Υπόθεση C‑359/13

B. Martens

κατά

Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

(αίτηση του Centrale Raad van Beroep

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων — Άρθρα 20 ΣΛΕΕ και 21 ΣΛΕΕ — Υπήκοος κράτους μέλους — Διαμονή σε άλλο κράτος μέλος — Παρακολούθηση σπουδών σε υπερπόντια χώρα ή έδαφος — Εξακολούθηση της χορηγήσεως χρηματοδοτήσεως για ανώτερες σπουδές — Προϋπόθεση διαμονής “τρία από τα έξι έτη” — Περιορισμός — Δικαιολογητικός λόγος»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 26ης Φεβρουαρίου 2015

1. Ιθαγένεια της Ένωσης – Διατάξεις της Συνθήκης – Προσωπικό πεδίο εφαρμογής – Υπήκοος κράτους μέλους που έχει διαμείνει σε άλλο κράτος μέλος πριν αρχίσει τις σπουδές του σε υπερπόντια εδάφη – Εμπίπτει – Αποτελέσματα – Άσκηση των δικαιωμάτων που συναρτώνται προς την ιδιότητα του πολίτη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως

   (Άρθρο 6, στοιχείο εʹ, ΣΛΕΕ, 21 ΣΛΕΕ και 165 §§ 1 και 2, 2η περίπτωση , ΣΛΕΕ)

2. Ιθαγένεια της Ένωσης – Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών – Κοινωνικά πλεονεκτήματα – Εθνική ρύθμιση που εξαρτά την εξακολούθηση της χορηγήσεως χρηματοδοτήσεως ανώτατων σπουδών στην αλλοδαπή από την προϋπόθεση κατοικίας τουλάχιστον επί τρία έτη στην εθνική επικράτεια – Δεν επιτρέπεται – Δικαιολόγηση που αντλείται από το γενικό συμφέρον – Δεν υφίσταται

   (Άρθρο 20 ΣΛΕΕ και 21 ΣΛΕΕ)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 22-30)

2.  Τα άρθρα 20 ΣΛΕΕ και 21 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε ρύθμιση κράτους μέλους που εξαρτά τη χορήγηση χρηματοδοτήσεως για ανώτερες σπουδές εκτός του συγκεκριμένου κράτους από τον όρο ο σπουδαστής που ζητεί να του χορηγηθεί η εν λόγω χρηματοδότηση να έχει διαμείνει στο εν λόγω κράτος μέλος τουλάχιστον τρία από τα έξι έτη πριν την εγγραφή του στο εν λόγω πρόγραμμα σπουδών.

   Η επίμαχη ρύθμιση, εξαρτώντας την εξακολούθηση της χορηγήσεως χρηματοδοτήσεως σπουδών στην αλλοδαπή από την προϋπόθεση «τρία από τα έξι έτη», δύναται να αποτρέψει τους πολίτες της Ένωσης να ασκήσουν το δικαίωμά τους ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής εντός άλλου κράτους μέλους, λαμβανομένων υπόψη των συνεπειών που δύναται να έχει η άσκηση της ελευθερίας αυτής όσον αφορά το δικαίωμα λήψεως χρηματοδοτήσεως για ανώτερες σπουδές.

   Συναφώς, η ενσωμάτωση των σπουδαστών, η οποία επαληθεύεται δια της υπάρξεως ορισμένου δεσμού μεταξύ της κοινωνίας του κράτους μέλους που χορηγεί τη χρηματοδότηση και του δικαιούχου της επίμαχης παροχής αποτελούν αντικειμενικούς λόγους γενικού συμφέροντος ικανούς να δικαιολογήσουν το γεγονός ότι οι προϋποθέσεις χορηγήσεως της παροχής αυτής ενδέχεται να επηρεάσουν την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης.

   Εντούτοις, η επίμαχη ρύθμιση, καθόσον περιορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία και διαμονή πολίτη της Ένωσης, δεν επιτρέπει τη συνεκτίμηση άλλων δεσμών που θα μπορούσαν να συνδέσουν τον εν λόγω σπουδαστή με το κράτος μέλος που χορηγεί την παροχή, όπως η εθνικότητα του σπουδαστή, η σχολική του φοίτηση, η οικογένειά του, οι γλωσσικές του ικανότητες ή η ύπαρξη άλλων κοινωνικών ή οικονομικών δεσμών. Ομοίως, η απασχόληση στο κράτος μέλος που καταβάλλει τις παροχές μελών της οικογένειας από τα οποία εξαρτάται ο σπουδαστής θα μπορούσε επίσης να αποτελεί ένα από τα στοιχεία για την αξιολόγηση των εν λόγω δεσμών.

   Επομένως, η προϋπόθεση «τρία από τα έξι έτη» εξακολουθεί να έχει υπερβολικά αποκλειστικό και αυθαίρετο χαρακτήρα, δεδομένου ότι προσδίδει αδικαιολόγητα μεγάλη σημασία σε στοιχείο το οποίο δεν είναι κατ’ ανάγκην αντιπροσωπευτικό του βαθμού ενσωματώσεως του αιτούντος στο οικείο κράτος μέλος. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι τέτοιου είδους ρύθμιση έχει χαρακτήρα ανάλογο προς τον προαναφερθέντα σκοπό ενσωματώσεως.

   (βλ. σκέψεις 31, 36, 41, 43, 45 και διατακτ.)

