Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη - Εξέταση από την Επιτροπή - Εξουσία εκτιμήσεως της Επιτροπής - Δυνατότητα θεσπίσεως κατευθυντηρίων γραμμών - Δικαστικός έλεγχος - Έκταση

(Άρθρο 87 §§ 2 και 3 ΕΚ)

2. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη - Απαγόρευση - αρεκκλίσεις - Ενισχύσεις δυνάμενες να θεωρηθούν σύμφωνες με την κοινή αγορά - Ενισχύσεις με σκοπό την ανάπτυξη συγκεκριμένων περιφερειών - Εξαιρετικές περιπτώσεις

(Άρθρο 87, § 3, στοιχ. α_, ΕΚ)

3. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη - Επιπτώσεις επί του εμπορίου μεταξύ κρατών μελών - αράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού - Κριτήρια εκτιμήσεως

(Άρθρο 87 ΕΚ)

4. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη - Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται το ασυμβίβαστο μιας ενισχύσεως με την κοινή αγορά - Υποχρέωση αιτιολογήσεως - Αναγκαία στοιχεία

(Άρθρα 87 ΕΚ και 253 ΕΚ)

5. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη - Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διαπιστώνεται το ασυμβίβαστο μιας ενισχύσεως με την κοινή αγορά και διατάσσεται η κατάργησή της - ροκύπτουσα υποχρέωση αναζητήσεως - Επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση - Διακριτική ευχέρεια της Επιτροπής - αράλειψη αναζητήσεως - Αιτιολόγηση - Εξαιρετικές περιστάσεις - Μηχανισμός του εργατικού δικαίου - Δεν λαμβάνεται υπόψη

(Άρθρο 88 § 2, εδ. 1, ΕΚ)

6. Ενισχύσεις χορηγούμενες από τα κράτη - Σχέδιο ενισχύσεων - Εκτέλεση πριν από την έκδοση της τελικής αποφάσεως της Επιτροπής - Απόφαση της Επιτροπής με την οποία διατάσσεται η επιστροφή της ενισχύσεως - Υποχρέωση αιτιολογήσεως - Έκταση

(Άρθρο 88 § 3, ΕΚ)

Περίληψη

1. Οι εξαιρέσεις που προβλέπει το άρθρο 87, παράγραφοι 2 και 3, ΕΚ ορίζουν τις προϋποθέσεις τις οποίες πρέπει να πληροί μια κρατική ενίσχυση προκειμένου να συμβιβάζεται με την κοινή αγορά. Συναφώς, η Επιτροπή μπορεί να δεσμευθεί με συγκεκριμένους προσανατολισμούς για την άσκηση των εξουσιών εκτιμήσεως που έχει, μέσω πράξεων όπως οι κατευθυντήριες γραμμές, εφόσον αυτές περιέχουν ενδεικτικούς κανόνες ως προς τον προσανατολισμό που πρέπει να ακολουθεί το εν λόγω όργανο και εφόσον δεν αποκλίνουν από τους κανόνες της Συνθήκης. Κατά συνέπεια, μολονότι είναι αληθές ότι οι ενδεικτικοί αυτοί κανόνες, οι οποίοι ορίζουν τις κατευθυντήριες γραμμές που προτίθεται να εφαρμόζει η Επιτροπή, συμβάλλουν στη διασφάλιση της διαφάνειας, της προβλεψιμότητας και της ασφάλειας δικαίου, όσον αφορά τη δράση της Επιτροπής, ωστόσο οι κανόνες αυτοί δεν δεσμεύουν το Δικαστήριο. άντως, οι κανόνες αυτοί συνιστούν ένα χρήσιμο σημείο αναφοράς.

( βλ. σκέψη 52 )

2. Η χρήση των όρων «ασυνήθης» και «σοβαρή» στην εξαίρεση που προβλέπει το άρθρο 87, παράγραφος 3, στοιχείο α_, ΕΚ δείχνει ότι η εξαίρεση αυτή αφορά μόνον περιοχές στις οποίες η οικονομική κατάσταση είναι εξαιρετικά δυσμενής σε σχέση προς το σύνολο της Κοινότητας.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι οι ενισχύσεις για τη διατήρηση της απασχολήσεως, οι οποίες ομοιάζουν προς τις λειτουργικές ενισχύσεις, απαγορεύονται κατ' αρχήν και δεν μπορούν να επιτραπούν παρά μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και σε περιοχές που πληρούν ορισμένα συγκεκριμένα κριτήρια. Επίσης, οι ενισχύσεις αυτές πρέπει να βαίνουν μειούμενες και να είναι χρονικώς περιορισμένες.

