Εφαρμοστέο δίκαιο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1259/2010 του Συμβουλίου για τη θέσπιση ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ;

• Θεσπίζει ένα ενιαίο σύνολο κανόνων προκειμένου να προσδιοριστεί ποιο εθνικό δίκαιο θα πρέπει να εφαρμόζεται στη διαδικασία διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού όσον αφορά τους συζύγους που έχουν διαφορετική εθνικότητα, ζουν σε μια χώρα που δεν είναι η χώρα της ιθαγένειάς τους ή δεν ζουν πλέον στο ίδιο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
• Συμπληρώνει τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 (βλ. σύνοψη), που καθορίζει κανόνες για τον προσδιορισμό του δικαστηρίου στο οποίο πρέπει να υποβληθεί αίτηση διαζυγίου ή δικαστικού χωρισμού.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Συμμετέχουσες χώρες

Ο κανονισμός ισχύει για 17 κράτη μέλη που συμμετέχουν σε ενισχυμένη συνεργασία για το θέμα αυτό: Βέλγιο, Βουλγαρία, Γερμανία, Εσθονία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ουγγαρία, Μάλτα, Αυστρία, Πορτογαλία, Ρουμανία και Σλοβενία.

Άλλα κράτη μέλη μπορούν να ενταχθούν οποιαδήποτε στιγμή.

Από πότε εφαρμόζονται ο κανονισμός;

Εφαρμόζεται όταν πρόκειται για σύγκρουση εθνικών κανόνων δικαίου σε περιπτώσεις διαζυγίου και δικαστικού χωρισμού, δηλαδή όταν πολλά εθνικά δίκαια θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στο ίδιο διαζύγιο ή δικαστικό χωρισμό (για παράδειγμα, το εθνικό δίκαιο της χώρας της ιθαγένειας των συζύγων ή το εθνικό δίκαιο της χώρας του κύριου τόπου διαμονής τους).

Δεν εφαρμόζεται στα ακόλουθα ζητήματα:

• στη δικαιοπρακτική ικανότητα των φυσικών προσώπων·
• στην ύπαρξη, το κύρος ή την αναγνώριση ενός γάμου·
• στην ακύρωση ενός γάμου·
• στο όνομα των συζύγων·
• στα περιουσιακά αποτελέσματα του διαζυγίου ή του δικαστικού χωρισμού·
• στη γονική μέριμνα·
• στις υποχρεώσεις διατροφής·
• σε καταπιστεύματα ή διαδοχές.

Επιλογή δικαίου

Οι σύζυγοι δύνανται να συνάψουν επίσημη συμφωνία επιλέγοντας ποιο εθνικό δίκαιο θα εφαρμοστεί στο διαζύγιο ή στον δικαστικό χωρισμό τους, εφόσον πρόκειται για το δίκαιο:

• της χώρας στην οποία βρίσκεται ο κύριος τόπος διαμονής των συζύγων κατά τον χρόνο της σύναψης της σύμβασης· ή
• της χώρας στην οποία οι σύζυγοι είχαν την τελευταία κύρια κατοικία τους, εφόσον ο ένας εκ των συζύγων εξακολουθεί να διαμένει στην εν λόγω χώρα κατά τον χρόνο σύναψης της συμφωνίας· ή
• της χώρας της ιθαγένειας ενός εκ των συζύγων κατά τον χρόνο σύναψης της συμφωνίας· ή
• της χώρας στην οποία εκδικάζεται η υπόθεση.

Δύναται να συναφθεί και να τροποποιηθεί συμφωνία μεταξύ των συζύγων ανά πάσα στιγμή μέχρις ότου η υπόθεση να παραπεμφθεί ενώπιον του δικαστηρίου.

Περίπτωση μη επιλογής δικαίου

Αν οι σύζυγοι δεν επιλέξουν το δίκαιο που πρέπει να εφαρμοστεί στο διαζύγιο ή στον δικαστικό χωρισμό, η υπόθεση θα διέπεται από το δίκαιο της χώρας:

• 1.

  στην οποία οι σύζυγοι διατηρούν την κύρια κατοικία τους κατά τον χρόνο παραπομπής της υπόθεσης στο δικαστήριο ή, ελλείψει αυτής,

• 2.

