Εμπορία σπόρων προς σπορά κηπευτικών

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2002/55/ΕΚ περί εμπορίας σπόρων προς σπορά κηπευτικών

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Η οδηγία ορίζει κανόνες για την καταχώριση ποικιλιών σπόρων και για την παραγωγή και πιστοποίηση σπόρων διάφορων βασικών ειδών [ελεγχόμενων ειδών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)] προτού επιτραπεί η εμπορία τους στην ΕΕ. Το κριτήριο επιλεξιμότητας για την πιστοποίηση ή την παραγωγή των τυποποιημένων σπόρων είναι ότι οι ποικιλίες καταχωρίζονται στον κοινό κατάλογο κηπευτικών ειδών της ΕΕ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Εθνικός και ενωσιακός κατάλογος των ειδών

Κάθε χώρα της ΕΕ καταγράφει τις ποικιλίες σπόρων που έχουν γίνει επίσημα αποδεκτές για εμπορία εντός του εδάφους της. Με τον ενωσιακό κοινό κατάλογο ποικιλιών ειδών κηπευτικών συμφωνούν όλοι οι εθνικοί κατάλογοι. Μια ποικιλία σπόρων γίνεται αποδεκτή για εμπορία στην ΕΕ μόνο εάν οι σπόροι λάβουν πιστοποίηση ως βασικοί σπόροι* ή πιστοποιημένοι σπόροι* ή έχουν ελεγχθεί ως τυποποιημένοι σπόροι* (με ορισμένες εξαιρέσεις).

Επιπρόσθετοι κανόνες κατάταξης:

• εφόσον απαιτείται επιλογή διατηρητέων ποικιλιών, το όνομα του ή των υπευθύνων της επιλογής στη χώρα τους πρέπει να δημοσιεύεται στον κατάλογο·
• οι ποικιλίες θα πρέπει να φέρουν, εφόσον είναι δυνατόν, την ίδια ονομασία σε όλες τις χώρες της ΕΕ·
• εάν οι σπόροι τίθενται σε εμπορία σε άλλη χώρα με διαφορετική ονομασία, η ονομασία αυτή πρέπει επίσης να αναφέρεται στον κατάλογο.

Κανόνες αποδοχής για την εμπορία σπόρων κηπευτικών

Το κριτήριο επιλεξιμότητας για την πιστοποίηση και τον έλεγχο των τυποποιημένων σπόρων είναι ότι η ποικιλία κηπευτικών πρέπει να καταχωρίζεται στον ενωσιακό κατάλογο των ποικιλιών των κηπευτικών καλλιεργειών. Η ποικιλία πρέπει να ελέγχεται στον τόπο καλλιέργειας προκειμένου να διαπιστωθεί εάν πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια.

• Σαφώς διακρινόμενη: η καλλιέργεια είναι σαφώς διακρινόμενη από οποιαδήποτε άλλη ποικιλία γνωστή στην ΕΕ και μπορεί να αναγνωριστεί και να καθοριστεί επακριβώς.
• Σταθερή: μετά από διαδοχικές αναπαραγωγές, το φυτό διατηρεί τα αρχικά βασικά χαρακτηριστικά του.
• Ομοιόμορφη: εκτός σπανίων ανωμαλιών, τα φυτά είναι όμοια ή γενετικώς όμοια.

H καταχώριση της ποικιλίας ισχύει για δέκα έτη, αλλά μπορεί να ανακληθεί αν, κατά την εξέταση, η ποικιλία δεν πληροί πλέον αυτά τα κριτήρια. Οι ποικιλίες που προέρχονται από άλλες χώρες της ΕΕ υπόκεινται στις ίδιες απαιτήσεις με αυτές που ισχύουν για τις εγχώριες ποικιλίες.

Οι γενετικώς τροποποιημένες ποικιλίες γίνονται δεκτές μόνον αφού γίνει αποδεκτός ο γενετικώς τροποποιημένος οργανισμός (ΓΤΟ) βάσει της οδηγίας 2001/18/ΕΚ (βλέπε σύνοψη), κανόνας που θεσπίστηκε έπειτα από τροποποίηση της οδηγίας 2002/55/ΕΚ από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 (βλέπε σύνοψη).

