ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

COVID-19

Οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή του προσωρινού περιορισμού των μη ουσιωδών μετακινήσεων προς την ΕΕ, με τη διευκόλυνση των ρυθμίσεων διέλευσης για τον επαναπατρισμό των πολιτών της ΕΕ και με τις συνέπειες στην πολιτική θεωρήσεων

(2020/C 102 I/02)

Ο κοροναϊός έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη την υφήλιο και έχει οδηγήσει στη λήψη διαφόρων μέτρων για τη συγκράτηση του ρυθμού της μετάδοσης. Στις 10 Μαρτίου 2020 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων τόνισαν την ανάγκη για κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση και στενό συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ειδικότερα, οι υπουργοί Υγείας και οι υπουργοί Εσωτερικών κλήθηκαν να συνομιλούν καθημερινά για να διασφαλίσουν τον σωστό συντονισμό και να επιδιώκουν μια κοινή ευρωπαϊκή καθοδήγηση (1).

Η κλίμακα της παγκόσμιας απειλής που αντιμετωπίζουμε σήμερα υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη για συντονισμό της ΕΕ, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο δυνητικός αντίκτυπος των μέτρων που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο.

Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Επιτροπή εξέδωσε, στις 16 Μαρτίου 2020, την ανακοίνωσή της προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο (2), ζητώντας τον προσωρινό περιορισμό των μη ουσιωδών μετακινήσεων προς την ΕΕ λόγω της νόσου COVID-19 (στο εξής: ανακοίνωση) Στόχος της ήταν να διασφαλίσει ότι η δράση που λαμβάνεται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ είναι συνεκτική και κατάλληλη.

Η ανακοίνωση συμπληρώνει τις κατευθυντήριες οδηγίες της Επιτροπής σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης των συνόρων για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και βασικών υπηρεσιών (3)(στο εξής: κατευθυντήριες οδηγίες), στόχος των οποίων είναι να προστατευτεί η υγεία των πολιτών, να διασφαλιστεί η κατάλληλη αντιμετώπιση των ατόμων των οποίων οι μετακινήσεις είναι απαραίτητες και να εξασφαλιστεί ότι θα συνεχιστεί η διαθεσιμότητα βασικών εμπορευμάτων και υπηρεσιών εντός της ΕΕ.

Η ανακοίνωση υπογραμμίζει ότι τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ θα πρέπει να λειτουργούν ως περίμετρος ασφάλειας και ότι τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν θα πρέπει να περιορίσουν όλες τις μη ουσιώδεις μετακινήσεις από τρίτες χώρες στον χώρο ΕΕ+. Καθιστά σαφές ότι τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν έχουν τη δυνατότητα να αρνούνται την είσοδο στα εξωτερικά σύνορα «σε μη διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών όταν εμφανίζουν σχετικά συμπτώματα ή έχουν εκτεθεί ιδιαίτερα στον κίνδυνο λοίμωξης και θεωρούνται ότι αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία» (4).

Στις 17 Μαρτίου 2020 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων ανταποκρίθηκαν στην έκκληση για ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων με την επιβολή συντονισμένου προσωρινού περιορισμού των μη ουσιωδών μετακινήσεων προς την ΕΕ για περίοδο 30 ημερών, με βάση την προσέγγιση που είχε προτείνει η Επιτροπή. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων υιοθέτησαν επίσης τις κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τη διαχείριση των συνόρων (5).

Με βάση τα εθνικά μέτρα που θεσπίστηκαν για να διασφαλιστεί αυτή η συντονισμένη δράση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, οι συνοριοφύλακες θα πρέπει —σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής— να αρνούνται την είσοδο σε όλους τους υπηκόους τρίτων χωρών των οποίων το ταξίδι δεν θεωρείται ουσιώδους σημασίας υπό τις παρούσες συνθήκες.

Για να επικουρήσει τη δράση αυτή στα εξωτερικά σύνορα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε τις παρούσες οδηγίες (στο εξής: οδηγίες) βασιζόμενη στις εισηγήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) και με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και της Ευρωπόλ.

Οι οδηγίες δίνουν επίσης συνέχεια στην κοινή δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 26ης Μαρτίου 2020, η οποία υπογράμμισε ότι είναι αναγκαίο να ενταθούν οι προσπάθειες ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα επαναπατρισμού των πολιτών της ΕΕ που είναι αποκλεισμένοι σε τρίτες χώρες και επιθυμούν να επαναπατριστούν.

Οι οδηγίες παρέχουν συμβουλές και πρακτικές υποδείξεις για την εφαρμογή των μέτρων που έλαβαν τα κράτη μέλη (6) και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν ανταποκρινόμενα στην ανακοίνωση.

Ειδικότερα, το παρόν έγγραφο παρέχει οδηγίες σχετικά με τα εξής:

—	την επιβολή προσωρινού περιορισμού των μετακινήσεων που ισχύει για όλες τις μη ουσιώδεις μετακινήσεις από τρίτες χώρες προς τον χώρο ΕΕ+·

—	τη διευκόλυνση των ρυθμίσεων διέλευσης με στόχο των επαναπατρισμό των πολιτών της ΕΕ και των μελών των οικογενειών τους που βρίσκονται αποκλεισμένοι σε τρίτες χώρες·

—	την ελάχιστη υπηρεσία που παρέχεται στα προξενεία για την επεξεργασία αιτήσεων θεώρησης· και

—	την αντιμετώπιση της υπέρβασης της επιτρεπόμενης διάρκειας παραμονής εξαιτίας των ταξιδιωτικών περιορισμών, μεταξύ άλλων και για τους υπηκόους τρίτων χωρών που εξαιρούνται από την υποχρέωση θεώρησης.

1.   Επιβολή προσωρινού περιορισμού των μετακινήσεων που ισχύει για όλες τις μη ουσιώδεις μετακινήσεις από τρίτες χώρες προς τον χώρο ΕΕ+ (7):

α)   Γενικά

Βάσει του κώδικα συνόρων του Σένγκεν (8) και της εθνικής νομοθεσίας που θεσπίστηκε για τη διασφάλιση συντονισμένης δράσης με στόχο την καταπολέμηση της νόσου COVID-19, είναι δυνατή η άρνηση εισόδου σε μη διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών όταν εμφανίζουν σχετικά συμπτώματα ή έχουν εκτεθεί ιδιαίτερα στον κίνδυνο λοίμωξης και θεωρούνται ότι αποτελούν απειλή για τη δημόσια υγεία:

—

Σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 21 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, ως «απειλή κατά της δημόσιας υγείας» νοείται οιαδήποτε νόσος δυνάμενη να προσλάβει χαρακτήρα επιδημίας όπως ορίζεται στον διεθνή υγειονομικό κανονισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και άλλες λοιμώδεις νόσοι ή μεταδοτικές παρασιτικές ασθένειες εφόσον διέπονται από διατάξεις περί προστασίας οι οποίες ισχύουν για τους υπηκόους των κρατών μελών.

