Υπόθεση C‑616/13 P

Productos Asfálticos (PROAS) SA

κατά

Ευρωπαϊκής Επιτροπής

«Αίτηση αναιρέσεως — Συμπράξεις — Άρθρο 81 EΚ — Ισπανική αγορά της πίσσας οδοποιίας — Κατανομή της αγοράς και συντονισμός των τιμών — Υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Υπερβολική διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής — Αναίρεση επί των δικαστικών εξόδων»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (πέμπτο τμήμα) της 9ης Ιουνίου 2016

1. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Καθορισμός – Πράξεις που εκ της φύσεώς τους και μόνον χαρακτηρίζονται ως πολύ σοβαρές – Υποχρέωση αποδείξεως ότι η παράβαση έχει συγκεκριμένο αντίκτυπο στην αγορά – Δεν υφίσταται

   (Άρθρο 101 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρο 23 § 2· ανακοίνωση 98/C 9/03 της Επιτροπής, σημείο 1 A)

2. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Ύψος – Δικαστικός έλεγχος – Πλήρης δικαιοδοσία – Έλεγχος νομιμότητας – Έκταση και όρια – Έλεγχος πλήρους δικαιοδοσίας που ασκείται αυστηρώς και μόνο σε σχέση με τον καθορισμό του ύψους του επιβληθέντος προστίμου – Μη εσφαλμένη εκτίμηση του Γενικού Δικαστηρίου

   (Άρθρα 101, 102, 261 και 263 ΣΛΕΕ· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου, άρθρα 23 § 2 και 31)

3. Αναίρεση – Λόγοι – Εσφαλμένη εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών – Απαράδεκτο – Έλεγχος από το Δικαστήριο της εκτιμήσεως των πραγματικών περιστατικών και των αποδεικτικών στοιχείων – Αποκλείεται, πλην της περιπτώσεως παραμορφώσεως του περιεχομένου τους

   (Άρθρο 256 § 1, ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 1)

4. Αναίρεση – Λόγοι – Έλεγχος από το Δικαστήριο της αρνήσεως του Γενικού Δικαστηρίου να διατάξει τη διεξαγωγή αποδείξεων – Έλεγχος από το Δικαστήριο της εκτιμήσεως του Γενικού Δικαστηρίου ως προς το κατά πόσον ήταν αναγκαίο να συμπληρωθούν τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή του – Περιεχόμενο

   (Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρα 64 και 66 § 1)

5. Ανταγωνισμός – Διοικητική διαδικασία – Υποχρεώσεις της Επιτροπής – Τήρηση εύλογης διάρκειας – Ακύρωση αποφάσεως που διαπιστώνει παράβαση λόγω υπερβολικά μεγάλης διάρκειας της διαδικασίας – Προϋπόθεση – Προσβολή των δικαιωμάτων άμυνας των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων

   (Άρθρα 101 και 102 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 1· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου)

6. Ανταγωνισμός – Πρόστιμα – Καθορισμός – Μη τήρηση της αρχής της εύλογης διάρκειας της διοικητικής και της ένδικης διαδικασίας – Παράβαση που δεν δικαιολογεί αφ’ εαυτής τη μείωση του ύψους του προστίμου

   (Άρθρα 101 και 102 ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 41 § 1· κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου)

7. Ένδικη διαδικασία – Διάρκεια της ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου διαδικασίας – Εύλογος χαρακτήρας – Διαφορά σχετική με την ύπαρξη παραβάσεως των κανόνων του ανταγωνισμού – Μη τήρηση της εύλογης διάρκειας – Συνέπειες – Εξωσυμβατική ευθύνη – Σύνθεση του δικαστικού σχηματισμού

   (Άρθρα 101, 102, 256 § 1, 268 και 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47, εδ. 2)

8. Ένδικη διαδικασία – Διάρκεια της ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου διαδικασίας – Εύλογος χαρακτήρας – Κριτήρια εκτιμήσεως

   (Άρθρα 101, 102, 256 § 1, 268 και 340, εδ. 2, ΣΛΕΕ· Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 47, εδ. 2)

9. Αναίρεση – Λόγοι – Λόγος στρεφόμενος κατά της αποφάσεως του Γενικού Δικαστηρίου επί των δικαστικών εξόδων – Απαράδεκτο σε περίπτωση απορρίψεως όλων των λοιπών λόγων

