Έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο (2007-2013)

Η έρευνα αποτελεί μια από τις κορυφές του «τριγώνου της γνώσης», το οποίο αναμένεται να ενισχύσει την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας, το οποίο καλύπτει την περίοδο 2007-2013, δίνει την ευκαιρία στην ΕΕ να προσαρμόσει την ερευνητική της πολιτική στις οικονομικές και κοινωνικές φιλοδοξίες της, εδραιώνοντας τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ). Για το σκοπό αυτόν, η Επιτροπή επιδιώκει την αύξηση του ετήσιου προϋπολογισμού έρευνας της ΕΕ και, κατ’ ακολουθία, την αύξηση των εθνικών δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα. Το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο θα πρέπει επίσης, κατά την εφαρμογή του, να ανταποκρίνεται στις ανάγκες έρευνας και γνώσης της βιομηχανίας και των ευρωπαϊκών πολιτικών γενικότερα. Το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο διαρθρώνεται γύρω από τέσσερα κύρια προγράμματα και έχει απλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό ώστε να είναι πιο προσιτό στους ερευνητές και πιο αποτελεσματικό.

ΠΡΑΞΕΙΣ

Απόφαση αριθ. 1982/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 για το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (2007-2013) [COM(2006) 364 – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Απόφαση αριθ. 969/2006/ΕΚ του Συμβουλίου της 18ης Δεκεμβρίου 2006 για το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο δραστηριοτήτων πυρηνικής έρευνας και εκπαίδευσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ) (2007-2011).

ΣΥΝΟΨΗ

Το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο ανταποκρίνεται στις ανάγκες ανάπτυξης και απασχόλησης της ΕΕ. Κατόπιν ευρείας δημόσιας διαβούλευσης, προσδιορίστηκαν τέσσερις βασικοί στόχοι στους οποίους αντιστοιχούν τέσσερα ειδικά προγράμματα τα οποία αναμένεται να δομήσουν τις ευρωπαϊκές ερευνητικές προσπάθειες.

Τέσσερα κύρια ειδικά προγράμματα

Το πρόγραμμα Συνεργασία επιδιώκει να τονώσει τη συνεργασία και να ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ της βιομηχανίας και της έρευνας σε διακρατικό πλαίσιο, ώστε να επιτρέψει στην Ευρώπη να κατακτήσει και να διατηρήσει την πρωτοπορία σε καίριους τομείς έρευνας. Περιλαμβάνει 9 θεματικούς τομείς, για τους οποίους προβλέπεται αυτόνομη διαχείριση αλλά συμπληρωματική εφαρμογή:

• υγεία·
• τρόφιμα, γεωργία και βιοτεχνολογία·
• τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας·
• νανοεπιστήμες, νανοτεχνολογίες, υλικά και νέες τεχνολογίες παραγωγής·
• ενέργεια·
• περιβάλλον (συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής του κλίματος)·
• μεταφορές (συμπεριλαμβανομένης της αεροναυτικής)·
• κοινωνικοοικονομικές και ανθρωπιστικές επιστήμες·
• ασφάλεια και διάστημα.

Το πρόγραμμα Ιδέες επιδιώκει να ενισχύσει την έρευνα αιχμής στην Ευρώπη, δηλαδή να προωθήσει την ανακάλυψη νέων γνώσεων οι οποίες θα αλλάξουν ριζικά την αντίληψή μας για τον κόσμο και τον τρόπο ζωής μας. Για το σκοπό αυτό, το νέο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας θα υποστηρίζει τα πιο φιλόδοξα και καινοτόμα έργα. Στο εσωτερικό αυτού του νέου οργάνου, που θα τεθεί επικεφαλής της ευρωπαϊκής έρευνας, ένα επιστημονικό συμβούλιο θα καθορίζει με αυτονομία τις επιστημονικές προτεραιότητες και στρατηγικές. Στόχος είναι να ενισχυθεί η αριστεία της ευρωπαϊκής έρευνας μέσω της προώθησης του ανταγωνισμού και της ανάληψης κινδύνων.