—	Το άρθρο 6 παράγραφος 1 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν καθορίζει τις προϋποθέσεις εισόδου για τους υπηκόους τρίτων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της προϋπόθεσης ότι δεν πρέπει να θεωρούνται απειλή, μεταξύ άλλων, για τη δημόσια υγεία [άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο ε)].

—	Σύμφωνα με το άρθρο 14 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, απαγορεύεται η είσοδος στους υπηκόους τρίτων χωρών που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις εισόδου όπως καθορίζονται με το άρθρο 6 παράγραφος 1, και δεν υπάγονται στις κατηγορίες προσώπων του άρθρου 6 παράγραφος 5 (9).

Κάθε απόφαση για άρνηση εισόδου πρέπει να είναι αναλογική, να μην εισάγει διακρίσεις και να εφαρμόζεται με τρόπο που να διασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας των προσώπων που αφορά. Ένα μέτρο θεωρείται αναλογικό υπό τον όρο ότι έχει ληφθεί κατόπιν διαβούλευσης των υγειονομικών αρχών οι οποίες το έχουν θεωρήσει κατάλληλο και αναγκαίο για λόγους δημόσιας υγείας (10).

Πρακτικές οδηγίες: Στο παράρτημα V, μέρος B του κώδικα συνόρων του Σένγκεν, στο έντυπο άρνησης εισόδου, ο λόγος «Θ» αφορά θέματα δημόσιας υγείας. Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να αναφέρει τα στοιχεία του εθνικού δικαίου που διέπει την άρνηση εισόδου σε σχέση με το άρθρο 6 παράγραφος 1 και το άρθρο 2 παράγραφος 21 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν. Στην περίπτωση που απαγορεύεται η είσοδος σε υπηκόους τρίτων χωρών που ταξιδεύουν με έγκυρη θεώρηση Σένγκεν (άρθρο 6 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν), για λόγους που βασίζονται αποκλειστικά στους ταξιδιωτικούς περιορισμούς λόγω απειλής για τη δημόσια υγεία (εθνικά μέτρα που αναγνωρίζουν μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας), θα πρέπει να πραγματοποιούνται οι ακόλουθες ενέργειες: — Η ερμηνεία των «σχετικών συμπτωμάτων» είναι πολύ σημαντική καθώς, σε ό,τι αφορά την COVID-19, είναι δυνατόν να εκδηλώνονται ορισμένα ήπια αναπνευστικά συμπτώματα κατά την έναρξη της ασθένειας. Όσον αφορά τα πρόσωπα που «...έχουν εκτεθεί ιδιαίτερα στον κίνδυνο μόλυνσης...», θα πρέπει να ακολουθείται η ταξινόμηση των «επαφών υψηλού κινδύνου» που καθορίζεται στην τεχνική έκθεση του ECDC· — Θα πρέπει να συμπληρώνεται το ενιαίο έντυπο άρνησης εισόδου στα σύνορα (παράρτημα V μέρος B - κώδικας συνόρων του Σένγκεν) και να δηλώνεται ως λόγος άρνησης το σημείο «Θ» (θεωρείται άτομο επικίνδυνο για ...τη δημόσια υγεία). Θα πρέπει να αναφέρονται σαφώς τα στοιχεία του εθνικού μέτρου που έχει ληφθεί για τη διασφάλιση της συντονισμένης δράσης και τον καθορισμό του πεδίου των προσωρινών περιορισμών για τις μη ουσιώδεις μετακινήσεις· — Ο συνοριοφύλακας διευκρινίζει τον λόγο άρνησης στο έντυπο, στο τμήμα «Παρατηρήσεις»· — Ο συνοριοφύλακας που εκτελεί τους συνοριακούς ελέγχους επιθέτει στο διαβατήριο σφραγίδα εισόδου, που διαγράφεται από σταυρό με μαύρη ανεξίτηλη μελάνη και γράφει απέναντι, στα δεξιά, επίσης με ανεξίτηλη μελάνη το γράμμα «Θ». Δεν επιθέτει σφραγίδα «ΑΝΑΚΑΛΕΙΤΑΙ» ή «ΚΑΤΑΡΓΕΙΤΑΙ» σε έγκυρη θεώρηση μόνο λόγω άρνησης εισόδου που βασίζεται στον λόγο «Θ»· — Προκειμένου να τηρούνται καλύτερα αρχεία σχετικά με τις αρνήσεις εισόδου που συνδέονται με περιορισμούς των μη ουσιωδών μετακινήσεων λόγω απειλής για τη δημόσια υγεία, οι εν λόγω περιπτώσεις θα πρέπει να καταχωρίζονται στα εθνικά συστήματα «συνοριακού ελέγχου», όποτε υπάρχει η δυνατότητα να προστίθενται επιπλέον πληροφορίες στον φάκελο του επιβάτη που υποβλήθηκε σε έλεγχο· — Ο ταξιδιώτης θα πρέπει να λαμβάνει ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με τη νόσο COVID-19: Ενημερωτικό γράφημα ή φυλλάδιο που διατίθεται από το ECDC· — Για έναν υγιή ταξιδιώτη δεν απαιτείται πρόσθετη υγειονομική κοινοποίηση στις αρχές της γειτονικής τρίτης χώρας στην οποία ο ταξιδιώτης επιστρέφει από σημείο διέλευσης των εξωτερικών χερσαίων συνόρων της ΕΕ (οδική ή σιδηροδρομική κυκλοφορία) ή από σημείο διέλευσης των εξωτερικών θαλάσσιων συνόρων της ΕΕ (για παράδειγμα, λιμένες που προορίζονται για τακτικά δρομολόγια οχηματαγωγών ή άλλοι λιμένες με κρουαζιερόπλοια ή μεμονωμένοι ναυτικοί ή αλιευτικά σκάφη).

