1.

Η Association nationale des servcies d'eau (στο εξής «ANSEAU»), εδρεύουσα στις Βρυξέλλες, αποτελεί μια ένωση μη κερδοσκοπικού σκοπού, η οποία περιλαμβάνει 31 επιχειρήσεις διανομής νερού στο Βέλγιο. Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν συσταθεί υπό διάφορους νομικούς τύπους (διακοινοτικές, επιχειρήσεις που συμμετέχει το κράτος, ενώσεις δημοσίου δικαίου ή εταιρείες μεικτής οικονομίας). Συσταθείσες από τις δημόσιες αρχές, για να εξασφαλίζουν την κανονική προμήθεια και διανομή νερού, υπό συνθήκες που εγγυώνται πλήρως την προστασία της δημόσιας υγείας, είναι ιδίως επιφορτισμένες, δυνάμει δύο βασιλικών διαταγμάτων, της 24ης Απριλίου 1965 και της 6ης Μαίου 1966 αντιστοίχως, να επαγρυπνούν για την ποιότητα του πόσιμου νερού. Αποστολή της ANSEAU είναι να επαγρυπνεί για τα κοινά συμφέροντα των εν λόγω επιχειρήσεων.

Η Communauté de l'électricité (εφεξής «CEG»), εδρεύουσα στος Βρυξέλλες, αποτελεί μια ένωση μη κερδοσκοπικού σκοπού, η οποία περιλαμβάνει εταιρείες παραγωγής και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, κατασκευαστές και εισαγωγείς ηλεκτρικών συσκευών, επαγγελματικές ενώσεις και τεχνικούς οργανισμούς σχετικούς με τις εφαρμογές του ηλεκτρισμού. Σκοπός της είναι να ευνοεί άμεσα ή έμμεσα την ανάπτυξη του ηλεκτρισμού σε όλες τις μορφές του. Οι εταιρείες της CEG έχουν συσταθεί κατά ομάδες, μεταξύ των οποίων είναι οι ομάδες «Entretient du linge» [συντήρηση δικτύου] και [Lave-vaisselle] «πλυντήρια».

Η Fédération du commerce de l'appareillage électrique (FCAEFHEA, εφεξής «FCAE»), εδρεύουσα στις Βρυξέλλες, αποτελεί μια ένωση μη κερδοσκοπικού σκοπού, που περιλαμβάνει κατασκευαστές, εισαγωγείς και διανομείς ηλεκτρικών συσκευών οικιακής χρήσεως. Σκοπό έχει τη βελτίωση της ηθικής και υλικής καταστάσεως του χοντρικού εμπορίου, της εισαγωγής και/ή της εξαγωγής ηλεκτρικών συσκευών.

Η Union des fournisseurs des artisans de l'alimentation — τμήμα μεγάλων κουζινών (UFARALULEVO, στο εξής «UFARAL»), εδρεύουσα στις Βρυξέλλες, περιλαμβάνει τους κατασκευαστές και εισαγωγείς κουζινών και συσκευών, προοριζομένων για τον εξοπλισμό καντινών, εστιατορίων κλπ.

2.

Το 1965, η ANSEAU θέσπισε το «γενικό κανονισμό εγκαταστάσεων συνδρομητών» για το έδαφος του Βασιλείου του Βελγίου, που αποτελεί συνέχεια του προαναφερθέντος βασιλικού διατάγματος της 24ης Απριλίου 1965, καθιστώντας τους διανομείς ποινικώς υπεύθυνους για την ποιότητα του νερού. Ο εν λόγω κανονισμός προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι μόνο οι συσκευές που είναι εφοδιασμένες με ένα εξάρτημα με το οποίο εμποδίζεται κάθε εκτροπή μολυσμένου νερού προς τα δίκτυα υδρεύσεως πόσιμου νερού και που συμφωνούν με τους βελγικούς κανόνες που προβλέπρος τούτο μπορούν να συνδεθούν με το δίκτυο διανομής νερού. Ο κανονισμός συμπληρώθηκε με ειδικές διατάξεις περί πλυντηρίων ρούχων και πιάτων.

Ο έλεγχος περί του αν συμφωνούν οι συσκευές που πρέπει να συνδεθούν με το δίκτυο διανομής του νερού γινόταν, κατά το πρώτο στάδιο, στα σπίτια των καταναλωτών που ήθελαν να προβούν στη σύνδεση της συσκευής. Αυτός ο έλεγχος αποδείχτηκε όμως πολύ δαπανηρός, δύσκολος στην πραγματοποίηση του και οχληρός για τους καταναλωτές, λόγω του ότι τα εξαρτήματα ασφάλειας που ήταν ενσωματωμένα στις συσκευές, πράγμα που απαιτούσε την αποσυναρμολόγηση των εν λόγω συσκευών σύμφωνα με τα λεπτομερή σχέδια του υδραυλικού κυκλώματος.

Προς απάμβλυνση της δυσκολίας αυτής, η ANSEAU έθεσε σε ενέργεια, κατά το δεύτερο στάδιο, μια διαδικασία ελέγχου καταλληλότητας, που της επέτρεπε να διενεργεί η ίδια τον έλεγχο στις εγκαταστάσεις του βέλγου κατασκευαστή ή του εισαγωγέα και να τον περιορίζει σε ένα και μόνο έλεγχο κατά τύπο ή μοντέλο συσκευής. Το σύστημα αυτό στηριζόταν στην ύπαρξη ενός πίνακα που περιλάμβανε τα πλυντήρια ως προς τα οποία είχε αναγνωριστεί ότι πληρούσαν τους κανόνες. Αντίθετα, τα πλυντήρια που δεν εμφαίνονται στον πίνακα έπρεπε να υποστούν έλεγχο στους χώρους του καταναλωτή, καθώς περιγράφεται κατωτέρω. Η διαδικασία αυτή ελέγχου ήταν βέβαια ήδη πολύ ευέλικτη, και δεν παρουσίαζε ακόμη μειονεκτήματα. Πράγματι, οι τύποι ή τα μοντέλα πλυντηρίων ρούχων και πιάτων τροποποιούνται συχνά, χωρίς οι τροποποιήσεις να συνεπάγονται αναγκαία τροποποίηση του υδραυλικού κυκλώματος., Επομένως, οι νέοι τύποι ή τα νέα μοντέλα έπρεπε, κάθε φορά, να υποβάλλονται σε έλεγχο ότι πληρούν τους κανόνες, ενώ το εξάρτημα ασφάλειας δεν είχε αλλάξει.

Υπό τις περιστάσεις αυτές, η ANSEAU προτείνει, στο τρίτο στάδιο, να γίνεται χρήση ενός συστήματος ελέγχου με τη χρησιμοποίηση επιγραφών καταλληλότητας. Το σύστημα αυτό πρέπει να συνίσταται στην ανάθεση προς βέλγους κατασκευαστές και εισαγωγείς, οι οποίοι έχουν προς τούτο αναλάβει ορισμένες υποχρεώσεις, του καθήκοντος να επαληθεύουν την καταλληλότητα των τύπων πλυντηρίων που θέτουν στην αγορά. Η καταλληλότητα πρέπει να πιστοποιείται με την επίθεση, σε κάθε σύμφωνη προς τους κανόνες συσκευή, μιας επιγραφής καταλληλότητας που οι κατασκευαστές και εισαγωγείς μπορούν να προμηθευτούν, περιορίζοντας έτσι την παρέμβαση της ANSEAU σε απλές επαληθεύσεις, με δειγματοληψία, της καλής διενέργειας του ελέγχου καταλληλότητας από τις ίδιες τις επιχειρήσεις.

Στις 26 Ιουλίου 1978, έγινε συνεδρίαση όπου συμμετέσχαν, αφενός, οι εκπρόσωποι της CEG και της FCAE και, αφετέρου, οι εκπρόσωποι της ANSEAU, κατά τη διάρκεια της οποίας συγκεκριμενοποιήθηκαν οι δυσχέρειες του τότε ισχύοντος συστήματος. Η FCAE αναφέρει σχετικά ότι ορισμένες παράλληλες εισαγωγές τυγχάνουν επίσης της επαληθεύσεως που αποκτά ο επίσημος εισαγωγέας, χωρίς να χρειάζεται να συμβάλει στα σχετικά έξοδα.

Στις 19 Σεπτεμβρίου 1978, σε μια κοινή συνεδρίαση των ομίλων «Entretien du linge» και «Lave-vaisselle» της CEG, οι πρόεδροι των δύο αυτών ομίλων ανέπτυξαν σε ποιο σημείο βρίσκονται οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με την ANSEAU. Διευκρίνισαν ότι ένας από τους σκοπούς της CEG ήταν να επιτύχει για τα μέλη της «μια μεταχείριση που τα ευνοεί σε σχέση προς τα μη μέλη (συσκευές που πωλούνται από τα τελευταία δεν μπορούν να φέρουν την ένδειξη εγκρίσεως, αλλά μπορούν προφανώς να επιτύχουν την έγκριση της ANSEAU για τις συσκευές τους ...). Αυτό έχει ως συνέπεια ότι, αν μια εταιρεία υδάτων διαπιστώσει ότι μια συσκευή, συνδεδεμένη με το δίκτυο της, δεν φέρει την ένδειξη εγκρίσεως, μπορεί να φτάσει μέχρι το σημείο να κόψει το νερό στον οικείο συνδρομητή».

Στις 21 Σεπτεμβρίου 1978, η ομάδα εργασίας «νομικών» της ANSEAU διατύπωσε παρατηρήσεις σε ένα πρώτο σχέδιο συμβάσεως, που 9α συνήπτετο μεταξύ της ANSEAU και των ενδιαφερόμενων πωλητών πλυντηρίων ρούχων και πιάτων. Αυτή η ομάδα εργασίας διαπίστωσε ιδίως ότι η προβλεπόμενη σύμβαση θα καθιστούσε δυνατό τον έλεγχο του 90°/ο της παραγωγής και, όσον αφορά τον έλεγχο του υπόλοιπου 10 ο/ο, «θα μπορούσε να επιτραπεί στους πωλητές να έχουν τις αναγκαίες επαφές με τους μη συμβαλλομένους, ώστε να μπορέσουν οι τελευταίοι να διαθέτουν επίσης τα εν λόγω σήματα καταλληλότητας, υπό την προϋπόθεση ότι παρέχουν στους πωλητές που μετέχουν στη σύμβαση τις απαραίτητες εγγυήσεις και δεσμεύσεις».

Το κείμενο της συμβάσεως καταρτίστηκε κατά τις συνεδριάσεις της 10ης και 13ης Οκτωβρίου 1978 μεταξύ των εκπροσώπων της CEG, της FCAE, της UFARAL και της ANSEAU. Με την ευκαιρία αυτή, το κείμενο του άρθρου 4, σημείο 1, της συμβάσεως διατυπώθηκε κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να προσχωρήσουν στη σύμβαση και άλλα μέρη, κατά το μέτρο που είναι επίσης κατασκευαστές ή αποκλειστικοί εισαγωγείς, εξυπακουομένου ότι η CEG θα είναι η μόνη αρμόδια να αποφασίζει σχετικά, υπό την επιφύλαξη, μεταξύ άλλων, ότι τα άλλα αυτά μέρη θα αναγνώριζαν τη CEG ως εντολοδόχο.

Στις 23 Οκτωβρίου 1978 έγινε κοινή συνεδρίαση των ομίλων «Entretien du linge» και «Lave-vaisselle» της CEG, στην οποία εκπροσωπήθηκαν επίσης οι FCAE και UFARAL, όπως και όλες οι προσφεύγουσες, εκτός της IAZ της Zanker, της Despagne και της ANSEAU.

Κατά τη συνεδρίαση αυτή, η CEG διευκρίνισε ότι «η ANSEAU θα γνωστοποιήσει την εν λόγω ένδειξη καταλληλότητας (επιγραφής καταλληλότητας) στο ευρύ κοινό μέσω, ιδίως, συνεντεύξεως τύπου, σημειωμάτων με τους λογαριασμούς καταναλώσεως και με κάθε άλλο πρόσφορο μέσο προωθήσεως» και ότι «η ANSEAU θα καταργήσει τον κατάλογο των εγκεκριμένων συσκευών που έχει μέχρι τώρα δημοσιεύσει, αφού μόνη η ένδειξη πιστοποιεί τη συμφωνία των συσκευών με τον κανονισμό της».

Η CEG υπογράμμισε, εξάλλου, κατά τη συνεδρίαση αυτή, ότι η προβλεπόμενη σύμβαση «έχει το προσόν ότι συνιστά ένα όπλο (ίσως όχι απόλυτο, αλλά όχι αμελητέο) κατά των παράλληλων εισαγωγών: η CEG, η μόνη που έχει δικαίωμα να διανέμει τις επιγραφές καταλληλότητας, τις διανέμει μόνο στους επίσημους αποκλειστικούς εισαγωγείς». Το σχέδιο της συμβάσεως εγκρίθηκε κατά τη συνεδρίαση αυτή, με ομοφωνία μείον τους ψήφους δυο επιχειρήσεων (îndesit και Philips), οι οποίες διατύπωσαν επιφυλάξεις.

