Υπόθεση C-260/89

Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση ΑΕ

κατά

Δημοτικής Εταιρίας Πληροφόρησης και Σωτηρίου Κούβελα

αίτηση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως

«Αποκλειστικά ραδιοτηλεοπτικά δικαιώματα — Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων — Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών — Κανόνες ανταγωνισμού — Ελευθερία εκφράσεως»

Έκθεση για την επ' ακροατηρίου συζήτηση

Προτάσεις του γενικού εισαγγελέα C Ο. Lenz της 23ης Ιανουαρίου 1991   2939

Απόφαση του Δικαστηρίου της 18ης Ιουνίου 1991   2951

Περίληψη της αποφάσεως

1. Ανταγωνισμός – Επιχειρήσεις σης οποίες τα κράνη μέλη παραχωρούν ειοικά ή αποκλειστικά δικαιώματα – Τηλεοπτικό μονοπώλιο – Συμβιβάζεται με το κοινοτικό δίκαιο – Προϋποθέσεις

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 90)

2. Ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων – Ποσοτικοί περιορισμοί – Μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος – Παραχώρηση τηλεοπτικού μονοπωλίου μαζί με αποκλειστικά δικαιώματα επί ορισμένων υλικών και προϊόντων – Επιτρέπεται – Προϋποθέσεις

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 30 επ. )

3. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Τηλεοπτικό μονοπώλιο – διάκριση αναλόγως της προελεύσεως των εκπομπών – Δεν επιτρέπεται – Δικαιολογείται – Προϋποθέσεις

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 56, 59 και 66)

4. Ανταγωνισμός – Επιχειρήσεις στις οποίες τα κράτη μέλη παραχωρούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα – Τηλεοπτικό μονοπώλιο – Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης – Λεν επιτρέπεται – δικαιολογείται – Προϋποθέσεις

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 86 και 90)

5. Συνθήκη ΕΟΚ – Άρθρο 2 – Δεν ασκεί επιρροή για να κριθεί το επιτρεπτόν ή μη τηλεοπτικού μονοπωλίου

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρο 2)

6. Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών – Περιορισμοί δικαιολογούμενοι από λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας και δημοσίας υγείας – Επιτρέπονται υπό την προϋπόθεση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων

   (Συνθήκη ΕΟΚ, άρθρα 56 και 66)

1.  Το κοινοτικό δίκαιο δεν αντιτίθεται στην ανάθεση καθεαυτή τηλεοπτικού μονοπωλίου, για λόγους δημοσίου συμφέροντος μη οικονομικής φύσεως. Ο τρόπος, όμως, οργανώσεως και λειτουργίας ενός τέτοιου μονοπωλίου δεν πρέπει να αντιβαίνει προς τις διατάξεις της Συνθήκης περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών, ούτε προς τους κανόνες ανταγωνισμού.

2.  Τα άρθρα της Συνθήκης περί ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων δεν εμποδίζουν την παραχώρηση, σε μία μόνη επιχείρηση, αποκλειστικών δικαιωμάτων στον τομέα της εκπομπής τηλεοπτικών μηνυμάτων, ούτε την προς τούτο απονομή σ' αυτήν του αποκλειστικού προνομίου να εισάγει, να εκμισθώνει ή να διανέμει τα αναγκαία για την μετάδοση τους υλικά και προϊόντα, αρκεί να μην προκύπτει εξ αυτού διάκριση μεταξύ εγχωρίων και εισαγομένων προϊόντων εις βάρος των τελευταίων.

3.  Αντιβαίνει προς το άρθρο 59 της Συνθήκης η εθνική ρύθμιση που ιδρύει μονοπώλιο αποκλειστικών δικαιωμάτων της μεταδόσεως ιδίων εκπομπών και αναμεταδόσεως εκπομπών προερχομένων από άλλα κράτη μέλη, όταν ένα τέτοιο μονοπώλιο άγει σε διακρίσεις εις βάρος των εκπομπών που προέρχονται από άλλα κράτη μέλη, εκτός αν η ρύθμιση αυτή δικαιολογείται από έναν από τους λόγους του άρθρου 56, στο οποίο παραπέμπει το άρθρο 66 της Συνθήκης. Δεν συνιστά, πάντως, τέτοια δικαιολόγηση ο σκοπός της αποφυγής τεχνικών δυσχερειών οφειλομένων στον περιορισμένο αριθμό διαθεσίμων διαύλων, εφόσον η οικεία επιχείρηση χρησιμοποιεί περιορισμένο μόνο αριθμό από τους διαύλους αυτούς.

4.  Αντιβαίνει προς το άρθρο 90, παράγραφος 1, της Συνθήκης η παραχώρηση αποκλειστικού δικαιώματος μεταδόσεως και αποκλειστικού δικαιώματος αναμεταδόσεως τηλεοπτικών εκπομπών σε μία και την αυτή επιχείρηση, όταν τα δικαιώματα αυτά ενδέχεται να οδηγήσουν εκ των πραγμάτων την επιχείρηση αυτή σε παράβαση του άρθρου 86 της Συνθήκης μέσω μιας πολιτικής ευμενών διακρίσεων υπέρ της εκπομπής των δικών της προγραμμάτων, εκτός εάν η εφαρμογή του άρθρου 86 εμποδίζει την εκπλήρωση της ιδιαίτερης αποστολής που της έχει ανατεθεί.

5.  Το άρθρο 2 της Συνθήκης, το οποίο περιγράφει την αποστολή της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, δεν περιέχει κριτήρια, βάσει των οποίων θα μπορούσε να κριθεί αν ένα εθνικό τηλεοπτικό μονοπώλιο συμβιβάζεται με το κοινοτικό δίκαιο.

6.  Όταν ένα κράτος μέλος επικαλείται τις διατάξεις του άρθρου 56 σε συνδυασμό προς το άρθρο 66 της Συνθήκης, για να δικαιολογήσει, για λόγους δημοσίας τάξεως, δημοσίας ασφαλείας και δημοσίας υγείας, μια ρύθμιση τέτοια που μπορεί να παρακωλύσει την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, η δικαιολόγηση αυτή, η οποία προβλέπεται από το κοινοτικό δίκαιο, πρέπει να ερμηνεύεται με γνώμονα τις γενικές αρχές του δικαίου και ιδίως τα θεμελιώδη δικαιώματα. Έτσι, η αμφισβητούμενη εθνική ρύθμιση μπορεί να υπαχθεί στις εξαιρέσεις που προβλέπουν οι προαναφερθείσες διατάξεις μόνον αν είναι σύμφωνη με τα θεμελιώδη δικαιώματα, για τον σεβασμό των οποίων μεριμνά το Δικαστήριο. Προκειμένου περί τηλεοπτικής ρυθμίσεως, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εκτιμάται υπό το πρίσμα της αρχής της ελευθερίας εκφράσεως, η οποία κατοχυρώνεται με το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ως γενική αρχή του δικαίου, για την τήρηση του οποίου μεριμνά το Δικαστήριο.