Δράση για το κλίμα — δεσμευτικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (2021-2030)

 

ΣΫΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/842 σχετικά με τις δεσμευτικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κράτη μέλη από το 2021 έως το 2030, στο πλαίσιο της συμβολής στη δράση για το κλίμα για την τήρηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη συμφωνία του Παρισιού

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΫ;

• Ο κανονισμός, γνωστός ως κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/857, στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου* από τους ακόλουθους τομείς: εγχώριες μεταφορές (εκτός των αερομεταφορών), κτίρια, γεωργία, ελαφριά βιομηχανία και απόβλητα. Οι εν λόγω τομείς αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 60% των εκπομπών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
• Για τον σκοπό αυτό, ο κανονισμός θεσπίζει στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στα κράτη μέλη της ΕΕ έως το 2030. Καθορίζει επίσης τους κανόνες για τον καθορισμό των ετήσιων ορίων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, οι οποίοι εκφράζονται σε ετήσιες κατανομές εκπομπών, για τα έτη 2021-2030 και οι οποίοι οδηγούν προοδευτικά στους προαναφερθέντες στόχους. Ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών αποτελεί μέρος ενός συνόλου πολιτικών και μέτρων με στόχο τη μείωση των εκπομπών της ΕΕ κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030, όπως απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1119, το ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα (βλ. σύνοψη), ο οποίος καθιστά νομικά δεσμευτικό τον στόχο της ΕΕ για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Δεν έχουν όλα τα κράτη μέλη τον ίδιο στόχο για το 2030. Ο κανονισμός για τον επιμερισμό των προσπαθειών κατανέμει την ευθύνη της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ακολουθώντας κριτήρια δικαιοσύνης και οικονομικής αποδοτικότητας.

Έως το 2030 κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να μειώσει τα επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που είχε το 2005, σύμφωνα με τα ποσοστά που ορίζονται στη στήλη 2 του παραρτήματος I, τα οποία κυμαίνονται από 10% (Βουλγαρία) έως 50% (Δανία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Φινλανδία και Σουηδία).

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις για τον καθορισμό των ατομικών ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής των κρατών μελών για τα έτη 2021-2030, εκφρασμένων σε τόνους ισοδύναμου CO₂, σύμφωνα με τις γραμμικές τροχιές που ορίζονται στον κανονισμό. Δεδομένου ότι οι στόχοι για το 2030 και οι τροχιές που οδηγούν σε αυτούς τροποποιήθηκαν το 2023, η Επιτροπή θα τροποποιήσει, το 2023, την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/2126 της Επιτροπής, για να επικαιροποιήσει τον αριθμό των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής που ορίστηκαν για τα κράτη μέλη για τα έτη 2023-2030.

Οι κανόνες ευελιξίας στον τροποποιημένο κανονισμό επιτρέπουν στα κράτη μέλη να:

• δανείζονται, εντός ορισμένων ορίων, ετήσια δικαιώματα εκπομπής από το επόμενο έτος για να καλύψουν τις πλεονάζουσες εκπομπές σε ένα δεδομένο έτος·
• αποταμιεύουν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, το πλεόνασμα των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής για χρήση σε επόμενο έτος·
• μεταφέρουν έως και το 10% (για τα έτη 2021-2025) και το 15% (για τα έτη 2026-2030) των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής τους σε άλλο κράτος μέλος·
• αντισταθμίζουν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τυχόν υπέρβαση στις εκπομπές τους με απορροφήσεις αερίων του θερμοκηπίου από τη χρήση γης, την αλλαγή χρήσης γης και τη δασοκομία (που διέπεται από τον κανονισμό LULUCF).

Εννέα κράτη μέλη (που απαριθμούνται στο παράρτημα II: Βέλγιο, Δανία, Ιρλανδία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Φινλανδία και Σουηδία) μπορούν να ακυρώσουν ένα περιορισμένο ποσοστό των δικαιωμάτων τους στο σύστημα εμπορίας εκπομπών, μέχρι ένα άθροισμα που ισοδυναμεί το πολύ με 100 εκατομμύρια τόνους CO₂, προκειμένου να αντισταθμίσουν την υπέρβαση των εκπομπών στους τομείς του κανονισμού για τον επιμερισμό των προσπαθειών. Τα κράτη μέλη πρέπει να ενημερώσουν την Επιτροπή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 εάν σκοπεύουν να κάνουν χρήση —ή περαιτέρω χρήση— της περιορισμένης ακύρωσης των δικαιωμάτων του συστήματος εμπορίας εκπομπών.

