Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C‑381/14 και C‑385/14

Jorge Sales Sinués

και

Youssouf Drame Ba

κατά

Caixabank SA

και

Catalunya Caixa SA (Catalunya Banc SA)

(αιτήσεις του Juzgado de lo Mercantil no 9 de Barcelona

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Οδηγία 93/13/ΕΟΚ — Συμβάσεις συναφθείσες μεταξύ επαγγελματιών και καταναλωτών — Συμβάσεις ενυπόθηκου δανείου — Ρήτρα περί ελάχιστου επιτοκίου — Εξέταση της ρήτρας με σκοπό την αναγνώριση της ακυρότητάς της — Συλλογική αγωγή — Αγωγή παραλείψεως — Αναστολή της εκδικάσεως της ατομικής αγωγής με το ίδιο αντικείμενο»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 14ης Απριλίου 2016

1. Προστασία των καταναλωτών – Καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές – Οδηγία 93/13 – Καταχρηστική ρήτρα κατά την έννοια του άρθρου 3 – Εκτίμηση περί του καταχρηστικού χαρακτήρα εκ μέρους του εθνικού δικαστηρίου – Κριτήρια

   (Οδηγία 93/13 του Συμβουλίου, άρθρα 3 § 1 και 4 § 1)

2. Προστασία των καταναλωτών – Καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές – Οδηγία 93/13 – Διαπίστωση του καταχρηστικού χαρακτήρα ρήτρας – Περιεχόμενο – Εθνική ρύθμιση προβλέπουσα την αυτόματη αναστολή της ατομικής αγωγής καταναλωτή η οποία έχει το ίδιο αντικείμενο με εκκρεμούσα συλλογική αγωγή ενώσεως προστασίας καταναλωτών έως την περάτωση της συλλογικής διαδικασίας – Δεν επιτρέπεται – Δεν συνάδει προς την αρχή της αποτελεσματικότητας

   (Οδηγία 93/13 του Συμβουλίου, άρθρο 7)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 22-24)

2.  Το άρθρο 7 της οδηγίας 93/13, σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές, έχει την έννοια ότι αντιτίθεται σε εθνική ρύθμιση, όπως η επίμαχη στις υποθέσεις των κύριων δικών, η οποία επιβάλλει στο εθνικό δικαστήριο το οποίο έχει επιληφθεί ατομικής αγωγής καταναλωτή με την οποία ζητείται η αναγνώριση του καταχρηστικού χαρακτήρα ρήτρας συμβάσεως που ο ίδιος έχει συνάψει με επαγγελματία να αναστείλει αυτομάτως την εκδίκαση τέτοιας αγωγής έως ότου εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση επί εκκρεμούσας συλλογικής αγωγής, ασκηθείσας από ένωση καταναλωτών βάσει της παραγράφου 2 του ως άνω άρθρου προκειμένου, μεταξύ άλλων, να παύσει η χρήση, στις συμβάσεις αυτού του είδους, ρητρών όπως εκείνη που αφορά η ως άνω ατομική αγωγή, χωρίς να δύναται να συνεκτιμηθεί η αναγκαιότητα τέτοιας αναστολής από τη σκοπιά της προστασίας του καταναλωτή ο οποίος προσέφυγε ατομικώς στο δικαστήριο, και χωρίς ο εν λόγω καταναλωτής να δύναται να αποφασίσει την αποδέσμευσή του από τη συλλογική αγωγή.

   Συγκεκριμένα, οι ατομικές και συλλογικές αγωγές έχουν, στο πλαίσιο της οδηγίας 93/13, διαφορετικό αντικείμενο και έννομες συνέπειες, με αποτέλεσμα η από δικονομικής απόψεως σχέση μεταξύ της εκδικάσεως των μεν και των δε να αφορά μόνο απαιτήσεις διαδικαστικής φύσεως, σχετικές, ως επί το πλείστον, προς την ορθή απονομή δικαιοσύνης και σκοπούσες στην αποτροπή εκδόσεως αντιφατικών δικαστικών αποφάσεων, χωρίς, ωστόσο, η συναρμογή αυτών των διαφορετικών αγωγών να οδηγεί σε αποδυνάμωση της προστασίας των καταναλωτών, όπως αυτή κατοχυρώνεται στην οδηγία 93/13. Στο πλαίσιο αυτό, η αναγκαιότητα διασφαλίσεως της συνοχής της νομολογίας δεν μπορεί να δικαιολογήσει τέτοια έλλειψη αποτελεσματικότητας, δεδομένου ότι, η διαφορά της φύσεως μεταξύ του δικαστικού ελέγχου ο οποίος ασκείται στο πλαίσιο συλλογικής αγωγής και του δικαστικού ελέγχου ο οποίος ασκείται στο πλαίσιο ατομικής αγωγής θα έπρεπε, καταρχήν, να αποτρέπει τον κίνδυνο εκδόσεως αντιφατικών δικαστικών αποφάσεων. Επιπροσθέτως, όσον αφορά την αναγκαιότητα να αποφευχθεί η συμφόρηση των δικαστηρίων, η αποτελεσματική άσκηση των δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται από την οδηγία 93/13 για τους καταναλωτές δεν μπορεί να υπονομευθεί για λόγους σχετικούς προς την οργάνωση της δικαιοσύνης σε ένα κράτος μέλος.

   (βλ. σκέψεις 30, 35, 40-43 και διατακτ.)