Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1. Κοινοτικό δίκαιο Αρχές Λαμβάνεται υπόψη η καλή διαβίωση των ζώων Γενική αρχή Δεν υφίσταται Υποχρέωση λήψεως υπόψη των απαιτήσεων καλής διαβιώσεως των ζώων κατά τη χάραξη και εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής εριεχόμενο

(Άρθρα 2 ΕΚ και 33 ΕΚ· πρωτόκολλο για την προστασία και την καλή διαβίωση των ζώων· απόφαση 78/923 του Συμβουλίου)

2. Γεωργία ροσέγγιση των νομοθεσιών Καταπολέμηση του αφθώδους πυρετού Οδηγία 85/511 Απαγόρευση του προληπτικού εμβολιασμού αραβίαση της αρχής της αναλογικότητας Δεν υφίσταται

(Οδηγία 85/511 του Συμβουλίου, άρθρο 13)

Περίληψη

1. Το να εξασφαλίζεται η καλή διαβίωση των ζώων δεν εντάσσεται στους στόχους της Συνθήκης, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 ΕΚ, και μια τέτοια απαίτηση δεν αναφέρεται από το άρθρο 33 ΕΚ, το οποίο περιγράφει τους στόχους της κοινής γεωργικής πολιτικής.

Όσον αφορά το πρωτόκολλο για την προστασία και την καλή διαβίωση των ζώων, το οποίο υπεγράφη συγχρόνως με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ και προσαρτάται στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, από το ίδιο το κείμενό του προκύπτει ότι δεν διατυπώνει μια γενική αρχή του κοινοτικού δικαίου με σαφώς καθορισμένο περιεχόμενο, την οποία οφείλουν να τηρούν τα κοινοτικά όργανα. Συγκεκριμένα, ναι μεν επιβάλλει να λαμβάνονται «πλήρως υπόψη» οι απαιτήσεις της καλής διαβιώσεως των ζώων κατά τη διαμόρφωση και εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής, πλην όμως περιορίζει την υποχρέωση αυτή σε τέσσερις συγκεκριμένους τομείς δραστηριότητας της Κοινότητας και προβλέπει την τήρηση των νομοθετικών ή διοικητικών διατάξεων και των εθίμων των κρατών μελών σχετικά ιδίως με τους λατρευτικούς τύπους, τις πολιτιστικές παραδόσεις και την κατά τόπους πολιτιστική κληρονομιά.

Η ύπαρξη αρχής γενικής εφαρμογής δεν μπορεί να συναχθεί ούτε από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του 1976 περί προστασίας των ζώων στα εκτροφεία, που εγκρίθηκε εξ ονόματος της Κοινότητας με την απόφαση 78/923, η οποία Σύμβαση δεν περιέχει σαφή, ακριβή και ανεπιφύλακτη υποχρέωση, ούτε από τη δήλωση 24 σχετικά με την προστασία των ζώων, που προσαρτάται στην τελική πράξη της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία δήλωση έχει ξεπεραστεί από το πρωτόκολλο του Άμστερνταμ και έχει συνταχθεί με ακόμα λιγότερο δεσμευτικό τρόπο απ' ό,τι το πρωτόκολλο αυτό. Ομοίως, το άρθρο 30 ΕΚ αναφέρει τη «ζωή των ζώων» μόνον ως εξαίρεση από την απαγόρευση των μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος και από τη νομολογία δεν προκύπτει ότι το Δικαστήριο έχει δεχθεί οποιονδήποτε δικαιολογητικό λόγο που στηρίζεται στη διάταξη αυτή.

Τέλος, ναι μεν υφίστανται ορισμένες διατάξεις του παραγώγου δικαίου οι οποίες έχουν σχέση με την καλή διαβίωση των ζώων, πλην όμως ούτε και αυτές παρέχουν ενδείξεις που καθιστούν δυνατό να θεωρηθεί ότι η απαίτηση μέριμνας για την καλή διαβίωση των ζώων αποτελεί γενική αρχή του κοινοτικού δικαίου.