  της τελευταίας κύριας κατοικίας των συζύγων, υπό την προϋπόθεση ότι η διαμονή αυτή δεν έπαυσε να υφίσταται 1 έτος και πλέον πριν από την υποβολή αγωγής στο δικαστήριο και εφόσον ο ένας εκ των συζύγων εξακολουθεί να διαμένει στη συγκεκριμένη χώρα κατά τον χρόνο παραπομπής της υπόθεσης στο δικαστήριο ή, ελλείψει αυτής,

• 3.

  της ιθαγένειας των δύο συζύγων κατά τον χρόνο παραπομπής της υπόθεσης στο δικαστήριο ή, ελλείψει αυτής,

• 4.

  στην οποία εκδικάζεται η υπόθεση.

Εάν το εθνικό δίκαιο που εφαρμόζεται στην υπόθεση δεν περιλαμβάνει νόμο περί διαζυγίου ή δεν παρέχει στον έναν εκ των συζύγων ισότιμη πρόσβαση σε διαζύγιο ή δικαστικό χωρισμό λόγω του φύλου τους, θα εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας στην οποία εκδικάζεται η υπόθεση.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός εφαρμόζεται από τις 21 Ιουνίου 2012.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Σε περίπτωση σύγκρουσης των εθνικών δικαίων, δύο άλλοι κανονισμοί καθορίζουν κανόνες για τη θέσπιση του εφαρμοστέου δικαίου. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 593/2008 (βλ. σύνοψη) εφαρμόζεται στις συμβατικές υποχρεώσεις, ενώ ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 864/2007 (βλ. σύνοψη) καλύπτει τις εξωσυμβατικές ενοχές εξαιρουμένων των οικογενειακών σχέσεων και της ευθύνης του κράτους.

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1259/2010, ο οποίος περιέχει κανόνες σχετικά με το εφαρμοστέο δίκαιο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό, εγκρίθηκε μέσω της ενισχυμένης συνεργασίας για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003, ο οποίος περιέχει κανόνες για τη δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε σχέση με το διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό (καθώς και σε θέματα γονικής μέριμνας).

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:

• Διαζύγιο και δικαστικός χωρισμός — Πληροφορίες σχετικά με το δίκαιο διαζυγίου που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις διεθνών ζευγαριών στην ΕΕ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Διαζύγιο και δικαστικός χωρισμός (YourEurope).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1259/2010 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2010, για τη θέσπιση ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό (ΕΕ L 343 της 29.12.2010, σ. 10-16)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1111 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2019, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, και για τη διεθνή απαγωγή παιδιών (ΕΕ L 178 της 2.7.2019, σ. 1-115)

Απόφαση (ΕΕ) 2016/1366 της Επιτροπής, της 10ης Αυγούστου 2016, που επιβεβαιώνει τη συμμετοχή της Εσθονίας σε ενισχυμένη συνεργασία στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό (ΕΕ L 216 της 11.8.2016, σ. 23-25)

Απόφαση 2014/39/ΕΕ της Επιτροπής, της 27ης Ιανουαρίου 2014, που επιβεβαιώνει τη συμμετοχή της Ελλάδας σε ενισχυμένη συνεργασία στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό (ΕΕ L 23 της 28.1.2014, σ. 41-42)

Απόφαση 2012/714/ΕΕ της Επιτροπής, της 21ης Νοεμβρίου 2012, που επιβεβαιώνει τη συμμετοχή της Λιθουανίας σε ενισχυμένη συνεργασία στον τομέα του δικαίου που είναι εφαρμοστέο στο διαζύγιο και τον δικαστικό χωρισμό (ΕΕ L 323 της 22.11.2012, σ. 18-19)

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2003, για τη διεθνή δικαιοδοσία και την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 (ΕΕ L 338 της 23.12.2003, σ. 1-29)

Διαδοχικές τροποποιήσεις και διορθώσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 έχουν ενσωματωθεί στο βασικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση έχει μόνο αξία τεκμηρίωσης.

τελευταία ενημέρωση 03.06.2021