Λέξεις κλειδιά
Περίληψη

Λέξεις κλειδιά

1 Διαδικασία - Παρέμβαση - Ένσταση απαραδέκτου μη προβληθείσα από την καθής - Απαράδεκτο

[Οργανισμός (ΕΚ) του Δικαστηρίου, άρθρο 37, εδ. 3· Κανονισμός Διαδικασίας του Πρωτοδικείου, άρθρο 116 § 3]

2 Προσφυγή ακυρώσεως - Φυσικά ή νομικά πρόσωπα - Πράξεις που τα αφορούν άμεσα και ατομικά - Απόφαση της Επιτροπής χορηγούσα εξαίρεση σε σύστημα επιλεκτικής διανομής - Τρίτη επιχείρηση, περιλαμβάνουσα εμπόρους που ζήτησαν ανεπιτυχώς την εισδοχή τους στο δίκτυο, η οποία συμμετέσχε στη διοικητική διαδικασία ενώπιον της Επιτροπής - Παραδεκτό της προσφυγής

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 85 §§ 1 και 3 και άρθρο 173, εδ. 4· κανονισμός 17 του Συμβουλίου, άρθρο 19 § 3)

3 Ανταγωνισμός - Συμπράξεις - Σύστημα επιλεκτικής διανομής - Επιτρεπτό - Προϋποθέσεις - Αντικειμενική εκτίμηση λαμβανομένου υπόψη του συμφέροντος των καταναλωτών - Οικονομικοί τομείς στους οποίους είναι δυνατή η εφαρμογή συστήματος επιλεκτικής διανομής - Καλλυντικά και αρώματα πολυτελείας

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 85 § 1)

4 Ανταγωνισμός - Συμπράξεις - Σύστημα επιλεκτικής διανομής - Επιτρεπτό - Προϋποθέσεις - Αντικειμενικά κριτήρια επιλογής των μεταπωλητών - Εκτίμηση από την Επιτροπή - Δικαστικός έλεγχος - Όρια - Εφαρμογή των κριτηρίων σε συγκεκριμένες περιπτώσεις - Αρμοδιότητα των εθνικών δικαστηρίων και αρχών - Ευχέρεια των ιδιωτών να υποβάλλουν καταγγελία ενώπιον της Επιτροπής

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 85 § 1, και άρθρο 173· κανονισμός 17 του Συμβουλίου, άρθρο 3)

5 Ανταγωνισμός - Συμπράξεις - Σύστημα επιλεκτικής διανομής - Επιτρεπτό - Προϋποθέσεις - Καλλυντικά και αρώματα πολυτελείας - Αντικειμενικά κριτήρια επιλογής των μεταπωλητών - Κριτήρια αφορώντα την επαγγελματική ικανότητα - Εκτίμηση

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 85 § 1)

6 Ανταγωνισμός - Συμπράξεις - Σύστημα επιλεκτικής διανομής - Επιτρεπτό - Προϋποθέσεις - Καλλυντικά και αρώματα πολυτελείας - Αντικειμενικά κριτήρια επιλογής των μεταπωλητών - Κριτήρια αφορώντα τη θέση και την εγκατάσταση του σημείου πωλήσεως - Εκτίμηση

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 85 § 1)

7 Ανταγωνισμός - Συμπράξεις - Σύστημα επιλεκτικής διανομής - Επιτρεπτό - Προϋποθέσεις - Καλλυντικά και αρώματα πολυτελείας - Αντικειμενικά κριτήρια επιλογής των μεταπωλητών - Κριτήριο του διακριτικού τίτλου - Εκτίμηση

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 85 § 1)

8 Ανταγωνισμός - Συμπράξεις - Σύστημα επιλεκτικής διανομής - «Απλά» συστήματα - Ξρησιμοποίηση των συστημάτων αυτών για την εμπορία του αυτού προϋόντος από όλους τους παρασκευαστές στην αγορά - Επιτρεπτό - Προϋποθέσεις - Απουσία φραγμών που εμποδίζουν την είσοδο στην αγορά νέων ανταγωνιστών δυναμένων να πωλούν τα προϋόντα - Διατήρηση αποτελεσματικού ανταγωνισμού, ιδίως στον τομέα των τιμών

(Συνθήκη ΕΚ, άρθρο 85 § 1)

Περίληψη

9 Ο παρεμβαίνων διάδικος δεν νομιμοποιείται να προβάλει ένσταση απαραδέκτου την οποία δεν περιέλαβε στα αιτήματά του ο καθού διάδικος.