Η Επιτροπή θα διενεργήσει ελέγχους συμμόρφωσης το 2027 (που θα καλύπτουν τις εκπομπές κατά την περίοδο 2021-2025) και το 2032 (που θα καλύπτουν τις εκπομπές κατά την περίοδο 2026-2030). Εάν από τους ελέγχους αυτούς προκύψει ότι, σε ένα δεδομένο έτος, μετά τη χρήση των προαναφερθέντων περιθωρίων ευελιξίας, ένα κράτος μέλος δεν διαθέτει επαρκή δικαιώματα εκπομπών για να καλύψει όλες τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η ποσότητα των εκπομπών που υπερβαίνουν το όριο θα πολλαπλασιαστεί επί 1,08 και το αποτέλεσμα θα προστεθεί στις εκπομπές που του επόμενου έτους.

Τα κράτη μέλη που πληρούν ορισμένα κριτήρια όσον αφορά το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μπορούν να λάβουν περιορισμένο αριθμό δικαιωμάτων από ένα αποθεματικό ασφαλείας που περιέχει έως 105 εκατομμύρια τόνους ισοδύναμου CO₂, με σκοπό να αντισταθμίσουν τυχόν εκπομπές πέραν των στόχων τους για το 2030.

Η Επιτροπή:

• προσαρμόζει και δημοσιεύει τα ετήσια δικαιώματα εκπομπής για κάθε κράτος μέλος·
• διασφαλίζει, μέσω του ενωσιακού μητρώου, την ακριβή λογιστική καταγραφή της συμμόρφωσης με τους κανόνες του κανονισμού·
• κρατά υπό αναθεώρηση τον κανονισμό και υποβάλλει μια έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντός 6 μηνών από κάθε καθολική απογραφή βάσει της συμφωνίας του Παρισιού (βλ. σύνοψη)· η εν λόγω έκθεση θα περιλαμβάνει, ειδικότερα, μια εκτίμηση της ανάγκης για πρόσθετες πολιτικές και μέτρα της ΕΕ ενόψει των αναγκαίων μειώσεων εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου σε ένα πλαίσιο μετά το 2030, και μπορεί να συνοδεύεται, εάν χρειάζεται, από νομοθετικές προτάσεις.

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/842 τροποποιεί επίσης τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013, ο οποίος στη συνέχεια καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1999 (βλ. σύνοψη).

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ;

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/842 εφαρμόζεται από τις 9 Ιουλίου 2018.

Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2023/857 εφαρμόζεται από τις 16 Μαΐου 2023.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Ο κανονισμός είναι ένα περαιτέρω βήμα προς την εκπλήρωση της προηγούμενης δέσμευσης που είχε αναλάβει η ΕΕ στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού, για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40 % έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.

Οι τομείς που καλύπτονται από τον κανονισμό αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 60 % των συνολικών εγχώριων εκπομπών της ΕΕ.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Καταμερισμός προσπαθειών 2021-2030: στόχοι και ευελιξίες (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, σχετικά με τις δεσμευτικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κράτη μέλη από το 2021 έως το 2030, στο πλαίσιο της συμβολής στη δράση για το κλίμα για την τήρηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη συμφωνία του Παρισιού και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 (ΕΕ L 156 της 19.6.2018, σ. 26-42).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2018/842 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1119 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση πλαισίου με στόχο την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 401/2009 και (ΕΕ) 2018/1999 («ευρωπαϊκό νομοθέτημα για το κλίμα») (ΕΕ L 243 της 9.7.2021, σ. 1-17).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2020/2126 της Επιτροπής, της 16ης Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με τον καθορισμό των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπών των κρατών μελών για την περίοδο από το 2021 έως το 2030 σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 426 της 17.12.2020, σ. 58-64).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (EΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 663/2009 και (ΕΚ) αριθ. 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 94/22/ΕΚ, 98/70/ΕΚ, 2009/31/ΕΚ, 2009/73/ΕΚ, 2010/31/ΕΕ, 2012/27/ΕΕ και 2013/30/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 2009/119/ΕΚ και (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 1-77).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/841 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, σχετικά με τη συμπερίληψη των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και των απορροφήσεων από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας στο πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030, καθώς και για την τροποποίηση του κανονισμού (EE) αριθ. 525/2013 και της απόφασης (EE) αριθ. 529/2013/ΕΕ (EE L 156 της 19.6.2018, σ. 125).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

τελευταία ενημέρωση 11.12.2023