Υπόθεση C-333/07

Société Régie Networks

κατά

Direction de contrôle fiscal Rhône-Alpes Bourgogne

(αίτηση του cour administrative d’appel de Lyon για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως)

«Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη — Σύστημα ενισχύσεων τοπικών ραδιοσταθμών — Χρηματοδότηση μέσω επιβαρύνσεων φορολογικού χαρακτήρα των διαφημίσεων — Θετική απόφαση της Επιτροπής κατά το πέρας του προκαταρκτικού σταδίου εξέτασης του άρθρου 93, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΚ (νυν άρθρο 88, παράγραφος 3, ΕΚ) — Ενδεχομένως συμβατές προς την κοινή αγορά ενισχύσεις — Άρθρο 92, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΚ (νυν άρθρο 87, παράγραφος 3, ΕΚ — Αμφισβήτηση νομιμότητας της αποφάσεως — Υποχρέωση αιτιολογήσεως — Εκτίμηση πραγματικών περιστατικών — Συμβατότητα των επιβαρύνσεων φορολογικού χαρακτήρα προς τη Συνθήκη EK»

Προτάσεις της γενικής εισαγγελέα J. Kokott της 26ης Ιουνίου 2008   I ‐ 10811

Απόφαση του Δικαστηρίου (τμήμα μείζονος συνθέσεως) της 22ας Δεκεμβρίου 2008   I ‐ 10851

Περίληψη της αποφάσεως

1. Προδικαστικά ερωτήματα – Παραδεκτό – Όρια – Προδήλως αλυσιτελώς υποβαλλόμενα ερωτήματα και υποθετικά ερωτήματα ανεπίδεκτα χρήσιμης απαντήσεως

   (Άρθρο 234 ΕΚ)

2. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Σχέδια ενισχύσεων – Εξέτασή τους από την Επιτροπή – Εκτίμηση του κύρους αποφάσεως της Επιτροπής μετά το πέρας του προκαταρκτικού σταδίου εξέτασης σε σχέση με τις διαθέσιμες κατά την έκδοση της αποφάσεως πληροφορίες

   [Συνθήκη ΕΚ, άρθρα 93 § 3 και 190 (νυν άρθρα 88 § 3 ΕΚ και 253 ΕΚ)]

3. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Εξέτασή τους από την Επιτροπή – Εκτίμηση της νομιμότητας σε σχέση με τις διαθέσιμες κατά την έκδοση της αποφάσεως πληροφορίες

   [Συνθήκη ΕΚ, άρθρα 93 (νυν άρθρο 88 ΕΚ)]

4. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη – Σχέδια ενισχύσεων – Κοινοποίηση στην Επιτροπή – Περιεχόμενο της σχετικής υποχρεώσεως

   [Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 93 § 3 (νυν άρθρο 88 § 3 ΕΚ)]

5. Προδικαστικά ερωτήματα – Εκτίμηση του κύρους – Διαπίστωση ανισχύρου αποφάσεως της Επιτροπής στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων – Αποτελέσματα – Διαχρονικός περιορισμός

   (Άρθρο 88 ΕΚ, 231, εδ. 2, ΕΚ και 234 ΕΚ)

