Έκτο πρόγραμμα-πλαίσιο (2000-2006): Αεροναυτική και διάστημα

Αυτό το ειδικό πρόγραμμα έχει ως στόχο να αναπτύξει το δυναμικό της ευρωπαϊκής έρευνας στον κλάδο της αεροναυπηγικής και του διαστήματος με σκοπό να βελτιωθεί η ασφάλεια, η προστασία του περιβάλλοντος και η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας.

ΠΡΑΞΗ

Απόφαση του Συμβουλίου, της 30ής Σεπτεμβρίου 2002, για τη θέσπιση ειδικού προγράμματος έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και επίδειξης: «Ολοκλήρωση και ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας» (2002-2006) [Επίσημη Εφημερίδα L 294, 29.10.2002].

ΣΥΝΟΨΗ

Το διάστημα δεν ανήκει πια αποκλειστικά στους ειδικούς. Οι διαστημικές τεχνολογίες είναι πλέον παρούσες σε όλα τα πεδία της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Ιδίως επειδή η αεροδιαστημική βιομηχανία είναι στρατηγικής σημασίας για την τεχνολογία, την οικονομία, την άμυνα και την απασχόληση.

Σήμερα, η Ευρώπη διαθέτει ομίλους όπως οι EADS, Airbus, BAE Systems και Arianespace, οι οποίοι συγκεντρώνουν εταίρους από όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) οι οποίοι τους εξασφαλίζουν ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο σε έργα όπως το Airbus A380, ο διαστημικός εκτοξευτής 5, η πρωτοβουλία GMS (παγκόσμια επιτήρηση για το περιβάλλον και την ασφάλεια) και το δίκτυο πλοήγησης μέσω δορυφόρου Galileo.

Παράλληλα, οι αεροπορικές μεταφορές είναι το μέσο μεταφοράς που έχει σημειώσει τη θεαματικότερη αύξηση κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Ωστόσο, αυτή η ανάπτυξη των αερομεταφορών επιφέρει συμφόρηση των αεροδρομίων και κορεσμό των συστημάτων ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας.

Ο προϋπολογισμός στο 6ο πρόγραμμα-πλαίσιο που προορίζεται για αυτή την προτεραιότητα (EN) είναι 1.075 εκατ. ευρώ και οι δράσεις συγκεντρώνονται σε δύο μεγάλα πεδία:

A) ΑΕΡΟΝΑΥΠΗΓΙΚΗ

Ασφάλεια, αποδοτικότητα και διάρκεια αποτελούν την τριπλή προτεραιότητα της αεροναυπηγικής στην Ευρώπη. Η έκθεση με τίτλο «Ευρωπαϊκή αεροναυπηγική: προοπτικές για το 2020» εκθέτει συνοπτικά τις εξής 5 βασικές αρχές:

• υποπενταπλασιασμός του αριθμού ατυχημάτων·
• υποδιπλασιασμός του θορύβου που εκπέμπεται από τα αεροπλάνα·
• υποδιπλασιασμός των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) ανά χιλιόμετρο ανά επιβάτη·
• μείωση κατά 80% των εκπομπών NOx (μονοξείδιο του αζώτου)·
• επινόηση ενός συστήματος εναέριας κυκλοφορίας ικανού να διαχειριστεί ένα ετήσιο όγκο 16 εκατ. πτήσεων με αεροδρόμια λειτουργικά 24 ώρες το 24ωρο με προσφορά αυξημένης άνεσης στους επιβάτες.

Σύμφωνα με αυτές τις συστάσεις, η έρευνα θα πρέπει να επικεντρωθεί στις ακόλουθες τέσσερις μεγάλες κατευθύνσεις δράσης:

• Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας: στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα στους τρεις μεγάλους κλάδους της αεροναυπηγικής βιομηχανίας (κατασκευή κελυφών, κινητήρων και εξοπλισμού) να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητά τους μειώνοντας το κόστος ανάπτυξης κατά 20% βραχυπρόθεσμα και κατά 50% μακροπρόθεσμα και το άμεσο κόστος εκμετάλλευσης κατά 20% και κατά 50% αντιστοίχως, και βελτιώνοντας την άνεση των επιβατών.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες έχουν ως επίκεντρο τα ευφυή συστήματα και την ευφυή παραγωγή, τις νέες διαμορφώσεις αεροσκαφών, την αεροδυναμική, τις τεχνολογίες των κινητήρων, τη βελτίωση των συνθηκών στο θάλαμο επιβατών, τη χρήση υπηρεσιών πολυμέσων, κ.λπ.

• Ελάττωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον όσον αφορά τις εκπομπές και το θόρυβο: όσον αφορά τις εκπομπές, επιδιώκεται η επίτευξη των στόχων που προβλέπονται στο πρωτόκολλο του Κυότο. Οι στόχοι είναι να μειωθούν οι εκπομπές CO2 κατά 50% μακροπρόθεσμα και NOx κατά 60% βραχυπρόθεσμα και κατά 80% μακροπρόθεσμα. Όσον αφορά το θόρυβο, επιδιώκεται ο περιορισμός της ηχορύπανσης εκτός της περιμέτρου του αεροδρομίου περιορίζοντας τα επίπεδα θορύβου κατά 4-5 dιcibels (dB) βραχυπρόθεσμα και κατά 10 dB μακροπρόθεσμα.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες επικεντρώνονται στην τεχνολογία η οποία θα επιτρέπει την καύση με χαμηλές εκπομπές, στα προηγμένα συστήματα περιορισμού του θορύβου, στα ανθεκτικά σε υψηλές θερμοκρασίες υλικά, κ.λπ..

