Υπόθεση C-353/89

Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

κατά

Βασιλείου των Κάτω Χωρών

«Παραβάσεις — Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Υποχρέωση των ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών να απευθύνονται σε ημεδαπή επιχείρηση για την πραγματοποίηση προγραμμάτων ραδιοτηλεοράσεως — Όροι αναμεταδόσεως διαφημιστικών μηνυμάτων που περιέχονται σε προγράμματα ραδιοτηλεοράσεως εκπεμπόμενα από άλλα κράτη μέλη»

Έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση

Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα G. Tesauro της 18ης Απριλίου 1991   4087

Απόφαση του Δικαστηρίου της 25ης Ιουλίου 1991   4088

Περίληψη της αποφάσεως

1. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Διατάξεις της Συνθήκης – Περιεχόμενο – Όρια

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 56 και 59)

2. Ελεύθερη παροχή υπηρεαιών – Περιορισμοί – Δικαιολόγηση από λύγους γενικού συμφέροντος – Πολιτιστική πολιτική – Παραδεκτό – Προϋποθέσεις

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 59)

3. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Περιορισμοί – Υποχρέωση των ημεδαπών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών να απευθύνονται σε 7)μεδαπή επιχείρηση για την παραγωγή των ραδιοτηλεοπτικών τους προγραμμάτων – Ανεπίτρεπτο – Δικαιολόγηση – Διατήρηση της πολυφωνίας στον τομέα της ραδιοτηλεοράσεως – Έλλειψη

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 59)

4. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Περιορισμοί – Προϋποθέσεις που αφορούν τη δομή των ξένων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών – Δικαιολόγηση από λόγους γενικού συμφέροντος – Έλλειψη

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 59)

5. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Περιορισμοί – Περιορισμός της αναμεταδόσεως διαφημι-^ στικώνμηνυμάτων που περιέχονται σε ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα που εκπέμπονται από άλλα κράτη μέλη – Δικαιολόγηση από λόγους γενικού συμφέροντος – Προϋποθέσεις

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 59)

6. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Περιορισμοί – Περιορισμός της αναμεταδόσεως διαφημιστικών μηνυμάτων που περιέχονται σε ραδιοτηλεοπτικά προγράμματα που εκπέμπονται από άλλα κράτη μέλη

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 59)

1.  Η κατάργηση των περιορισμών της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών εντός της Κοινότητας, στην οποία αποσκοπεί το άρθρο 59, πρώτο εδάφιο, της Συνθήκης, επιβάλλει, κατά πρώτον, την κατάργηση οποιωνδήποτε διακρίσεων εις βάρος παρεχόντων υπηρεσίες προσώπων, συνεπεία της ιθαγενείας τους ή του γεγονότος ότι είναι εγκατεστημένα σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο όπου πρέπει να παρασχεθεί η υπηρεσία.

   Εθνικές ρυθμίσεις που δεν έχουν αδιακρίτως εφαρμογή στις παροχές υπηρεσιών ανεξαρτήτως της προελεύσεως τους συμβιβάζονται με το κοινοτικό δίκαιο μόνον αν μπορούν να υπαχθούν σε ρητή διάταξη περί εξαιρέσεως, όπως το άρθρο 56 της Συνθήκης, επίκληση του οποίου δεν μπορεί να γίνει για την επιδίωξη σκοπών οικονομικής φύσεως.

   Ελλείψει εναρμονίσεως των σχετικών^ με την παροχή υπηρεσιών κανόνων, ήτοι συστήματος ισοτιμίας, εμπόδια στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών μπορούν, δευτερευόντως, να προέρχονται από την εφαρμογή εθνικών ρυθμίσεων, οι οποίες επηρεάζουν κάθε πρόσωπο εγκατεστημένο στο εθνικό έδαφος, επί προσώπων παρεχόντων υπηρεσίες που είναι εγκατεστημένα στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, τα οποία πρέπει να συμμορφώνονται προς τις διατάξεις της νομοθεσίας του κράτους αυτού. Τέτοιου είδους εμπόδια εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 59, εφόσον η εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας επί των παρεχόντων υπηρεσίες αλλοδαπών προσώπων δεν δικαιολογείται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος ή οι ανάγκες τις οποίες τείνει να καλύψει η εν λόγω νομοθεσία καλύπτονται ήδη από τους κανόνες στους οποίους υπόκεινται τα εν λόγω πρόσωπα στο κράτος μέλος όπου είναι εγκατεστημένα.

