Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1. Προσφυγή λόγω παραβάσεως — Αντικείμενο της διαφοράς — Καθορισμός κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία

(Άρθρο 226 ΕΚ)

2. Περιβάλλον — Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας — Οδηγία 92/43 — Ειδικές ζώνες διατηρήσεως — Υποχρεώσεις των κρατών μελών

(Οδηγία 92/43 του Συμβουλίου, άρθρο 6 § 3)

3. Περιβάλλον — Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας — Οδηγία 92/43 — Ειδικές ζώνες διατηρήσεως — Υποχρεώσεις των κρατών μελών

(Οδηγία 92/43 του Συμβουλίου, άρθρο 6 §§ 3 και 4)

4. Περιβάλλον — Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας — Οδηγία 92/43 — Προστασία των ειδών

(Οδηγία 92/43 του Συμβουλίου, άρθρο 12 § 1, στοιχείο δ΄)

5. Περιβάλλον — Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας — Οδηγία 92/43 — Προστασία των ειδών

(Οδηγία 92/43 του Συμβουλίου, άρθρο 16)

6. Περιβάλλον — Διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας — Οδηγία 92/43 — Προστασία των ειδών

(Οδηγία 92/43 του Συμβουλίου, άρθρα 12, 13 και 16)

7. Κράτη μέλη — Υποχρεώσεις — Εκτέλεση των οδηγιών — Παράβαση

(Άρθρο 249, εδ. 3, ΕΚ)

Περίληψη

1. Το αντικείμενο ασκηθείσας δυνάμει του άρθρου 226 ΕΚ προσφυγής καθορίζεται κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία την οποία προβλέπει η διάταξη αυτή, οπότε η προσφυγή δεν μπορεί να στηρίζεται σε άλλες διατάξεις πέραν αυτών που προβλήθηκαν κατά την εν λόγω διαδικασία. Η επιταγή αυτή δεν φτάνει μέχρι του σημείου να επιβάλλει, σε κάθε περίπτωση, πλήρη σύμπτωση των εθνικών διατάξεων που μνημονεύονται στην αιτιολογημένη γνώμη και εκείνων που διαλαμβάνονται στην προσφυγή. Οσάκις μεταξύ των δύο αυτών σταδίων της διαδικασίας επέρχεται νομοθετική μεταβολή, αρκεί, πράγματι, το σύστημα εκείνο το οποίο είχε θεσπιστεί με τη νομοθεσία που βάλλεται κατά την προ της ασκήσεως της προσφυγής διαδικασία να διατηρήθηκε, ως προς τα βασικά του χαρακτηριστικά, και με τα νέα μέτρα που έλαβε το κράτος μέλος μετά τη διατύπωση της αιτιολογημένης γνώμης και κατά των οποίων βάλλει η προσφυγή.

(βλ. σκέψη 27)

2. Κατά το άρθρο 6, παράγραφος 3, της οδηγίας 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, η υποχρέωση προσήκουσας εκτιμήσεως των επιπτώσεων ενός σχεδίου ή προγράμματος μη άμεσα συνδεόμενου ή αναγκαίου για τη διαχείριση του τόπου ευρισκόμενου σε ειδική ζώνη διατηρήσεως προϋποθέτει την ύπαρξη πιθανότητας ή κινδύνου σημαντικής βλάβης του οικείου τόπου. Λαμβανομένης υπόψη, ειδικότερα, της αρχής της προφυλάξεως, ο κίνδυνος αυτός υφίσταται, καθόσον δεν μπορεί να αποκλειστεί, βάσει αντικειμενικών στοιχείων, το ενδεχόμενο το εν λόγω σχέδιο ή πρόγραμμα να επηρεάσει σημαντικά τον οικείο τόπο.

Ως εκ τούτου, ο όρος στον οποίο υπόκειται η εκτίμηση των επιπτώσεων ενός σχεδίου ή προγράμματος σε συγκεκριμένο τόπο δεν καθιστά δυνατή την απαλλαγή ορισμένων κατηγοριών προγραμμάτων από την υποχρέωση αυτή βάσει κριτηρίων μη δυνάμενων να εξασφαλίσουν ότι τα εν λόγω προγράμματα δεν επηρεάζουν σημαντικά τους προστατευόμενους τόπους.