β)   Περιπτώσεις ταξιδιωτών στους οποίους επιτρέπεται η διέλευση των εξωτερικών συνόρων κατά την είσοδο

(1)   Πολίτες της ΕΕ / υπήκοοι των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν και μέλη των οικογενειών τους ανεξαρτήτως ιθαγένειας, υπήκοοι τρίτων χωρών που διαθέτουν άδεια διαμονής και τα εξαρτώμενα απ’ αυτούς πρόσωπα

Σύμφωνα με την ανακοίνωση, από τους προσωρινούς περιορισμούς μετακινήσεων πρέπει να απαλλάσσονται οι υπήκοοι όλων των κρατών μελών της ΕΕ και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν που επιστρέφουν στις εστίες τους. Η απαλλαγή αυτή πρέπει να ισχύει για:

—	όλους τους πολίτες της ΕΕ (11) και τους πολίτες των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν, καθώς και για τα μέλη των οικογενειών τους, ανεξαρτήτως ιθαγένειας·

—	τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί μακρόν διαμένοντες δυνάμει της οδηγίας για τους επί μακρόν διαμένοντες (12) και τα πρόσωπα που αντλούν το δικαίωμα διαμονής από άλλες ενωσιακές οδηγίες ή το εθνικό δίκαιο ή που κατέχουν εθνικές θεωρήσεις μακράς διάρκειας.

Οι υπήκοοι του Αγίου Μαρίνου, της Ανδόρας, του Μονακό και του Βατικανού/Αγίας Έδρας θα πρέπει να εξομοιώνονται με τους υπηκόους των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή του περιορισμού των μη ουσιωδών μετακινήσεων που προβλέπονται στην ανακοίνωση, υπό την έννοια ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να επιτρέπουν την είσοδο των υπηκόων των εν λόγω κρατών καθώς και των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν σ’ αυτά, προκειμένου να καταστήσουν δυνατό τον επαναπατρισμό τους.

Όλα τα πρόσωπα (τόσο οι υπήκοοι της ΕΕ και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν όσο και οι υπήκοοι τρίτων χωρών) που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα για να εισέλθουν στον χώρο Σένγκεν υπόκεινται σε συστηματικό έλεγχο στα σημεία διέλευσης των συνόρων. Οι συνοριακοί έλεγχοι μπορεί να περιλαμβάνουν ελέγχους υγείας όπως καθορίζεται στο τμήμα III των κατευθυντήριων οδηγιών (13).

Τα κράτη μέλη πρέπει πάντα να δέχονται τους πολίτες τους και τους πολίτες της ΕΕ, καθώς και τους υπηκόους τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στο έδαφός τους. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα, όπως να απαιτούν από τους αλλοδαπούς που εισέρχονται στο έδαφός τους να υποβληθούν σε αυτοαπομόνωση ή παρόμοια μέτρα κατά την επιστροφή τους από περιοχή που πλήττεται από τη νόσο COVID-19, υπό την προϋπόθεση ότι επιβάλλουν τις ίδιες απαιτήσεις στους δικούς τους υπηκόους.

(2)   Άλλοι υπήκοοι τρίτων χωρών στους οποίους μπορεί να επιτραπεί η είσοδος στην ΕΕ παρά το κλείσιμο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ

Ο προσωρινός περιορισμός των μη ουσιωδών μετακινήσεων δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε πρόσωπα με ουσιώδη καθήκοντα ή ανάγκες, όπως:

—	επαγγελματίες του τομέα της υγείας, ερευνητές στον τομέα της υγείας και επαγγελματίες του τομέα της φροντίδας ηλικιωμένων·

—	μεθοριακοί εργαζόμενοι·

—	εποχικά εργαζόμενοι στη γεωργία·

—	προσωπικό του τομέα των μεταφορών·

—	διπλωμάτες, προσωπικό διεθνών οργανισμών, στρατιωτικό προσωπικό, εργαζόμενοι στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας και προσωπικό πολιτικής προστασίας κατά την άσκηση των καθηκόντων τους·

—	διερχόμενοι επιβάτες (14)·

—	επιβάτες που ταξιδεύουν για επιτακτικούς οικογενειακούς λόγους·

—	πρόσωπα που χρήζουν διεθνούς προστασίας ή για άλλους ανθρωπιστικούς λόγους τηρουμένης της αρχής της μη επαναπροώθησης.

Θα πρέπει να διενεργούνται συντονισμένοι και ενισχυμένοι έλεγχοι της υγείας των προσώπων στα οποία επιτρέπεται η είσοδος στον χώρο ΕΕ+.

Πρακτικές οδηγίες: Κατά τη διενέργεια συνοριακών ελέγχων στους ταξιδιώτες που έχουν λάβει άδεια διέλευσης των εξωτερικών συνόρων κατά την είσοδο, οι εθνικές αρχές εφαρμόζουν αυστηρά τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν. Συγκεκριμένα, επαληθεύουν ότι τα διαβατήρια, τα δελτία ταυτότητας, οι άδειες διαμονής ή οποιοδήποτε άλλο δικαιολογητικό έγγραφο είναι αυθεντικά. Οι εθνικές αρχές διενεργούν συστηματικούς ελέγχους μέσω αντιπαραβολής με το σύστημα πληροφοριών Σένγκεν (SIS), καθώς το μέτρο αυτό προστατεύει τον χώρο Σένγκεν από πιθανή τρομοκρατική απειλή ή από το διασυνοριακό έγκλημα. Τα διαβατήρια των υπηκόων τρίτων χωρών σφραγίζονται. Ο έλεγχος υγείας των ταξιδιωτών για COVID-19 περιλαμβάνει τη χρήση θερμικών σαρωτών και/ή τον έλεγχο συμπτωμάτων. Πρέπει να εφαρμόζονται οι εθνικές αποφάσεις όσον αφορά τη διαδικασία εισόδου. Για παράδειγμα, αρκετές χώρες αποφάσισαν να θέσουν όλα τα πρόσωπα που εισέρχονται στο έδαφός τους (συμπεριλαμβανομένων των πολιτών τους) σε καραντίνα 14 ημερών. Τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν μπορούν να περιορίζουν τον αριθμό των σημείων διέλευσης των συνόρων που παραμένουν ανοικτά στις κατηγορίες ταξιδιωτών στις οποίες επιτρέπεται ακόμα να εισέρχονται στον χώρο Σένγκεν. Το μέτρο αυτό μπορεί να συμβάλει στη διασφάλιση της πλήρους τήρησης των μέτρων δημόσιας υγείας που έχουν ληφθεί σε σχέση με την COVID-19 και στη διενέργεια ενισχυμένων και εστιασμένων ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα. Αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει τα κράτη μέλη να συγκεντρώσουν το εργατικό δυναμικό σε συγκεκριμένα σημεία διέλευσης των συνόρων τα οποία θα είναι εξοπλισμένα κατάλληλα για την πλήρη συμμόρφωση με τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν και τα ειδικά υγειονομικά μέτρα. Τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν καλούνται να κοινοποιήσουν τον κατάλογο των εν λόγω σημείων διέλευσης των συνόρων στην Επιτροπή έως την 1η Απριλίου 2020.