( βλ. σκέψεις 77-78 )

3. Όταν κρατική ενίσχυση καθιστά ισχυρότερη τη θέση μιας επιχειρήσεως σε σχέση με άλλες επιχειρήσεις που την ανταγωνίζονται στο ενδοκοινοτικό εμπόριο, πρέπει να θεωρείται ότι οι επιχειρήσεις αυτές επηρεάζονται από την ενίσχυση. ρος τούτο, δεν είναι αναγκαίο η επιχείρηση που έλαβε την ενίσχυση να μετέχει η ίδια στις εξαγωγές. ράγματι, όταν κράτος μέλος χορηγεί ενίσχυση σε επιχείρηση, η εσωτερική παραγωγή μπορεί να διατηρείται στο ίδιο επίπεδο ή και να αυξάνεται, με συνέπεια να μειώνονται οι δυνατότητες επιχειρήσεων εγκατεστημένων σε άλλα κράτη μέλη να εξάγουν τα προϊόντα τους προς την αγορά αυτού του κράτους μέλους.

Ομοίως, οσάκις κράτος μέλος χορηγεί ενισχύσεις σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της παροχής υπηρεσιών και της διανομής, δεν είναι αναγκαίο οι επιχειρήσεις που έλαβαν τις ενισχύσεις να ασκούν οι ίδιες τις δραστηριότητές τους εκτός του εν λόγω κράτους μέλους προκειμένου οι ενισχύσεις να επηρεάσουν το ενδοκοινοτικό εμπόριο, ιδίως οσάκις πρόκειται για επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες κοντά στα σύνορα δύο κρατών μελών.

Το σχετικά χαμηλό ύψος μιας ενισχύσεως ή το σχετικά μέτριο μέγεθος της επιχειρήσεως που λαμβάνει την ενίσχυση δεν αποκλείουν a priori τη δυνατότητα επηρεασμού του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών.

( βλ. σκέψεις 84-86 )

4. Στην αιτιολογία της αποφάσεώς της σχετικά με το αν συμβιβάζεται με την κοινή αγορά ένα πρόγραμμα ενισχύσεων, η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να περιοριστεί στην εξέταση των χαρακτηριστικών του εν λόγω προγράμματος προκειμένου να εκτιμήσει αν αυτό, λόγω των λεπτομερειών που προβλέπει, εξασφαλίζει αισθητό όφελος στους δικαιούχους σε σχέση προς τους ανταγωνιστές τους και εάν το πρόγραμμα αυτό μπορεί να ευνοήσει κυρίως τις επιχειρήσεις που μετέχουν στο μεταξύ των κρατών μελών εμπόριο.

( βλ. σκέψη 89 )

5. Η κατάργηση μιας παράνομης ενισχύσεως μέσω της αναζητήσεώς της αποτελεί τη λογική συνέπεια της διαπιστώσεως του παράνομου χαρακτήρα της, η δε υποχρέωση του κράτους να καταργήσει ενίσχυση την οποία η Επιτροπή έκρινε ως ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά αποσκοπεί στην επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση.

Με την αναζήτηση της ενισχύσεως, ο λαβών την ενίσχυση χάνει το πλεονέκτημα που απολάμβανε στην αγορά σε σχέση με τους ανταγωνιστές του και επανέρχονται τα πράγματα στην προ της καταβολής της ενισχύσεως κατάσταση. Από τη λειτουργία αυτή της αναζητήσεως προκύπτει επίσης ότι, κατά κανόνα, πλην εξαιρετικών περιστάσεων, η Επιτροπή δεν υπερβαίνει τη διακριτική της ευχέρεια, την οποία έχει αναγνωρίσει η νομολογία του Δικαστηρίου, οσάκις ζητεί από το κράτος μέλος να αναζητήσει τα ποσά που χορηγήθηκαν υπό μορφή παράνομων ενισχύσεων διότι δεν πράττει άλλο από το να ζητεί την επαναφορά των πραγμάτων στην προτέρα κατάσταση.

Συναφώς, όπως ακριβώς ο κοινωνικός χαρακτήρας των κρατικών παρεμβάσεων δεν αρκεί προκειμένου να μην χαρακτηρίζονται αυθωρεί ως ενισχύσεις, το επιχείρημα ότι πρόκειται για «μηχανισμό του εργατικού δικαίου» δεν συνιστά εξαιρετική περίσταση δυνάμενη να δικαιολογήσει την παράλειψη αναζητήσεως των ενισχύσεων.

( βλ. σκέψεις 98-99, 101 )

6. Στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων, όταν, αντιθέτως προς τις διατάξεις του άρθρου 88, παράγραφος 3, ΕΚ, οι ενισχύσεις έχουν ήδη καταβληθεί, η Επιτροπή, η οποία έχει την εξουσία να ζητήσει από τις εθνικές αρχές να διατάξουν την επιστροφή τους, δεν είναι υποχρεωμένη να εκθέτει συγκεκριμένους λόγους για να δικαιολογεί την άσκηση αυτής της εξουσίας.

( βλ. σκέψη 106 )