   (Άρθρο 256 § 1 ΣΛΕΕ· Οργανισμός του Δικαστηρίου, άρθρο 58, εδ. 2· Κανονισμός Διαδικασίας του Γενικού Δικαστηρίου, άρθρο 87 § 2)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 33, 34)

2.  Στις διαδικασίες εφαρμογής των άρθρων 101 ΣΛΕΕ και 102 ΣΛΕΕ, η έκταση του ελέγχου πλήρους δικαιοδοσίας του Γενικού Δικαστηρίου, σε αντίθεση με τον έλεγχο νομιμότητας που προβλέπει το άρθρο 263 ΣΛΕΕ, περιορίζεται αυστηρώς στον καθορισμό του ποσού του προστίμου. Στο πλαίσιο της ασκήσεως του ελέγχου αυτού, το Γενικό Δικαστήριο δεν προβαίνει σε εσφαλμένη εκτίμηση αν κρίνει ότι η Επιτροπή ορθώς όρισε το βασικό ποσό του προστίμου που επέβαλε σε επιχείρηση για παράβαση των κανόνων περί ανταγωνισμού, χωρίς να οφείλει να λάβει υπόψη τον πραγματικό αντίκτυπο της επίμαχης συμπράξεως επί της οικείας αγοράς.

   Επιπλέον, το γεγονός και μόνον ότι το Γενικό Δικαστήριο επικύρωσε, στο πλαίσιο ασκήσεως της πλήρους δικαιοδοσίας του όσον αφορά το πρόστιμο που επιβλήθηκε στην επιχείρηση αυτή, διάφορα στοιχεία της περιεχόμενης στην επίμαχη απόφαση εκτιμήσεως της Επιτροπής των οποίων η νομιμότητα είχε προηγουμένως διαπιστωθεί δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως παράλειψη ασκήσεως από αυτό του ελέγχου πλήρους δικαιοδοσίας του.

   (βλ. σκέψεις 43, 44, 48, 51)

3.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 52)

4.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 66, 67)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 74)

6.  Στον τομέα του ανταγωνισμού, η προσβολή του δικαιώματος στην εύλογη διάρκεια της διαδικασίας, η οποία οφείλεται στη μεγάλη χρονική διάρκεια της διοικητικής και της ένδικης διαδικασίας, δεν είναι ικανή αφ’ εαυτής να οδηγήσει σε μείωση του ποσού του προστίμου που επιβλήθηκε σε επιχείρηση λόγω της επίμαχης παραβάσεως.

   (βλ. σκέψη 74)

7.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 81, 82)

8.  Αίτημα αποκαταστάσεως της ζημίας που προκλήθηκε λόγω της υπερβάσεως, εκ μέρους του Γενικού Δικαστηρίου, της εύλογης διάρκειας της δίκης δεν μπορεί να προβληθεί απευθείας κατ’ αναίρεση ενώπιον του Δικαστηρίου, αλλά πρέπει να υποβληθεί απευθείας στο Γενικό Δικαστήριο, στο πλαίσιο ενδεχομένως αγωγής αποζημιώσεως η οποία αποτελεί αποτελεσματικό μέσο επανορθώσεως.

   Με δεδομένα τα ανωτέρω, εφόσον είναι πρόδηλο, χωρίς να απαιτείται η εκ μέρους των διαδίκων προσκόμιση στοιχείων επ’ αυτού, ότι το Γενικό Δικαστήριο παρέβη κατάφωρα την υποχρέωσή του να εκδικάσει την υπόθεση εντός ευλόγου χρόνου, το Δικαστήριο μπορεί να το αναγνωρίσει.

   Παραβίαση της αρχής αυτής συντρέχει όταν η διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Γενικού Δικαστηρίου, ήτοι σχεδόν πέντε έτη και εννέα μήνες, η οποία περιλαμβάνει, ειδικότερα, διάστημα σχεδόν τεσσάρων ετών και τεσσάρων μηνών το οποίο παρήλθε, χωρίς καμία διαδικαστική πράξη, μεταξύ του πέρατος της έγγραφης διαδικασίας και της επ’ ακροατηρίου συζητήσεως, δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από την περιπλοκότητα της υποθέσεως ούτε από το πλαίσιο στο οποίο αυτή εντάσσεται.

   (βλ. σκέψεις 81, 83, 84)

9.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 88)