1.  Τα σχετικά με την ερμηνεία του κοινοτικού δικαίου ερωτήματα που υποβάλλει εθνικό δικαστήριο, εντός του πραγματικού και κανονιστικού πλαισίου που αυτό προσδιόρισε με δική του ευθύνη και την ακρίβεια του οποίου δεν οφείλει να ελέγξει το Δικαστήριο, απολαύουν τεκμηρίου λυσιτέλειας. Το Δικαστήριο μπορεί να απορρίψει αίτηση που υπέβαλε εθνικό δικαστήριο μόνον όταν προδήλως προκύπτει ότι η ερμηνεία του κοινοτικού δικαίου που ζητεί το εθνικό δικαστήριο δεν έχει καμία σχέση με το υποστατό ή το αντικείμενο της διαφοράς της κύριας δίκης, όταν το πρόβλημα είναι υποθετικής φύσεως ή επίσης όταν το Δικαστήριο δεν διαθέτει τα πραγματικά και νομικά στοιχεία που είναι αναγκαία προκειμένου να δώσει χρήσιμη απάντηση στα ερωτήματα που του υποβλήθηκαν. Ειδικότερα, το Δικαστήριο μπορεί να μην απαντήσει σε προδικαστικό ερώτημα όταν προδήλως προκύπτει ότι η εκτίμηση του κύρους ενός κοινοτικού κανόνα που ζητεί το εθνικό δικαστήριο δεν έχει καμία σχέση με το υποστατό ή το αντικείμενο της διαφοράς της κύριας δίκης.

   (βλ. σκέψεις 46-47)

2.  Απόφαση της Επιτροπής στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων η οποία εκδόθηκε μετά το πέρας του προκαταρκτικού σταδίου εξετάσεως των ενισχύσεων το οποίο θεσπίσθηκε με το άρθρο 93, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΚ (νυν άρθρο 88, παράγραφος 3, ΕΚ) με μοναδικό σκοπό να παράσχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να σχηματίσει μια πρώτη γνώμη επί της συμβατότητας, εν όλω ή εν μέρει, της επίμαχης ενισχύσεως χωρίς την κίνηση της επίσημης διαδικασίας εξέτασης της παραγράφου 2 του εν λόγω άρθρου και η οποία λαμβάνεται σε σύντομες προθεσμίες πρέπει να περιέχει μόνον τους λόγους για τους οποίους η Επιτροπή φρονεί ότι δεν βρίσκεται ενώπιον σοβαρών δυσχερειών εκτιμήσεως της συμβατότητας της επίμαχης ενισχύσεως προς την κοινή αγορά.

   Μία σύντομη αιτιολογία, από την οποία πάντως διαφαίνονται κατά τρόπο σαφή και μη διφορούμενο οι λόγοι για τους οποίους η Επιτροπή θεώρησε ότι δεν υπάρχουν σοβαρές δυσχέρειες εκτίμησης της συμβατότητας του οικείου συστήματος ενισχύσεων προς την κοινή αγορά, λαμβάνοντας υπόψη τη φύσης της πράξης στην οποία περιλαμβάνεται και το πλαίσιο της πράξης αυτής, πρέπει να θεωρηθεί επαρκής υπό το πρίσμα των επιταγών του άρθρου 190 της Συνθήκης (νυν άρθρο 253 ΕΚ), αφού το ζήτημα της βασιμότητας της αιτιολογίας αυτής δεν περιλαμβάνεται στις εν λόγω επιταγές. Εξάλλου, η απόφαση αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι παραβαίνει το άρθρο 190 ΕΚ επειδή δεν εμπίπτει ρητώς σε μια από τις κατηγορίες παρεκκλίσεων του άρθρου 92, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΚ (νυν, κατόπιν τροποποιήσεως, άρθρο 87, παράγραφος 3, ΕΚ).

   (βλ. σκέψεις 64-65, 70-72)

3.  Η νομιμότητα μιας απόφασης στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, κατά μείζονα λόγο, όταν το επίμαχο ζήτημα είναι το κύρος αποφάσεως περί μη διατυπώσεως αντιρρήσεων έναντι συστήματος ενισχύσεων θεσπισθέντος μετά το πέρας του προκαταρκτικού σταδίου εξέτασης βάσει του άρθρου 93, παράγραφος 3, της Συνθήκης ΕΚ (νυν άρθρο 88, παράγραφος 3, ΕΚ) πρέπει να εκτιμάται βάσει των πληροφοριακών στοιχείων που είχε στη διάθεσή της η Επιτροπή όταν έλαβε τη σχετική απόφαση. Αφού, στο πλαίσιο της απόφασης αυτής, η Επιτροπή κλήθηκε να εκτιμήσει τις μελλοντικές συνέπειες ενός συστήματος ενισχύσεων, ενώ οι συνέπειες αυτές δεν μπορούσαν να προβλεφθούν με ακρίβεια, η απόφαση αυτή μπορεί να ακυρωθεί, μόνον αν η εκτίμηση αυτή αποδεικνυόταν προδήλως πεπλανημένη βάσει των στοιχείων που είχε στη διάθεσή της η Επιτροπή όταν έλαβε την εν λόγω απόφαση.

