Υπόθεση C‑410/14

Dr. Falk Pharma GmbH

κατά

DAK-Gesundheit

(αίτηση του Oberlandesgericht Düsseldorf

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Δημόσιες συμβάσεις — Οδηγία 2004/18/ΕΚ — Άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ — Έννοια του όρου “δημόσια σύμβαση” — Σύστημα προμήθειας προϊόντων στο πλαίσιο του οποίου εγκρίνεται ως προμηθευτής κάθε οικονομικός φορέας που πληροί εκ των προτέρων καθορισμένες προϋποθέσεις — Προμήθεια φαρμάκων καλυπτόμενων από γενικό σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως — Συμφωνίες μεταξύ ταμείου ασφαλίσεως υγείας και όλων των προμηθευτών φαρμάκων με βάση ορισμένη δραστική ουσία, οι οποίοι προβαίνουν σε προκαθορισμένη ποσοστιαία έκπτωση επί της τιμής — Νομοθεσία προβλέπουσα, καταρχήν, την υποκατάσταση φαρμάκου καλυπτόμενου από το σύστημα κοινωνικής ασφαλίσεως, το οποίο διατίθεται στο εμπόριο από επιχείρηση που δεν έχει συνάψει τέτοια σύμβαση, από φάρμακο του ίδιου τύπου, το οποίο διατίθεται στο εμπόριο από επιχείρηση που έχει συνάψει τέτοια σύμβαση»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα) της 2ας Ιουνίου 2016

1. Προσέγγιση των νομοθεσιών – Διαδικασίες συνάψεως δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών – Οδηγία 2004/18 – Δημόσια σύμβαση – Έννοια – Σύστημα προμήθειας προϊόντων στο πλαίσιο του οποίου εγκρίνεται ως προμηθευτής κάθε οικονομικός φορέας που πληροί εκ των προτέρων καθορισμένες προϋποθέσεις – Δεν εμπίπτει

   (Οδηγία 2004/18 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρο 1 § 2, στοιχείο αʹ)

2. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Δημόσιες συμβάσεις – Σύναψη δημοσίων συμβάσεων μη υποκείμενων ή εν μέρει υποκείμενων στις οδηγίες περί δημοσίων συμβάσεων – Υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να τηρεί τους κανόνες και τις αρχές της Συνθήκης – Υποχρέωση διαφάνειας – Υποχρέωση διασφαλίσεως της προσήκουσας δημοσιότητας – Περιεχόμενο

   (Άρθρα 18 ΣΛΕΕ, 49 ΣΛΕΕ, 53 ΣΛΕΕ και 56 ΣΛΕΕ)

1.  Το άρθρο 1, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, της οδηγίας 2004/18, περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, έχει την έννοια ότι δεν αποτελεί δημόσια σύμβαση, κατά την έννοια της εν λόγω οδηγίας, σύστημα συμφωνιών στο πλαίσιο του οποίου ένας δημόσιος φορέας επιδιώκει την προμήθεια προϊόντων από την αγορά, διά της συνάψεως συμβάσεων, καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος του συστήματος αυτού, με όποιον οικονομικό φορέα δεσμεύεται να παράσχει τα ζητούμενα προϊόντα υπό προκαθορισμένους όρους, χωρίς να διενεργείται επιλογή μεταξύ των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων, οι οποίοι δύνανται να προσχωρήσουν στο εν λόγω σύστημα καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος του.

   Συγκεκριμένα, σε περίπτωση που κρατικός φορέας επιδιώκει τη σύναψη συμβάσεων προμήθειας με όλους τους οικονομικούς φορείς που επιθυμούν να παράσχουν τα αντίστοιχα προϊόντα υπό τους όρους που έχει ορίσει ο κρατικός φορέας, η μη επιλογή οικονομικού φορέα στον οποίο θα ανατεθεί η αποκλειστικότητα μιας αγοράς έχει ως συνέπεια να μην υφίσταται ανάγκη να οριοθετηθούν οι ενέργειες της εν λόγω αναθέτουσας αρχής βάσει των συγκεκριμένων κανόνων της οδηγίας 2004/18, κατά τρόπον τέτοιον ώστε να μη μπορεί αυτή να αναθέσει δημόσια σύμβαση ευνοώντας τους ημεδαπούς οικονομικούς φορείς. Επομένως, η επιλογή μιας προσφοράς και, συνακόλουθα, ενός διαγωνιζομένου αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο του πλαισίου που θέτει η εν λόγω οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις και, κατά συνέπεια, της έννοιας της «δημόσιας συμβάσεως» του άρθρου 1, παράγραφος 2, στοιχείο αʹ, αυτής.

   (βλ. σκέψεις 37, 38, 42, διατακτ. 1)

2.  Εφόσον το αντικείμενο της διαδικασίας εγκρίσεως για την προσχώρηση σε σύστημα συμφωνιών στο πλαίσιο του οποίου ένας δημόσιος φορέας επιδιώκει την προμήθεια προϊόντων από την αγορά, διά της συνάψεως συμβάσεων, καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος του συστήματος αυτού, με όποιον οικονομικό φορέα δεσμεύεται να παράσχει τα ζητούμενα προϊόντα υπό προκαθορισμένους όρους, παρουσιάζει διασυνοριακό ενδιαφέρον, η διαδικασία αυτή πρέπει να σχεδιάζεται και να οργανώνεται σύμφωνα με τους θεμελιώδεις κανόνες της Συνθήκης ΛΕΕ, ιδίως δε σύμφωνα με τις αρχές της απαγορεύσεως των δυσμενών διακρίσεων και της ίσης μεταχειρίσεως των οικονομικών φορέων, καθώς και με την απορρέουσα από αυτές υποχρέωση διαφάνειας.

   Συναφώς, σε μια τέτοια περίπτωση, τα κράτη μέλη διαθέτουν ορισμένη εξουσία εκτιμήσεως όσον αφορά τη θέσπιση μέτρων με σκοπό τη διασφάλιση της τηρήσεως της αρχής της ίσης μεταχειρίσεως και της υποχρεώσεως διαφάνειας, η οποία, πάντως, προϋποθέτει δημοσιότητα, ούτως ώστε οι ενδιαφερόμενοι οικονομικοί φορείς να έχουν τη δυνατότητα να λαμβάνουν επαρκή γνώση της διεξαγωγής και των ουσιωδών χαρακτηριστικών διαδικασίας εγκρίσεως. Στο αιτούν δικαστήριο εναπόκειται να εκτιμήσει αν η εν λόγω διαδικασία εγκρίσεως ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις αυτές.

   (βλ. σκέψεις 44-47, διατακτ. 2)