Το κείμενο της συμβάσεως υιοθετήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1978 κατά τη διάρκεια μιας συνεδριάσεως όπου μετέσχαν, αφενός, οι εκπρόσωποι της CEG, της FCAE και της UFARAL και, αφετέρου, οι εκπρόσωποι της ANSEAU. Με την ευκαιρία αυτή υπογραμμίστηκε, από το πρώτο μέρος, ότι το νέο σύστημα θα παρουσίαζε το ακόλουθο πλεονέκτημα: «όλος ο κόσμος έχει σχετικά πειστεί ότι, μετά τη δημοσιότητα που θα γίνει από τα δυο μέρη, προκειμένου να ενημερωθούν οι πελάτες να αγοράζουν, προς το συμφέρον τους, μόνο κατάλληλα πλυντήρια (δηλαδή φέροντα την επιγραφή της καταλληλότητας), θα μειωθεί αυτόματα ο αριθμός πωλήσεων των λοιπών πλυντηρίων, έστω και αν αυτά ανταποκρίνονται στον κανονισμό της ANSEAU».

—

Ισχύει από 1ης Ιανουαρίου 1979 και συνάπτεται για τρία χρόνια. Μετά την πάροδο κάθε τριετίας παρατείνεται σιωπηρά επί τρία χρόνια (άρθρο 3).

—

Όσον αφορά την εφαρμογή της, η CEG ενεργεί επ' ονόματι των εταιρειών που αποτελούν το πρώτο μέρος. «Τα υπόλοιπα μέρη μπορούν να προσχωρήσουν στη σύμβαση, κατά το μέτρο που είναι επίσης κατασκευαστές και αποκλειστικοί εισαγωγείς, εξυπακουομένου ότι η CEG θα είναι η μόνη αρμόδια για να αποφασίζει σχετικά και υπό τη ρητή επιφύλαξη ότι αυτά τα άλλα μέρη θα υπαχθούν επίσης σε όλες τις διατάξεις της παρούσης συμβάσεως και θα αναγνωρίσουν τη CEG ως εντολοδόχο» (άρθρο 4, σημείο 1).

—

Η διανομή των επιγραφών καταλληλότητας εξασφαλίζεται αποκλειστικά από την CEG, η οποία εξουσιοδοτείται προς τούτο από όλους τους συμβαλλομένους (άρθρο 5). Η CEG λαμβάνει τις επιγραφές από την ANSEAU στην τιμή των 3,50 βελγικών φράγκων κατά επιγραφή (παράρτημα II της συμβάσεως).

—

Οι συμβαλλόμενοι αναλαμβάνουν την υποχρέωση να διαβιβάσουν στην ANSEAU — μέσω της CEG — προτού διατεθούν στη βελγική αγορά καινούργια πλυντήρια ή τροποποιημένα, έναν πλήρες τεχνικό φάκελο, που περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που επιτρέπουν την αναγνώριση, καθώς και λεπτομερές τεχνικό σχεδιάγραμμα πλήρους υδραυλικού κυκλώματος των πλυντηρίων (άρθρο 6).

—

Η ANSEAU προβαίνει σε τακτικό έλεγχο της αγοράς, προκειμένου να διαπιστώνει, με δειγματοληψία, κατά πόσο τα πλυντήρια που έχουν εισαχθεί στο κύκλωμα του εμπορίου φέρουν το σήμα της καταλληλότητας και, σε περίπτωση που το φέρουν, κατά πόσο ανταποκρίνονται στις τεχνικές προδιαγραφές καταλληλότητας που περιλαμβάνονται στον «ειδικό κανονισμό». Η CEG μπορεί, για βάσιμους λόγους να ζητήσει από την ANSEAU να διενεργήσει επιτόπιο ειδικό έλεγχο (άρθρο 2, σημείο 1).

—

Αν, κατά τους ελέγχους, η ANSEAU διαπιστώσει ότι ένα πλυντήριο δεν φέρει το σήμα καταλληλότητας, γνωστοποιεί, με συστημένη επιστολή, στον οικείο έμπορο ότι το εν λόγω πλυντήριο δεν πληροί τους όρους που απαιτούνται για τη σύνδεση του πλυντηρίου ρούχων ή πιάτων με το δίκτυο διανομής (άρθρο 8, σημείο 2).

—

Η ANSEAU θα συστήσει στα μέλη της να λάβουν υπόψη τους το περιεχόμενο και το σκοπό της συμβάσεως και να πληροφορούν σχετικά τους καταναλωτές (άρθρο 10, σημείο 1).

—

Η σύμβαση συμπληρώθηκε από τον «ειάκό κανονισμό» (παράρτημα 1), που προσδιορίζει τις τεχνικές προδιαγραφές καταλληλότητας, στις οποίες πρέπει να ανταποκρίνονται τα εν λόγω πλυντήρια. Οι κύριες διατάξεις του κανονισμού αυτού είναι οι ακόλουθες:

—

Τα πλυντήρια ρούχων και πιάτων θεωρούνται ότι πληρούν τις τεχνικές προδιαγραφές καταλληλότητας αν συμφωνούν πλήρως με το «γενικό κανονισμό εγκαταστάσεων των συνδρομητών», που συμπληρώθηκε από τις «προδιαγραφές που αφορούν την κατασκευή και τον έλεγχο των πλυντηρίων ρούχων και πιάτων» (άρθρο 1).

—

Ο «ειδικός κανονισμός» προβλέπει, επιπλέον, ότι οι συμβαλλόμενοι υποχρεούνται να εξετάζουν οι ίδιοι αν τα πλυντήρια που πρόκειται να διοχετευθούν στη βελγική αγορά συμφωνούν με τις παραπάνω τεχνικές προδιαγραφές καταλληλότητας. Εντούτοις, μπορούν να επιτύχουν προς τούτο την τεχνική συνδρομή της ANSEAU (άρθρο 2, σημείο 1).

—

Αν διαπιστωθεί ότι το σήμα καταλληλότητας έχει επιτεθεί σε πλυντήρια που δεν πληρούν τις προαναφερθείσες τεχνικές προδιαγραφές καταλληλότητας, τα επιτεθέντα σήματα μπορούν να αποκολληθούν εντός 10ημερών, εκτός αν τα πλυντήρια αναγνωριστούν εντός της ίδιας προθεσμίας ως κατάλληλα. Ο υπεύθυνος συμβαλλόμενος οφείλει, εξάλλου, να καταβάλει μια κατ' αποκοπή αποζημίωση 50000 βελγικών φράγκων στην ANSEAU. Αν ο συμβαλλόμενος δεν συμμορφωθεί στα μέτρα κυρώσεως εντός της πορβλεπόμενης προθεσμίας ή είναι υπότροπος στα τρία χρόνια, χάνει οριστικά το δικαίωμα χρήσεως του σήματος καταλληλότητας (άρθρο 3).

—

Ο «ειδικός κανονισμός» περιέχει επίσης μεταβατικά μέτρα, ισχύοντα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 1979 το αργότερο (άρθρο 6).

—

να μας επιβεβαιώσετε την ιδιότητα σας ως αποκλειστικού εισαγωγέα για το Βέλγιο, διευκρινίζοντας τον/τους τύπο(ους) και το/τα είδος (η) των πλυντηρίων ρούχων και/ή των πλυντηρίων πιάτων περί των οποίων πρόκειται˙

—

να μας διαβιβάσετε τη βεβαίωση του/των προμηθευτή (ων) με την οποία σας έχει αναγνωριστεί επίσημα η προαναφερόμενη ιδιότητα.»

—

Πρόστιμο 9500 ECU επιβάλλεται, μεταξύ άλλων, στις επιχειρήσεις ASOGEM (υπόθεση 101/82) και Despagne (υπόθεση 104/82).

—

Πρόστιμο 38500 ECU επιβάλλεται, μεταξύ άλλων, στις επιχειρήσεις IAZ (υπόθεση 96/82, Disem-Andries (υπόθεση 97/82), Artsei (υπόθεση 99/82 Zanker (100/82) και van Assche (υπόθεση 102/82).

—

Πρόστιμο 76500 ECU επιβάλλεται, μεταξύ άλλων, στις επιχειρήσεις Bauknecht (υπόθεση 98/82), ACEC (υπόθεση 105/82, και Miele (υπόθεση 110/82), καθώς και στην ANSEAU (υπόθεση 108/82).

—

να αναγνωρίσει την ακυρότητα της αποφάσεως της Επιτροπής περί διαδικασίας εφαρμογής του άρθρου 85 της συνθήκης (IV/29.995 — NAVEWAANSEAU)

—

επικουρικώς, να αναγνωρίσει την ακυρότητα της εν λόγω αποφάσεως κατά το μέτρο που, με αυτή, επιβλήθηκε στις προσφεύγουσες πρόστιμο'

—

έτι επικουρικότερον, να μειώσει το ποσό του προστίμου που επιβλήθηκε κατ' αυτόν τον τρόπο στις προσφεύγουσες με την απόφαση αυτή.

—

να κηρύξει την προσφυγή παραδεκτή και βάσιμη

—

κυρίως:

να ακυρώσει την απόφαση IV/29.995 της 17ης Δεκεμβρίου 1981 για παράβαση ουσιωδών τύπων και διατάξεων της συνθήκης ΕΟΚ,

—

επικουρικώς:

να εξαφανίσει ή εν πάση περιπτώσει να μειώσει το πρόστιμο που επιβλήθηκε στην προσφεύγουσα.

—

να κηρύξει την παρούσα προσφυγή παραδεκτή και βάσιμη-

—

να ακυρώσει την απόφαση της Επιτροπής της 17ης Δεκεμβρίου 1981, τουλάχιστον κατά το μέτρο που επιβλήθηκε πρόστιμο στην προσφεύγουσα και, επικουρικώς, να μειώσει το ποσό του προστίμου.

—

να απορρίψει τις προσφυγές ως αβάσιμες

—

να καταδικάσει τις προσφεύγουσες στα δικαστικά έξοδα.

α)

Οι προσφεύγουσες IAZ (96/82), Disem-Andries (97/82), Bauknecht (98/82), Artsei (99/82), Zanker (100/82), ASOGEM (101/82), van Assche (102/82), Despagne (104/82) και ACEC (105/82) υποστηρίζουν ότι με την απόφαση δόθηκε στη σύμβαση ως αντικείμενο η δημιουργία δυσμενούς μεταχειρίσεως των μη αποκλειστικών εισαγωγέων Ιναντι των κατασκευαστών και των αποκλειστικών εισαγωγέων που είναι εγκα-Γεστημένοι στο Βέλγιο, όσον αφορά την αναγνώριση της συμφωνίας των πλυντηρίων ρούχων και πιάτων προς τους κανόνες της ANSEAU. Εντούτοις, η κοινοποίηση των αιτιάσεων θα έπρεπε να περιοριστεί στο να δώσει στη σύμβαση ως αντικείμενο παρακώλυση ή εμπόδιση των παράλληλων εισαγωγών. Επομένως, η Επιτροπή στήριξε την απόφαση της σε αιτίαση με την οποία δεν πραγματεύτηκε η κοινοποίηση των αιτιάσεων, οι δε προσφεύγουσες δεν είχαν τη δυνατότητα να καταστήσουν ως προς αυτό το σημείο γνωστή την άποψη τους.

Μ' αυτόν τον τρόπο η Επιτροπή παρέβη τόσο το άρθρο 2, παράγραφος 1, του κανονισμού 99/63, κατά το οποίο «η Επιτροπή ανακοινώνει γραπτώς στις επιχειρήσεις και στις ενώσεις επιχειρήσεων τις αιτιάσεις που τους προσάπτονται», όσο και το άρθρο 4 του ίδιου κανονισμού, κατά το οποίο «στις αποφάσεις της η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη εκείνες μόνο τις αιτιάσεις, για τις οποίες επιχειρήσεις και ενώσεις επιχειρήσεων είχαν τη δυνατότητα να καταστήσουν γνωστή την άποψη τους».

Η ANSEAU (108/82) υποστηρίζει επίσης ότι με την απόφαση παραβιάζεται το άρθρο 4 του κανονισμού 99/63, καθόσον αυτή τροποποίησε το νομικό χαρακτηρισμό της αιτιάσεως. Αφενός, η απόφαση αφορούσε μόνο το περιοριστικό αντικείμενο της συμβάσεως, ενώ η κοινοποίηση των αιτιάσεων περιείχε το ότι η σύμβαση είχε περιοριστικό αντικείμενο και αποτέλεσμα. Αφετέρου, ως προς το αντικείμενο αυτό δεν προσδιορίζεται ότι οδηγεί σε στεγανοποίηση της βελγικής αγοράς — με την οποία θα εμποδίζονταν οι παράλληλες εισαγωγές ή θα καθίσταντο δυσχερέστερες — αλλά ότι καθιερώνει δυσμενή διάκριση εις βάρος των παράλληλων εισαγωγών.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, το άρθρο 4 του κανονισμού 99/63 απαιτεί να περιέχονται στις αιτιάσεις που εκτίθενται στην απόφαση, «καίτοι συνοπτικώς, πλην όμως σαφώς, τα ουσιώδη περιστατικά στα οποία βασίζεται η Επιτροπή» (απόφαση της 15. 7. 1970, ACF Chemiefarma, 41/69, Recueil σ. 661' απόφαση της 14.7. 1972, Imperial Chemical Industries, 48/69, Recueil σ. 619' απόφαση της 21. 2. 1973, Europemballage και Continental Can, 6/72, Recueil σ. 215 απόφαση της 13. 2. 1979, Hoffmann-La Roche, 85/76, Recueil σ. 461). Η απαίτηση αυτή δεν ικανοποιείται όταν, όπως εν προκειμένω, ο νομικός χαρακτηρισμός τροποποιείται. Σχετικά, το Δικαστήριο, με την προπαρατε-θείσα απόφαση του της 13ης Φεβρουαρίου 1979 (Hoffmann-La Roche ), διαπίστωσε ότι «ο σεβασμός των δικαιωμάτων του αμυνομένου απαιτεί όπως η ενδιαφερόμενη επιχείρηση είναι σε θέση, κατά τη διάρκεια της διοικητικής διαδικασίας, να καταστήσει λυσιτελώς γνωστή την άποψη της επί του πραγματικού και του σχετικού των επικαλούμενων περιστατικών και περιστάσεων και επί των εγγράφων που έλαβε υπόψη η Επιτροπή».