Το πρόγραμμα Άνθρωποι κινητοποιεί σημαντικό όγκο χρηματοοικονομικών πόρων με σκοπό τη βελτίωση των προοπτικών επαγγελματικής σταδιοδρομίας των ερευνητών στην Ευρώπη και την προσέλκυση περισσότερων νέων ερευνητών υψηλού επιπέδου. Η Επιτροπή επιθυμεί να ενθαρρύνει την κατάρτιση και την κινητικότητα των ερευνητών ώστε να αξιοποιηθεί πλήρως το ανθρώπινο δυναμικό της έρευνας στην Ευρώπη. Το πρόγραμμα αυτό στηρίζεται στην επιτυχία των δράσεων «Μαρία Κιουρί» με τις οποίες προσφέρονται, εδώ και αρκετά χρόνια, δυνατότητες κινητικότητας και κατάρτισης στους ευρωπαίους ερευνητές.

Το πρόγραμμα Ικανότητες έχει στόχο να προσφέρει στους ερευνητές αποδοτικά και αποτελεσματικά μέσα προκειμένου να ενισχυθεί η ποιότητα και η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής έρευνας. Προωθεί τις επενδύσεις σε υποδομές έρευνας στις περιφέρειες χαμηλότερων επιδόσεων, τη δημιουργία περιφερειακών πόλων έρευνας και την έρευνα προς όφελος των ΜΜΕ. Δίνει επίσης βάρος στη διεθνή συνεργασία στον τομέα της έρευνας καθώς και στο ρόλο της επιστήμης μέσα στην κοινωνία.

Επιπλέον, το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο θα χρηματοδοτήσει τις άμεσες δράσεις του Κοινού Κέντρου Ερευνών (ΚΚΕρ) και τις δράσεις που υπάγονται στο πρόγραμμα-πλαίσιο Ευρατόμ και αφορούν τους εξής τομείς:

• την έρευνα στο πεδίο της ενέργειας σύντηξης·
• την πυρηνική σχάση και την ακτινοπροστασία.

Μακρόπνοες αλλαγές

Το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο διατηρεί πολλά στοιχεία των προηγούμενων προγραμμάτων-πλαισίων που είχαν θετικό αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή έρευνα. Ενδεικτικό παράδειγμα είναι η χρηματοδότηση έργων διεξαγόμενων από ομάδες ευρωπαίων εταίρων, τα οποία παραμένουν βασικό στοιχείο του προγράμματος-πλαισίου. Επιπλέον, η Επιτροπή εντάσσει το πρόγραμμα-πλαίσιο στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας, ο οποίος συγκεντρώνει όλες τις δραστηριότητες της ΕΕ στον συγκεκριμένο τομέα. Η παράταση της διάρκειας του προγράμματος από τέσσερα σε επτά έτη αποτυπώνει τη βούληση για μια πιο μακροπρόθεσμη δράση ενίσχυσης του δυναμισμού της έρευνας στην Ευρώπη.

Το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο διατηρεί μεν τα καλύτερα στοιχεία των προηγούμενων προγραμμάτων-πλαισίων, αλλά παράλληλα εισάγει νέα μέτρα με σκοπό τη βελτίωση της συνοχής και της αποτελεσματικότητας της ερευνητικής πολιτικής της ΕΕ. Οι βασικές καινοτομίες του 7ου προγράμματος-πλαισίου είναι:

• η απλοποίηση των διαδικασιών συμμετοχής στο πρόγραμμα·
• η εκτέλεση του προγράμματος και του προϋπολογισμού του βάσει θεμάτων και όχι βάσει μέσων χρηματοδότησης, για λόγους βελτίωσης του συντονισμού και της αποτελεσματικότητας·
• η δημιουργία, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ιδέες», ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας με αποστολή την υποστήριξη της έρευνας αιχμής·
• η ενίσχυση των συμπράξεων με τη βιομηχανία μέσω των «κοινών τεχνολογικών πρωτοβουλιών», οι οποίες θα συνδυάζουν δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις·
• η υποστήριξη μιας ευρωπαϊκής πολιτικής για τις υποδομές έρευνας·
• η καθιέρωση της «χρηματοδοτικής διευκόλυνσης καταμερισμού του κινδύνου» προς διευκόλυνση της πρόσβασης των συμμετεχόντων στα δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

Επιπλέον, όπως και το 6ο πρόγραμμα-πλαίσιο, αποκλείει από την κοινοτική χρηματοδότηση τους ακόλουθους τομείς έρευνας:

• την κλωνοποίηση του ανθρώπου για αναπαραγωγικούς σκοπούς·
• τις ερευνητικές δραστηριότητες με στόχο την τροποποίηση της γενετικής κληρονομιάς των ανθρώπινων όντων, οι οποίες ενδέχεται να καταστήσουν κληρονομικές τις εν λόγω τροποποιήσεις·
• τις ερευνητικές δραστηριότητες που αποβλέπουν στη δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων αποκλειστικά και μόνο για ερευνητικούς σκοπούς ή για σκοπούς εξασφάλισης βλαστοκυττάρων.

