Πληρωμές χωρίς μετρητά — καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία (EE) 2019/713 για την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμής πλην των μετρητών

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Η οδηγία έχει τους εξής στόχους:

• Να διασφαλίζει ότι οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται με οποιοδήποτε μέσο πληρωμής πλην των μετρητών -είτε με υλική μορφή όπως τραπεζικές κάρτες είτε εικονικά όπως πληρωμές μέσω κινητών συσκευών- περιλαμβάνονται στο πεδίο των αδικημάτων.
• Να ποινικοποιήσει την κλοπή και την υπεξαίρεση των διαπιστευτηρίων πληρωμών, καθώς και την περαιτέρω πώληση και διανομή τους.
• Να ορίσει, κατά προσέγγιση, το επίπεδο των ποινών για τα εγκλήματα που ορίζονται στην οδηγία σε όλα τα κράτη μέλη.
• Να διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών και τη διασυνοριακή συνεργασία.
• Να ενισχύει την αναφορά περιστατικών απάτης από τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα και από άλλους ιδιωτικούς φορείς.

• Να αποτρέπει παράνομες δραστηριότητες και να διασφαλίζει ότι τα θύματα έχουν πρόσβαση σε συνδρομή και στήριξη.

Αναβαθμίζει και αντικαθιστά την απόφαση-πλαίσιο 2001/413/ΔΕΥ.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Η οδηγία ορίζει τα ακόλουθα ποινικά αδικήματα όταν τελούνται εκ προθέσεως:

• δόλια χρήση κλεμμένου ή πλαστογραφημένου μέσου πληρωμής πλην των μετρητών*·
• κλοπή, πλαστογραφία, και παράνομη ιδιοποίηση ή προμήθεια (συμπεριλαμβανομένης της πώλησης) υλικών μορφών πληρωμής, όπως κάρτες πληρωμής («υλικά μέσα πληρωμής πλην των μετρητών»)·
• παράνομη αποδοχή, πλαστογραφία, κατοχή ή προμήθεια (συμπεριλαμβανομένης της πώλησης) ψηφιακών μορφών πληρωμής, όπως πληρωμές μέσω κινητών συσκευών, ηλεκτρονικά πορτοφόλια και εικονικά νομίσματα («άυλα μέσα πληρωμής πλην των μετρητών»)·
• παρείσφρηση σε συστήματα πληροφοριών ή χειρισμό ηλεκτρονικών δεδομένων για την παράνομη μεταφορά των χρημάτων ενός προσώπου·
• ηθική αυτουργία ή υποβοήθηση και συνέργεια σε οποιοδήποτε από τα ανωτέρω αδικήματα.

Η οδηγία καθορίζει, επίσης, τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα νομικά πρόσωπα (οντότητα που έχει νομική προσωπικότητα) υπέχουν ευθύνη για αδικήματα και ορίζει, κατά προσέγγιση, τις ποινές τόσο για τα φυσικά όσο και για τα νομικά πρόσωπα.

Οι χώρες της ΕΕ οφείλουν:

• να διασφαλίζουν ότι οι ανακριτές και οι εισαγγελείς σοβαρών και οργανωμένων μορφών εγκλήματος διαθέτουν επαρκείς πόρους·
• να δημιουργούν εθνικό σημείο επαφής που λειτουργεί 24/7 για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με αδικήματα και να ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπόλ και την Eurojust για την ύπαρξη του σημείου αυτού·
• να διαθέτουν διαδικασίες ώστε να διεκπεραιώνονται οι επείγουσες αιτήσεις συνδρομής εντός 8 ωρών·
• να διευκολύνουν την ταχεία αναφορά των αδικημάτων στις αρχές επιβολής του νόμου και άλλες αρμόδιες εθνικές αρχές·
• να ενθαρρύνουν τα χρηματοοικονομικά ιδρύματα και άλλα νομικά πρόσωπα να αναφέρουν τυχόν υπόνοιες για απάτη·
• να καταγράφουν, να παράγουν και να παρέχουν ανώνυμα στατιστικά στοιχεία όσον αφορά τα στάδια υποβολής αναφορών, έρευνας και δικαστικής διαδικασίας για διάφορα αδικήματα, και να μεταβιβάζουν ετησίως τα στοιχεία αυτά στην Επιτροπή.

Η οδηγία καθιερώνει στήριξη και βοήθεια για τα θύματα —φυσικά και νομικά πρόσωπα— απάτης όσον αφορά δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Ενθαρρύνει τις χώρες της ΕΕ να θεσπίσουν ενιαία εθνικά επιγραμμικά κέντρα πληροφοριών για τα θύματα απάτης. Ειδικότερα, υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ:

• να παρέχουν πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με τον τρόπο προστασίας από τις αρνητικές συνέπειες και τη δυσφήμιση·
• να παρέχουν στοιχεία οργανισμών που ασχολούνται με το συνδεόμενο με την υποκλοπή ταυτότητας έγκλημα και τη στήριξη θυμάτων·
• να παρέχουν χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, μετά την πρώτη τους επαφή με την αρμόδια αρχή, πληροφορίες σχετικά με τους τρόπους:
  • υποβολής καταγγελίας για το αδίκημα·
  • λήψης πληροφοριών σχετικά με την υπόθεση·
  • υποβολής καταγγελίας εάν δεν υφίσταται ο ανάλογος σεβασμός στα δικαιώματα του θύματος κατά την ποινική διαδικασία·
  • πρόσβασης, με στοιχεία επαφής, σε επικοινωνία σχετική με το φάκελό τους·
• οργάνωσης εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης και ερευνητικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων, με στόχο τη μείωση της απάτης.

Η Επιτροπή:

• εκπονεί, έως τις 31 Αυγούστου 2019, λεπτομερές πρόγραμμα για την παρακολούθηση του αντίκτυπου της οδηγίας·
• υποβάλλει, έως τις 31 Μαΐου 2023, έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τα εθνικά μέτρα που ελήφθησαν προς συμμόρφωση με τη νομοθεσία·
• αξιολογεί, έως τις 31 Μαΐου 2026, τον αντίκτυπο της νομοθεσίας στην καταπολέμηση της απάτης και στα ανθρώπινα δικαιώματα, σε έκθεσή της προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία εφαρμόζεται από τις 30 Μαΐου 2019 και πρέπει να θεσπιστεί νομοθετικά στις χώρες της ΕΕ έως τις 31 Μαΐου 2021.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

• Καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμής πλην των μετρητών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία (ΕΕ) 2019/713 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, για την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας μέσων πληρωμής πλην των μετρητών και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2001/413/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 123 της 10.5.2019, σ. 18-29)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Απόφαση-πλαίσιο 2001/413/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 28ης Μαΐου 2001, για την καταπολέμηση της απάτης και της πλαστογραφίας που αφορούν τα μέσα πληρωμής πλην των μετρητών (ΕΕ L 149 της 2.6.2001, σ. 1-4)

τελευταία ενημέρωση 06.04.2020