Σύμφωνα με την επιθεώρηση στον τόπο καλλιέργειας, η καλλιέργεια πρέπει:

• να διαθέτει ικανοποιητική ταυτότητα και καθαρότητα της ποικιλίας·
• να είναι πρακτικά απαλλαγμένη από τυχόν παράσιτα που μειώνουν την αξία χρησιμοποιήσεως και την ποιότητα του πολλαπλασιαστικού υλικού·
• να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις όσον αφορά τους «επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας» στην ΕΕ, τους «επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας» στις προστατευόμενες ζώνες και τους ρυθμιζόμενους «επιβλαβείς οργανισμούς εκτός καραντίνας»·
• να συμμορφώνεται με τους κανόνες σχετικά με τις προηγούμενες καλλιέργειες και τις ελάχιστες αποστάσεις από γειτονικές πηγές γύρεως.

Σύμφωνα με τη δειγματοληψία και τους ελέγχους, οι σπόροι πρέπει να συμμορφώνονται και με άλλες προδιαγραφές ανάλογα με το είδος τους.

Συσκευασία και επισήμανση

Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να ορίζουν ότι, εκτός εάν πρόκειται για μικρού μεγέθους, οι συσκευασίες βασικών σπόρων και πιστοποιημένων σπόρων διατίθενται στο εμπόριο μόνο σε συσκευασία που εμποδίζει την παραποίηση, σφραγίζονται επισήμως ή κατόπιν επισήμου ελέγχου και συμμορφώνονται με τις οδηγίες. Οι τυποποιημένοι σπόροι και οι μικρές συσκευασίες πιστοποιημένων σπόρων δεν προαπαιτούν επίσημη εποπτεία (ισχύουν λιγότερο αυστηροί κανόνες στις μικρότερες παραδόσεις απευθείας στους τελικούς καταναλωτές).

Η ετικέτα πρέπει να περιλαμβάνει:

• τη δήλωση «κανόνες και προδιαγραφές ΕΚ»·
• την υπηρεσία πιστοποιήσεως και τη χώρα της ΕΕ·
• τον αύξοντα αριθμό που χορηγείται επίσημα [κανόνας που προστέθηκε από την εκτελεστική οδηγία (ΕΕ) 2016/317]·
• τον μήνα και το έτος της σφράγισης ή της τελευταίας επίσημης δειγματοληψίας για επίσημη πιστοποίηση·
• τον αριθμό της παρτίδας·
• το είδος που αναφέρεται τουλάχιστον με λατινικούς χαρακτήρες με τη βοτανική του ονομασία·
• την ποικιλία που αναφέρεται τουλάχιστον με λατινικούς χαρακτήρες·
• την κατηγορία·
• τη χώρα παραγωγής·
• το βάρος ή τον αριθμό των σπόρων·
• σε περίπτωση ποικιλιών υβριδίων, τη λέξη «υβρίδιο»·
• άλλες πληροφορίες ανάλογα με το είδος του σπόρου.

Οι ετικέτες διακρίνονται με βάση χρωματικούς κώδικες ως εξής.

• Βασικοί σπόροι: λευκό.
• Προβασικοί σπόροι*: λευκό με μια διαγώνια μοβ γραμμή.
• Πιστοποιημένοι σπόροι: μπλε.
• Τυποποιημένοι σπόροι: βαθύ κίτρινο.
• Σπόροι που δεν πιστοποιήθηκαν ακόμη και έχουν συλλεχθεί σε άλλη χώρα της ΕΕ: γκρι.
• Λοιποί σπόροι: καφέ.

Οι γενετικώς τροποποιημένοι σπόροι πρέπει να χαρακτηρίζονται σαφώς ως τέτοιοι στην ετικέτα που φέρουν. Κάθε χημική επεξεργασία πρέπει να αναφέρεται επί της ετικέτας.