6)

Η Επιτροπή αντιτείνει ότι όλες οι προσφεύγουσες είχαν τη δυνατότητα, κατά τη διάρκεια της προκαταρκτικής διαδικασίας, να καταστήσουν γνωστή την άποψη τους ως προς τη διαφοροποιημένη μεταχείριση μεταξύ των αποκλειστικών εισαγωγέων, αφενός, και των παράλληλων εισαγωγέων, αφετέρου. Φρονεί ότι ο νομικός χαρακτηρισμός της συμπεριφοράς των προσφευγουσών δεν τροποποιήθηκε σε σχέση με την κοινοποίηση των αιτιάσεων. Αυτό προκύπτει ιδίως από το σημείο 56 της παραθέσεως των αιτιάσεων της αποφάσεως, κατά το οποίο οι διατάξεις της συμβάσεως «επιτρέπουν επομένως στους αποκλειστικούς εισαγωγείς να ελέγχουν τις παράλληλες εισαγωγές και να λαμβάνουν ενδεχομένως κάθε άλλο περιοριστικό μέτρο για να τις εμποδίζουν».

α)

Η ANSEAU παρατηρεί ότι η Επιτροπή είχε ενημερωθεί, με την από 15 Ιουνίου 1981 επιστολή, για το περιεχόμενο της σχεδιαζόμενης ειδικής συμβάσεως, όπως επίσης είχε ενημερωθεί, από την ακρόαση της 11ης Μαρτίου 1982, για τις προταθείσες τροποποιήσεις της επίδικης συμβάσεως. Με την από 19 Μαΐου 1981 επιστολή της δημιούργησε την πεποίθηση ότι, με τη θέση σε ισχύ των προταθεισών τροποποιήσεων, η διαδικασία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ευνοϊκή έκβαση. Εν πάση περιπτώσει, οι κανόνες του «fair play» επέβαλαν στην Επιτροπή να δηλώσει ότι δεν είχε ικανοποιηθεί από την απάντηση που δόθηκε με την εν λόγω επιστολή.

Η παραβίαση αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν κοινοποίησε στην ANSEAU το αιτιολογικό της αποφάσεως στην οριστική του μορφή παρά στις 20 Ιανουαρίου 1982. Εντούτοις, η Επιτροπή δημοσίευσε, από τις 17 Δεκεμβρίου 1981, ένα ανακοινωθέν διά του τύπου γνωστοποιώντας την απόφαση. Ο τρόπος αυτός ενέργειας είχε ως συνέπεια ότι η ANSEAU και τα μέλη της εφέροντο από τα μέσα ενημερώσεως ως έχοντα διαπράξει σοβαρή παράβαση των κοινοτικών κανόνων περί ανταγωνισμού, χωρίς να διαθέτουν τα μέσα να αμυνθούν κατά της μομφής αυτής, γεγονός που προκάλεσε έτσι σημαντική ζημία τόσο στην ANSEAU όσο και στα μέλη της.

6)

Η Επιτροπή, μολονότι δεν αμφισβητεί τα γεγονότα που εκθέτει η ANSEAU, αμφισβητεί ότι δημιούργησε, καθ' οιονδήποτε τρόπο, δικαιολογημένη εμπιστοσύνη για το γεγονός ότι οι προταθείσες τροποποιήσεις μπορούσαν να γίνουν χωρίς συναίνεση. Δεν είναι δυνατό να γίνει δεκτό ότι κάθε σχέδιο που υποβάλλεται στην Επιτροπή και συνεπάγεται τροποποιήσεις σε μια σύμβαση που αντιβαίνει στο άρθρο 85 της συνθήκης πρέπει να γίνεται αποδεκτό από την Επιτροπή, χωρίς να μπορεί να ληφθεί καμιά απαγορευτική απόφαση κατά της παλαιάς συμβάσεως και ότι ot αμυνόμενοι μπορούν να παρατείνουν τη διαδικασία με παρελκυστική συμπεριφορά. Εν προκειμένω, με την από 19 Μαΐου 1981 επιστολή της ANSEAU, δεν ικανοποιήθηκαν οι διατυπωθείσες απαιτήσεις, καθόσον από την απάντηση αυτή προκύπτει ιδίως ότι η ANSEAU ήθελε να διατηρήσει την εγγύηση των 50000 βελγικών φράγκων εις βάρος των παράλληλων εισαγωγέων.

1)

Συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων.

2)

Αντικείμενο που περιορίζει τον ανταγωνισμό.

3)

Αισθητά περιοριστικά αποτελέσματα επί του ανταγωνισμού.

4)

Αισθητός επηρεασμός του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών.

α)

Η ANSEAU (108/82) υποστηρίζει ότι η σύμβαση συνήφθη μεταξύ, αφενός, επιχειρήσεων και, αφετέρου, μιας ενώσεως επιχειρήσεων, η οποία δεν ασκεί, η ίδια, καμιά οικονομική δραστηριότητα. Τέτοια σύμβαση εμπίπτει στο άρθρο 85, παράγραφος 1 μόνο αν οι επιχειρήσεις — μέλη της ενώσεως συνδέονται νομικά με τη σύμβαση. Εν προκειμένω, το καταστατικό της ANSEAU της απονέμει τη μοναδική εξουσία να προβαίνει σε συστάσεις προς τα μέλη της.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το άρθρο 10, σημείο 1, της συμβάσεως προέβλεψε ότι «η ANSEAU συνιστά στα μέλη της να λαμβάνουν υπόψη το περιεχόμενο και το σκοπό της παρούσας σύμβασης και να ενημερώνουν σχετικά τους καταναλωτές».

Η ANSEAU υποστηρίζει, από νομικής πλευράς, ότι τόσο η υπόθεση Frubo που αναφέρεται στην απόφαση (σημεία 37, 38) όσο και οι υποθέσεις FEDETAB (απόφαση της 29. 10. 1980, van Landewyck κλπ, 209 έως 215 και 218/78, Recueil σ. 3125) διαφέρουν από την παρούσα καθόσον στις υποθέσεις αυτές οι οικείες ενώσεις ασκούσαν πράγματι εξουσία ελέγχου επί των μελών τους μέσω της επιβολής κυρώσεων.

6)

Η Επιτροπή αντιτείνει ότι η σύμβαση δεσμεύει πράγματι τα μέλη της ANSEAU, καθόσον η παρουσία της επιγραφής καταλληλότητας αποτελεί στην πράξη το μοναδικό μέσο, για τις επιχειρήσεις διανομής ύδατος, ασκήσεως ελέγχου επί της ποιότητας του ύδατος. Το προαναφερθέν άρθρο 10 της συμβάσεως περιέχει ακριβώς μια υποχρέωση για την ANSEAU, της οποίας η εκτέλεση θα μπορούσε, ανάλογα με την περίπτωση, να επιτευχθεί δικαστικώς από τα συμβαλλόμενα μέρη.

Προσθέτει ότι το άρθρο 8 της συμβάσεως επιβάλλει στην ANSEAU την υποχρέωση να επαληθεύει κατά πόσο τα πλυντήρια που εισάγονται στο εμπορικό κύκλωμα φέρουν το σήμα καταλληλότητας και, ανάλογα με την περίπτωση, καθιστά γνωστό στους εμπόρους ότι το συγκεκριμένο πλυντήριο δεν συγκεντρώνει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνδεθεί με το δίκτυο διανομής.

α)

Η ANSEAU (108/82) και η Miele (110/82) υποστηρίζουν ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε επαρκώς κατά νόμο ότι η σύμβαση είχε ως αντικείμενο τον περιορισμό του ανταγωνισμού, ιδίως δε ότι τα μέρη είχαν αυτή την πρόθεση.

Η Λ ΛΉΪΛί/υποστηρίζει σχετικά ότι το να έχει μια συμφωνία αντικείμενο που περιορίζει τον ανταγωνισμό, κατά την έννοια του άρθρου 85, παράγραφος 1, της συνθήκης, προϋποθέτει την πρόθεση όλων των μερών της συμφωνίας να πραγματοποιήσουν το σκοπό αυτό. Τέτοια πρόθεση δεν προκύπτει ούτε από τις διατάξεις της συμβάσεως ούτε από τις περιστάσεις της εκτελέσεως της ούτε από το οικονομικό της πλαίσιο.

Πράγματι, ο πραγματικός σκοπός της συμβάσεως είναι να μειωθεί το οικονομικό και διοικητικό κόστος του ελέγχου, αναθέτοντας στους κατασκευαστές και τους αποκλειστικούς εισαγωγείς το καθήκον να εξακριβώνουν αν οι τύποι των πλυντηρίων που διοχετεύονται στην αγορά συμφωνούν με τους κανόνες καταλληλότητας. Η ANSEAU και οι επιχειρήσεις διανομής ύδατος δεν είχαν κανένα ειδικό συμφέρον, καθόσον ο ανταγωνισμός στη βελγική αγορά πλυντηρίου ρούχων και πιάτων γίνεται μάλλον μέσω το)ν αποκλειστικών, παρά των παράλληλων εισαγωγέίον.

Εξάλλου, η μομφή που συνίσταται στις δυσμενείς διακρίσεις προϋποθέτει τη διαφορετική μεταχείριση όμοιων ή ισοδύναμων καταστάσεων χωρίς να δικαιολογείται αντικειμενικά. Αυτό δεν συμβαίνει εν προκειμένω, καθόσον ο αποκλειστικός εισαγωγέας, αντίθετα προς τον παράλληλο εισαγωγέα, δεσμεύεται με πολυετείς συμβάσεις και γνωρίζει καλύτερα το προϊόν που εισάγει. Λόγω των δεσμών αποκλειστικότητας μεταξύ αυτού και του κατασκευαστή, υποκινείται ακόμα πιο πολύ, αφενός, στο να εξασφαλίζει τους απαραίτητους ελέγχους και, αφετέρου, μπορεί να υποχρεώσει τον αλλοδαπό κατασκευαστή να συμμορφώνει τις συσκευές με τους βελγικούς κανόνες.

Τα ανερχόμενα σε 10000 βελγικά φράγκα έξοδα ελέγχου περί των οποίων ομιλεί η Επιτροπή αντιπροσώπευαν, πριν από τη σύναψη της συμβάσεως, το κόστος εγκρίσεως, όχι ανάλογα με τις συσκευές, αλλά με τον τύπο της συσκευής. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονταν 2500 βελγικά φράγκα για μετακίνηση, τα οποία καταλογίζονταν μόνο μια φορά, όταν ο εισαγωγέας επετύγχανε την έγκριση περισσότερων τύπων πλυντηρίων. Το Δικαστήριο δέχτηκε, με την απόφαση της 13ης Νοεμβρίου 1975 (General Motors, 26/75, Recueil σ. 1367), ότι το κόστος ελέγχου μπορεί να εκτιμηθεί ανάλογα με την παρεχόμενη υπηρεσία.

Η Miele συμμερίζεται την άποψη ότι οι μεμονωμένες δηλώσεις των μερών δεν αρκούν προς απόδειξη του ότι η σύμβαση απέβλεπε στο να εμποδίσει τις παράλληλες εισαγωγές. Πράγματι, δεν είχε παρά σχετικό μόνο χαρακτήρα, δηλαδή να καθιερώσει ένα μόνο σύστημα ελέγχου μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Με την απόφάση της 30ής Ιουνίου 1963 (LTM/MBU, 56/65, Recueil σ. 337), το Δικαστήριο δέχτηκε ότι οι αλλοιώσεις στην άσκηση του ανταγωνισμού που προβλέπονται από το άρθρο 85, παράγραφος 1, πρέπει να προκύπτουν, εν όλω ή εν μέρει, από την ίδια τη συμφωνία. Σχετικά, η Miele αναφέρει ιδίως ότι η σύμβαση δεν παρέχει στην CEG τη δυνατότητα ελέγχου των πωλήσεων που πραγματοποιούν οι παράλληλοι εισαγωγείς, αλλά αφήνει, αντίθετα, κάθε ελευθερία στην ANSEAU να παρέχει στους παράλληλους εισαγωγείς τη δυνατότητα διενέργειας ελέγχου των πλυντηρίων ή αποδείξεως της συμφωνίας τους με όρους ισοδύναμους προς εκείνους που εφαρμόζονται στις επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο καθεστώς της συμβάσεως. Εν πάση περιπτώσει, η μομφή των δυσμενών διακρίσεων μεταξύ των κατασκευαστών και των αποκλειστικών εισαγωγέων, αφενός, και των παράλληλων εισαγωγέων, αφετέρου, στερείται ερείσματος, καθόσον οι δυο αυτές ομάδες παρουσιάζουν χαρακτηριστικά που τις διακρίνουν αντικειμενικά τις μεν από τις δε.