Αντιθέτως, το Δικαστήριο έχει κατ' επανάληψη διαπιστώσει το συμφέρον που η Κοινότητα έχει σχετικά με την υγεία και την προστασία των ζώων, κρίνοντας ότι η επιδίωξη των στόχων της κοινής γεωργικής πολιτικής δεν μπορεί να μη λαμβάνει υπόψη τις γενικού συμφέροντος απαιτήσεις όπως είναι η προστασία της υγείας και της ζωής των ζώων, απαιτήσεις τις οποίες δεν πρέπει να παραβλέπουν τα κοινοτικά όργανα κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.

Το πρωτόκολλο, με το να επιβάλει να λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι απαιτήσεις της καλής διαβιώσεως των ζώων κατά τη διαμόρφωση και εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής μεταξύ άλλων στον τομέα της κοινής γεωργικής πολιτικής, θέλησε να ενισχύσει ακριβώς την υποχρέωση συνυπολογισμού της υγείας και προστασίας των ζώων, ενώ αναγνώρισε ότι εξακολουθούν να υφίστανται διαφορές μεταξύ των ρυθμίσεων των κρατών μελών και διαφορετικές ευαισθησίες εντός των κρατών αυτών. Η τήρηση της υποχρεώσεως αυτής μπορεί να εξακριβωθεί ιδίως στο πλαίσιο του ελέγχου της αναλογικότητας του μέτρου.

( βλ. σκέψεις 71, 73-79 )

2. Λαμβανομένης υπόψη της ευρείας διακριτικής εξουσίας που διαθέτει ο κοινοτικός νομοθέτης στον τομέα της κοινής γεωργικής πολιτικής, η νομιμότητα μέτρου που θεσπίστηκε στον τομέα αυτόν μπορεί να θιγεί μόνον αν το μέτρο αυτό είναι προδήλως ακατάλληλο σε σχέση με τον στόχο που επιδιώκεται από το αρμόδιο κοινοτικό όργανο, διευκρινιζομένου ότι το κύρος μιας κοινοτικής πράξεως δεν μπορεί να εξαρτάται από αναδρομικές εκτιμήσεις σχετικά με τον βαθμό αποτελεσματικότητάς της. Όταν ο κοινοτικός νομοθέτης είναι αναγκασμένος να εκτιμήσει τα μελλοντικά αποτελέσματα ρυθμίσεως την οποία πρέπει να θεσπίσει μολονότι τα αποτελέσματα αυτά δεν μπορούν να προβλεφθούν με ακρίβεια, η εκτίμησή του μπορεί να επικριθεί μόνον αν προκύπτει ότι είναι προδήλως εσφαλμένη ενόψει των στοιχείων που ο νομοθέτης διέθετε κατά τον χρόνο θεσπίσεως της σχετικής ρυθμίσεως.

Η προβλεπόμενη από το άρθρο 13 της οδηγίας 85/511, για τη θέσπιση κοινοτικών μέτρων για την καταπολέμηση του αφθώδους πυρετού, απαγόρευση του προληπτικού εμβολιασμού δεν υπερβαίνει τα όρια του καταλλήλου και αναγκαίου για την επίτευξη του σκοπού που επιδιώκει η κοινοτική ρύθμιση. Συγκεκριμένα, όταν χάραξε την πολιτική μη εμβολιασμού, το Συμβούλιο προέβη σε συνολική αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων του εφαρμοστέου συστήματος και, εν πάση περιπτώσει, η πολιτική αυτή, η οποία στοιχεί με τις συστάσεις του Διεθνούς Γραφείου Επιζωοτιών και με την πρακτική πολλών χωρών στον κόσμο, δεν ήταν προδήλως ακατάλληλη σε σχέση με τον στόχο καταπολεμήσεως του αφθώδους πυρετού.

Επιπλέον, η απαγόρευση του γενικευμένου προληπτικού εμβολιασμού δεν εμποδίζει, όταν το απαιτούν οι περιστάσεις, να διενεργηθεί επείγων εμβολιασμός, επιλεκτός και προσαρμοσμένος στις ανάγκες μιας ειδικής καταστάσεως.

( βλ. σκέψεις 82, 84, 95-96, 100 )