(3)   Θέματα ασφάλειας

Σε περίπτωση ανάγκης, η Ευρωπόλ είναι έτοιμη να ζητήσει την τοποθέτηση επιπλέον προσκεκλημένων υπαλλήλων από τα κράτη μέλη για τη διενέργεια δευτερογενών ελέγχων ασφαλείας με αντιπαραβολή προς σχετικές βάσεις δεδομένων (π.χ. σύστημα πληροφοριών της Ευρωπόλ, σύστημα πληροφοριών Σένγκεν, Interpol).

Η διασυνοριακή αστυνομική συνεργασία θα μπορούσε επίσης να ενισχυθεί σε διμερή/περιφερειακή βάση κατόπιν αιτήματος συγκεκριμένου κράτους μέλους, στην περίπτωση που αυτό είναι αναγκαίο για την καταπολέμηση ή την πρόληψη αξιόποινων πράξεων. Το άρθρο 18 της απόφασης Prüm παρέχει τη νομική βάση για διασυνοριακή συνεργασία σε περίπτωση μαζικών συγκεντρώσεων και ανάλογων σημαντικών γεγονότων, καταστροφών και σοβαρών ατυχημάτων, με την αποτροπή αξιόποινων πράξεων και την τήρηση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Επιτρέπει την αποστολή οργάνων, εμπειρογνωμόνων και συμβούλων και την παροχή εξοπλισμού, κατ’ αίτηση του κράτους μέλους στο έδαφος του οποίου έχει προκύψει η κατάσταση. Η Ευρωπόλ θα μπορούσε να διευκολύνει την εν λόγω υποστήριξη. Η Ευρωπόλ μπορεί επίσης να παρέχει ενισχυμένη στήριξη στα κράτη μέλη σε θέματα τρομοκρατίας, οργανωμένου εγκλήματος και άλλων σοβαρών μορφών εγκλήματος που συνιστούν κίνδυνο για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια.

Πρακτικές οδηγίες: Υπενθυμίζεται στα κράτη μέλη ότι είναι αναγκαίο να εξασφαλίζουν, στα εξωτερικά σύνορα, την πρόσβαση και τη χρήση συστημάτων πληροφοριών ή κοινών πλαισίων ανταλλαγής πληροφοριών: του συστήματος πληροφοριών Σένγκεν (SIS II)· του συστήματος πληροφοριών για τις θεωρήσεις· του Eurodac. Επιπλέον, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται και άλλα μη ενωσιακά συστήματα όπως η βάση δεδομένων της Interpol για τα απολεσθέντα και κλαπέντα ταξιδιωτικά έγγραφα. Όσον αφορά τους δευτερογενείς ελέγχους ασφαλείας, για τα πρόσωπα που εμφανίζουν χαρακτηριστικά υψηλού κινδύνου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξακολουθήσουν να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν πληροφορίες προκειμένου να διασφαλίζουν τη βέλτιστη χρήση των δεδομένων της Ευρωπόλ, του SIS και της Interpol. Θα πρέπει να προωθείται η πιο συστηματική χρήση των δεικτών κινδύνου που παρέχονται από την Ευρωπόλ και τον Frontex για τον εντοπισμό των προφίλ υψηλού κινδύνου. Θα πρέπει να εφαρμόζεται μια πιο συνεκτική προσέγγιση ανταλλαγής πληροφοριών σε τρία επίπεδα, ιδιαίτερα όσον αφορά τους αλλοδαπούς τρομοκράτες μαχητές, καθώς τα δεδομένα του SIS II δεν καλύπτουν το πλήρες φάσμα των γνωστών υπόπτων με καταγωγή εκτός της ΕΕ. Κατά συνέπεια, απαιτείται συστηματική χρήση των βάσεων δεδομένων της Ευρωπόλ ώστε οι συνοριακοί έλεγχοι να διευρυνθούν και στα πρόσωπα που δεν είναι καταχωρισμένα στο SIS II. Για την ενίσχυση των ελέγχων ασφάλειας τα κράτη μέλη μπορούν να ζητούν την υποστήριξη της Ευρωπόλ όσον αφορά την ανταλλαγή δεδομένων, την απόκτηση δεδομένων και τις ικανότητες ανάλυσης δεδομένων, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος πληροφοριών της Ευρωπόλ, τις ικανότητες διαχείρισης δεδομένων καθώς και άλλες ικανότητες και εγκληματολογικά εργαλεία.

γ)   Έλεγχοι κατά την έξοδο προσώπων που επιθυμούν να αποχωρήσουν από την ΕΕ

Οι συνοριακές αρχές θα πρέπει, κατά τη διενέργεια ελέγχων κατά την έξοδο, να εφαρμόζουν τις κατευθυντήριες οδηγίες, ως εξής:

—	Παρέχουν ενημέρωση στους επιβάτες σχετικά με τους προσωρινούς περιορισμούς μη ουσιωδών μετακινήσεων προς την ΕΕ λόγω της COVID-19. Περιπτώσεις που εγείρουν ανησυχία σε σχέση με την COVID-19 θα πρέπει να κοινοποιούνται χωρίς καθυστέρηση στις αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες.

—

Διενεργούν ελέγχους της υγείας κατά την έξοδο, με σκοπό την εκτίμηση της παρουσίας συμπτωμάτων και/ή της έκθεσης στη νόσο COVID-19 των ταξιδιωτών που αναχωρούν από πληγείσες χώρες. Δεν θα επιτρέπεται να ταξιδεύουν οι ταξιδιώτες για τους οποίους διαπιστώνεται ότι έχουν εκτεθεί ή προσβληθεί από τη νόσο COVID-19.