6)

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η σύμβαση έχει ως αντικείμενο τον περιορισμό του ανταγωνισμού, καθόσον αποβλέπει στο να αναλαμβάνονται τα σημαντικά έξοδα ελέγχου από τους κατόχους των πλυντηρίων τα οποία εισάγονται με παράλληλες εισαγωγές. Πράγματι, τα έξοδα του ατομικού ελέγχου (10000 βελγικά φράγκα κατά συσκευή) αποτελούν μια αναλογία που κυμαίνεται μεταξύ του ενός και των δύο τρίτων της τιμής πωλήσεως.

—

η επιγραφή καταλληλότητας ANSEAU-NAVEWA αντικατέστησε το προηγούμενο σύστημα ελέγχου καταλληλότητας, που στηριζόταν στους καταλόγους εγκεκριμένων συσκευών

—

μόνο οι κατασκευαστές ή οι αποκλειστικοί εισαγωγείς μπορούσαν να λάβουν τις επιγραφές καταλληλότητας'

—

η διανομή των επιγραφών εξασφαλίζεται αποκλειστικά από την CEG, στην οποία συγκαταλέγονται ιδίως οι κατασκευαστές και οι εισαγωγείς ηλεκτρικών συσκευών.

α)

Η ANSEAU (108/80) και η Miele (110/82) προβάλλουν ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε επαρκώς κατά νόμο ότι η σύμβαση είχε ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού ή, τουλάχιστον, ότι είχε περιοριστικά επί του ανταγωνισμού αποτελέσματα τα οποία παρουσιάζουν ζωηρό χαρακτήρα.

Σχετικά, η ANSEAU αναφέρει ιδίως ότι η απόφαση δεν είναι επαρκώς αιτιολογημένη, καθόσον δεν αναφέρει ότι η σύμβαση είχε, κατά την Επιτροπή, επίσης περιοριστικό' επι του ανταγωνισμού αποτέλεσμα.

Η Miele είναι της γνώμης ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε ότι η σύμβαση είχε πράγματι ως αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού κατά τρόπο αισθητό. Τα παραδείγματα που αναφέρει η Επιτροπή, εκτός του ότι δεν αποδεικνύουν ότι είχαν παραγκωνιστεί οι παράλληλοι εισαγωγείς εμφαίνουν αντίθετα ότι οι έλεγχοι της' ANSEAU περιορίζονται στα πολεοδομικά συγκροτήματα των Βρυξελλών, της Αμβέρσας και της Γάνδης. Ήταν επομένως θεμιτό για τους παράλληλους εισαγωγείς να πωλούν ή να διαθέτουν τα πλυντήρια τους αλλού. Εξάλλου, σύμφωνα με τη Miele, οι ενδεχόμενες δυσχέρειες που συναντούν οι εισαγωγείς οφείλονται κυρίως στο γεγονός ότι οι προδιαγραφές ασφάλειας δεν έχουν εναρμονιστεί στα διάφορα κράτη μέλη

6)

Η Επιτροπή αντιτείνει σ' αυτό ότι οι επιστολές της CEG και της ANSEAU, που αναφέρονται στην απόφαση, φέρουν χρονολογίες τοποθετούμενες σε μια εποχή που ακολουθεί αμέσως μετά τη θέση σε ισχύ της συμβάσεως και συνάδουν πλήρως με την ίδια τη σύμβαση. Η Miele γνώριζε την πρόθεση της CEG να χρησιμοποιήσει τη σύμβαση ως όπλο κατά των παράλληλων εισαγωγών. Αν πράγματι οι διισταμένες κανονιστικές ρυθμίσεις των διαφόρων κρατών μελών δεν ευνοούν τις παράλληλες εισαγωγές, κάθε πρόσθετο εμπόδιο του εμπορίου θα ήταν ακόμη πιο σοβαρό.

α)

Η ANSEAU (108/82) προβάλλει ότι η Επιτροπή δεν απέδειξε επαρκώς κατά νόμο ότι η επίδραση των φερόμενων περιορισμών επί του ανταγωνισμού στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών ήταν αρκετά αισθητή, κατά την έννοια της νομολογίας του Δικαστηρίου (απόφαση της 29. 7. 1969 Volk, 5/69, Recueil σ. 295 απόφαση της 6. 5. 1971, Cadillon, 1/71, Recueil σ. 351 απόφαση της 25ης Νοεμβρίου 1971 Béguehn, 22/71, Recueil σ. 949).

Η Επιτροπή θεμελίωσε τον αισθητό χαρακτήρα του επηρεασμού επί του ενδοκοινοτικού εμπορίου, αφενός, στη φύση του ίδιου του περιορισμού και, αφετέρου, στο γεγονός ότι ο περιορισμός αφορά το σύνολο των πλυντηρίων ρούχων που πωλούνται στο Βέλγιο, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων εισάγεται από άλλα κράτη μέλη. Η άποψη αυτή αγνοεί, αφενός την προαναφερθείσα απόφαση Volk, κατά' την οποία δεν υφίσταντο απαγορευμένοι οι περιορισμοί per se αφετέρου, το αισθητό αποτέλεσμα του περιορισμού έπρεπε να αποδειχτεί προσδιορίζοντας την αγορά που καλύπτει ο περιορισμός, δηλαδή τις παράλληλες εισαγωγές και όχι την αγορά που καλύπτουν τα μέρη της συμβάσεως.

Επομένως, αισθητός περιορισμός υπάρχει μόνο στην περίπτωση όπου ο καταναλωτής εμποδίζεται να επωφεληθεί από ένα αρκετά μεγάλο μέρος της προσφοράς που θα μπορούσε να του γίνει από τους διανομείς. Αυτό προϋποθέτει τον προηγούμενο προσδιορισμό τόσο της συνολικής προσφοράς προς τον καταναλωτή όσο και των παράλληλων εισαγωγών. Η Επιτροπή δεν ικανοποίησε την απαίτηση αυτή, διότι, αφενός, παρέλειψε να προσδιορίσει το ποσοστό των εισαγωγών από τρίτες χώρες (οι οποίες δεν ενδιαφέρουν εν προκειμένω) και, αφετέρου, στρογγυλοποίησε τον αριθμό των πλυντηρίων ρούχων και πιάτων, τα οποία συνιστούν δύο διαφορετικές αγορές.

6)

Η Επιτροπή ισχυρίζεται, από πλευράς περιστατικών, ότι έχει αποδείξει το ποσοστό εισαγωγών UEBL, προελεύσεως άλλων κρατών μελών και τρίτων χωρών, τόσο για τα πλυντήρια ρούχων όσο και για τα πλυντήρια πιάτων. Από τους ανακοινωθέντες αριθμούς προκύπτει ότι το ποσοστό που εισήχθη από άλλα κράτη μέλη, σε σχέση προς το συνολικό αριθμό των συσκευών που διατέθηκαν προς πώληση στην αγορά, ανήρχετο σε 86 ο/ο για τα πλυντήρια ρούχων και σε 88 ο/ο για τα πλυντήρια πιάτων. Κατά τα λοιπά, από τα πρακτικά της συνεδριάσεως της ομάδας εργασίας «νομικών» της ANSEAU, της 21ης Σεπτεμβρίου 1978, προκύπτει ότι οι κατασκευαστές και οι αποκλειστικοί εισαγωγείς των πλυντηρίων ρούχων και πιάτων κατέχουν περίπου το 90 ο/ο της αγοράς.

α)

Όλες οι προσφεύγουσες προβάλλουν σχετικά ότι η σύμβαση συγκεντρώνει τις δύο προϋποθέσεις απαλλαγής από την κοινοποίηση, οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17, δηλαδή, αφενός, την αποκλειστική συμμετοχή επιχειρήσεων που έχουν την ιθαγένεια ίου αυτού κράτους μέλους και, αφετέρου, το γεγονός ότι η σύμβαση δεν αφορά ούτε τις εισαγωγές ούτε τις εξαγωγές μεταξύ των κρατών μελών.

Όσον αφορά την πρώτη από τις προϋποθέσεις αυτές, οι προσφεύγουσες δέχονται ότι το υποκατάστημα μιας εταιρείας γερμανικού δικαίου, δηλαδή το βελγικό κατάστημα της BBC Hausgeräte GmbH, αποτελεί επίσης μέρος της συμβάσεως. Υποστηρίζουν πάντως ότι το κατάστημα αυτό, μολονότι στερείται ιδίας νομικής προσωπικότητας, πρέπει να θεωρηθεί ως επιχείρηση, δεδομένου ότι απολαμβάνει, έναντι της γερμανικής εταιρείας, μεγάλη αυτονομία. Κατά τα λοιπά, η ίδια η Επιτροπή τη θεώρησε ως επιχείρηση, απευθύνοντας στην «BBC Hausgeräte GmbH» (υποκατάστημα Βελγίου) τόσο την κοινοποίηση των αιτιάσεων όσο και την απόφαση.

Οι προσφεύγουσες ισχυρίζονται σχετικά ότι το άρθρο 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17 δεν αφορά την επιλεγείσα νομική μορφή, αλλά το ζήτημα κατά πόσο το υποκατάστημα αποτελεί ή όχι ιδία οικονομική ολότητα. Το Δικαστήριο υιοθέτησε την άποψη αυτή με την απόφαση της 31ης Οκτωβρίου 1974 (Centrafarm, 15/74, Recueil σ. 1147), αφού δέχτηκε ότι οι επιχειρήσεις που αναφέρει το άρθρο 85 της συνθήκης δεν πρέπει να αντιστοιχούν οπωσδήποτε σε νομικά πρόσωπα σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο.

Όσον αφορά την προϋπόθεση ότι η συμφωνία δεν πρέπει να αφορά ούτε τις εισαγωγές ούτε τις εξαγωγές μεταξύ των κρατών μελών, όλες οι προσφεύγουσες προβάλλουν, κατ' ουσία, ότι η σύμβαση αποτελεί καθαρώς εθνική συμφωνία και ως εκ τούτου απαλλάσσεται της υποχρεώσεως κοινοποιήσεως, χωρίς να χρειάζεται να εξεταστεί η ενδεχόμενη εφαρμογή των όρων του άρθρου 85, παράγραφος 3.

Ειδικότερα, οι προσφεύγουσες IAZ (96/82, Disem-Anäries (97/82, Bauknecht (98/82), Artsei (99/82), Zanker, (100/82), ASOGEM (101/82), van Asscbe (102/82), Despagne (104/82) και ACEC (105/82) φρονούν ότι κακώς η απόφαση καθιστά μια πολύ πιθανή δυνατότητα παροχής του ευεργετήματος του άρθρου 85, παράγραφος 3, προϋπόθεση της απαλλαγής κοινοποιήσεως δυνάμει του άρθρου 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17. Τέτοια ερμηνεία θα εισήγε ένα σοβαρό στοιχείο ανασφάλειας του δικαίου, καθόσον θα εναπέκειτο έτσι στα ίδια τα μέρη της συμφωνίας να εκτιμούν τη δυνατότητα αυτή και το βαθμό πιθανότητας της.

Οι προσφεύγουσες προσθέτουν ότι, έστω και αν υποτεθεί ότι η σύμβαση επηρεάζει το μεταξύ κρατών μελών εμπόριο, λόγω του ότι επιφυλάσσει την απόκτηση των επιγραφών μόνο στους κατασκευαστές και στους αποκλειστικούς εισαγωγείς, δεν έπεται απ' αυτό ότι «αφορά τις εισαγωγές ή εξαγωγές μεταξύ των κρατών μελών», κατά την έννοια του άρθρου 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17. Εν πάση περιπτώσει, η απόφαση παραβιάζει το άρθρο 190 της συνθήκης, καθόσον δεν διευκρινίζει επαρκώς τους λόγους για τους οποίους η σύμβαση αφορά τις εισαγωγές ή εξαγωγές μεταξύ κρατών μελών.

Η Míele (110/82) είναι επίσης της γνώμης ότι η φράση «δεν αφορά ούτε τις εισαγωγές ούτε τις εξαγωγές μεταξύ κρατών μελών» έχει μια πιο στενή έννοια από τη φράση «επηρεάζουν το μεταξύ κρατών μελών εμπόριο». Το Δικαστήριο έκανε δεκτή την άποψη αυτή με την απόφαση της 18ης Μαρτίου 1970 (Bilger, 43/69, Recueil σ. 127).

Η Miele απορρίπτει το επιχείρημα της Επιτροπής, κατά το οποίο το άρθρο 85, παράγραφος 3, δεν έχει εφαρμογή λόγω του ότι η σύμβαση αποσκοπεί στην απομόνωση της βελγικής αγοράς. Η εν λόγω διάταξη 9α είχε εφαρμογή εν προκειμένω βάσει των ακόλουθων σκέψεων:

Η ANSEAU(\Q%/%2) παραπέμπει στην απόφαση της 3ης Φεβρουαρίου 1976 (Fonderies Roubaix-Wattrelos, 63/75, Recueil σ. 111). Βάσει της αποφάσεως αυτής, απαλλάσσονται επίσης της κοινοποιήσεως οι συμφωνίες που αφορούν τη διάθεση στο εμπόριο εμπορευμάτων η οποία γίνεται αποκλειστικά στο έδαφος ενός και μόνο κράτους μέλους, την ιθαγένεια του οποίου έχουν οι επιχειρήσεις, έστω και αν πρόκειται περί εμπορευμάτων τα οποία, σ' ένα προηγούμενο στάδιο, είχαν εισαχθεί από άλλο κράτος μέλος.

