Υπόθεση C-355/10

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

κατά

Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

«Κώδικας συνόρων του Σένγκεν — Απόφαση 2010/252/ΕE — Επιτήρηση των θαλάσσιων εξωτερικών συνόρων — Θέσπιση πρόσθετων ρυθμίσεων όσον αφορά την επιτήρηση των συνόρων — Εκτελεστικές αρμοδιότητες της Επιτροπής — Περιεχόμενο — Αίτημα ακυρώσεως»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)

της 5ης Σεπτεμβρίου 2012

1. Προσφυγή ακυρώσεως – Προσφυγή κράτους μέλους, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής – Παραδεκτό μη εξαρτώμενο από τη δικαιολόγηση εννόμου συμφέροντος

   (Άρθρο 263, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

2. Προσφυγή ακυρώσεως – Δικαίωμα προσφυγής του Κοινοβουλίου – Θέση που έλαβε το Κοινοβούλιο κατά τη θέσπιση της προσβαλλομένης πράξεως – Δεν ασκεί επιρροή

   (Άρθρο 263 ΣΛΕΕ, απόφαση 1999/468 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση 2006/512, άρθρο 5α § 4, στοιχείο εʹ)

3. Πράξεις των οργάνων – Βασικό νομοθέτημα και μέτρο εκτελέσεως – Μέτρο εκτελέσεως που δεν μπορεί να τροποποιεί να συμπληρώνει τα ουσιώδη στοιχεία του βασικού νομοθετήματος – Χαρακτηρισμός στοιχείων ως ουσιωδών – Λήψη υπόψη των χαρακτηριστικών και των ιδιαιτεροτήτων του ρυθμιζόμενου θέματος

   (Άρθρο 290 ΣΛΕΕ)

4. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση – Κοινοτικός κώδικας σχετικά με το καθεστώς διέλευσης από τα σύνορα – Απόφαση 2010/252 – Μέτρο εκτελέσεως – Μέτρο που περιλαμβάνει διατάξεις εμπίπτουσες στην αρμοδιότητα του νομοθέτη – Ακύρωση της εν λόγω αποφάσεως

   (Κανονισμός 562/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 296/2008, άρθρο 12 § 5· απόφαση 2010/252 του Συμβουλίου)

5. Προσφυγή ακυρώσεως – Ακυρωτική απόφαση – Αποτελέσματα – Περιορισμός τους από το Δικαστήριο – Διατήρηση των αποτελεσμάτων της αποφάσεως μέχρις ότου αυτή αντικατασταθεί εντός εύλογης προθεσμίας – Δικαιολογητικός λόγος αντλούμενος από εκτιμήσεις σχετικές με την ασφάλεια δικαίου

   (Άρθρο 264, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 37)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 38-40)

3.  Στον βαθμό που η θέσπιση των ουσιωδών κανόνων ορισμένου τομέα του ευρωπαϊκού δικαίου ανήκει αποκλειστικώς στην αρμοδιότητα του νομοθέτη της Ένωσης, οι κανόνες αυτοί πρέπει να περιλαμβάνονται στο σώμα του βασικού νομοθετήματος και δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο εξουσιοδοτήσεως. Ειδικότερα, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εξουσιοδοτήσεως οι διατάξεις των οποίων η έκδοση προϋποθέτει πολιτικές επιλογές εμπίπτουσες στην αποκλειστική ευθύνη του νομοθέτη της Ένωσης. Επομένως, τα μέτρα εκτελέσεως δεν επιτρέπεται να τροποποιούν τα ουσιώδη στοιχεία ορισμένου βασικού νομοθετήματος ούτε να το συμπληρώνουν με νέα ουσιώδη στοιχεία.

   Το ζήτημα ποια στοιχεία του ρυθμιζόμενου θέματος πρέπει να χαρακτηρίζονται ως ουσιώδη δεν απόκειται μόνο στην εκτίμηση του νομοθέτη της Ένωσης αλλά πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαστικού ελέγχου. Συναφώς, είναι ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά και οι ιδιαιτερότητες του οικείου θέματος.