• Βελτίωση της ασφάλειας των αεροσκαφών: στόχος είναι ο υποδιπλασιασμός των ατυχημάτων βραχυπρόθεσμα και ο υποπενταπλασιασμός μακροπρόθεσμα για να αντισταθμιστεί η αύξηση της εναέριας κυκλοφορίας.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες επικεντρώνονται στη μελέτη μοντέλων ασφάλειας, προηγμένων συστημάτων ασφάλειας, κ.λπ..

• Αύξηση των ικανοτήτων εκμετάλλευσης και βελτίωση της ασφάλειας του συστήματος εναέριας μεταφοράς: στόχος είναι η βελτιστοποίηση της χρήσης του εναέριου χώρου και των αεροδρομίων προκειμένου να μειωθούν οι καθυστερήσεις χάρη σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης της εναέριας κυκλοφορίας (Ενιαίος ευρωπαϊκός ουρανός).

Οι ερευνητικές εργασίες επικεντρώνονται στα συστήματα επικοινωνίας, πλοήγησης και επιτήρησης στον αέρα και στο έδαφος, στην εισαγωγή νέων εννοιών όπως το «free light» ή πτήση χωρίς περιορισμούς στο ευρωπαϊκό σύστημα ATM (Asychronous Transfert Mode/διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας).

B) ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Ο έλεγχος του διαστήματος αποτελεί στοιχείο-κλειδί του σύγχρονου τεχνολογικού κόσμου. Οι δορυφορικές εφαρμογές αποδεικνύονται εργαλεία καθημερινής χρήσης σε μεγάλο αριθμό κλάδων: γεωργία, αλιεία, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, περιβάλλον, κοινή ασφάλεια, κ.λπ..

Η ΕΕ, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (τον ESA), δημιούργησε μια πραγματική κοινή στρατηγική που βασίζεται στην αυξανόμενη σημασία των διαστημικών εφαρμογών για το σύνολο των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων του σύγχρονου κόσμου. Στόχος είναι να χαραχθούν οι μεγάλοι προσανατολισμοί μιας αειφόρου ευρωπαϊκής πολιτικής για το διάστημα, για το σύνολο των κρατών μελών.

Προβλέπονται τρεις κατευθύνσεις δράσης:

• Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ραδιοπλοήγησης μέσω δορυφόρου Galileo: η ραδιοπλοήγηση μέσω δορυφόρου επιτρέπει στον κάτοχο ενός πομπού/δέκτη να καθορίσει και να κοινοποιήσει πολύ συγκεκριμένα, σε κάθε στιγμή, τη θέση του σε μήκος, πλάτος και ύψος, χάρη στη λήψη σημάτων εκπεμπόμενων από πολλούς δορυφόρους.

Η έρευνα θα επικεντρωθεί στην ανάπτυξη των δεκτών, των πολυτομεακών εργαλείων εξοπλισμού που προορίζονται για τους χρήστες, κ.λπ..

• GMS: η πρωτοβουλία GMS δημιουργήθηκε για να εξασφαλίσει στην Ευρώπη μια ανεξάρτητη και μόνιμη πρόσβαση στις ροές πληροφοριών που προκύπτουν από το διάστημα. Στόχος είναι η πρόληψη και η βοήθεια για τη διαχείριση των φυσικών και βιομηχανικών καταστροφών, συμπεριλαμβανόμενης της τήρησης των δεσμεύσεων σε θέματα μείωσης των αερίων φαινομένου θερμοκηπίου.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες επικεντρώνονται στους δέκτες, τα πρωτότυπα ανάπτυξης των υπηρεσιών που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα αιτήματα όπως το περιβάλλον σε πλανητικό επίπεδο, η χωροταξία, η ερημοποίηση, η διαχείριση των καταστροφών, κ.λπ..

• Τηλεπικοινωνίες μέσω δορυφόρου: πρόκειται για την ενσωμάτωση του διαστημικού τμήματος και του χερσαίου τμήματος στους τομείς των επικοινωνιών.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πράσινη βίβλος: η ευρωπαϊκή διαστημική πολιτική [COM (2003) 17 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Το διάστημα αποτελεί εδώ και πολύ καιρό για την Ευρώπη πηγή προόδου και τεχνολογικής και εμπορικής επιτυχίας. Τα συστήματα παίζουν ήδη ευαίσθητο ρόλο σε πολλές πτυχές της καθημερινής ζωής των ευρωπαίων πολιτών: δορυφορικές επικοινωνίας, παρατήρηση της γης, πρόγνωση φυσικών καταστροφών κ.λπ..

Σε αυτό το πλαίσιο, η Πράσινη βίβλος, που εκπονήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, εξετάζει τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες της Ευρώπης στο διαστημικό πεδίο. Η έκθεση προσεγγίζει τα κύρια ζητήματα όπως η ανεξάρτητη πρόσβαση της ΕΕ στο διάστημα, η επιστημονική αριστεία, η βιομηχανική και τεχνολογική βάση, οι σχετικές αγορές, οι ανθρώπινοι πόροι, το νομικό και θεσμικό πλαίσιο, η διεθνής συνεργασία και οι πτυχές που αφορούν το περιβάλλον και την ασφάλεια.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 04.01.2007