Η ANSEAU προσθέτει ότι το άρθρο 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17 σκοπό έχει να παράσχει σαφή και ακριβή κριτήρια στις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, με τη βοήθεια των οποίων αυτές μπορούν εύκολα να προσδιορίσουν αν πρέπει ή όχι να κοινοποιηθεί μια συμφωνία. Έπεται επομένως ότι η φράση «δεν αφορούν ούτε τις εισαγωγές ούτε τις εξαγωγές κρατών μελών» πρέπει να ερμηνευτεί ως αφορώσα μια άμεση και προφανή σχέση με τις εισαγωγές ή τις εξαγωγές.

6)

Η Επιτροπή παρατηρεί πρώτον ότι η σύμβαση δεν απαλλασσόταν της κοινοποιήσεως, δυνάμει το άρθρου 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17, δεδομένου ότι, αφενός, αφορούσε τις εισαγωγές μεταξύ κρατών μελών και, αφετέρου, ότι είχαν μετάσχει επιχειρήσεις διαφόρων κρατών μελών.

1)

Απαγόρευση επιβολής προστίμου για συμφωνίες απαλλασσόμενες της κοινοποιήσεωςμετοχής˙

2)

'Ελλειψη προθέσεως ή αμέλειας˙

3)

Μη προσήκων προσδιορισμός του ποσού του προστίμου.

α)

Όλες οι προσφεύγουσες, εκτός από τη Miele (110/82), ισχυρίζονται ότι η συμφωνία η οποία, σύμφωνα με την προπαρα-τεθείσα άποψη τους, απαλλάσσεται της υποχρεώσεως κοινοποιήσεως δεν μπορεί να δώσει λαβή στην επιβολή προστίμου. Επικουρικώς, υποστηρίζεται ότι οι προσφεύγουσες μπορούσαν να έχουν τη δικαιολογημένη πεποίθηση ότι η Επιτροπή δεν θα επέβαλε εν προκειμένω πρόστιμο.

Σχετικά, όλες οι προσφεύγουσες, εκτός από τη Miele, εκθέτουν ότι το άρθρο 15, παράγραφος 5, του κανονισμού 17 προστατεύει τις καινούργιες συμφωνίες, από την επιβολή προστίμων, από της κοινοποιήσεως τους. Λογικό θα ήταν να τύχουν της προστασίας αυτής και οι συμφωνίες που το άρθρο 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17 απαλλάσσει της κοινοποιήσεως — αυτό δε έστω κι αν αποδεικνυόταν εκ των υστέρων ότι δεν μπορούν να τύχουν της απαλλαγής βάσει του άρθρου 85, παράγραφος 3 — καθόσον, γενικά η ύπαρξη των προϋποθέσεων που καθιερώνει η διάταξη αυτή αποτελεί ένδειξη πολύ μικρής βλαπτικότητας σε σχέση με τους σκοπούς της συνθήκης.

Οι προσφεύγουσες προσθέτουν ότι η ερμηνεία τους συμφωνεί επίσης με την ασφάλεια του δικαίου και τους σκοπούς της διοικητικής απλουστεύσεως, όπου βασίζεται το άρθρο 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17, άλλως οι επιχειρήσεις που επιθυμούν την ασφάλεια του δικαίου θα ήταν υποχρεωμένες να προσφεύγουν, συστηματικά, στη δυνητική κοινοποίηση.

6)

Η Επιτροπή υπογραμμίζει πρώτον ότι, αντίθετα προς την άποψη των προσφευγουσών, η σύμβαση δεν απαλλάσσεται της κοινοποιήσεως. Ο παρών λόγος ακυρώσεως έχει επικουρικό μόνο χαρακτήρα.

Αναπτύσσει εν συνεχεία την άποψη ότι, για παράβαση του άρθρου 85, παράγραφος 1, πρόστιμο μπορεί να επιβληθεί σε περίπτωση συμφωνίας που δεν κοινοποιήθηκε, πλην όμως εξαιρείται της διατυπώσεως αυτής, αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 85, παράγραφος 3.

Σχετικά, επικαλείται την οικονομία του κανονισμού 17. Πράγματι, η κατ' αναλογία επέκταση της εξαιρέσεως του άρθρου 15, παράγραφος 5, του κανονισμού 17 σε συμφωνίες που απαλλάσσονται της κοινοποιήσεως θα αντέβαινε στην οικονομία του εν λόγω κανονισμού. Ο λόγος για τον οποίο δεν μπορούν να επιβληθούν πρόστιμα στις κοινοποιούμενες συμφωνίες είναι ότι η κοινοποίηση συνεπάγεται σοβαρό κίνδυνο για όσους θα γνωστοποιούσαν τη συμφωνία τους στην Επιτροπή και θα τους εξέθετε έτσι σε απόφαση απαγορεύσεως. Αντιστρόφως, σε περίπτωση συμφωνίας που απαλλάσσεται της κοινοποιήσεως και η οποία πράγματι δεν κοινοποιήθηκε, τα μέρη δεν εκτίθενται στον ίδιο κίνδυνο.

Η Επιτροπή παραπέμπει σχετικά στο τέλος του άρθρου 4 του κανονισμού 17, όπου προβλέπεται η δυνητική κοινοποίηση συμφωνιών που απαλλάσσονται από τη διατύπωση της κοινοποιήσεως. Η κοινοποίηση μπορεί κάλλιστα να έχει διπλό σκοπό, δηλαδή, αφενός, να επιτρέψει στα μέρη να επιτύχουν απαλλαγή δυνάμει του άρθρου 85, παράγραφος 3, και, αφετέρου, να εξουδετερώσει τη δυνατότητα επιβολής προστίμου. Πάντως, στο πλαίσιο της δυνητικής κοινοποιήσεως, ο δεύτερος μόνο σκοπός πρέπει να γίνει δεκτός. Απ' αυτά έπεται ότι συμφωνία που δεν έχει κοινοποιηθεί κατά το άρθρο 4, εντέλει, δεν προστατεύεται από την απειλή επιβολής προστίμων.

Το συμπέρασμα αυτό επαληθεύεται από το άρθρο 15, παράγραφος 6, του κανονισμού 17. Δυνάμει της διατάξεως αυτής, το απρόσβλητο από τα πρόστιμα, του οποίου τυγχάνει μια συμφωνία εμπίπτουσα στην παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου, μπορεί να αρθεί με προσωρινή απόφαση. Η Επιτροπή δεν μπορεί πάντως να άρει το απρόσβλητο όσον αφορά τις μη κοινοποιηθείσες συμφωνίες, διότι αυτές δεν αναφέρονται στην παράγραφο 5 και, επιπλέον, δεν περιέρχονται σε γνώση της Επιτροπής παρά σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Οι προσφεύγουσες δεν μπορούν επίσης να προβάλουν την καλή τους πίστη για να επιτύχουν το απρόσβλητο από την επιβολή προστίμων, διότι η Επιτροπή έχει πάντοτε υποστηρίξει την προεκτεθείσα άποψη και ουδέποτε δημιούργησε την εντύπωση ότι για τις συμφωνίες που απαλλάσσονται της κοινοποιήσεως δεν μπορούν να επιβληθούν πρόστιμα.

γ)

Οι προσφεύγουσες IAZ, Disem-Andries, Bauknecht, Artsei, Zanker, ASOGEM, van Asscbe, Despagne και ACEC αντιτείνουν στην άποψη της Επιτροπής ότι το άρθρο 15, παράγραφος 6, του κανονισμού 17 πρέπει να ερμηνευτεί υπό την έννοια ότι παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να άρει, με προσωρινή απόφαση, το απρόσβλητο από τα πρόστιμα σχετικά με συμφωνίες που απαλλάσσονται της κοινοποιήσεως, δεδομένου ότι οι τελευταίες πρέπει να εξομοιώνονται με τις συμφωνίες που κοινοποιούνται. Το επιχείρημα της Επιτροπής, κατά το οποίο αυτή δεν μπορεί να λάβει υπόψη μια συμφωνία που δεν κοινοποιήθηκε, δεν ασκεί επιρροή, δεδομένου ότι όλες σχεδόν αυτές οι συμφωνίες περιέρχονται σε γνώση της από τα πρόσωπα που θεωρούν ότι βλάπτονται από τη συμφωνία.

α)

Όλες οι προοφείψονσες προβάλλουν ότι, ελλείψει προθέσεως ή αμέλειας, κατά την έννοια του άρθρου 15, παράγραφος 2, του κανονισμού 17, δεν ήταν δυνατό νο επιβληθεί κανένα πρόστιμο ή, τουλάχιστον το ποσό του προστίμου έπρεπε να είναι μειωμένο.

Οι IAZ (96/82), Disem-Andries (97/82), Zanker (100/82), Despagne (104/82) και ACEC (105/82) προβάλλουν ότι δεν είχαν συνείδηση του αντικειμένου ή του εναντίον του ανταγωνισμού αποτελέσματος της συμβάσεως ούτε ανέλαβαν καμιά πρωτοβουλία κατά την επεξεργασία της συμβάσεως, αλλά υποχρεώθηκαν πρακτικώς να προσχωρήσουν, προκειμένου οι πελάτες τους να αποφύγουν να αντιμετωπίσουν δυσχέρειες εκ μέρους της ANSEAU. Θα έπρεπε λοιπόν να εξομοιωθούν με τις επιχειρήσεις που προσχώρησαν στη σύμβαση μετά την υπογραφή της στις οποίες η Επιτροπή δεν επέβαλε κανένα πρόστιμο.

Ειδικότερα, οι IAZ, Zanker και Despagne παρατηρούν ότι δεν παραβρέθηκαν σε καμιά από τις συνεδριάσεις για την επεξεργασία της συμβάσεως, ιδίως στις συνεδριάσεις της 25ης Ιουλίου 1978, 19ης Σεπτεμβρίου 1978, 23ης Οκτωβρίου 1978 και 26ης Οκτωβρίου 1978. Η ACEC ισχυρίζεται ότι εκπροσωπήθηκε μόνο στη συνεδρίαση της 23ης Οκτωβρίου, ενώ η Disem-Andries υποστηρίζει ότι εκπροσωπήθηκε, στις συνεδριάσεις της 19ης Σεπτεμβρίου 1978 και 23ης Οκτωβρίου 1978, μόνο από τους «εμπορικούς αντιπροσώπους».

Οι Despagne και ACEC προσθέτουν ότι δεν υφίστανται παράλληλες εισαγωγές στο Βέλγιο προϊόντων τα οποία πωλούν. Η Despagne διευκρινίζει ότι εισάγει συσκευές της γαλλικής μάρκας Thomson, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 1 ο/ο μόνο της αγοράς. Η ACEC αναφέρει ότι τα πλυντήρια που πωλεί, με το δικό της σήμα, τίθενται επίσης στο εμπόριο από τρίτους με άλλα σήματα.

Η Disem-Andries παρατηρεί ότι εμπορεύεται δύο σειρές προϊόντων, δηλαδή, αφενός, προϊόντα κατασκευαζόμενα στο εξωτερικό που της παραδίδονται με το δικό της σήμα SAM και δεν μπορούν επομένως να αποτελέσουν αντικείμενο παράλληλων εισαγωγών με το σήμα αυτό και, αφετέρου, προϊόντων με το σήμα Brandt. Αυτή δεν μπορεί να επιθέσει τις επιγραφές επί των τελευταίων παρά μόνο στις περιπτώσεις όπου υπάρχει η παρέμβαση της ANSEAU.

Η Miele (110/82) ισχυρίζεται ότι δεν ενήργησε εκ προθέσεως, αλλά το πολύ εξ αμελείας, καθόσον διαδραμάτισε έναν καθαρώς παθητικό ρόλο στις διεξαχθείσες διαπραγματεύσεις. Επιπλέον, μπορούσε θε-μιτώς να νομίζει ότι η σύμβαση, η οποία είχε εξεταστεί από τους νομικούς της ANSEAU, δεν παραβιάζει τους κανόνες περί ανταγωνισμού. Τέλος, δεν θα έπρεπε να της αποδοθούν οι μονομερείς δηλώσεις των άλλων συμβαλλομένων. Η Miele παραπέμπει σχετικά στην απόφαση της 12ης Ιουλίου 1979 (BMW Belgium, 32, 36, έως 82/78. Recueil σ. 2435), από την οποία εμφαίνεται ότι το ότι η παράβαση έγινε εκ προθέσεως πρέπει να προκύπτει σαφώς από τις διατάξεις της συμφωνίας.

Η ANSEAU (108/82) φρονεί ότι δεν υπάρχει εκ μέρους της βαριά αμέλεια. Αντίθετα προς τους ισχυρισμούς της Επιτροπής, η ANSEAU δεν παρουσίασε τη σύμβαση ως υποχρεωτική συμφωνία ούτε της έδωσε δεσμευτική δύναμη έναντι των τρίτων. Επιπλέον, ουδέποτε έλαβε μέτρα παρεμποδίσεως των παράλληλων εισαγωγών.