   (βλ. σκέψεις 81-82)

4.  Ο τρόπος χρηματοδοτήσεως μιας ενίσχυσης μπορεί να καταστήσει ασυμβίβαστο προς την κοινή αγορά το σύνολο του συστήματος ενισχύσεων. Επομένως, η εξέταση μιας ενίσχυσης δεν μπορεί να διαχωριστεί από τα αποτελέσματα του τρόπου χρηματοδοτήσεώς της. Αντιθέτως, όταν η Επιτροπή εξετάζει ένα μέτρο ενίσχυσης οφείλει να λαμβάνει επίσης υπόψη τον τρόπο χρηματοδοτήσεως της ενίσχυσης στην περίπτωση που αυτός αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του μέτρου. Στην περίπτωση αυτή, η κοινοποίηση του μέτρου ενίσχυσης, που προβλέπει το άρθρο 93, παράγραφος 3, της Συνθήκης (νυν άρθρο 88, παράγραφος 3, ΕΚ), πρέπει να περιλαμβάνει και τον τρόπο χρηματοδοτήσεως της ενίσχυσης ώστε να μπορεί η Επιτροπή να προβεί στην εξέτασή της με πλήρη στοιχεία. Διαφορετικά δεν αποκλείεται να κρίνει η Επιτροπή συμβατό προς την κοινή αγορά ένα μέτρο ενίσχυσης, ενώ, αν γνώριζε τον τρόπο χρηματοδοτήσεώς του, θα το έκρινε ασύμβατο. Η εκτίμηση της Επιτροπής εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητά της, η οποία ασκείται υπό τον έλεγχο του κοινοτικού δικαστή.

   (βλ. σκέψεις 89-90, 94)

5.  Όταν επιτακτικές ανάγκες ασφάλειας δικαίου το δικαιολογούν, το Δικαστήριο διαθέτει βάσει του άρθρου 231, δεύτερο εδάφιο, ΕΚ, το οποίο έχει κατ’ αναλογίαν εφαρμογή και στο πλαίσιο των κατά το άρθρο 234 ΕΚ προδικαστικών παραπομπών για την εκτίμηση του κύρους των πράξεων των κοινοτικών οργάνων, διακριτική εξουσία να προσδιορίζει, σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, τα αποτελέσματα της οικείας πράξης που θεωρείται ότι διατηρούν την ισχύ τους.

   Στο πλαίσιο απόφασης που διαπιστώνει το ανίσχυρο απόφασης της Επιτροπής με την οποία κρίνεται συμβατό προς την κοινή αγορά ένα σύστημα ενισχύσεων, το Δικαστήριο μπορεί να περιορίσει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα τα διαχρονικά αποτελέσματα της διαπίστωσης του ανισχύρου της απόφασης αυτής μέχρι την έκδοση νέας απόφασης της Επιτροπής δυνάμει του άρθρου 88 ΕΚ και να εξαιρέσει από τον περιορισμό αυτό τις επιχειρήσεις που, πριν την παρούσα απόφαση, άσκησαν προσφυγή ενώπιον δικαστηρίου ή ένσταση με ισοδύναμο αποτέλεσμα όσον αφορά την είσπραξη φόρου που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του εν λόγω συστήματος.

   (βλ. σκέψεις 121, 128 και διατακτ.)