Υπόθεση C‑359/13

B. Martens

κατά

Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

(αίτηση του Centrale Raad van Beroep

για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Προδικαστική παραπομπή — Ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων — Άρθρα 20 ΣΛΕΕ και 21 ΣΛΕΕ — Υπήκοος κράτους μέλους — Διαμονή σε άλλο κράτος μέλος — Παρακολούθηση σπουδών σε υπερπόντια χώρα ή έδαφος — Εξακολούθηση της χορηγήσεως χρηματοδοτήσεως για ανώτερες σπουδές — Προϋπόθεση διαμονής “τρία από τα έξι έτη” — Περιορισμός — Δικαιολογητικός λόγος»

Περίληψη – Απόφαση του Δικαστηρίου (τρίτο τμήμα) της 26ης Φεβρουαρίου 2015

1. Ιθαγένεια της Ένωσης — Διατάξεις της Συνθήκης — Προσωπικό πεδίο εφαρμογής — Υπήκοος κράτους μέλους που έχει διαμείνει σε άλλο κράτος μέλος πριν αρχίσει τις σπουδές του σε υπερπόντια εδάφη — Εμπίπτει — Αποτελέσματα — Άσκηση των δικαιωμάτων που συναρτώνται προς την ιδιότητα του πολίτη της Ευρωπαϊκής Ενώσεως

   (Άρθρο 6, στοιχείο εʹ, ΣΛΕΕ, 21 ΣΛΕΕ και 165 §§ 1 και 2, 2η περίπτωση , ΣΛΕΕ)

2. Ιθαγένεια της Ένωσης — Δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας και ελεύθερης διαμονής στο έδαφος των κρατών μελών — Κοινωνικά πλεονεκτήματα — Εθνική ρύθμιση που εξαρτά την εξακολούθηση της χορηγήσεως χρηματοδοτήσεως ανώτατων σπουδών στην αλλοδαπή από την προϋπόθεση κατοικίας τουλάχιστον επί τρία έτη στην εθνική επικράτεια — Δεν επιτρέπεται — Δικαιολόγηση που αντλείται από το γενικό συμφέρον — Δεν υφίσταται

   (Άρθρο 20 ΣΛΕΕ και 21 ΣΛΕΕ)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 22-30)

2.  Τα άρθρα 20 ΣΛΕΕ και 21 ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι αντιτίθενται σε ρύθμιση κράτους μέλους που εξαρτά τη χορήγηση χρηματοδοτήσεως για ανώτερες σπουδές εκτός του συγκεκριμένου κράτους από τον όρο ο σπουδαστής που ζητεί να του χορηγηθεί η εν λόγω χρηματοδότηση να έχει διαμείνει στο εν λόγω κράτος μέλος τουλάχιστον τρία από τα έξι έτη πριν την εγγραφή του στο εν λόγω πρόγραμμα σπουδών.

   Η επίμαχη ρύθμιση, εξαρτώντας την εξακολούθηση της χορηγήσεως χρηματοδοτήσεως σπουδών στην αλλοδαπή από την προϋπόθεση «τρία από τα έξι έτη», δύναται να αποτρέψει τους πολίτες της Ένωσης να ασκήσουν το δικαίωμά τους ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής εντός άλλου κράτους μέλους, λαμβανομένων υπόψη των συνεπειών που δύναται να έχει η άσκηση της ελευθερίας αυτής όσον αφορά το δικαίωμα λήψεως χρηματοδοτήσεως για ανώτερες σπουδές.

   Συναφώς, η ενσωμάτωση των σπουδαστών, η οποία επαληθεύεται δια της υπάρξεως ορισμένου δεσμού μεταξύ της κοινωνίας του κράτους μέλους που χορηγεί τη χρηματοδότηση και του δικαιούχου της επίμαχης παροχής αποτελούν αντικειμενικούς λόγους γενικού συμφέροντος ικανούς να δικαιολογήσουν το γεγονός ότι οι προϋποθέσεις χορηγήσεως της παροχής αυτής ενδέχεται να επηρεάσουν την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της Ένωσης.

   Εντούτοις, η επίμαχη ρύθμιση, καθόσον περιορίζει την ελεύθερη κυκλοφορία και διαμονή πολίτη της Ένωσης, δεν επιτρέπει τη συνεκτίμηση άλλων δεσμών που θα μπορούσαν να συνδέσουν τον εν λόγω σπουδαστή με το κράτος μέλος που χορηγεί την παροχή, όπως η εθνικότητα του σπουδαστή, η σχολική του φοίτηση, η οικογένειά του, οι γλωσσικές του ικανότητες ή η ύπαρξη άλλων κοινωνικών ή οικονομικών δεσμών. Ομοίως, η απασχόληση στο κράτος μέλος που καταβάλλει τις παροχές μελών της οικογένειας από τα οποία εξαρτάται ο σπουδαστής θα μπορούσε επίσης να αποτελεί ένα από τα στοιχεία για την αξιολόγηση των εν λόγω δεσμών.

   Επομένως, η προϋπόθεση «τρία από τα έξι έτη» εξακολουθεί να έχει υπερβολικά αποκλειστικό και αυθαίρετο χαρακτήρα, δεδομένου ότι προσδίδει αδικαιολόγητα μεγάλη σημασία σε στοιχείο το οποίο δεν είναι κατ’ ανάγκην αντιπροσωπευτικό του βαθμού ενσωματώσεως του αιτούντος στο οικείο κράτος μέλος. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι τέτοιου είδους ρύθμιση έχει χαρακτήρα ανάλογο προς τον προαναφερθέντα σκοπό ενσωματώσεως.

   (βλ. σκέψεις 31, 36, 41, 43, 45 και διατακτ.)