Κατευθυντήριες γραμμές του 2022 για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του κλίματος, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενέργειας

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του κλίματος, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενέργειας

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ;

Η ανακοίνωση εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολογεί πότε οι κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος ενδέχεται να είναι συμβατοί με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τις κρατικές ενισχύσεις.

Για να είναι συμβατές, οι ενισχύσεις πρέπει:

• να ενθαρρύνουν την οικονομική δραστηριότητα·
• να παρέχουν κίνητρα για δραστηριότητες που αποφέρουν περιβαλλοντικά οφέλη σύμφωνα με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας·
• να μην προκαλούν βλάβη στον ανταγωνισμό και στις συναλλαγές.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Οι κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται σε κρατικές ενισχύσεις για:

• οικονομική δραστηριότητα που βελτιώνει την προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας του κλίματος·
• δραστηριότητες στον τομέα της ενέργειας που καλύπτονται από τους κανόνες της ΕΕ·
• τομείς που υπόκεινται σε ειδικούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, εκτός εάν αυτοί οι κανόνες ορίζουν διαφορετικά.
• μέτρα κρατικών ενισχύσεων σε μεγάλους αερολιμένες με ετήσιο όγκο επιβατικής κίνησης άνω των 5 εκατομμυρίων επιβατών ετησίως, ανεξάρτητα από το σημείο 17 στοιχείο β των κατευθυντήριων γραμμών για τις αεροπορικές μεταφορές.

Οι κατευθυντήριες γραμμές καλύπτουν ενισχύσεις για:

• τη μείωση και την εξάλειψη των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μεταξύ άλλων μέσω της στήριξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης·
• τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και των περιβαλλοντικών επιδόσεων των κτιρίων·
• την αγορά και τη χρηματοδοτική μίσθωση καθαρών οχημάτων (που χρησιμοποιούνται για αεροπορικές, οδικές, σιδηροδρομικές, εσωτερικές πλωτές και θαλάσσιες μεταφορές) και καθαρού κινητού εξοπλισμού υπηρεσιών, καθώς και για τη μετασκευή οχημάτων και κινητού εξοπλισμού υπηρεσιών·
• την ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης ή ανεφοδιασμού·
• την αποδοτική χρήση των πόρων και για τη στήριξη της μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία·
• την πρόληψη ή τη μείωση της ρύπανσης από άλλες πηγές ρύπανσης εκτός των αερίων του θερμοκηπίου·
• την εξυγίανση περιβαλλοντικής ζημίας, την αποκατάσταση φυσικών οικοτόπων και οικοσυστημάτων, την προστασία ή επαναφορά της βιοποικιλότητας και την εφαρμογή λύσεων που βασίζονται στη φύση για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και τον μετριασμό της·
• την ασφάλεια του εφοδιασμού σε ηλεκτρική ενέργεια·
• τις ενεργειακές υποδομές·
• την τηλεθέρμανση και τηλεψύξη·
• τις μειώσεις εισφορών στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας για τους ενεργοβόρους χρήστες·
• το κλείσιμο μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν άνθρακα, τύρφη ή σχιστολιθικό πετρέλαιο και για εξορυκτικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την εξόρυξη άνθρακα, τύρφης ή πετρελαιούχου σχιστόλιθου·
• μελέτες ή συμβουλευτικές υπηρεσίες σε θέματα που σχετίζονται με το κλίμα, την προστασία του περιβάλλοντος και την ενέργεια.

Η εκτίμηση της συμβατότητας υποχρεώνει την Επιτροπή να αξιολογεί αν η ενίσχυση συμβάλει στην ανάπτυξη ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων (θετική προϋπόθεση) και δεν αλλοιώνει αδικαιολόγητα τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον (αρνητική προϋπόθεση). Αναλύει τις ακόλουθες πτυχές κάθε κατηγορίας ενισχύσεων.

