Υπόθεση C‑240/14

Eleonore Prüller-Frey

κατά

Norbert Brodnig

και

Axa Versicherung AG

(αίτηση του Landesgericht Korneuburg

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Ευθύνη αερομεταφορέα σε περίπτωση ατυχήματος — Αγωγή αποζημιώσεως — Σύμβαση του Μόντρεαλ — Κανονισμός (ΕΚ) 2027/97 — Πτήση πραγματοποιηθείσα δωρεάν από τον ιδιοκτήτη ακινήτου με σκοπό την κατόπτευση του ακινήτου αυτού από πιθανό αγοραστή — Κανονισμός (ΕΚ) 864/2007 — Ευθεία αγωγή που προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο κατά του ασφαλιστή αστικής ευθύνης»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πρώτο τμήμα) της 9ης Σεπτεμβρίου 2015

1. Μεταφορές – Αεροπορικές μεταφορές – Κανονισμός 2027/97 – Σύμβαση για την ενοποίηση ορισμένων κανόνων στις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές – Ευθύνη του αερομεταφορέως σε περίπτωση ατυχήματος – Πεδίο εφαρμογής – Εταιρίες αεροπορικών μεταφορών – Έννοια – Φυσικό πρόσωπο που δεν έχει νόμιμη άδεια λειτουργίας – Δεν εμπίπτει

   [Κανονισμοί του Συμβουλίου 2407/92 και 2027/97, όπως έχουν τροποποιηθεί από τον κανονισμό 889/2002, άρθρο 2 § 1, στοιχεία αʹ έως γʹ-· απόφαση 2001/539 του Συμβουλίου· Σύμβαση του Μόντρεαλ του 1999, άρθρα 1 § 1, και 17)

2. Δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις – Εφαρμοστέο δίκαιο στις συμβατικές ενοχές – Κανονισμός 864/2007 – Ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή του υπευθύνου – Προϋποθέσεις ασκήσεως – Άσκηση ευθείας αγωγής βάσει του δικαίου που έχει εφαρμογή στην εξωσυμβατική ενοχή ή του δικαίου που διέπει τη σύμβαση ασφαλίσεως – Έλεγχος από τον εθνικό δικαστή

   (Κανονισμός 864/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, άρθρα 4 και 18)

1.  Το άρθρο 2, παράγραφος 1, στοιχεία αʹ και γʹ, του κανονισμού 2027/97, για την ευθύνη των αερομεταφορέων όσον αφορά την αεροπορική μεταφορά επιβατών και των αποσκευών τους, όπως έχει τροποποιηθεί από τον κανονισμό 889/2002, και το άρθρο 1, παράγραφος 1, της Συμβάσεως για την ενοποίηση ορισμένων κανόνων στις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές, συναφθείσα στο Μόντρεαλ στις 28 Μαΐου 1999 και εγκριθείσα εξ ονόματός της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την απόφαση 2001/539, έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται στο να εξεταστεί βάσει του άρθρου 17 της Συμβάσεως αυτής η αγωγή αποζημιώσεως που ασκήθηκε από πρόσωπο το οποίο, ενώ ήταν επιβάτης αεροσκάφους που είχε τον ίδιο τόπο απογειώσεως και προσγειώσεως εντός κράτους μέλους και μεταφέρθηκε δωρεάν με σκοπό την κατόπτευση ακινήτου στο πλαίσιο σχεδιαζόμενης δικαιοπραξίας επί του ακινήτου αυτού με τον κυβερνήτη του εν λόγω αεροσκάφους, υπέστη σωματική βλάβη εξαιτίας της πτώσεως του αεροσκάφους αυτού.

   Συγκεκριμένα, ο κανονισμός 2027/97 εφαρμόζεται μόνο στους αερομεταφορείς και στους κοινοτικούς αερομεταφορείς κατά την έννοια του άρθρου 2, παράγραφος 1, στοιχεία αʹ και βʹ, του κανονισμού αυτού, δηλαδή στις επιχειρήσεις αερομεταφοράς που έχουν νόμιμη άδεια λειτουργίας εκδοθείσα από κράτος μέλος σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού 2407/92, περί της εκδόσεως αδειών των αερομεταφορέων.

   (βλ. σκέψεις 29, 35, διατακτ. 1)

2.  Το άρθρο 18 του κανονισμού 864/2007, για το εφαρμοστέο δίκαιο στις εξωσυμβατικές ενοχές (Ρώμη II), έχει την έννοια ότι η άσκηση ευθείας αγωγής από τον ζημιωθέντα λόγω πτώσεως αεροσκάφους κατά του ασφαλιστή του υπόχρεου σε καταβολή αποζημιώσεως είναι δυνατή όταν η αγωγή αυτή προβλέπεται από το δίκαιο που εφαρμόζεται στην εξωσυμβατική ενοχή, ανεξαρτήτως του τι προβλέπει το δίκαιο που διέπει τη σύμβαση ασφαλίσεως που επέλεξαν οι συμβαλλόμενοι στην εν λόγω σύμβαση.

   Πράγματι, το εν λόγω άρθρο 18 δεν συνιστά κανόνα συγκρούσεως δικαίων ως προς το εφαρμοστέο ουσιαστικό δίκαιο για τον καθορισμό της ευθύνης που υπέχει ο ασφαλιστής ή ο ασφαλισμένος βάσει της ασφαλιστικής συμβάσεως. Το άρθρο αυτό παρέχει απλώς τη δυνατότητα ασκήσεως ευθείας αγωγής στην περίπτωση που ένα από τα δίκαια αυτά προβλέπει την εν λόγω δυνατότητα. Το δικαίωμα, όμως, του ζημιωθέντος να ασκήσει ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή του υπόχρεου σε καταβολή αποζημιώσεως δεν επηρεάζει τις συμβατικές ενοχές των συμβαλλομένων στη συγκεκριμένη σύμβαση ασφαλίσεως. Ομοίως, η επιλογή από τους συμβαλλόμενους του εφαρμοστέου στη σύμβαση αυτή δικαίου δεν επηρεάζει επίσης το δικαίωμα του εν λόγω ζημιωθέντος να ασκήσει ευθεία αγωγή βάσει του εφαρμοστέου στην εξωσυμβατική ενοχή δικαίου. Επομένως, προκειμένου να καθοριστεί εάν ο ζημιωθείς μπορεί να ασκήσει ευθεία αγωγή κατά του ασφαλιστή, στο εθνικό δικαστήριο εναπόκειται να διερευνήσει αν το δίκαιο που εφαρμόζεται στην εξωσυμβατική ενοχή, το οποίο καθορίζεται κατά το άρθρο 4 του κανονισμού 864/2007, ή το δίκαιο που εφαρμόζεται στη σύμβαση ασφαλίσεως που συνήφθη μεταξύ των διαδίκων, παρέχει τη δυνατότητα ασκήσεως μιας τέτοιας αγωγής.

   (βλ. σκέψεις 40-43, 45, διατακτ. 2)