προαναφερθείσα λειτουργία μόνο σε τμήμα της Ένωσης.

   (βλ. σκέψεις 26, 27)

3.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 29)

4.  Προκειμένου να διασφαλίζει την ομοιόμορφη προστασία της οποίας απολαύει το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολο του εδάφους της Ένωσης, η απαγόρευση συνεχίσεως των πράξεων παραποιήσεως/απομιμήσεως ή επαπειλούμενης παραποιήσεως/απομιμήσεως πρέπει, καταρχήν, να εκτείνεται στο σύνολο αυτού του εδάφους.

   Εντούτοις, στην περίπτωση που, όπως στην υπόθεση της κύριας δίκης, το δικαστήριο σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαπιστώσει ότι η χρήση του επίμαχου παρόμοιου σημείου για προϊόντα πανομοιότυπα προς εκείνα για τα οποία έχει καταχωρισθεί το επίμαχο σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν δημιουργεί, ιδίως για γλωσσικούς λόγους, κανένα κίνδυνο συγχύσεως σε ορισμένο τμήμα της Ένωσης και, επομένως, δεν είναι ικανό να θίξει, εντός αυτού, τη δηλωτική της προελεύσεως λειτουργία του εν σήματος, το δικαστήριο σημάτων οφείλει να περιορίσει την εδαφική ισχύ της ως άνω απαγορεύσεως.

   Πράγματι, οσάκις το δικαστήριο σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταλήγει στο συμπέρασμα, βάσει στοιχείων τα οποία, καταρχήν, πρέπει να του υποβληθούν από τον καθού, ότι δεν υφίσταται κίνδυνος συγχύσεως σε τμήμα της Ένωσης, δεν μπορεί να απαγορευθεί η νόμιμη εμπορία με χρήση του επίμαχου σημείου στο εν λόγω τμήμα της Ένωσης. Τέτοια απαγόρευση θα έβαινε πέραν του αποκλειστικού δικαιώματος το οποίο απονέμει το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι το εν λόγω δικαίωμα επιτρέπει απλώς στον δικαιούχο του οικείου σήματος να προστατεύει τα ειδικά συμφέροντα που έχει υπό την ιδιότητά του αυτή, δηλαδή να διασφαλίζει ότι το σήμα αυτό μπορεί να επιτελέσει τις ιδιαίτερες λειτουργίες του.

   Η διαπίστωση περί ελλείψεως κινδύνου συγχύσεως σε τμήμα της Ένωσης μπορεί, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, να βασίζεται μόνο σε εξέταση όλων των κρίσιμων στοιχείων της κρινόμενης περιπτώσεως. Η εκτίμηση περιλαμβάνει την οπτική, φωνητική ή εννοιολογική σύγκριση των αντιπαρατιθέμενων σημείων, λαμβανομένων υπόψη ιδίως των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων τους.

   Εξάλλου, πρέπει το τμήμα της Ένωσης για το οποίο το οικείο δικαστήριο σημάτων της ΕΕ διαπιστώνει την έλλειψη προσβολής ή επαπειλούμενης προσβολής στις λειτουργίες του σήματος να προσδιορίζεται επακριβώς από το εν λόγω δικαστήριο, ώστε να προκύπτει σαφώς από τη διάταξη η οποία εκδίδεται δυνάμει του άρθρου 102 του κανονισμού 207/2009 για το σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ποιο τμήμα του εδάφους της Ένωσης δεν αφορά η απαγόρευση της χρήσεως του επίμαχου σημείου. Οσάκις, όπως εν προκειμένω, το αρμόδιο δικαστήριο πρόκειται να αποκλείσει από την απαγόρευση χρήσεως ορισμένες γλωσσικές ζώνες της Ένωσης, όπως αυτές που προσδιορίζονται με τον όρο «αγγλόφωνη», σε αυτό εναπόκειται να προσδιορίσει πλήρως ποιες ακριβώς ζώνες εννοεί με τον εν λόγω όρο.

   Η ερμηνεία κατά την οποία η απαγόρευση της χρήσεως σημείου το οποίο δημιουργεί κίνδυνο συγχύσεως με σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εφαρμόζεται στο σύνολο του εδάφους της Ένωσης, με εξαίρεση το τμήμα του εδάφους αυτού για το οποίο διαπιστώνεται η έλλειψη τέτοιου κινδύνου, δεν θίγει τον ενιαίο χαρακτήρα του σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο οποίος κατοχυρώνεται στο άρθρο 1, παράγραφος 2, του κανονισμού 207/2009, καθόσον προστατεύεται το δικαίωμα του δικαιούχου του να απαγορεύει κάθε χρήση η οποία προσβάλλει τις ιδιαίτερες λειτουργίες του εν λόγω σήματος.

   Επομένως, το άρθρο 1, παράγραφος 2, το άρθρο 9, παράγραφος 1, στοιχείο βʹ και το άρθρο 102, παράγραφος 1, του κανονισμού 207/2009 έχουν την έννοια ότι, όταν δικαστήριο σημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαπιστώνει ότι η χρήση σημείου δημιουργεί κίνδυνο συγχύσεως με σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τμήμα του εδάφους της Ένωσης, ενώ δεν δημιουργεί τέτοιο κίνδυνο σε άλλο τμήμα του εδάφους αυτού, το εν λόγω δικαστήριο πρέπει να κρίνει ότι υφίσταται προσβολή του αποκλειστικού δικαιώματος που απονέμει το εν λόγω σήμα και να διατάσσει την παύση της εν λόγω χρήσεως για το σύνολο του εδάφους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση το τμήμα της για το οποίο διαπιστώθηκε απουσία κινδύνου συγχύσεως.

   (βλ. σκέψεις 30-36)