   Τέλος, η εφαρμογή των εθνικών ρυθμίσεων επί των παρεχόντων υπηρεσίες προσώπων που είναι εγκατεστημένα σε άλλα κράτη μέλη πρέπει να είναι ικανή να εξασφαλίσει την πραγματοποίηση του επιδιωκομένου σκοπού και να μη βαίνει πέραν αυτού που είναι αναγκαίο για την επίτευξη του σκοπού αυτού1 με άλλα λόγια, πρέπει το ίδιο αποτέλεσμα να μη μπορεί να επιτευχθεί δια της εφαρμογής λιγότερο περιοριστικών κανόνων.

2.  Πολιτιστική πολιτική που έχει σκοπό να εξασφαλίζει την ελευθερία εκφράσεως των διαφόρων τάσεων, ιδίως κοινωνικών, πολιτιστικών, θρησκευτικών ή φιλοσοφικών που υφίστανται σε κράτος μέλος, μπορεί να συνιστά επιτακτικό λόγο γενικού συμφέροντος δικαιολογούντα περιορισμό της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών.

3.  Κράτος μέλος, που υποχρεώνει τους οργανισμούς στους οποίους έχει παραχωρηθεί χρόνος εκπομπής στο εθνικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο να δαπανούν το σύνολο των τιθεμένων στη διάθεση τους ποσών για την παραγωγή ραδιοφωνικών προγραμμάτων και ένα ποσοστό καθοριζόμενο με κανονιστική απόφαση για την παραγωγή τηλεοπτικών προγραμμάτων σε ορισμένη εθνική επιχείρηση, παραβαίνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 59 της Συνθήκης.

   Πράγματι, ακόμη κι αν εντάσσεται στο πλαίσιο πολιτιστικής πολιτικής που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της ελευθερίας εκφράσεως των διαφόρων κοινωνικών, πολιτιστικών, θρησκευτικών ή φιλοσοφικών τάσεων της κοινωνίας εξασφαλίζοντας την επιβίωση επιχειρήσεως η οποία θέτει τεχνικά μέσα στη διάθεση τους, μια τέτοια υποχρέωση βαίνει πέραν του επιδιωκομένου σκοπού, διότι η πολυφωνία στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων κράτους μέλους ουδόλως επηρεάζεται από το γεγονός ότι οι ημεδαποί ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί έχουν τη δυνατότητα να ζητούν την παροχή υπηρεσιών από επιχειρήσεις εγκατεστημένες σε άλλα κράτη μέλη.

4.  Προϋποθέσεις αφορώσες τη δομή των αλλοδαπών οργανισμών ραδιοφωνίας δεν μπορούν να θεωρηθούν ως αντικειμενικά απαραίτητες για την εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος που συνίσταται στη διατήρηση εθνικού ραδιοφωνικού και τηλεοπτικού συστήματος εξασφαλίζοντας την πολυφωνία.

5.  Περιορισμοί στην εκπομπή διαφημιστικών μηνυμάτων μπορούν να επιβάλλονται στο πλαίσιο σκοπού γενικού συμφέροντος, δηλαδή προκειμένου να προστατεύουν τους καταναλωτές από τις υπερβολές της εμπορικής διαφημίσεως ή, στα πλαίσια πολιτιστικής πολιτικής, προς διατήρηση της ποιότητας των εκπομπών σε ορισμένο επίπεδο. Εντούτοις, όταν οι εν λόγω περιορισμοί αφορούν μόνο τα διαφημιστικά μηνύματα που απευθύνονται ειδικώς στο εθνικό κοινό, δεν δικαιολογούνται από επιτακτικούς λόγους γενικού συμφέροντος, διότι αποσκοπούν στον περιορισμό του ανταγωνισμού τον οποίο αντιμετωπίζει εκ μέρους αλλοδαπών ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών, εθνικός οργανισμός που κατέχει το μονοπώλιο της μεταδόσεως αυτών των διαφημιστικών μηνυμάτων.

6.  Κράτος μέλος που απαγορεύει στους διαχειριζόμενους ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο διανομής οργανισμούς που είναι εγκατεστημένοι στο έδαφος του να μεταδίδουν ραδιοφωνικά ή τηλεοπτικά προγράμματα που περιέχουν διαφημιστικά μηνύματα απευθυνόμενα ειδικώς στο ολλανδικό κοινό και τα οποία εκπέμπονται από ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς εγκατεστημένους στο έδαφος άλλου κράτους μέλους, εφόσον δεν πληρούνται ορισμένοι όροι συναρτώμενοι προς τη δομή των εν λόγω οργανισμών ή αφο-ρώντες τα διαφημιστικά μηνύματα που περιέχονται στα προγράμματα τους και προορίζονται για το ημεδαπό κοινό,παραβαΐνει τις υποχρεώσεις που υπέχει από το άρθρο 59 της Συνθήκης.