Ούτε, επιπλέον, μπορεί να συναχθεί βαριά αμέλεια από το γεγονός ότι η ANSEAU δεν έλαβε υπόψη τα πορίσματα της ομάδας εργασίας «νομικών» της. Η ομάδα αυτή τοποθετείται, αντίθετα, μέσα στην προοπτική των αναγκών ενός αυστηρού ελέγχου, που πρέπει να καλύπτει το σύνολο της παραγωγής, ώστε οι μετέχοντες στη σύμβαση, μεταξύ των οποίων οι παράλληλοι εισαγωγείς, να αποφεύγεται να εισάγουν υπό όρους λιγότερο δεσμευτικούς από τους αποκλειστικούς εισαγωγείς. Η παρουσία της ANSEAU στη συνεδρίαση της 26ης Οκτωβρίου 1978 δεν ήταν επίσης δηλωτική βαριάς αμελείας, καθόσον οι δηλώσεις που έγιναν από τους εκπροσώπους του πρώτου μέρους της συμβάσεως δεν ήταν δυνατό να αποδοθούν στην ANSEAU.

6)

Η Επιτροπή αντιτείνει ότι, κατά τη νομολογία του Δικαστηρίου, τα εμπόδια στις παράλληλες εισαγωγές περιορίζουν σημαντικά το μεταξύ κρατών μελών εμπόριο και συνιστούν, ως εκ τούτου, σοβαρές παραβάσεις του άρθρου 85. Οι παραβάσεις διεπράχθησαν εκ προθέσεως ή εξ αμελείας, κατά την έννοια του άρθρου 15, παράγραφος 2, του κανονισμού 17.

α)

Όλες οι προσφεύγουσες, πλην της Miele (110/82) προβάλλουν ότι η Επιτροπή δεν εξατομίκευσε αρκετά τα πρόστιμα, διότι δεν έλαβε υπόψη τις ιδιομορφίες της οικονομικής της καταστάσεως.

Ειδικότερα, οι IAZ (96/82), Disem-Andries, (97/82), Artsei (99/82), Zanker (100/82), ASOGEM (101/82), van Anche (102/82), Despagne (104/82) και ACEC (105/82) υποστηρίζουν ότι η Επιτροπή κακώς εφήρμοσε το κριτήριο που η ίδια επέλεξε, για να καθορίσει το ποσό του προστίμου, δηλαδή τη σπουδαιότητα που έχουν, αντίστοιχα, οι διάφορες επιχειρήσεις στη σχετική αγορά. Πράγματι, τα πρόστιμα που τους επιβλήθηκαν είναι σχετικά βαρύτερα από εκείνα που επιβάλλονται σε ορισμένες μεγάλες επιχειρήσεις.

Οι προσφεύγουσες αναφέρονται σχετικά στους ακόλουθους αριθμούς:

σύνολο πωλήσεων που πραγματοποίησαν τα μέλη της CEG το 1980:

ποσοστό της αγοράς των «μεγάλων επιχειρήσεων» στις οποίες επιβλήθηκε πρόστιμο 76500 ECU (ήτοι 3146346 βελγικά φράγκα)

IAZ (96/82)

Επιβληθέν πρόστιμο: 38500 ECU ήτοι 1583455 BFR

Κύκλος εργασιών το 1980:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που είχαν τα μέλη της CEG:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς, που στηρίζεται στη διείσδυση διαφόρων τύπων πλυντηρίων στο επίπεδο του καταναλωτή:

Εν συμπεράσματι, η IAZ προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε ήταν ανώτερο κατά 50 0/0 εκείνων που επιβλήθηκαν στις μεγάλες επιχειρήσεις, το ποσοστό επί της αγοράς των οποίων υπερβαίνει 1,4 έως 3 φορές το ποσοστό που κατέχει η προσφεύγουσα.

Disem-Andries (97/82)

Επιβληθέν πρόστιμο: 38500 ECU ήτοι 1583455 BFR

Κύκλος εργασιών το 1980:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που κατέχουν τα μέλη της CEG:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς, που στηρίζεται στη διείσδυση διαφόρων τύπων στο επίπεδο του καταναλωτή:

Εν συμπεράσματι, η Disem-Andries προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε υπερβαίνει κατά 50 ο/ο τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις μεγάλες επιχειρήσεις, το ποσοστό των οποίων στην αγορά υπερβαίνει 8,5 έως 14 φορές το ποσοστό που κατέχει η προσφεύγουσα.

Artsei (99/82)

Επιβληθέν πρόστιμο: 38500 ECU ήτοι 1583455 BFR,

Κύκλος εργασιών το 1980:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που κατέχουν τα μέλη της CEG:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς, που στηρίζεται στη διείσδυση διαφόρων τύπων στο επίπεδο του καταναλωτή:

Εν συμπεράσματι, η Artsei προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε υπερβαίνει κατά 50 0/0 τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις μεγάλες επιχειρήσεις, το ποσοστό των οποίων στην αγορά υπερβαίνει 6,16 έως 12,8 φορές το ποσοστό που κατέχει η προσφεύγουσα.

Zanker (100/82)

Επιβληθέν πρόστιμο: 38500 ECU ήτοι 1583455 BFR

Κύκλος εργασιών το 1980:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που κατέχουν τα μέλη της CEG:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που στηρίζεται στη διείσδυση των διαφόρων τύπων στο επίπεδο του καταναλωτή:

Εν συμπεράσματι, η Zanker, προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε υπερβαίνει κατά 50 0/0 τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις μεγάλες επιχειρήσεις, το ποσοστό των οποίων στην αγορά υπερβαίνει 1,4 έως 3 φορές το ποσοστό που κατέχει η προσφεύγουσα.

ASOGEM (10\/%2)

Επιβληθέν πρόστιμο 9500 ECU ήτοι 390723 FB

Κύκλος εργασιών το 1980:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που κατέχουν τα μέλη της CEG:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που στηρίζεται στη διείσδυση των διαφόρων τύπων στο επίπεδο του καταναλωτή:

Εν συμπεράσματι, η ASOGEM, προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε υπερβαίνει κατά 1/8 τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις επιχειρήσεις Miele και Philips, το ποσοστό των οποίων στην αγορά υπερβαίνει 10 έως 15 φορές το ποσοστό που κατέχει η προσφεύγουσα.

van Assche (102/82)

Επιβληθέν πρόστιμο: 38500 ECU ήτοι 1583455 BFR

Κύκλος εργασιών το 1980:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που κατέχουν τα μέλη της CEG:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που στηρίζεται στη διείσδυση των διαφόρων τύπων στο επίπεδο του καταναλωτή:

Εν συμπεράσματι, η van Assche προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε υπερβαίνει κατά 50 0/0 τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις μεγάλες επιχειρήσεις, το πρόστιμο των οποίων στην αγορά υπερβαίνει 3,5 έως 7,7 φορές το πρόστιμο που κατέχει η προσφεύγουσα.

Despagne (104/82)

Επιβληθέν πρόστιμο: 9500 ECU ήτοι 390723 BFR

Κύκλος εργασιών το 1980:

ποσοστό των εισαγωγών που διενήργησε η Despagne:

Εν συμπεράσματι, η Despagne προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε υπερβαίνει κατά το 1/8 τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις επιχειρήσεις Miele και Philips, το ποσοστό των οποίων στην αγορά υπερβαίνει 8,4 έως 13,6 φορές το ποσοστό που κατέχει η προσφεύγουσα.

ACEC (105/82)

Επιβληθέν πρόστιμο: 76500 ECU ήτοι 3146346 BFR

Κύκλος εργασιών για το 1980:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που κατέχουν τα μέλη της CEG:

Ποσοστό της προσφεύγουσας επί της αγοράς που στηρίζεται στη διείσδυση των διαφόρων τύπων στο επίπεδο του καταναλωτή:

Εν συμπεράσματι, η ACEC προβάλλει ότι το πρόστιμο που της επιβλήθηκε είναι ίσο με τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στις μεγάλες επιχειρήσεις Miele και Philipps, το ποσοστό των οποίων στην αγορά υπερβαίνει, τουλάχιστον, 4 έως 6,5 φορές το ποσοστό που κατέχει η προσφεύγουσα.

Οι IAZ, Disem-Andries, Bauknecht, Artsei, Zanker, ASOGEM, van Assche, Despagne και ACEC ισχυρίζονται, εξάλλου, ότι η σύμβαση δεν έχει επηρεάσει μέχρι σήμερα αισθητά το μεταξύ κρατών μελών εμπόριο, αλλά θα μπορούσε, το πολύ, να το επηρεάσει στο μέλλον, αν αυξάνονταν στο μέλλον οι παράλληλες εισαγωγές από άλλα κράτη μέλη. Όμως, για τον καθορισμό του ποσού του προστίμου, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση της αγοράς κατά την περίοδο κατά την οποία διαπράχτηκε η παράβαση.

Η Disem-Andries προσθέτει ότι η Επιτροπή όφειλε επίσης να λάβει υπόψη την οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων. Εν προκειμένω, οι εταιρείες Disem και Andries είχαν σημαντικές ζημίες. Η υποχρέωση καταβολής του προστίμου θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη τους.

Η ANSEAU (Ì0S/S2) ισχυρίζεται, εξάλλου, ότι κακώς η Επιτροπή της επέβαλε πρόστιμο ποσού ίσου με εκείνο των υψηλότερων προστίμων που επέβαλε στις επιχειρήσεις οι οποίες μετέσχαν στην επεξεργασία της συμβάσεως. Κατά την ενέργεια της αυτή η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη ότι η ANSEAU είναι μια ένωση μη κερδοσκοπικού σκοπού, η οποία δεν ασκεί καμιά οικονομική δραστηριότητα και ότι δεν άντλησε κανένα οικονομικό όφελος από τη σύμβαση. Δεν έλαβε επίσης υπόψη το κανονιστικό και οικονομικό πλαίσιο στο οποίο η ANSEAU πρότεινε τη σύναψη της συμβάσεως, δηλαδή την ανάγκη να εξασφαλιστεί η συνέχεια μιας υπηρεσίας γενικού οικονομικού συμφέροντος, τηρώντας τις νομικές διατάξεις και υπό ικανοποιητικούς οικονομικούς όρους.

Τέλος, κακώς η Επιτροπή φρονεί ότι συνεχίζονται οι παραβάσεις. Στην πραγματικότητα, η ANSEAU αντιμετώπισε τις εναντιώσεις της Επιτροπής, από την κοινοποίηση των αιτιάσεων, προτείνοντας την τροποποίηση της γενικής συμβάσεως και καταρτίζοντας μια ειδική σύμβαση, που θα πρεπε να συναφθεί με τους εισαγωγείς που θέλουν να προσχωρήσουν στη γενική σύμβαση.

6)

Η Επιτροπή αντιτείνει σ' αυτό ότι το άρθρο 15, παράγραφος 2, του κανονισμού 17 την υποχρεώνει να λαμβάνει υπόψη μόνο τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της παραβάσεως για τον προσδιορισμό του ποσού του προστίμου. Παρ' ολ' αυτά, έλαβε υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:

Η διαπιστωθείσα παράβαση ήταν ιδιαζόντως σοβαρή, εφόσον τα εμπόδια στις παράλληλες εισαγωγές αντιβαίνουν στις θεμελιώδεις αρχές στις οποίες στηρίζεται η κοινή αγορά. Προσθέτει ότι η σύμβαση διέπει το μεγαλύτερο μέρος της σχετικής αγοράς, ότι όλες οι προσφεύγουσες συνήψαν τη σύμβαση καίτοι είχαν πλήρη ενημέρωση για το περιοριστικό επί του ανταγωνισμού αντικείμενο της και ότι η σύμβαση τέθηκε σε εφαρμογή.

Όσον αφορά την ANSEAU, επιβλήθηκε πρόστιμο ίσου ποσού με εκείνο των υψηλότερων προστίμων που επιβλήθηκαν στις οικείες επιχειρήσεις, λαμβάνοντας υπόψη, αφενός, ότι η ANSEAU φέρει το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης και, αφετέρου, ότι αυτή δεν έχει κερδοσκοπικό σκοπό. Ελήφθη επίσης υπόψη ότι η ANSEAU συνεργάστηκε σε μια συμφωνία που προσβάλλει το γενικό συμφέρον, μολονότι η αποστολή της τοποθετείται ακριβώς στο πεδίο του γενικού συμφέροντος ότι έθεσε σε εφαρμογή τον περιοριστικό σκοπό της συμβάσεως' και ότι άντλησε οφέλη (1268798 βελγικά φράγκα) το 1981) εκμεταλλευόμενη την εφαρμογή της συμβάσεως, δεδομένου ότι μόνη η πώληση των επιγραφών της απέφερε το ποσό του 1007833 βελγικών φράγκων το 1981.

Ο ισχυρισμός τη ANSEAU, κατά τον οποίο η παράβαση δεν συνεχίζεται πλέον, δεν ασκεί επιρροή, καθόσον οι περιοριστικές διατάξεις συμβάσεως τέθηκαν σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 1979 και μέχρι την ημερομηνία εκδόσεως της αποφάσεως δεν είχαν ακόμη γνωστοποιηθεί.

Όσον αφορά τις προσφεύγουσες πλην της ANSEAU, η Επιτροπή παρατηρεί ότι, δεδομένου ότι η ευθύνη όλων των προσφευγουσών είναι η ίδια, δικαιολογείται η επιβολή των ίδιων προστίμων σ' αυτές. Η Επιτροπή έλαβε εντούτοις υπόψη και τις αναμενόμενες από τη σύμβαση συνέπειες για τις προσφεύγουσες, διαιρώντας τις σε τρεις ομάδες, βάσει της σπουδαιότητας τους στην αγορά, καθώς και από την έκταση κατά την οποία αναμενόταν ότι θα ωφεληθούν από τη σύμβαση. Σχετικά, τήρησε μια στενή σχέση μεταξύ του αντίστοιχου ποσοστού επί της αγοράς και του ποσού του προστίμου, όπως προέκυψε από τα ίδια αυτά στατιστικά στοιχεία που επικαλέστηκαν οι προσφεύγουσες.