10 Στα πλαίσια αποφάσεως που χορηγεί εξαίρεση σε σύστημα επιλεκτικής διανομής, πρέπει να θεωρηθεί ότι η εν λόγω απόφαση εξαιρέσεως αφορά ατομικά και άμεσα μια συνεταιριστική εταιρία περιλαμβάνουσα εμπόρους λιανικής πωλήσεως, δυνητικούς ανταγωνιστές των εγκεκριμένων διανομέων, η οποία ζήτησε ανεπιτυχώς να γίνουν δεκτά στο δίκτυο ορισμένα τουλάχιστον από τα μέλη της και η οποία συμμετέσχε στη διοικητική διαδικασία του άρθρου 19, παράγραφος 3, του κανονισμού 17.

11 Τα συστήματα επιλεκτικής διανομής συνιστούν στοιχείο ανταγωνισμού σύμφωνο προς το άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, εφόσον πληρούνται τέσσερις προϋποθέσεις, ήτοι: πρώτον, ότι οι ιδιότητες του επίμαχου προϋόντος καθιστούν αναγκαίο ένα σύστημα επιλεκτικής διανομής, υπό την έννοια ότι το σύστημα αυτό συνιστά θεμιτή απαίτηση, ενόψει της φύσεως των σχετικών προϋόντων, ιδίως δε της υψηλής ποιότητας ή της τεχνολογίας τους, προκειμένου να διατηρηθεί η ποιότητά τους και να διασφαλιστεί η καλή χρήση τους· δεύτερον, ότι η επιλογή των μεταπωλητών πραγματοποιείται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων ποιοτικού χαρακτήρα, τα οποία καθορίζονται κατά ομοιόμορφο τρόπο έναντι όλων των δυνητικών μεταπωλητών και εφαρμόζονται κατά τρόπο που δεν συνεπάγεται διακρίσεις· τρίτον, ότι το επίμαχο σύστημα σκοπεύει στην επίτευξη ενός αποτελέσματος που να μπορεί να βελτιώσει τον ανταγωνισμό και, επομένως, να αντισταθμίσει τον περιορισμό του ανταγωνισμού που είναι σύμφυτος στα συστήματα επιλεκτικής διανομής, ιδίως όσον αφορά τις τιμές, και, τέταρτον, ότι τα επιβαλλόμενα κριτήρια δεν βαίνουν πέραν του αναγκαίου μέτρου. Το ζήτημα αν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές πρέπει να εκτιμάται αντικειμενικώς, λαμβανομένου υπόψη του συμφέροντος του καταναλωτή.

Τα συστήματα επιλεκτικής διανομής που δικαιολογούνται απο την ειδική φύση των προϋόντων ή τις απαιτήσεις της διανομής τους μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή και σε άλλους οικονομικούς τομείς πέραν εκείνου της παραγωγής διαρκών καταναλωτικών αγαθών, υψηλής ποιότητας ή τεχνολογίας, χωρίς αυτό να συνιστά παράβαση του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης.

Τα καλλυντικά πολυτελείας, ιδίως δε τα αρώματα πολυτελείας, αποτελούν προϋόντα υψηλής ποιότητας και προσφέρουν μια «εικόνα πολυτέλειας» η οποία τα διακρίνει και είναι σημαντική στα μάτια των καταναλωτών. Οι ιδιότητες των προϋόντων αυτών δεν μπορούν να περιοριστούν στα υλικά χαρακτηριστικά τους, αλλά περικλείουν επίσης τον ειδικό τρόπο με τον οποίο τα προσλαμβάνουν οι καταναλωτές και ειδικότερα την «εικόνα πολυτέλειας» η οποία άπτεται αυτής ταύτης της φύσεώς τους.

