Υπόθεση T-211/02

Tideland Signal Ltd

κατά

Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

«Δημόσιες συμβάσεις — Απόρριψη προσφοράς — Παράλειψη ασκήσεως του δικαιώματος αιτήσεως διευκρινίσεων σχετικά με τις προσφορές — Προσφυγή ακυρώσεως — Ταχεία διαδικασία»

Απόφαση του Πρωτοδικείου (πρώτο τμήμα) της 27ης Σεπτεμβρίου 2002   II-3785

Περίληψη της αποφάσεως

1. Δημόσιες συμβάσεις των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων – Σύναψη συμβάσεως κατόπιν προσκλήσεως προς υποβολή προσφορών – Εξουσία εκτιμήσεως των οργάνων – Δικαστικός έλεγχος – Όρια

2. Δημόσιες συμβάσεις των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων – Σύναψη συμβάσεως κατόπιν προσκλήσεως προς υποβολή προσφορών – Υποχρέωση απορρίψεως των διατυπωμένων με ασάφεια προσφορών – Περιεχόμενο – Δυνατότητα της επιτροπής αξιολογήσεως να έρθει σε επαφή με τους προσφέροντες μετά το άνοιγμα των προσφορών – Άσκηση τηρουμένων των αρχών της χρηστής διοικήσεως, της ίσης μεταχειρίσεως και της αναλογικότητας

3. Προσφυγή ακυρώσεως – Ακυρωτική απόφαση – Αποτελέσματα – Ακύρωση αποφάσεως της Επιτροπής περί απορρίψεως προσφοράς στο πλαίσιο διαδικασίας υποβολής προσφορών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων – Υποχρέωση επανεξετάσεως παρόμοιων με την ακυρωθείσα πράξη αποφάσεων, κατά των οποίων δεν ασκήθηκε προσφυγή – Δεν υφίσταται

   (Άρθρο 233 ΕΚ)

4. Προσφυγή ακυρώσεως – Ανάκληση της προσβαλλόμενης αποφάσεως, εκκρεμούσης της δίκης – Προσφεύγων που εξακολουθεί, κατ' εξαίρεση, να έχει συμφέρον για την έκδοση ακυρωτικής αποφάσεως – Προσφυγή άνευ αντικειμένου – Δεν καθίσταται

   (Άρθρο 230 ΕΚ)

1.  Η Επιτροπή διαθέτει σημαντική εξουσία εκτιμήσεως όσον αφορά τα στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να ληφθεί απόφαση συνάψεως συμβάσεως βάσει προσκλήσεως υποβολής προσφορών. Συνεπώς, ο έλεγχος του κοινοτικού δικαστή πρέπει να περιορίζεται στον έλεγχο της τηρήσεως των κανόνων διαδικασίας και αιτιολογήσεως καθώς και στον έλεγχο της ουσιαστικής ακρίβειας των πραγματικών περιστατικών, της ελλείψεως πρόδηλου σφάλματος εκτιμήσεως και της καταχρήσεως εξουσίας.

   (βλ. σκέψη 33)

2.  Είναι σημαντικό, χάριν της ασφάλειας δικαίου, να είναι η αναθέτουσα στις διαδικασίες υποβολής προσφορών αρχή σε θέση να γνωρίζει με ακρίβεια το περιεχόμενο της προσφοράς καθώς και, μεταξύ άλλων, αν αυτή είναι σύμφωνη προς τους όρους της προσκλήσεως υποβολής προσφορών. Έτσι, όταν μια προσφορά δεν είναι σαφής και η Επιτροπή δεν έχει τη δυνατότητα να διαπιστώσει, ταχέως και αποτελεσματικώς, σε τι πραγματικά αντιστοιχεί, η αναθέτουσα αρχή δεν έχει άλλη επιλογή από το να απορρίψει την προσφορά αυτή.