   (βλ. σκέψεις 64-68)

4.  Η απόφαση 2010/252, για τη συμπλήρωση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν όσον αφορά την επιτήρηση των θαλάσσιων εξωτερικών συνόρων στο πλαίσιο της επιχειρησιακής συνεργασίας που συντονίζεται από τον ευρωπαϊκό οργανισμό για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να ακυρωθεί, δεδομένου ότι το σημείο 2.4 του μέρους I του παραρτήματος αυτής, το οποίο προβλέπει τα μέτρα που μπορούν να λαμβάνουν οι συνοριοφύλακες έναντι των εντοπιζόμενων πλοίων ή των επιβαινόντων σε αυτά, επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την ανάσχεση, τη σύλληψη, τη διεξαγωγή ερευνών και τη σύλληψη των επιβαινόντων στο πλοίο καθώς και την προσαγωγή του πλοίου ή των επιβαινόντων σε αυτό σε τρίτο κράτος και, ως εκ τούτου, την επιβολή μέτρων εξαναγκασμού έναντι προσώπων και πλοίων που υπάγονται ενδεχομένως στη δικαιοδοσία του κράτους του οποίου τη σημαία φέρουν τα πλοία αυτά.

   Πράγματι, η εν λόγω απόφαση, δεδομένου ότι αποτελεί μέτρο εκτελέσεως που έχει ληφθεί βάσει του άρθρου 12, παράγραφος 5, του κανονισμού 562/2006, για τη θέσπιση του κοινοτικού κώδικα σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 296/2008, δεν μπορεί να περιλαμβάνει κανόνες σχετικά με την παροχή στους συνοριοφύλακες εξουσιών οι οποίες επιτρέπουν τη λήψη μέτρων εξαναγκασμού, καθόσον η θέσπιση τέτοιων κανόνων προϋποθέτει πολιτικές επιλογές που εμπίπτουν στην αποκλειστική ευθύνη του νομοθέτη της Ένωσης, υπό την έννοια ότι συνεπάγεται τη στάθμιση των υφιστάμενων εν προκειμένων αποκλινόντων συμφερόντων βάσει διαφόρων εκτιμήσεων. Επιπλέον, οι διατάξεις αυτές, οι οποίες αφορούν την παροχή στους συνοριοφύλακες εξουσιών σύμφυτων με προνομίες δημόσιας αρχής, ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εμπλεκόμενων προσώπων σε βαθμό που να επιβάλλει την επέμβαση του νομοθέτη της Ένωσης.

   (βλ. σκέψεις 74, 76, 77, διατακτ. 1)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 88-90)

Υπόθεση C-355/10

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

κατά

Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

«Κώδικας συνόρων του Σένγκεν — Απόφαση 2010/252/ΕE — Επιτήρηση των θαλάσσιων εξωτερικών συνόρων — Θέσπιση πρόσθετων ρυθμίσεων όσον αφορά την επιτήρηση των συνόρων — Εκτελεστικές αρμοδιότητες της Επιτροπής — Περιεχόμενο — Αίτημα ακυρώσεως»

Περίληψη — Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως)της 5ης Σεπτεμβρίου 2012

1. Προσφυγή ακυρώσεως — Προσφυγή κράτους μέλους, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής — Παραδεκτό μη εξαρτώμενο από τη δικαιολόγηση εννόμου συμφέροντος

   (Άρθρο 263, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

2. Προσφυγή ακυρώσεως — Δικαίωμα προσφυγής του Κοινοβουλίου — Θέση που έλαβε το Κοινοβούλιο κατά τη θέσπιση της προσβαλλομένης πράξεως — Δεν ασκεί επιρροή

   (Άρθρο 263 ΣΛΕΕ, απόφαση 1999/468 του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση 2006/512, άρθρο 5α § 4, στοιχείο εʹ)

3. Πράξεις των οργάνων — Βασικό νομοθέτημα και μέτρο εκτελέσεως — Μέτρο εκτελέσεως που δεν μπορεί να τροποποιεί να συμπληρώνει τα ουσιώδη στοιχεία του βασικού νομοθετήματος — Χαρακτηρισμός στοιχείων ως ουσιωδών — Λήψη υπόψη των χαρακτηριστικών και των ιδιαιτεροτήτων του ρυθμιζόμενου θέματος

   (Άρθρο 290 ΣΛΕΕ)

4. Συνοριακοί έλεγχοι, άσυλο και μετανάστευση — Κοινοτικός κώδικας σχετικά με το καθεστώς διέλευσης από τα σύνορα — Απόφαση 2010/252 — Μέτρο εκτελέσεως — Μέτρο που περιλαμβάνει διατάξεις εμπίπτουσες στην αρμοδιότητα του νομοθέτη — Ακύρωση της εν λόγω αποφάσεως

   (Κανονισμός 562/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 296/2008, άρθρο 12 § 5· απόφαση 2010/252 του Συμβουλίου)