Η συσκευασία πρέπει επίσης να περιέχει ξεχωριστή επίσημη σημείωση του χρώματος της ετικέτας, η οποία παρέχει παρόμοιες πληροφορίες. Οι συσκευασίες τυποποιημένων σπόρων και οι μικρές συσκευασίες πιστοποιημένων σπόρων πρέπει να φέρουν ετικέτα του προμηθευτή ή τυπωμένη επιγραφή ή σφραγίδα.

Συγκριτικές δοκιμές

Οι συγκριτικές δοκιμές διενεργούνται εντός της ΕΕ για την εκ των υστέρων εξέταση των δειγμάτων των σπόρων κηπευτικών που διατίθενται στην αγορά. Δύναται να περιλαμβάνουν:

• σπόρους που συλλέγονται σε χώρες εκτός ΕΕ·
• σπόρους κατάλληλους για βιολογικές καλλιέργειες·
• σπόρους που διατίθενται προς εμπορία σε σχέση με τη διατήρηση και την αειφόρο χρήση των φυτογενετικών πόρων.

Ισοδυναμία

Οι χώρες εκτός ΕΕ που επιθυμούν να πραγματοποιήσουν εξαγωγές στην ΕΕ πρέπει να πληρούν τα ίδια κριτήρια όσον αφορά τα χαρακτηριστικά, την εξέταση, τον προσδιορισμό, τη σήμανση, τον έλεγχο και τη συσκευασία των σπόρων, που ισχύουν για τους σπόρους που συλλέγονται και ελέγχονται στην ΕΕ.

Τροποποιήσεις

Ο κανονισμός έχει τροποποιηθεί επανειλημμένα από τις εξής πράξεις:

• οδηγία 2003/61/ΕΚ, η οποία θεσπίζει αναθεωρημένους κανόνες όσον αφορά τις συγκριτικές δοκιμές και τις αναλύσεις επί δειγμάτων·
• κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003, ο οποίος θεσπίζει αναθεωρημένους κανόνες όσον αφορά τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές·
• οδηγία 2004/117/ΕΚ, η οποία θεσπίζει κανόνες σχετικά με τις επίσημες εξετάσεις και την ισοδυναμία των σπόρων προς σπορά που παράγονται σε χώρες εκτός ΕΕ·
• οδηγία 2006/124/ΕΚ, η οποία αναθεωρεί τον κατάλογο των ειδών κηπευτικών που καλύπτονται από την οδηγία·
• οδηγία 2009/74/ΕΚ, η οποία θεσπίζει αναθεωρημένους κανόνες για το γλυκό καλαμπόκι, τα χλωρά φασόλια, τα φασολάκια και τα κουκιά· καθώς και
• εκτελεστικές πράξεις εφαρμογής των οδηγιών 2013/45/ΕΕ, (ΕΕ) 2016/317, (ΕΕ) 2019/990 και (ΕΕ) 2020/177.

Κωδικοποίηση

Η οδηγία κωδικοποιεί την οδηγία 70/458/ΕΟΚ.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία εφαρμόζεται από τις 9 Αυγούστου 2002.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Δείτε επίσης:

• Φυτικό αναπαραγωγικό υλικό: απαιτήσεις εμπορίας της ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
• Φυτικό αναπαραγωγικό υλικό: κατάλογοι, βάσεις δεδομένων και συστήματα πληροφόρησης φυτικών ποικιλιών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).
• Φυτικό αναπαραγωγικό υλικό: αντίστοιχες απαιτήσεις για χώρες εκτός ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Εμπορία σπόρων γεωμήλων προς φύτευση (σύνοψη).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2002/55/ΕΚ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, περί εμπορίας σπόρων προς σπορά κηπευτικών (ΕΕ L 193 της 20.7.2002, σ. 33-59)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της οδηγίας 2002/55/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό έγγραφο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1829/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Σεπτεμβρίου 2003, για τα γενετικώς τροποποιημένα τρόφιμα και ζωοτροφές (ΕΕ L 268 της 18.10.2003, σ. 1-23)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2001/18/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Μαρτίου 2001, για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον και την κατάργηση της οδηγίας 90/220/ΕΟΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 106 της 17.4.2001, σ. 1-39)

Βλέπε ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 18.02.2021