(βλ. σκέψεις 40-41)

3. Το προβλεπόμενο από εθνική ρύθμιση σύστημα που απαγορεύει τη λειτουργία εκπεμπουσών ρύπους εγκαταστάσεων μόνον όταν οι ρύποι αυτοί μπορούν να βλάψουν ιδιαιτέρως έναν προστατευόμενο τόπο ευρισκόμενο εντός της ζώνης την οποία επηρεάζουν οι εν λόγω εγκαταστάσεις, όπως αυτή ορίζεται, μεταξύ άλλων, βάσει γενικών κριτηρίων σχετικών με τις εγκαταστάσεις, δεν είναι ικανό να εξασφαλίσει την τήρηση του άρθρου 6, παράγραφοι 3 και 4, της οδηγίας 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, στο μέτρο που δεν εγγυάται ότι τα προγράμματα ή σχέδια που σχετίζονται με τις εν λόγω εκπέμπουσες ρύπους εγκαταστάσεις δεν βλάπτουν προστατευόμενους τόπους ευρισκομένους εκτός της ζώνης που επηρεάζουν οι εν λόγω εγκαταστάσεις.

(βλ. σκέψεις 50-51)

4. Το άρθρο 12, παράγραφος 1, της οδηγίας 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, που απαγορεύει τη βλάβη ή την καταστροφή των τόπων αναπαραγωγής ή αναπαύσεως των προστατευόμενων ζωικών ειδών, δεν αφορά μόνον τις ηθελημένες ενέργειες, αλλά και τις μη ηθελημένες. Από το γεγονός ότι η προβλεπόμενη από τη διάταξη αυτή απαγόρευση δεν περιορίζεται σε ηθελημένες ενέργειες, αντιθέτως προς τις περιπτώσεις τις οποίες αφορούν τα στοιχεία α΄ και γ΄ του εν λόγω άρθρου, προκύπτει η επιδίωξη του νομοθέτη να εξασφαλίσει στους τόπους αναπαραγωγής ή αναπαύσεως αυξημένη προστασία από τις ενέργειες που τους προκαλούν βλάβη ή καταστροφή. Δεδομένης της σπουδαιότητας των σκοπών προστασίας της βιοποικιλότητας που επιδιώκει η οδηγία, το να μην περιορίζεται η απαγόρευση του άρθρου 12, παράγραφος 1, στοιχείο δ΄, της οδηγίας στις ηθελημένες ενέργειες δεν αποτελεί δυσανάλογο μέτρο.

(βλ. σκέψη 55)

5. Το νομικό πλαίσιο που θέτει μια εθνική διάταξη η οποία δεν απαιτεί, για τη χορήγηση παρεκκλίσεων, να πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις του άρθρου 16 της οδηγίας 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, αλλά θέτει ως μοναδική προϋπόθεση χορηγήσεως των εν λόγω παρεκκλίσεων να μην βλάπτονται ηθελημένα τα ειδικώς προστατευόμενα ζωικά και φυτικά είδη, περιλαμβανομένων των τόπων φωλεοποιήσεως, επωάσεως, κατοικίας ή καταφυγίου των εν λόγω ζωικών ειδών, δεν συνάδει προς το εισάγον παρέκκλιση καθεστώς του εν λόγω άρθρου 16.

Συναφώς, ακόμη και αν οι παρεκκλίσεις από τις απαγορεύσεις που προβλέπει η οδηγία αποτελούν αντικείμενο διοικητικών αποφάσεων για την έκδοση των οποίων οι αρμόδιες αρχές τηρούν τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορούν, βάσει του εν λόγω άρθρου 16, να χορηγηθούν παρεκκλίσεις, το εθνικό νομικό πλαίσιο εξακολουθεί να απάδει προς εκείνο που προβλέπει η οδηγία.

(βλ. σκέψη 61)

6. Τα άρθρα 12, 13 και 16 της οδηγίας 92/43 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας αποτελούν ένα συμφυές σύνολο κανόνων που σκοπούν στην εξασφάλιση αυστηρού συστήματος προστασίας των ζωικών και φυτικών ειδών.

Το σύστημα αυτό δεν εξασφαλίζεται με εθνική διάταξη η οποία, προβλέποντας τις περιπτώσεις κατά τις οποίες απαγορεύεται η χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων, δεν καθορίζει με σαφή, συγκεκριμένο και αυστηρό τρόπο τις απαγορεύσεις βλαπτικών παρεμβάσεων στα προστατευόμενα είδη κατά τα άρθρα 12 και 13 της οδηγίας.

(βλ. σκέψεις 66-67)

7. Για την ορθή εκτέλεση μιας οδηγίας, το ισχύον σε κράτος μέλος νομοθετικό πλαίσιο στο οποίο συνυπάρχουν περιφερειακές διατάξεις αντίθετες προς το κοινοτικό δίκαιο και μια ομοσπονδιακή διάταξη η οποία συνάδει προς αυτό δεν μπορεί να εξασφαλίσει αποτελεσματικώς και με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο την πλήρη εφαρμογή της οδηγίας.

(βλ. σκέψη 78)