5. Προσφυγή ακυρώσεως — Ακυρωτική απόφαση — Αποτελέσματα — Περιορισμός τους από το Δικαστήριο — Διατήρηση των αποτελεσμάτων της αποφάσεως μέχρις ότου αυτή αντικατασταθεί εντός εύλογης προθεσμίας — Δικαιολογητικός λόγος αντλούμενος από εκτιμήσεις σχετικές με την ασφάλεια δικαίου

   (Άρθρο 264, εδ. 2, ΣΛΕΕ)

1.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψη 37)

2.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 38-40)

3.  Στον βαθμό που η θέσπιση των ουσιωδών κανόνων ορισμένου τομέα του ευρωπαϊκού δικαίου ανήκει αποκλειστικώς στην αρμοδιότητα του νομοθέτη της Ένωσης, οι κανόνες αυτοί πρέπει να περιλαμβάνονται στο σώμα του βασικού νομοθετήματος και δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο εξουσιοδοτήσεως. Ειδικότερα, δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο εξουσιοδοτήσεως οι διατάξεις των οποίων η έκδοση προϋποθέτει πολιτικές επιλογές εμπίπτουσες στην αποκλειστική ευθύνη του νομοθέτη της Ένωσης. Επομένως, τα μέτρα εκτελέσεως δεν επιτρέπεται να τροποποιούν τα ουσιώδη στοιχεία ορισμένου βασικού νομοθετήματος ούτε να το συμπληρώνουν με νέα ουσιώδη στοιχεία.

   Το ζήτημα ποια στοιχεία του ρυθμιζόμενου θέματος πρέπει να χαρακτηρίζονται ως ουσιώδη δεν απόκειται μόνο στην εκτίμηση του νομοθέτη της Ένωσης αλλά πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο δικαστικού ελέγχου. Συναφώς, είναι ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά και οι ιδιαιτερότητες του οικείου θέματος.

   (βλ. σκέψεις 64-68)

4.  Η απόφαση 2010/252, για τη συμπλήρωση του κώδικα συνόρων του Σένγκεν όσον αφορά την επιτήρηση των θαλάσσιων εξωτερικών συνόρων στο πλαίσιο της επιχειρησιακής συνεργασίας που συντονίζεται από τον ευρωπαϊκό οργανισμό για τη διαχείριση της επιχειρησιακής συνεργασίας στα εξωτερικά σύνορα των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να ακυρωθεί, δεδομένου ότι το σημείο 2.4 του μέρους I του παραρτήματος αυτής, το οποίο προβλέπει τα μέτρα που μπορούν να λαμβάνουν οι συνοριοφύλακες έναντι των εντοπιζόμενων πλοίων ή των επιβαινόντων σε αυτά, επιτρέπει, μεταξύ άλλων, την ανάσχεση, τη σύλληψη, τη διεξαγωγή ερευνών και τη σύλληψη των επιβαινόντων στο πλοίο καθώς και την προσαγωγή του πλοίου ή των επιβαινόντων σε αυτό σε τρίτο κράτος και, ως εκ τούτου, την επιβολή μέτρων εξαναγκασμού έναντι προσώπων και πλοίων που υπάγονται ενδεχομένως στη δικαιοδοσία του κράτους του οποίου τη σημαία φέρουν τα πλοία αυτά.

   Πράγματι, η εν λόγω απόφαση, δεδομένου ότι αποτελεί μέτρο εκτελέσεως που έχει ληφθεί βάσει του άρθρου 12, παράγραφος 5, του κανονισμού 562/2006, για τη θέσπιση του κοινοτικού κώδικα σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν), όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό 296/2008, δεν μπορεί να περιλαμβάνει κανόνες σχετικά με την παροχή στους συνοριοφύλακες εξουσιών οι οποίες επιτρέπουν τη λήψη μέτρων εξαναγκασμού, καθόσον η θέσπιση τέτοιων κανόνων προϋποθέτει πολιτικές επιλογές που εμπίπτουν στην αποκλειστική ευθύνη του νομοθέτη της Ένωσης, υπό την έννοια ότι συνεπάγεται τη στάθμιση των υφιστάμενων εν προκειμένων αποκλινόντων συμφερόντων βάσει διαφόρων εκτιμήσεων. Επιπλέον, οι διατάξεις αυτές, οι οποίες αφορούν την παροχή στους συνοριοφύλακες εξουσιών σύμφυτων με προνομίες δημόσιας αρχής, ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εμπλεκόμενων προσώπων σε βαθμό που να επιβάλλει την επέμβαση του νομοθέτη της Ένωσης.

   (βλ. σκέψεις 74, 76, 77, διατακτ. 1)

5.  Βλ. το κείμενο της αποφάσεως.

   (βλ. σκέψεις 88-90)