Είναι προς το συμφέρον των καταναλωτών που αναζητούν τέτοια προϋόντα το να παρουσιάζονται τα προϋόντα αυτά υπό καλές συνθήκες στα σημεία πωλήσεως και να διατηρείται έτσι η εικόνα πολυτέλειας που τα διακρίνει.

Επομένως, στον τομέα των καλλυντικών πολυτελείας, ιδίως δε των αρωμάτων πολυτελείας, τα ποιοτικά κριτήρια επιλογής των εμπόρων λιανικής πωλήσεως που δεν βαίνουν πέραν του αναγκαίου μέτρου προκειμένου να διασφαλιστεί η πώληση των προϋόντων αυτών υπό καλές συνθήκες παρουσιάσεως δεν εμπίπτουν, καταρχήν, στο άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, εφόσον τα κριτήρια αυτά είναι αντικειμενικά, καθορίζονται κατά τρόπο ομοιόμορφο έναντι όλων των δυνητικών μεταπωλητών και εφαρμόζονται κατά τρόπο που δεν συνεπάγεται διακρίσεις.

12 Ο ασκούμενος από το Πρωτοδικείο βάσει του άρθρου 173 της Συνθήκης δικαστικός έλεγχος αποφάσεως με την οποία η Επιτροπή διαπιστώνει ότι τα κριτήρια επιλογής ενός συστήματος επιλεκτικής διανομής πληρούν τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για να θεωρηθούν θεμιτά βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης περιορίζεται στην έρευνα αν οι διαπιστώσεις της Επιτροπής είναι πλημμελείς λόγω ελλιπούς αιτιολογίας, πρόδηλης πλάνης περί τα πράγματα ή περί το δίκαιο, πρόδηλης πλάνης εκτιμήσεως ή καταχρήσεως εξουσίας. Το κοινοτικό δικαστήριο δεν είναι αρμόδιο να κρίνει την εφαρμογή των κριτηρίων αυτών σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Αντιθέτως, εναπόκειται στα αρμόδια εθνικά δικαστήρια ή αρχές, ενώπιον των οποίων ασκήθηκε προσφυγή εκ μέρους υποψηφίου στον οποίο δεν επετράπη η εισδοχή στο δίκτυο, να αποφανθούν, με γνώμονα ενδεχομένως τη νομολογία του Δικαστηρίου και του Πρωτοδικείου, επί του ζητήματος αν τα επίμαχα κριτήρια εφαρμόστηκαν σε συγκεκριμένη περίπτωση κατά τρόπο ο οποίος συνεπάγεται διακρίσεις ή είναι δυσανάλογος και ο οποίος συνιστά συνεπώς παράβαση του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης. Τα εθνικά δικαστήρια ή αρχές οφείλουν ιδίως να μεριμνούν ώστε τα επίμαχα κριτήρια να μη χρησιμοποιούνται για να εμποδίζεται η πρόσβαση στο δίκτυο νέων επιχειρηματιών που έχουν τη δυνατότητα να διανέμουν τα σχετικά προϋόντα υπό συνθήκες που δεν υποβαθμίζουν την αξία τους.

Περαιτέρω, ένας υποψήφιος του οποίου απορρίφθηκε η αίτηση εισδοχής στο δίκτυο έχει τη δυνατότητα να υποβάλει καταγγελία ενώπιον της Επιτροπής, βάσει του άρθρου 3 του κανονισμού 17, ιδίως σε περίπτωση συστηματικής χρησιμοποιήσεως των προϋποθέσεων εισδοχής κατά τρόπο ασύμβατο προς το κοινοτικό δίκαιο.