Οι πολίτες της ΕΕ+ ή οι υπήκοοι τρίτων χωρών που επιθυμούν να αποχωρήσουν από την ΕΕ θα πρέπει να ενημερώνονται ως εξής:

—

Εκδίδεται επίσημη προειδοποίηση προς τα πρόσωπα σχετικά με πιθανά μέτρα που ισχύουν στα γειτονικά κράτη μέλη της ΕΕ, τις γειτονικές συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν ή σε γειτονικές τρίτες χώρες όσον αφορά θέματα ταξιδιού και υγείας, στον βαθμό που τα μέτρα αυτά έχουν κοινοποιηθεί μέσω των κατάλληλων διαύλων επικοινωνίας.

—	Εκδίδεται επίσημη προειδοποίηση προς τους πολίτες της ΕΕ και τους υπηκόους τρίτων χωρών που διαμένουν σε κράτος μέλος, με την οποία ενημερώνονται ότι ενδέχεται να υποβληθούν σε εθνικά μέτρα για λόγους υγείας, στην περίπτωση επανεισόδου από τρίτη χώρα.

—	Εκδίδεται επίσημη προειδοποίηση για τους υπηκόους τρίτων χωρών, με την οποία ενημερώνονται σχετικά με τα ειδικά μέτρα που έχουν ληφθεί, τα οποία επιβάλλονται κατά την είσοδο και στα οποία, ως εκ τούτου, θα υποβληθούν κατά την επανείσοδό τους.

—

Αυτή η επίσημη προειδοποίηση θα πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ και στην γλώσσα ή στις γλώσσες της χώρας ή των χωρών που συνορεύουν με το συγκεκριμένο κράτος μέλος, καθώς και σε μία γλώσσα που κατανοούν οι υπήκοοι τρίτων χωρών ή μπορεί ευλόγως να θεωρηθεί ότι κατανοούν.

Πρακτικές οδηγίες: Παρότι τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν μπορούν να περιορίσουν τον αριθμό των συνοριακών σημείων διέλευσης που παραμένουν ανοικτά στους ταξιδιώτες κατά την είσοδο, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να επιτρέπουν στους ταξιδιώτες να εξέρχονται από οποιοδήποτε σημείο διέλευσης των χερσαίων ή θαλάσσιων συνόρων, στην περίπτωση που οι ταξιδιώτες εμφανίζονται αυθόρμητα και υπό την προϋπόθεση ότι η γειτονική τρίτη χώρα προορισμού δέχεται ταξιδιώτες στο συνοριακό σημείο διέλευσης στο οποίο αφικνούνται. Τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν καλούνται να καταλήξουν σε συμφωνία με τις γειτονικές τρίτες χώρες σχετικά με τα σημεία διέλευσης των χερσαίων ή θαλάσσιων συνόρων που παραμένουν ανοικτά για τους ελέγχους εισόδου και/ή εξόδου. Το μέτρο αυτό αποσκοπεί να μειώσει, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τον αριθμό των ταξιδιωτών στους οποίους απαγορεύεται η είσοδος σε γειτονική τρίτη χώρα ύστερα από την ολοκλήρωση των ελέγχων εξόδου από τις συνοριακές αρχές της ΕΕ / του χώρου Σένγκεν. Τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν καλούνται να κοινοποιήσουν τις εν λόγω συμφωνίες στην Επιτροπή έως την 1η Απριλίου 2020.

δ)   Προτεραιότητα στους ελέγχους κατά την είσοδο δεδομένης της συγκεκριμένης υγειονομικής κατάστασης

Ενόψει ενδεχόμενου περιορισμού, εκ μέρους των κρατών μελών, του αριθμού των συνοριακών σημείων διέλευσης που είναι ανοικτά για τους ταξιδιώτες στα εξωτερικά σύνορα, τα κράτη μέλη μπορούν να κάνουν χρήση του άρθρου 9 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν (προσωρινή απλούστευση των συνοριακών ελέγχων), το οποίο δίνει προτεραιότητα στους ελέγχους κατά την είσοδο έναντι των ελέγχων κατά την έξοδο στα εξωτερικά σύνορα. Σύμφωνα με τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν, οι συνοριακοί έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα μπορούν να απλουστευθούν προσωρινά λόγω εξαιρετικών και απρόβλεπτων συνθηκών, που οδηγούν σε τόσο έντονη κυκλοφορία ώστε ο χρόνος αναμονής στο συνοριακό σημείο διέλευσης να είναι υπερβολικός, ενώ έχουν εξαντληθεί όλοι οι πόροι όσον αφορά το προσωπικό, τον εξοπλισμό και την οργάνωση.

Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα σημεία:

—	Θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στους ελέγχους των κινήσεων κατά την είσοδο έναντι των συνοριακών ελέγχων κατά την έξοδο·

—	Ακόμα και σε περίπτωση απλούστευσης των ελέγχων, ο συνοριοφύλακας θα πρέπει να σφραγίζει τα ταξιδιωτικά έγγραφα των υπηκόων τρίτων χωρών τόσο κατά την είσοδο όσο και κατά την έξοδο, σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 3 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν·

—	Η απλούστευση των ελέγχων θα πρέπει να είναι προσωρινή, να είναι προσαρμοσμένη στις συνθήκες που την δικαιολογούν και να αρθεί σταδιακά.

Οι παραπάνω διατάξεις εφαρμόζονται με την επιφύλαξη των υγειονομικών μέτρων που λαμβάνονται σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο των κρατών μελών.

Θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη τα μέτρα που προτείνονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής (15) όσον αφορά την εφαρμογή των πράσινων λωρίδων σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης των συνόρων για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και βασικών υπηρεσιών.

Πρακτικές οδηγίες: Τα κράτη μέλη που χρειάζεται, σύμφωνα με τον κώδικα συνόρων Σένγκεν, να προβούν σε προσωρινή απλούστευση των ελέγχων κατά την έξοδο παροτρύνονται να συνεχίσουν την πλήρη επιβολή των συνοριακών ελέγχων κατά την είσοδο, σε συνδυασμό με τα κατάλληλα υγειονομικά μέτρα. Το μέτρο αυτό θα διευκολυνθεί από τον περιορισμό του αριθμού των σημείων διέλευσης των συνόρων που θα παραμένουν ανοικτά στους ταξιδιώτες στα εξωτερικά σύνορα. Η ενημέρωση σχετικά με τις συνέπειες της εξόδου από την επικράτεια της ΕΕ στο πλαίσιο της τρέχουσας κατάστασης, όπως αναφέρεται στο σημείο γ) ανωτέρω, θα μπορούσε να λαμβάνει τη μορφή γενικής ενημέρωσης που θα παρέχεται σε διάφορες τοποθεσίες και τουλάχιστον στις γλώσσες του οικείου κράτους μέλους και της γειτονικής χώρας όπως και στην αγγλική γλώσσα.