Ένα απλοποιημένο πρόγραμμα-πλαίσιο

Από το 1984, τα διάφορα προγράμματα-πλαίσια έρευνας έχουν αυξήσει τον αριθμό των διοικητικών και δημοσιονομικών διαδικασιών που πλαισιώνουν τη δράση της ΕΕ στον τομέα της έρευνας. Η Επιτροπή επιθυμεί να συνεχίσει την προσπάθεια απλοποίησης που ξεκίνησε με το τελευταίο πρόγραμμα-πλαίσιο, ώστε να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης και της διαχείρισης των ερευνητικών έργων.

Τα συγκεκριμένα μέτρα για την απλοποίηση της εφαρμογής του προγράμματος-πλαισίου περιλαμβάνουν:

• εξορθολογισμό των συστημάτων χρηματοδότησης με την εφαρμογή περιορισμένου αριθμού χρηματοδοτικών μηχανισμών με σκοπό τη βελτίωση της συνοχής της χρηματοδότησης·
• χρήση απλούστερης και λιγότερο γραφειοκρατικής γλώσσας, κατανοητής από το ευρύ κοινό·
• μείωση του αριθμού και του μεγέθους των επίσημων εγγράφων·
• απλοποίηση των απαιτούμενων από τους συμμετέχοντες διατυπώσεων·
• μείωση των προκαταρκτικών ελέγχων που προηγούνται της έγκρισης των έργων·
• αύξηση της αυτονομίας για τις ομάδες εταίρων·
• απλοποίηση της διαδικασίας επιλογής των έργων.

Ένας υψηλός πλην όμως αναγκαίος προϋπολογισμός

Η Επιτροπή προτείνει προϋπολογισμό ύψους 50.521 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2007-2013, ήτοι μέσο ετήσιο προϋπολογισμό 7.217 εκατ. ευρώ, ο οποίος υπερβαίνει κατά μιάμιση φορά τον ετήσιο προϋπολογισμό του 6ου προγράμματος-πλαισίου (4.375 εκατ. ευρώ ετησίως, ήτοι συνολικός προϋπολογισμός 17.500 εκατ. ευρώ για τέσσερα έτη). Συγκεκριμένα, ο προϋπολογισμός του 7ου προγράμματος-πλαισίου θα κατανεμηθεί ως εξής:

• Συνεργασία: 32.413 εκατ. ευρώ·
• Ιδέες: 7.510 εκατ. ευρώ·
• Άνθρωποι: 4.750 εκατ. ευρώ·
• Ικανότητες: 4.097 εκατ. ευρώ·
• Μη πυρηνικές δράσεις του ΚΚΕρ: 1.751 εκατ. ευρώ·
• Ευρατόμ: 2.700 εκατ. ευρώ (2007-2011).

Η αύξηση αυτή αντανακλά το βάρος που δίνεται στην έρευνα στο πλαίσιο της αναδρομολόγησης της στρατηγικής της Λισσαβόνας, στρατηγικής η οποία έχει στόχο να αναγάγει την Ευρώπη στην πιο ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο. Η Ευρώπη έχασε προσφάτως αξιόλογες ευκαιρίες σε ορισμένους καίριους τομείς έρευνας λόγω έλλειψης διαθέσιμων κονδυλίων. Το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση μεγαλύτερου αριθμού ποιοτικών έργων και την ενίσχυση της ικανότητας καινοτομίας της ΕΕ.

Η επιστημονική γνώση και η τεχνολογία αποτελούν τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της Ευρώπης και αποτελούν τη βάση της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Το πρόγραμμα-πλαίσιο πρέπει να λειτουργεί καταλυτικά στην αύξηση των εθνικών επενδύσεων στην έρευνα, ούτως ώστε οι ευρωπαϊκές επενδύσεις στην έρευνα να φθάσουν στο 3% του ΑΕΠ. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή προτίθεται να διαδραματίσει πλήρως το ρόλο θετικής υποκίνησης και συντονισμού που έχει, προκειμένου να τεθεί η γνώση στην υπηρεσία της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην Ευρώπη.