13 Στο πλαίσιο συστήματος επιλεκτικής διανομής στον τομέα των καλλυντικών πολυτελείας, η παρουσία στο σημείο πωλήσεως ενός προσώπου ικανού να παρέχει στον καταναλωτή τις προσήκουσες συμβουλές ή πληροφορίες συνιστά καταρχήν θεμιτή απαίτηση για την πώληση των εν λόγω προϋόντων, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της καλής παρουσιάσεώς τους.

14 Στο πλαίσιο συστήματος επιλεκτικής διανομής στον τομέα των καλλυντικών πολυτελείας, ένα κριτήριο που αφορά τον περιβάλλον στο οποίο κείται ένα σημείο πωλήσεως των προϋόντων αυτών δεν εμπίπτει καθεαυτό στο άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, στο μέτρο που αποσκοπεί να αποτρέψει το ενδεχόμενο πωλήσεως των προϋόντων αυτών σε εντελώς ακατάλληλους για τέτοιες πωλήσεις χώρους.

Αντιθέτως, οι προϋποθέσεις που αφορούν την εξωτερική όψη του σημείου πωλήσεως, όπως είναι η πρόσοψη, οι προθήκες και η διακόσμησή του, επιδέχονται εφαρμογή συνεπαγόμενη διακρίσεις εις βάρος ενός σημείου πωλήσεως - όπως είναι μια υπεραγορά - που δεν έχει την ίδια πρόσοψη με ένα παραδοσιακό εμπορικό κατάστημα, κυρίως μια πρόσοψη με προθήκες, αλλά στο οποίο έχει διαρρυθμιστεί μια θέση ή ένας χώρος στο εσωτερικό καταστήματος κατά τρόπο που να αρμόζει στην πώληση των καλλυντικών πολυτελείας. Επιπλέον, οι προθήκες στο εξωτερικό του σημείου πωλήσεως δεν είναι αναγκαίες για την καλή παρουσίαση των προϋόντων, στην περίπτωση μιας θέσεως ή ενός χώρου που έχουν διαρρυθμιστεί στο εσωτερικό ενός καταστήματος «ποικιλίας προϋόντων».

Όσον αφορά τις προϋποθέσεις που αφορούν το εσωτερικό του σημείου πωλήσεως, όπως είναι η πώληση και άλλων εμπορευμάτων σ' αυτό, δεν αρκούν για να αποκλειστεί μια υπεραγορά από το δίκτυο, υπό την έννοια ότι η πώληση των εμπορευμάτων που κατά κανόνα διατίθενται σε μια υπεραγορά δεν μπορεί καθεαυτή να βλάψει την «εικόνα πολυτέλειας» των σχετικών προϋόντων, υπό τον όρο ότι η θέση ή ο χώρος που προορίζεται για την πώληση των καλλυντικών πολυτελείας είναι διαρρυθμισμένος έτσι ώστε τα προϋόντα αυτά να παρουσιάζονται υπό συνθήκες αναδεικνύουσες την αξία τους.

Όσον αφορά τα κριτήρια που αφορούν τις λοιπές δραστηριότητες των καταστημάτων, η εξέταση της σημασίας των δραστηριοτήτων αυτών είναι δυσανάλογη, στο μέτρο που δεν έχει καθεαυτή καμία σχέση με τη θεμιτή απαίτηση της διαφυλάξεως της εικόνας των προϋόντων αυτών ως προϋόντων πολυτελείας. Περαιτέρω, η εξέταση αυτή συνεπάγεται διακρίσεις στο μέτρο που τείνει να ευνοήσει την υποψηφιότητα ενός εξειδικευμένου αρωματοπωλείου εις βάρος της υποψηφιότητας ενός καταστήματος «ποικιλίας προϋόντων», το οποίο διαθέτει εξειδικευμένη θέση διαρρυθμισμένη έτσι ώστε να πληρούνται οι ποιοτικές προϋποθέσεις που αρμόζουν στην πώληση των καλλυντικών πολυτελείας.