• Ότι η ενίσχυση διευκολύνει την ανάπτυξη οικονομικής δραστηριότητας:
  • προσδιορισμός της οικονομικής δραστηριότητας που προωθεί το μέτρο, των θετικών του επιπτώσεων για την κοινωνία γενικότερα και, κατά περίπτωση, της σημασίας του για συγκεκριμένες πολιτικές της ΕΕ·
  • χαρακτήρας κινήτρου της ενίσχυσης·
  • απουσία παραβίασης οποιασδήποτε σχετικής διάταξης του δικαίου της ΕΕ.
• Ότι η ενίσχυση δεν αλλοιώνει αδικαιολόγητα τους όρους των συναλλαγών:
  • αναγκαιότητα της ενίσχυσης·
  • καταλληλότητα της ενίσχυσης·
  • αναλογικότητα της ενίσχυσης (περιορισμός της ενίσχυσης στα ελάχιστα αναγκαία για την επίτευξη του στόχου της)·
  • διαφάνεια της ενίσχυσης·
  • αποφυγή αδικαιολόγητων αρνητικών επιπτώσεων της ενίσχυσης στον ανταγωνισμό και στις συναλλαγές.
• Η συνολική ισορροπία μεταξύ του θετικού αντίκτυπου της ενίσχυσης και των αρνητικών συνεπειών για τον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές. Αυτή περιλαμβάνει παράγοντες όπως:
  • τη συνεισφορά σε περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες και σε νομικά δεσμευτικούς στόχους με βάση τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα και τους στόχους για την ενέργεια και το κλίμα για το 2030 της ΕΕ·
  • τη συμμόρφωση με την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης»·
  • τον χρονικό περιορισμό της ενίσχυσης και την εκ των υστέρων αξιολόγηση.

Οι κατευθυντήριες γραμμές δεν εφαρμόζονται σε κρατικές ενισχύσεις για:

• τον σχεδιασμό και την παραγωγή φιλικών προς το περιβάλλον προϊόντων μηχανημάτων, εξοπλισμού ή μέσων μεταφοράς·
• την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία·
• τον γεωργικό και τον δασονομικό τομέα, τον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας·
• την πυρηνική ενέργεια.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ;

Η Επιτροπή εφαρμόζει αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές για την αξιολόγηση της συμβατότητας όλων των κοινοποιήσιμων ενισχύσεων για το κλίμα, την προστασία του περιβάλλοντος και την ενέργεια χορηγούνται ή πρόκειται να χορηγηθούν από τις 27 Ιανουαρίου 2022. Τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να τροποποιούν, όταν αυτό απαιτείται, υφιστάμενα καθεστώτα ενίσχυσης για την προστασία του περιβάλλοντος και την ενέργεια προκειμένου να τα εναρμονίσουν με αυτές τις κατευθυντήριες γραμμές το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Προκειμένου οι κρατικές ενισχύσεις να μην νοθεύουν, ή να μην απειλούν να νοθεύσουν, τον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά και να μην επηρεάζουν τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών, το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεσπίζει την αρχή ότι οι κρατικές ενισχύσεις απαγορεύονται. Ωστόσο, οι εν λόγω ενισχύσεις ενδέχεται σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι συμβατές με την εσωτερική αγορά με βάση το άρθρο 107 παράγραφος 2 και 3 της Συνθήκης.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις εναρμονίζονται με τους στόχους της ΕΕ στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, με τη νομοθεσία της ΕΕ για την ενέργεια και το περιβάλλον και με την αυξημένη σημασία που δίνεται στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και του κλίματος. Παρέχουν στα κράτη μέλη ένα ευέλικτο πλαίσιο για την επίτευξη των διάφορων περιβαλλοντικών στόχων με εστιασμένο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο.

Αντικαθιστούν τις προηγούμενες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας, οι οποίες θεσπίστηκαν το 2014.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Νομοθεσία (ενέργεια & περιβάλλον) (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Ανακοίνωση της Επιτροπής — Κατευθυντήριες γραμμές του 2022 για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του κλίματος, της προστασίας του περιβάλλοντος και της ενέργειας (ΕΕ L 80 της 18.2.2022, σ. 1-89).

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 401/2009 και (ΕΕ) 2018/1999 («ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα») (ΕΕ L 243 της 9.7.2021, σ. 1-17).

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία [COM(2019) 640 final της 11.12.2019].

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 651/2014 της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2014, για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (ΕΕ L 187 της 26.6.2014, σ. 1-78).

Βλέπε την ενοποιημένη απόδοση.

Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης — Μέρος τρίτο — Οι εσωτερικές πολιτικές και δράσεις της Ένωσης — Τίτλος VII — Κοινοί κανόνες για τον ανταγωνισμό, τη φορολογία και την προσέγγιση των νομοθεσιών — Κεφάλαιο 1 — Κανόνες ανταγωνισμού — Τμήμα 2 — Κρατικές ενισχύσεις — Άρθρο 107 (πρώην άρθρο 87 της ΣΕΚ) (ΕΕ C 202 της 7.6.2016, σ. 91-92).

τελευταία ενημέρωση 24.11.2022