Η Επιτροπή διευκρινίζει πάντως ότι δεν νομίζει ότι η υποδιαίρεση αυτή απορρέει από κάποια υποχρέωση και ότι σε καμιά περίπτωση δεν είναι υποχρεωμένη να επιβάλλει πρόστιμα κατ' ακριβή αναλογία προς το ποσοστό επί της αγοράς των επιχειρήσεων. Δεν έλαβε υπόψη την οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων, διότι αυτό θα επέφερε ένα αδικαιολόγητο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις επιχειρήσεις που είναι λιγότερο προσαρμοσμένες στους όρους της αγοράς και θα οδηγούσε τις επιχειρήσεις αυτές να ενισχύσουν τις ασθενείς δυνατότητες τους επιβιώσεως με συμπεριφορά αντιβαίνουσα στον ανταγωνισμό.

γ)

Η ANSEAU αμφισβητεί ότι οι αριθμοί που παρέθεσε η Επιτροπή, σχετικά με το όφελος από την εκμετάλλευση και το προϊόν πωλήσεως των επιγραφών, ασκούν επιρροή. Λαμβανομένων υπόψη των εξόδων που αφορούν τον έλεγχο καταλληλότητας, η πώληση επιγραφών, το 1981, δεν άφησε παρά ένα όφελος 59128 βελγικών φράγκων. Αντίθετα, το όφελος χρήσεως (1339892 βελγικά φράγκα το 1981) δεν αντιπροσώπευε παρά μια λογιστική αξία, δεδομένου ότι η ANSEAU είναι μια ένωση μη κερδοσκοπικού σκοπού. Από τα στοιχεία του προϋπολογισμού για το 1982 προκύπτει, εξάλλου, ζημία 683500 βελγικών φράγκων.

(α)

λιγότερες από 10000 επιγραφές

(6)

από 10000 μέχρι 50000 επιγραφές

(γ)

πάνω από 50000 επιγραφές.

1

Με δικόγραφα που κατατέθηκαν στη γραμματεία του Δικαστηρίου στις 22 και 24 Μαρτίου 1982, οι προσφεύγουσες άσκησαν, δυνάμει του άρθρου 173, δεύτερο εδάφιο, της συνθήκης ΕΟΚ, προσφυγή με την οποία ζητούν την ακύρωση της απόφασης IV/29.995 — NAVEWAANSEAU της Επιτροπής, της 17ης Δεκεμβρίου 1981, περί διαδικασίας εφαρμογής του άρθρου 85 της συνθήκης ΕΟΚ (ΕΕ L 167, σ. 39).

2

Η προσβαλλόμενη απόφαση αφορά τη «σύμβαση περί της χρησιμοποιήσεως του σήματος καταλληλότητας NAVEWAANSEAU για πλυντήρια ρούχων και πιάτων» (εφεξής: «η σύμβαση»), που συνήφθη στις 13 Δεκεμβρίου 1978 μεταξύ, αφενός, των αποκλειστικών κατασκευαστών και εισαγωγέων που υπάγονται σε ορισμένες επαγγελματικές οργανώσεις στο Βέλγιο, δηλαδή την Communauté de l'électricité (εφεξής: «CEG», τη Fédération du commerce de l'appareillage électrique (εφεξής: «FCAE») και την Union des fournisseurs des artisans de l'alimentation (εφεξής: «UFARAL») και, αφετέρου, της Association nationale des services d'eau (εφεξής: «ANSEAU»), ενώσεως μη κερδοσκοπικού σκοπού, η οποία περιλαμβάνει 31 επιχειρήσεις διανομής ύδατος.

3

Η εν λόγω σύμβαση αφορά την οργάνωση του ελέγχου καταλληλότητας των πλυντηρίων ρούχων και πιάτων προς τις τεχνικές απαιτήσεις που έχουν καθιερώσει, για την καλή ποιότητα του πόσιμου νερού, τα διατάγματα της 24ης Απριλίου 1965 και 6ης Μαίου 1966. Τα διατάγματα αυτά προβλέπουν ότι μόνο οι συσκευές που είναι εφοδιασμένες με ορισμένα εξαρτήματα και πληρούν τους σχετικούς βελγικούς κανόνες μπορούν να συνδεθούν με το δίκτυο διανομής νερού. Οι επιχειρήσεις διανομής νερού, των οποίων η ANSEAU υπερασπίζει τα κοινά συμφέροντα, είναι επιφορτισμένες με την εποπτεία της τήρησης των κανόνων αυτών.

4

Η σύμβαση, η οποία αντικατέστησε ένα σύστημα ελέγχου, στηριζόμενο σε καταλόγους που περιλαμβάνουν τους τύπους συσκευών που αναγνωρίζονται ως σύμφωνοι με τις απαιτήσεις των προαναφερθέντων διαταγμάτων, προβλέπει τον έλεγχο των συσκευών μέσω επιγραφών καταλληλότητας. Η διανομή των επιγραφών εξασφαλίζεται, κατά τους όρους της συμβάσεως, από την CEG, που είναι προς τούτο εντολοδόχος όλων των συμβαλλομένων. Όσον αφορά την ANSEAU, υποχρεούται, σύμφωνα με τους όρους της συμβάσεως, να επαγρυπνεί, ώστε τα πλυντήρια που εισάγονται στο κύκλωμα του εμπορίου να φέρουν το σήμα καταλληλότητας. Όταν διαπιστώνει ότι ένα πλυντήριο δεν φέρει το σήμα, είναι υποχρεωμένη να καθιστά γνωστό στον έμπορο ότι το εν λόγω πλυντήριο δεν συγκεντρώνει τους όρους που απαιτούνται για τη σύνδεση του με το δίκτυο διανομής. Η ANSEAU υποχρεούται εξάλλου να συνιστά στα μέλη της να λαμβάνουν υπόψη το περιεχόμενο και το σκοπό της συμβάσεως και να ενημερώνουν σχετικά τους καταναλωτές. Στη σύμβαση μπορούν να προσχωρήσουν και άλλα μέλη, εφόσον είναι επίσης κατασκευαστές ή αποκλειστικοί εισαγωγείς.

5

Η σύμβαση τέθηκε σε ισχύ κατά τρόπο ώστε η CEG, η μόνη που είναι εξουσιοδοτημένη προς διανομή των επιγραφών, να τα έχει πράγματι δώσει μόνο σε κατασκευαστές και επίσημους εισαγωγείς, ζήτησε δε από τους εμπόρους που ήθελαν να αποκτήσουν τις επιγραφές είτε την απόδειξη της ιδιότητας τους ως αποκλειστικού εισαγωγέα είτε το χαρακτηριστικό του αποκλειστικού εισαγωγέα στο Βέλγιο. Η ANSEAU έχει ενεργώς ελέγξει την επίθεση των επιγραφών και έχει επισύρει την προσοχή εμπόρων και καταναλωτών για τις συνέπειες που μπορεί να προκύψουν από την έλλειψη των εν λόγω επιγραφών.'Εχει εξάλλου παράσχει την τεχνική συνδρομή της, ενόψει του ελέγχου της καταλληλότητας των πλυντηρίων που στερούνται επιγραφών, υπό συνθήκες σαφώς δυσμενέστερες για τους μη συμβληθέντες απ' ό,τι για τα μέρη της συμβάσεως.

6

Στις 15 Δεκεμβρίου 1980, η Επιτροπή απηύθυνε κοινοποίηση των αιτιάσεων στα μέρη της συμβάσεως, με την οποία δήλωσε ότι σκόπευε να διαπιστώσει ότι η σύμβαση είχε «ως αντικείμενο και ως αποτέλεσμα να καταστήσει αδύνατες ή τουλάχιστον δυσκολότερες τις παράλληλες εισαγωγές πλυντηρίων ρούχων και πιάτων στο Βέλγιο».

7

Στις 17 Δεκεμβρίου 1981, η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση που αποτελεί το αντικείμενο της υπό κρίση προσφυγής. Στην απόφαση αυτή εκτίδεται ότι ορισμένες διατάξεις της συμβάσεως της 13ης Δεκεμβρίου 1978,

«οι οποίες στερούν τους μη αποκλειστικούς εισαγωγείς της δυνατότητας ελέγχου καταλληλότητας των πλυντηρίων ρούχων και πλυντηρίων πιάτων που εισάγουν οι τελευταίοι στο Βέλγιο, υπό όρους που δεν συνιστούν διακριτική μεταχείριση σε σχέση με τους όρους οι οποίοι ισχύουν για τους κατασκευαστές ή αποκλειστικούς εισαγωγείς, συνιστούν παραβάσεις του άρ8ρου 85, παράγραφος 1, της συνθήκης».

Η απόφαση ορίζει ότι τα μέρη της συμβάσεως υποχρεούνται να θέσουν τέρμα στις διαπιστωθείσες παραβάσεις και επιβάλλει πρόστιμο στα μέρη εκείνα που συμμετέσχαν στην επεξεργασία της συμβάσεως. Όσον αφορά τις προσφεύγουσες, τα πρόστιμα κατανέμονται ως εξής: 9500 ECU για τις προσφεύγουσες ASOGEM (101/82) και Despagne (104/82) 38500 ECU για τις προσφεύγουσες IAZ (96/82), Disem-Andrjes (97/82), Ansel (99/82), Zanker (100/82) και van Assclie (102/82) και 76500 ECU για τις προσφεύγουσες Bauknecht (98/82), ACEC (105/82), ANSEAU (108/82) και Miele (110/82).

8

Προς υποστήριξη των προσφυγών τους, οι προσφεύγουσες επικαλούνται σειρά λόγων, εν μέρει παραλλήλων, οι οποίοι, για διευκόλυνση της εξετάσεως τους, κατατάσσονται ως ακολούθως:

9

Όλες οι προσφεύγουσες, εκτός της Miele (110/82), προσάπτουν εν πρώτοις στην Επιτροπή ότι προσέβαλε τα δικαιώματα άμυνας και παρέβη ουσιώδεις τύπους, ειδικότερα το άρδρο 4 του κανονισμού 99/63 της Επιτροπής, της 25ης Ιουλίου 1963 (ΕΕ ειδ. έκδ. τόμ. 08/001), κατά τις διατάξεις του οποίου η Επιτροπή προβάλλει κατά των αποδεκτών μόνο τις αιτιάσεις ως προς τις οποίες αυτοί είχαν την ευκαιρία να καταστήσουν γνωστές τις απόψεις τους.

10

Προς υποστήριξη του λόγου αυτού, οι προσφεύγουσες ισχυρίζονται ότι η κοινοποίηση των αιτιάσεων προσέδωσε στη σύμβαση ως αντικείμενο και αποτέλεσμα την παρακώλυση ή τον περιορισμό των παράλληλων εισαγωγών, ενώ η απόφαση διατήρησε μόνο το αντικείμενο δημιουργίας δυσμενούς μεταχειρίσεως των μη αποκλειστικών εισαγωγέων έναντι των κατασκευαστών και των αποκλειστικών εξαγωγέων. Κατά συνέπεια, η απόφαση αναφέρθηκε σε αιτίαση που δεν είχε περιληφθεί στην κοινοποίηση των αιτιάσεων και ως προς την οποία οι προσφεύγουσες δεν είχαν, συνεπώς, την ευκαιρία να καταστήσουν γνωστές τις απόψεις τους.

11

Ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί. Η εξέταση της κοινοποίησης των αιτιάσεων αποδεικνύει ότι ασχολείται με την απόδειξη της δυσμενούς διακρίσεως, αντικείμενο της οποίας αποτελούν οι παράλληλοι εισαγωγείς έναντι των αποκλειστικών εισαγωγέων. Αναλύοντας τη συμπεριφορά των προσφευγουσών σε σχέση με το άρθρο 85 της συνθήκης, η Επιτροπή αναφέρει ρητώς, προς συναγωγή του περιοριστικού χαρακτήρα της συμφωνίας ως προς τον ανταγωνισμό, ότι αυτή έχει επίσης ως αντικείμενο την παρακώλυση ή τον περιορισμό των παράλληλων εισαγωγών πλυντηρίων ρούχων και πιάτων. Επομένως, δεν υπάρχει καμιά διάσταση μεταξύ της κοινοποιήσεως των αιτιάσεων και της αποφάσεως.

12

Η ANSEAU (108/82) προσάπτει στην Επιτροπή, αφενός, ότι δεν επαλήθευσε σε ποιο βαθμό τα μέρη της συμβάσεως απήλειψαν τις αντιρρήσεις που πραγματεύεται η κοινοποίηση των αιτιάσεων και, αφετέρου, έδωσε στη δημοσιότητα την απόφαση πριν την καταστήσει επίσημα γνωστή στους ενδιαφερομένους.

13

Όσον αφορά το πρώτο παράπονο, η ANSEAU διαβίβασε στην Επιτροπή, κατά τις αρχές του 1981, ένα σχέδιο τροποποιήσεων της συμβάσεως και ένα σχέδιο «ειδικής συμβάσεως». Με το τελευταίο θα επιτρεπόταν και στους εισαγωγείς που δεν μετέχουν της επίδικης συμβάσεως να αποκτούν τις επιγραφές καταλληλότητας, υπό την προϋπόθεση, μεταξύ άλλων, καταβολής ορισμένου ποσού ως εγγυήσεως. Το οριστικό σχέδιο της «ειδικής συμβάσεως» διαβιβάστηκε στην Επιτροπή με έγγραφο της 15ης Ιουνίου 1981, αυτή όμως έλαβε την επίδικη απόφαση έξι μήνες αργότερα, χωρίς να απαντήσει στο έγγραφο.