15 Στο πλαίσιο συστήματος επιλεκτικής διανομής στον τομέα των καλλυντικών πολυτελείας, ένα κριτήριο που σκοπεύει αποκλειστικά στο να αποτρέψει το ενδεχόμενο ο διακριτικός τίτλος του εμπόρου λιανικής πωλήσεως να είναι ικανός να υποβαθμίσει την εικόνα πολυτέλειας των καλλυντικών πολυτελείας συνιστά καταρχήν θεμιτή απαίτηση της διανομής των προϋόντων αυτών και, επομένως, δεν εμπίπτει κατ' ανάγκη στο άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης. Πράγματι, είναι επίφοβο ότι, ελλείψει ενός τέτοιου κριτηρίου, η εικόνα πολυτέλειας των καλλυντικών πολυτελείας και συνεπώς αυτή ταύτη η φύση τους μπορεί να θιγεί από την πώληση των προϋόντων αυτών εκ μέρους εμπόρων λιανικής πωλήσεως των οποίων ο διακριτικός τίτλος είναι καταφανώς υποβαθμιστικός στα μάτια των καταναλωτών. Ωστόσο, το κριτήριο δεν πρέπει να εφαρμόζεται κατά τρόπο αδικαιολόγητο ή δυσανάλογο.

16 Μολονότι τα λεγόμενα «απλά» συστήματα επιλεκτικής διανομής μπορούν να αποτελούν στοιχείο ανταγωνισμού σύμφωνο προς το άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, μπορεί ωστόσο να επέλθει περιορισμός ή και κατάργηση του ανταγωνισμού στην περίπτωση που η ύπαρξη ορισμένου αριθμού τέτοιων συστημάτων δεν αφήνει κανένα περιθώριο για άλλες μορφές διανομής που να βασίζονται σε διαφορετική πολιτική ανταγωνισμού ή καταλήγει σε διαρθρωτική ανελαστικότητα των τιμών, η οποία δεν αντισταθμίζεται από άλλους παράγοντες ανταγωνισμού μεταξύ προϋόντων υπό το ίδιο σήμα και από την ύπαρξη πραγματικού ανταγωνισμού μεταξύ προϋόντων υπό διαφορετικά σήματα. Επομένως, από την ύπαρξη και μόνο μεγάλου αριθμού συστημάτων επιλεκτικής διανομής για ένα ορισμένο προϋόν δεν μπορεί να συναχθεί ότι περιορίζεται ή νοθεύεται ο ανταγωνισμός, κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, αλλά πρέπει επίσης η σχετική αγορά να έχει τόσο ανελαστικές δομές ώστε να μην υφίσταται πλέον αποτελεσματικός ανταγωνισμός στον τομέα των τιμών.

Συναφώς, το άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης δεν μπορεί να έχει αυτομάτως εφαρμογή για τον λόγο και μόνον ότι όλοι οι παρασκευαστές στον οικείο τομέα έχουν κάνει την ίδια επιλογή όσον αφορά τις μεθόδους διανομής. Εφόσον, εξεταζόμενα καθένα χωριστά, ορισμένα κριτήρια επιλογής ενός παρασκευαστή δεν εμπίπτουν στο άρθρο 85, παράγραφος 1, της Συνθήκης, το σωρευτικό αποτέλεσμα των λοιπών δικτύων δεν μπορεί να μεταβάλει το συμπέρασμα αυτό παρά μόνον αν αποδεικνύεται, πρώτον, ότι υφίστανται φραγμοί που εμποδίζουν την είσοδο στην αγορά των νέων ανταγωνιστών που έχουν τη δυνατότητα να πωλούν τα σχετικά προϋόντα, οπότε τα επίμαχα συστήματα επιλεκτικής διανομής έχουν ως αποτέλεσμα να παγιώνουν τη διανομή προς όφελος ορισμένων υφισταμένων διαύλων, ή, δεύτερον, ότι δεν υφίσταται αποτελεσματικός ανταγωνισμός, ιδίως στον τομέα των τιμών, ενόψει της φύσεως των σχετικών προϋόντων.