ε)   Υγειονομικά μέτρα και μέτρα ασφάλειας για την προστασία των συνοριοφυλάκων και άλλων δημόσιων υπαλλήλων που τοποθετούνται στα εξωτερικά σύνορα

Τα κράτη μέλη καλούνται να εφοδιάσουν όλους τους δημόσιους υπαλλήλους που συμμετέχουν σε συνοριακούς, τελωνειακούς, υγειονομικούς ή κάθε είδους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα με εξοπλισμό ατομικής προστασίας, όπως μάσκες, γάντια και απολυμαντικά τζελ.

Πρακτικές οδηγίες: Η υγιεινή των χεριών επιτυγχάνεται με το συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό ή με το καθάρισμα των χεριών με αλκοολούχα διαλύματα, τζελ ή μαντηλάκια. Τα χέρια θα πρέπει να πλένονται τακτικά με σαπούνι και νερό για 20 έως 40 δευτερόλεπτα. Τα απολυμαντικά χεριών με βάση αλκοόλη παρέχουν περιορισμένο προστιθέμενο όφελος σε σχέση με το σαπούνι και το νερό στο περιβάλλον της ευρύτερης κοινότητας, και, αν χρησιμοποιούνται, πρέπει να έχουν περιεκτικότητα σε αλκοόλη 60 – 85 %. Αφίσα για το αποτελεσματικό πλύσιμο των χεριών από το ECDC. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν τη χρησιμότητα της μάσκας προσώπου, ως μέτρου μετριασμού της νόσου στην ευρύτερη κοινότητα, για τα άτομα που δεν ασθενούν. Ωστόσο, τα άτομα που απασχολούνται στην εξυπηρέτηση πελατών και έχουν μεγάλο αριθμό διαπροσωπικών επαφών, όπως οι συνοριακοί υπάλληλοι, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να έρθουν σε επαφή με άτομα που έχουν μολυνθεί. Αν χρησιμοποιούνται μάσκες, θα πρέπει να ακολουθούνται οι βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά την τοποθέτηση, την αφαίρεση και την απόρριψή τους. Τα μέτρα υγιεινής των χεριών που περιγράφονται λεπτομερώς ανωτέρω θα πρέπει να ακολουθούνται πάντα ύστερα από την αφαίρεση της μάσκας. ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ECDC - κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση μη φαρμακευτικών μέτρων για την καθυστέρηση και τον μετριασμό των επιπτώσεων του 2019-nCoV. Το ECDC ανέπτυξε μια ενότητα μικρομάθησης για το θέμα αυτό, η οποία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εκπαίδευση του προσωπικού. Οδηγίες για την τοποθέτηση και την αφαίρεση εξοπλισμού ατομικής προστασίας σε περιβάλλοντα υγειονομικής περίθαλψης για τη φροντίδα ασθενών με υποψία ή επιβεβαιωμένη διάγνωση COVID-19.

2.   Διέλευση και διευκόλυνση της διέλευσης ύστερα από επαναναπατρισμό

Σύμφωνα με την κοινή δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της 26ης Μαρτίου 2020, είναι αναγκαίο να ενταθούν οι προσπάθειες ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα επαναπατρισμού των πολιτών της ΕΕ που είναι αποκλεισμένοι σε τρίτες χώρες και επιθυμούν να επαναπατριστούν.

Τα κράτη μέλη πρέπει να διευκολύνουν τη διέλευση των πολιτών της ΕΕ και των μελών των οικογενειών τους, ανεξαρτήτως ιθαγένειας, καθώς και των υπηκόων τρίτων χωρών που είναι κάτοχοι άδειας διαμονής καθώς και των εξαρτώμενων απ’ αυτούς προσώπων που επιστρέφουν στο κράτος μέλος ιθαγένειας ή διαμονής τους.

Αυτό ισχύει κυρίως για τους πολίτες της ΕΕ και τα μέλη των οικογενειών τους που βρίσκονται αποκλεισμένοι στο εξωτερικό, οι οποίοι επαναπατρίζονται στην ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν αφικνούνται με εμπορικές πτήσεις, ναυλωμένες πτήσεις ή εθνικά αεροσκάφη.

Οι υπήκοοι της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και της Τουρκίας θα πρέπει να εξομοιώνονται με τους υπηκόους των κρατών μελών και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν όσον αφορά την εφαρμογή του προσωρινού περιορισμού των μη ουσιωδών μετακινήσεων που προβλέπεται στην ανακοίνωση, κατά την επιστροφή τους στις χώρες καταγωγής τους στο πλαίσιο επιχειρήσεων επαναπατρισμού που εντάσσεται στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης, δεδομένου ότι τα εν λόγω κράτη συμμετέχουν στον μηχανισμό αυτό. Πρέπει να διασφαλίζεται η διέλευση όλων των προσώπων (16) και των οικογενειών τους που επαναπατρίζονται στο πλαίσιο του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης από κράτος μέλος στο οποίο εισήλθαν από τα εξωτερικά σύνορα προς το κράτος καταγωγής τους.