   Εντούτοις, αν οι οδηγίες προς τους προσφέροντες απονέμουν ρητά στην επιτροπή αξιολογήσεως το δικαίωμα να ζητήσει την παροχή διευκρινίσεων σχετικών με τις κατατεθείσες προσφορές, η κοινοτική αρχή της χρηστής διοικήσεως επιβάλλει την άσκηση του δικαιώματος αυτού στις περιπτώσεις που η λήψη διευκρινίσεων είναι όχι μόνον πρακτικά δυνατή αλλά και αναγκαία. Συνεπώς, ναι μεν οι επιτροπές αξιολογήσεως δεν οφείλουν να ζητούν διευκρινίσεις όταν μια προσφορά έχει συνταχθεί με ασάφεια, έχουν όμως την υποχρέωση να ενεργούν με σύνεση όταν εξετάζουν το περιεχόμενο των προσφορών, με αποτέλεσμα, όταν από το κείμενο μιας προσφοράς και τις περιστάσεις της εκάστοτε υποθέσεως προκύπτει ότι η ασάφεια μπορεί, πιθανώς, να εξηγηθεί με ευκολία και μπορεί εύκολα να αρθεί, να αντι-βαίνεικατ' αρχήν στην αρχή της χρηστής διοικήσεως το να απορρίψει η επιτροπή αξιολογήσεως μα προσφορά χωρίς να ασκήσει το δικαίωμά της να ζητήσει διευκρινίσεις. Υπό τις συνθήκες αυτές, η απόφαση περί απορρίψεως μιας προσφοράς ενδέχεται να πάσχει πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως εκ μέρους του οργάνου κατά την άσκηση της εξουσίας του αυτής.

   Επιπλέον, είναι αντίθετο προς την αρχή της ίσης μεταχειρίσεως να αναγνωριστεί στην επιτροπή αξιολογήσεως απόλυτη διακριτική ευχέρεια για να ζητήσει ή να μη ζητήσει διευκρινίσεις σχετικά με συγκεκριμένη προσφορά χωρίς να λαμβάνονται υπόψη αντικειμενικές εκτιμήσεις και χωρίς δικαστικό έλεγχο. Περαιτέρω, σε αντίθεση προς το επιχείρημα που προέβαλε η Επιτροπή, η αρχή της ίσης μεταχειρίσεως δεν εμποδίζει την επιτροπή αξιολογήσεως να επιτρέψει σε ορισμένους από τους προσφέροντες να παράσχουν διευκρινίσεις προκειμένου να αρθούν οι ασάφειες που παρουσιάζουν οι προσφορές τους, δεδομένου ότι οι οδηγίες προς τους προσφέροντες προβλέπουν ρητά τη δυνατότητα να ζητηθούν τέτοιες διευκρινίσεις και η επιτροπή αξιλογήσεως οφείλει να αντιμετωπίσει όλους τους προσφέροντες με τον ίδιο τρόπο κατά την άσκηση του δικαιώματος αυτού.

   Εξάλλου, η αρχή της αναλογικότητας απαιτεί οι πράξεις των κοινοτικών οργάνων να μην υπερβαίνουν τα όρια του καταλλήλου και του αναγκαίου για την επίτευξη των επιδιωκόμενων σκοπών, καθώς και, οσάκις υφίσταται επιλογή μεταξύ περισσοτέρων καταλλήλων μέτρων, να επιλέγεται το λιγότερο καταναγκαστικό.

   (βλ. σκέψεις 34-39)

3.  Δυνάμει του άρθρου 233 ΕΚ, το κοινοτικό όργανο το οποίο εξέδωσε την πράξη υποχρεούται να λάβει τα μέτρα που συνεπάγεται η εκτέλεση της αποφάσεως περί ακυρώσεως. Τα μέτρα αυτά αφορούν, κυρίως, την εξάλειψη των αποτελεσμάτων των παρανομιών που διαπιστώνονται με την ακυρωτική απόφαση, οπότε το ενδιαφερόμενο κοινοτικό όργανο μπορεί να προβεί στη δέουσα αποκατάσταση της θέσεως της προσφεύγουσας. Εντούτοις, η ακυρωτική απόφαση δεν μπορεί να επιφέρει την ακύρωση άλλων πράξεων που δεν υποβλήθηκαν στον έλεγχο του κοινοτικού δικαστή αλλά έναντι των οποίων μπορεί να προβληθεί η ίδια έλλειψη νομιμότητας. Συνεπώς, το επιχείρημα ότι η ακύρωση της αποφάσεως περί απορρίψεως προσφοράς ενός από τους προ-σφέροντες στο πλαίσιο διαδιακασίας υποβολή προσφορών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων ενδέχεται να επηρεάσει τη θέση άλλων προσφερόντων των οποίων η προσφορά επίσης απορρίφθηκε, το γεγονός αυτό ουδόλως δικαιολογεί την απόρριψη της προσφυγής που άσκησε ο πρώτος προ-σφέρων.

   (βλ. σκέψη 44)

4.  Μια προσφυγή ακυρώσεως μπορεί, κατ' εξαίρεση, να καταστεί άνευ αντικειμένου, παρά την ανάκληση της πράξεως της οποίας η ακύρωση ζητείται, εφόσον ο προσφεύγων εξακολουθεί να έχει επαρκές συμφέρον για την έκδοση αποφάσεως περί ακυρώσεως της πράξεως αυτής.

   (βλ. σκέψη 48)