Γενικότερο πλαίσιο

Από το 1984, η πολιτική της ΕΕ στον τομέα της έρευνας και της τεχνολογικής ανάπτυξης βασίζεται σε πολυετή προγράμματα-πλαίσια. Το έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο είναι το δεύτερο μετά τη δρομολόγηση της στρατηγικής της Λισσαβόνας το 2000 και αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην Ευρώπη κατά τα επόμενα έτη. Η Επιτροπή επιδιώκει την ανάπτυξη του «τριγώνου της γνώσης» που σχηματίζουν οι πολιτικές υπέρ της έρευνας, της εκπαίδευσης και της καινοτομίας, ώστε να τεθεί η γνώση στην υπηρεσία του οικονομικού δυναμισμού και της κοινωνικής και περιβαλλοντικής προόδου.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 29ης Απριλίου σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στο πλαίσιο του Έβδομου Ευρωπαϊκού Προγράμματος-Πλαισίου Έρευνας [COM(2009) 209 – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο προσαρμόζεται για να βοηθήσει την ΕΕ να δημιουργήσει μια κοινωνία βασιζόμενη στη γνώση, με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Επιδιώκει να προωθήσει τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις Ε&Α και να διαφοροποιήσει τα μέσα που διαθέτει προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

Το 7ο ΠΠ είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της επιστημονικής αριστείας και της τεχνολογικής ανάπτυξης. Η σημερινή οικονομική συγκυρία υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο τη σπουδαιότητά του. Το 7ο ΠΠ συμβάλλει στις συνεχιζόμενες ερευνητικές προσπάθειες, όπως γίνεται χαρακτηριστικά εμφανές στο πλαίσιο των εταιρικών σχέσεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για τα οικολογικά αυτοκίνητα, τα ενεργειακά αποδοτικά κτήρια και τα εργοστάσια του μέλλοντος που έχουν δρομολογηθεί ως τμήματα του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας.

Η Επιτροπή ζήτησε από ομάδα εμπειρογνωμόνων να αναλάβει μια ενδιάμεση αξιολόγηση του 7 ου ΠΠ προκειμένου να βελτιωθούν οι επιπτώσεις του στη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας. Τα ευρήματα αυτής της αξιολόγησης θα αποτελέσουν έναυσμα συζητήσεων για τα μελλοντικά χρηματοοικονομικά πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη στρατηγική της Λισαβόνας μετά το 2010 και το επόμενο Πρόγραμμα Πλαίσιο.

Κανονισμός (Ευρατόμ) 1908/2006 του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2006 , με τον οποίο καθορίζονται οι κανόνες συμμετοχής επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων στη δράση που αναλαμβάνεται δυνάμει του έβδομου προγράμματος-πλαισίου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας και οι κανόνες διάδοσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων (2007-2011). Ο κανονισμός αυτός αφορά τους όρους συμμετοχής των επιχειρήσεων, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων στο έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ) (2007-2011). Το έγγραφο χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια: εισαγωγικές διατάξεις (αντικείμενο, ορισμοί και εμπιστευτικότητα), συμμετοχή στις έμμεσες δράσεις (προϋποθέσεις συμμετοχής, διαδικαστικές λεπτομέρειες κ.τ.λ.), κανόνες διάδοσης και αξιοποίησης (κυριότητα, προστασία, δημοσίευση, διάδοση και αξιοποίηση προϋπαρχόντων και νέων στοιχείων, και δικαιώματα πρόσβασης σε προϋπάρχοντα και νέα στοιχεία) και ειδικοί κανόνες συμμετοχής στις δραστηριότητες που υπάγονται στον θεματικό τομέα «έρευνα στο πεδίο της ενέργειας σύντηξης».

Κανονισμός (ΕΚ) 1906/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, με τον οποίο καθορίζονται οι κανόνες συμμετοχής επιχειρήσεων, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων στις δράσεις που αναλαμβάνονται βάσει του έβδομου προγράμματος-πλαισίου και οι κανόνες διάδοσης των ερευνητικών αποτελεσμάτων (2007-2013) [Επίσημη Εφημερίδα L 391 της 30.12.2006]. Ο κανονισμός αυτός, ο οποίος αφορά τους όρους συμμετοχής των επιχειρήσεων, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων στο έβδομο πρόγραμμα-πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (2007-2013), χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια: εισαγωγικές διατάξεις, συμμετοχή στις έμμεσες δράσεις, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και κανόνες διάδοσης και αξιοποίησης.

τελευταία ενημέρωση 07.01.2010