Πρακτικές οδηγίες: Δεδομένης της περιορισμένης διαθεσιμότητας εμπορικών πτήσεων, θα πρέπει να επιτρέπεται η διέλευση των πολιτών που αφικνούνται σε αερολιμένα κράτους μέλους με οποιαδήποτε διαθέσιμο μέσο μεταφοράς. Η διέλευση εντός της ΕΕ δεν θα πρέπει να εξαρτάται από το κατά πόσον το κράτος ιθαγένειας ή κατοικίας του πολίτη παρέχει μέσα μεταφοράς. Στόχος πρέπει να είναι να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότερη δυνατή αξιοποίηση των πτήσεων που είναι διαθέσιμες στους αποκλεισμένους στο εξωτερικό πολίτες της ΕΕ, με τη μεταφορά επιβατών που επιστρέφουν σε όλους τους πιθανούς προορισμούς της ΕΕ. Τα κράτη μέλη καλούνται να ενημερώσουν τις αεροπορικές εταιρείες σχετικά με τις εξαιρέσεις από τον προσωρινό περιορισμό των μετακινήσεων όσον αφορά τους πολίτες της ΕΕ που επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 26 της σύμβασης Σένγκεν, οι αεροπορικές εταιρείες που μεταφέρουν πολίτες της ΕΕ από τρίτες χώρες στον χώρο Σένγκεν δεν υπόκεινται στην ευθύνη του αερομεταφορέα στις περιπτώσεις που η διέλευση μέσω του του κράτους μέλους προορισμού της πτήσης δεν είναι εγγυημένη πριν από την επιβίβαση στο αεροσκάφος. Οι διατάξεις της ΕΕ σχετικά με την ευθύνη των αερομεταφορέων δεν εφαρμόζονται στους πολίτες της ΕΕ και σε ενδεχόμενες αρνήσεις εισόδου για λόγους δημόσιας υγείας. Αν ένα κράτος μέλος απαιτεί από τους πολίτες της ΕΕ να παρέχουν απόδειξη της διέλευσής τους με σκοπό τη μετάβασή τους στον τελικό προορισμό, για παράδειγμα κράτηση σιδηροδρομικού εισιτηρίου, οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να δημοσιεύονται στους ιστοτόπους των κρατών μελών για τη δέουσα ενημέρωση των πολιτών. Η απαίτηση αυτή θα πρέπει επίσης να κοινοποιείται στα άλλα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των πρεσβειών και των προξενείων τους σε τρίτες χώρες στο πλαίσιο της τοπικής προξενικής συνεργασίας. Για να διευκολυνθεί η διέλευση μέσω κράτους μέλους για τη μετάβαση στον τελικό προορισμό, οι πολίτες της ΕΕ θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν αποδεικτικά αυτού του τύπου στα σύνορα, για παράδειγμα με την παροχή της δυνατότητας να αγοράζουν σιδηροδρομικά ή αεροπορικά εισιτήρια απευθείας στα αεροδρόμια.

3.   Ελάχιστη υπηρεσία που παρέχεται στα προξενεία για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων θεώρησης

Τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν εφαρμόζουν επί του παρόντος περιορισμούς των μετακινήσεων στα εξωτερικά τους σύνορα. Στο πλαίσιο των μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης της COVID-19, οι περισσότερες χώρες Σένγκεν έχουν αναστείλει την επεξεργασία των αιτήσεων θεώρησης βραχείας διαμονής για τις μη ουσιώδεις μετακινήσεις. Ωστόσο, οι προξενικές αρχές των χωρών του Σένγκεν καλούνται να ακολουθήσουν, κατά τη διάρκεια της περιόδου έκτακτης ανάγκης λόγω της COVID-19, τις οδηγίες για «ελάχιστη υπηρεσία» όσον αφορά την επεξεργασία των αιτήσεων θεώρησης που υποβάλλουν συγκεκριμένες κατηγορίες αιτούντων θεώρηση. Θα πρέπει να εφαρμόζονται οι γενικοί κανόνες που διέπουν την εξέταση των αιτήσεων θεώρησης. Οι εν λόγω κατευθυντήριες οδηγίες εφαρμόζονται επίσης στην περίπτωση που υπάρχει επίσημη συμφωνία εκπροσώπησης.

Αν δεν υπάρχει επίσημη συμφωνία, θα πρέπει να εφαρμόζεται ad hoc εκπροσώπηση για την επεξεργασία αιτήσεων θεώρησης σε μεμονωμένες περιπτώσεις και σε έκτακτες περιστάσεις, π.χ. για το προσωπικό που συμμετέχει σε συνόδους κορυφής για στρατιωτικά θέματα / θέματα ασφάλειας, για επείγοντα ιατρικά ζητήματα κ.λπ. Στην περίπτωση αυτή, το κράτος μέλος επεξεργασίας θα πρέπει, πριν από την έκδοση θεώρησης, να ζητά τη γνώμη του κράτους μέλους προορισμού.

Θα πρέπει να υπενθυμίζεται συστηματικά στους κατόχους θεώρησης ότι υποχρεούνται να δικαιολογήσουν τον σκοπό του ταξιδιού τους και να προσκομίσουν δικαιολογητικά έγγραφα στο σημείο διέλευσης των συνόρων. Θα πρέπει επίσης να ενημερώνονται δεόντως σχετικά με την ανάγκη να υποβληθούν σε ελέγχους υγείας και με τις συνέπειες της άφιξής τους στην ΕΕ (π.χ. το ενδεχόμενο να υποβληθούν σε αυτοαπομόνωση).

Η ανακοίνωση παραθέτει ορισμένες κατηγορίες ταξιδιωτών οι οποίες εξαιρούνται από τους προσωρινούς περιορισμούς στις μετακινήσεις ή στις οποίες δεν εφαρμόζονται τέτοιοι περιορισμοί. Οι ταξιδιώτες που εμπίπτουν σε ορισμένες από τις κατηγορίες αυτές ενδέχεται να είναι υπήκοοι τρίτων χωρών που υπόκεινται σε υποχρέωση θεώρησης βραχείας διαμονής.

Ως εκ τούτου, παρά το προσωρινό μερικό κλείσιμο των τμημάτων που είναι αρμόδια για τις θεωρήσεις, τα προξενεία των κρατών μελών (και πιθανώς οι εξωτερικοί πάροχοι υπηρεσιών που συλλέγουν τις αιτήσεις) θα πρέπει να παραμείνουν ανοικτά και να παραλαμβάνουν και να επεξεργάζονται τις αιτήσεις θεώρησης από τις ακόλουθες κατηγορίες ταξιδιωτών:

—	μέλη της οικογένειας πολιτών της ΕΕ που καλύπτονται από την οδηγία 2004/38/ΕΚ·

—	επαγγελματίες του τομέα της υγείας, ερευνητές στον τομέα της υγείας και επαγγελματίες του τομέα της φροντίδας ηλικιωμένων·

—	μεθοριακοί εργαζόμενοι·

—	προσωπικό του τομέα των μεταφορών·

—	διπλωμάτες, προσωπικό διεθνών οργανισμών, στρατιωτικό προσωπικό και εργαζόμενοι στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας κατά την άσκηση των καθηκόντων τους·

—	επιβάτες που πρέπει να διέλθουν από διεθνείς ζώνες διέλευσης των αερολιμένων μεταξύ πτήσεων ανταπόκρισης εκτός Σένγκεν·

—	επιβάτες που ταξιδεύουν για επιτακτικούς οικογενειακούς λόγους.

Θα πρέπει να εφαρμόζονται οι γενικοί κανόνες για την εξέταση των αιτήσεων θεώρησης βραχείας διαμονής και θεώρησης διέλευσης από αερολιμένα (κώδικας θεωρήσεων).

Διάρκεια ισχύος της εκδοθείσας θεώρησης: συνιστάται οι θεωρήσεις πολλαπλών εισόδων και οι θεωρήσεις για πολλαπλές διελεύσεις από αερολιμένα να εκδίδονται εξ ορισμού με διάρκεια ισχύος τουλάχιστον έξι μηνών και επιτρεπόμενη διάρκεια διαμονής 90 ημερών (εκτός από τις θεωρήσεις διέλευσης από αερολιμένα).

Ενημέρωση του κοινού: τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώσουν αμέσως το κοινό στις οικείες περιοχές σχετικά με την πρακτική που θα ακολουθείται. Θα πρέπει να προτιμάται κοινή ενημέρωση από όλα τα κράτη μέλη.

Ενημέρωση της χώρας υποδοχής: οι οδηγίες αυτές κοινοποιούνται στους ανταποκριτές τοπικής συνεργασίας Σένγκεν στις αντιπροσωπείες της ΕΕ και συνιστάται η κοινοποίηση των πληροφοριών αυτών στις εθνικές αρχές των χωρών υποδοχής.

Πρακτικές οδηγίες: Στις παραπάνω περιπτώσεις, τα κράτη μέλη και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν καλούνται να ενημερώνουν τις εθνικές αρχές του σημείου διέλευσης στα σύνορα της ΕΕ / του Σένγκεν στο οποίο αναμένεται να αφιχθεί ο ταξιδιώτης με θεώρηση Σένγκεν που εκδόθηκε λόγω έκτακτης κατάστασης.

4.   Αντιμετώπιση της υπέρβασης της επιτρεπόμενης διάρκειας παραμονής εξαιτίας των ταξιδιωτικών περιορισμών, μεταξύ άλλων και για τους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι εξαιρούνται από την υποχρέωση θεώρησης

Η διαμονή των κατόχων θεώρησης που βρίσκονται στον χώρο Σένγκεν και που δεν μπορούν να αποχωρήσουν κατά τη λήξη της θεώρησης βραχείας διαμονής μπορεί να παραταθεί κατά το ανώτερο 90/180 ημέρες από τις ορισθείσες αρχές των κρατών μελών (17) Αν οι κάτοχοι θεώρησης υποχρεούνται να παραμείνουν πέραν της παραταθείσας περιόδου 90/180 ημερών, οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα πρέπει να εκδίδουν εθνική θεώρηση για παραμονή μακράς διάρκειας ή προσωρινή άδεια διαμονής.

Για υπηκόους τρίτων χωρών που απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης και οι οποίοι είναι υποχρεωμένοι να παραμείνουν πέραν της παραταθείσας περιόδου 90/180 ημερών, οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα πρέπει να εκδίδουν εθνική θεώρηση για παραμονή μακράς διάρκειας ή προσωρινή άδεια διαμονής.

Τα κράτη μέλη παροτρύνονται να μην επιβάλλουν διοικητικές κυρώσεις ή ποινές σε υπηκόους τρίτων χωρών που δεν είναι σε θέση να εγκαταλείψουν το έδαφός τους λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών. Η υπέρβαση της επιτρεπόμενης διάρκειας παραμονής λόγω των ταξιδιωτικών περιορισμών δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την επεξεργασία μελλοντικών αιτήσεων θεώρησης.

---

(1)  https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2020/03/10/statement-by-the-president-of-the-european-council-following-the-video-conference-on-covid-19/

(2)  COM(2020) 115 της 16.3.2020.

(3)  C(2020) 1753 της 16.3.2020.

(4)  Βλ. κατευθυντήριες οδηγίες, σημείο IV.15.

(5)  Όλα τα κράτη μέλη (εκτός από την Ιρλανδία) και οι συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν εφάρμοσαν τον ταξιδιωτικό περιορισμό.

(6)  https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2020/03/17/conclusions-by-the-president-of-the-european-council-following-the-video-conference-with-members-of-the-european-council-on-covid-19/

(7)  Ο «χώρος ΕΕ+» περιλαμβάνει όλα τα κράτη μέλη του χώρου Σένγκεν (συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, της Κροατίας, της Κύπρου και της Ρουμανίας), καθώς και τα τέσσερα συνδεδεμένα κράτη Σένγκεν. Θα περιλαμβάνει επίσης την Ιρλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, εάν αποφασίσουν να ευθυγραμμιστούν.

(8)  Κανονισμός (ΕΕ) 2016/399 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2016, περί κώδικα της Ένωσης σχετικά με το καθεστώς διέλευσης προσώπων από τα σύνορα (κώδικας συνόρων του Σένγκεν).

(9)  Με την επιφύλαξη της εφαρμογής των ειδικών διατάξεων που αφορούν το δικαίωμα ασύλου και τη διεθνή προστασία ή την έκδοση θεωρήσεων μακράς διαρκείας (σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 1 του κώδικα συνόρων του Σένγκεν).

(10)  COVID-19 Κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης των συνόρων για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και βασικών υπηρεσιών, C(2020) 1753 final, Βρυξέλλες, ΕΕ C 86I της 16.3.2020. σ.1.

(11)  Συμπεριλαμβάνονται οι πολίτες της Ιρλανδίας ως κράτους μέλους, μολονότι η Ιρλανδία δεν ανήκει στον χώρο Σένγκεν. Οι υπήκοοι του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθούν να έχουν την ίδια μεταχείριση με τους πολίτες της ΕΕ έως το τέλος της μεταβατικής περιόδου.

(12)  Οδηγία 2003/109/ΕΚ του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2003, σχετικά με το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί μακρόν διαμένοντες, ΕΕ L 16 της 23.1.2004, σ. 44.

(13)  COVID-19 Κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης των συνόρων για την προστασία της υγείας και τη διασφάλιση της διαθεσιμότητας εμπορευμάτων και βασικών υπηρεσιών, C(2020) 1753 final, Βρυξέλλες, (ΕΕ C 86I της 16.3.2020. σ.1).

(14)  Συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν επαναπατριστεί μέσω προξενικής συνδρομής.

(15)  C(2020) 1897 (ΕΕ C 96I της 24.3.2020, σ.1).

(16)  Υπήκοοι των κρατών μελών της ΕΕ, των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν, του Ηνωμένου Βασιλείου και των κρατών που συμμετέχουν στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης

(17)  http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/doc_centre/borders/docs/annex_27_authorities_competent_for_extension.pdf