14

Η Επιτροπή, καίτοι αποδέχεται τα περιστατικά που προβάλλει η ANSEAU φρονεί ότι δικαιολογημένα δεν έδωσε συνέχεια στο από 15 Ιουνίου 1981 έγγραφο δεδομένου ότι είχε λόγους να αμφιβάλλει για την πραγματική θούληση της ANSEAU να προβεί σε τροποποιήσεις. Πράγματι, με το από 19 Μαίου 1981 έγγραφο, η Επιτροπή διατύπωσε ορισμένες αντιρρήσεις στο σχέδιο της «ειδικής συμβάσεως», στις οποίες δεν ανταποκρινόταν η οριστική διατύπωση του σχεδίου αυτού. Κατά τα λοιπά, η εν λόγω σύμβαση δεν τέθηκε σε ισχύ παρά μετά την έκδοση της αποφάσεως.

15

Σχετικά, πρέπει πρώτα να υπομνηστεί ότι σκοπός της προκαταρκτικής διοικητικής διαδικασίας είναι η προπαρασκευή της αποφάσεως της Επιτροπής που αφορά παράβαση των κανόνων του ανταγωνισμού, η διαδικασία δε αυτή αποτελεί επίσης την ευκαιρία, για τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, να προσαρμόσουν την επικρινόμενη πρακτική στους κανόνες της συνθήκης. Είναι βεβαίως λυπηρό και όχι σύμφωνο με τις απαιτήσεις της χρηστής διοικήσεως ότι η Επιτροπή δεν αντέδρασε στο σχέδιο της «ειδικής συμβάσεως», που της είχε υποβληθεί ακριβώς ενόψει μιας τέτοιας προσαρμογής. Πάντως, δεν αμφισβητείται από τους διαδίκους ότι το σχέδιο αυτό δεν ανταποκρινόταν σε όλες τις αντιρρήσεις της. Υπό τις περιστάσεις αυτές, το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν αλληλογράφησε πρώτα με την προσφεύγουσα δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πλημμέλεια της διαδικασίας, θίγουσα τη νομιμότητα της αποφάσεως.

16

Όσον αφορά την αιτίαση ότι έδωσε στη δημοσιότητα την απόφαση προτού τη γνωστοποιήσει στους αποδέκτες, διαπιστώνεται ότι, όσο λυπηρή κι αν είναι αυτή η συμπεριφορά, η απόφαση είχε ήδη ληφθεί και ότι πράξεις μεταγενέστερες της εκδόσεως της δεν μπορούν να θίξουν την ισχύ της.

17

Επομένως, και ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί.

18

Η ANSEAU (108/82) και η Miele (110/82) προβάλλουν επιπλέον ότι η σύμβαση οεν περιέχει τα στοιχεία που συνιστούν παράβαση του άρθρου 85, παράγοαα^ 1, της συνθήκης.

19

Πρώτον, η ANSEAU αναφέρει ότι δεν είναι δυνατό να γίνει λόγος περί «συμφωνίας μεταξύ επιχειρήσεων» κατά την έννοια της παραπάνω διατάξεως. Πράγματι, η ANSEAU είναι ένωση επιχειρήσεων που δεν ασκεί, η ίδια, καμιά οικονομική δραστηριότητα. Το άρθρο 85, παράγραφος 1, της συνθήκης μπορεί επομένως να έχει εφαρμογή επ' αυτής μόνο κατά το μέτρο που οι επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν μέλη της, συνδέονται νομικά με τη σύμβαση. Αυτό δεν συμβαίνει εν προκειμένω, διότι, κατά τους όρους τόσο της συμβάσεως όσο και του καταστατικού της ANSEAU, μόνον αυτή είχε την εξουσία να προβαίνει σε συστάσεις.

20

Όπως έχει ήδη δεχτεί το Δικαστήριο, με τις αποφάσεις της 15ης Μαΐου 1975 (Frubo, 71/74, Recueil σ. 563) και της 29ης Οκτωβρίου 1980 (van Landewyck, 209-215 και 218/78, Recueil σ. 3125), το άρθρο 85, παράγραφος 1, έχει επίσης εφαρμογή επί ενώσεων επιχειρήσεων, κατά το μέτρο που η δική τους δραστηριότητα ή η δραστηριότητα των επιχειρήσεων οι οποίες είναι μέλη τους τείνει στην παραγωγή των αποτελεσμάτων που η διάταξη αυτή επιδιώκει να απαλείψει. Από την τελευταία ιδίως απόφαση προκύπτει ότι η σύσταση, μολονότι στερείται δεσμευτικού αποτελέσματος, δεν εκφεύγει του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 1, όταν η αποδοχή της συστάσεως από τις αποδέκτριες επιχειρήσεις ασκεί αισθητή επίδραση επί του ανταγωνισμού στη σχετική αγορά.

21

Ενόψει της νομολογίας αυτής, πρέπει να υπογραμμιστεί, όπως ορθά διαπίστωσε η Επιτροπή, ότι οι συστάσεις που εξέδωσε η ANSEAU σχετικά με τη σύμβαση και σύμφωνα με τις οποίες οι επιχειρήσεις μέλη οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη το περιεχόμενο και το σκοπό της συμβάσεως και οφείλουν να ενημερώνουν τους καταναλωτές, είχαν πράγματι ως συνέπεια, οι επιχειρήσεις διανομής νερού στις κατοικημένες περιοχές των Βρυξελλών, της Αμβέρσας και της Γάνδης να ελέγξουν, στις κατοικίες των συνδρομητών, εάν τα πλυντήρια που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο διανομής νερού ήταν εφοδιασμένα με την επιγραφή καταλληλότητας. Οι συστάσεις αυτές προσδιόρισαν επομένως τη συμπεριφορά ενός σημαντικού μέρους των μελών της ANSEAU και άσκησαν, έτσι, μια αισθητή επίδραση επί του ανταγωνισμού.

22

Η ANSEAU και η Miele προσάπτουν, εξάλλου, στην απόφαση ότι δεν αποδεικνύει, επαρκώς κατά νόμο, ότι η σύμβαση είχε σκοπό να περιορίσει τον ανταγωνισμό. Σχετικά, ισχυρίζονται αφενός ότι ο αληθινός σκοπός της συμβάσεως ήταν η εξασφάλιση του ελέγχου καταλληλότητας και η μείωση του διοικητικού κόστους και αφετέρου ότι τα μέρη δεν είχαν όλα πρόθεση να περιορίσουν τον ανταγωνισμό.

23

Όσον αφορά το πρώτο σκέλος του επιχειρήματος των προσφευγουσών, διαπιστώνεται οτι τόσο το περιεχόμενο της συμβάσεως όσο και η κατάρτιση της και οι περιστάσεις υπό τις οποίες τέθηκε σε εφαρμογή εμφαίνουν σαφώς τη θέληση να επιφυλαχτεί στις παράλληλες εισαγωγές, με σκοπό την παρακώλυση τους δυσμενέστερη μεταχείριση από τις επίσημες εισαγωγές.

24

Το συμπέρασμα αυτό απορρέει πρώτον από το γεγονός ότι η σύμβαση στηρί-ςεται σε ενιαίο σύστημα ελέγχου μέσω των επιγραφών καταλληλότητας που αντικατέστησε ενα προηγούμενο σύστημα ελέγχου, στηριζόμενο σε καταλόγους εγκεκριμένων συσκευών και ότι μόνοι οι κατασκευαστές ή οι αποκλειστικοί εισαγωγείς μπορούν να αποκτήσουν τις επιγραφές αυτές. Προκύπτει επίσης από ορισμένες δηλώσεις στις οποίες προέβησαν η CEG και η FCAE κατά τις προπαρασκευαστικές συνεδριάσεις. Πράγματι, κατά τις εν λόγω συνεδριάσεις, η CEG εκδήλωσε τη θέληση της να επιτύχει για τα μέλη της μια μεταχείριση που θα τα ευνοούσε σε σχέση προς τα μη μέλη και δήλωσε ότι θεωρούσε την υπό κατάρτιση σύμβαση ως ενα «όπλο» κατά των παράλληλων εισαγωγών Η FCAE εξάλλου, υπογράμμισε ότι το σύστημα των καταλόγων εγκεκριμένων συσκευών παρουσίαζε το μειονέκτημα ότι οι παράλληλες εισαγωγές επωφελούνταν επίσης του ελέγχου όπως ο επίσημος εισαγωγέας, χωρίς να πρέπει εντούτοις να συμμετέχουν στα έξοδα. Τέλος, η πρόθεση παρακωλύσεως των παράλληλων εισαγωγών φαίνεται επίσης απο τις ενέργειες στις οποίες η CEG και η ANSEAU προέβησαν μετά τη σύναψη της συμβάσεως, προκειμένου να προφυλάξουν τους εμπόρους και τους καταναλωτές, αντίστοιχα, από την πώληση και την αγορά συσκευών μη εφοδιασμένων με επιγραφή καταλληλότητας.

25

Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη τόσο το περιεχόμενο της όσο και το νομικό και οικονομικό της πλαίσιο, καθώς και τη συμπεριφορά των μερών, σκοπός της συμ-6ασεως είναι να περιορίσει αισθητά τον ανταγωνισμό εντός της κοινής αγοράς παρά το γεγονός ότι επιδιώκει εξίσου να προστατεύσει τη δημόσια υγεία και να μειώσει το κόστος ελέγχου της καταλληλότητας. Η διαπίστωση αυτή δεν θίγεται από το γεγονός ότι η πρόθεση περιορισμού του ανταγωνισμού δεν αποδείχτηκε ως προς ολα τα μέρη της συμβάσεως.

26

Η ANSEAU και η Miele προβάλλουν ακόμα ότι, αντίθετα προς τις διαπιστώσεις που περιέχονται στην απόφαση, η σύμβαση δεν είχε περιοριστικό αποτέλεσμα για τον ανταγωνισμό.

27

Από τις παραπάνω σκέψεις προκύπτει ότι η σύμβαση είναι δυνατό να καταστήσει δυσχερέστερες, αν όχι αδύνατες, τις παράλληλες εισαγωγές πλυντηρίων ρούχων και πιάτων και μπορεί επομένως να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών. Δεδομένου ότι, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις που υποβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της παρούσας διαδικασίας, το ποσοστό της αγοράς το οποίο κατέχουν οι εταιρείες που υπέγραψαν τη σύμβαση ανέρχεται περίπου στο 90 ο/ο και επομένως ποσοστό πολύ σημαντικό, πρέπει να συναχθεί το συμπέρασμα ότι η σύμβαση είχε περιοριστικό αποτέλεσμα για τον ανταγωνισμό.

28

Από τις σκέψεις αυτές προκύπτει επίσης ότι, αντίθετα προς τις αντιρρήσεις που διατύπωσε η ANSEAU, η σύμβαση επηρεάζει το ενδοκοινοτικό εμπόριο κατά τρόπο που πρέπει να θεωρηθεί αισθητός.

29

Επομένως, αυτή η ομάδα λόγων ακυρώσεως πρέπει επίσης να απορριφθεί.

30

Όλες οι προσφεύγουσες προβάλλουν ότι η Επιτροπή δεν μπορούσε να αρνηθεί την εφαρμογή του άρθρου 85, παράγραφος 3, της συνθήκης, για το λόγο ότι η σύμβαση δεν είχε κοινοποιηθεί σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 17/62. Προς υποστήριξη του λόγου αυτού, ισχυρίζονται ότι η σύμβαση εξαιρούνταν της υποχρεώσεως κοινοποιήσεως, δυνάμει του άρθρου 4, παράγραφος 2, του προαναφερθέντος κανονισμού, διότι επρόκειτο περί καθαρώς εθνικής συμφωνίας, στην οποία είχαν μετάσχει οι επιχειρήσεις που έχουν την ιθαγένεια ενός μόνο κράτους μέλους, και η οποία, επιπλέον, δεν αφορούσε ούτε τις εισαγωγές ούτε τις εξαγωγές μεταξύ κρατών μελών.

31

Κατά την Επιτροπή, η τελευταία αυτή προϋπόθεση πρέπει να ερμηνευτεί σε συνάρτηση με το σκοπό της εν λόγω διατάξεως, δηλαδή τη διοικητική απλούστευση υπέρ των συμπράξεων οι οποίες έχουν χαρακτήρα λιγότερο βλαπτικό ενόψει των σκοπών του άρθρου 85 της συνθήκης. Αυτή δεν είναι η περίπτωση της συμβάσεως, σκοπός της οποίας ήταν η κατάργηση των παράλληλων εισαγωγών. Η Επιτροπή αμφισβητεί, εξάλλου, τον καθαρώς εθνικό χαρακτήρα της συμβάσεως, λόγω της συμμετοχής της γερμανικού δικαίου εταιρίας BBC Hausgeräte GmbH, η οποία είχε ένα μόνο υποκατάστημα στο Βέλγιο.

32

Διαπιστώνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 17/62, οι συμφωνίες που συνάπτονται μετά την έναρξη της ισχύος του κανονισμού και υπέρ των οποίων οι ενδιαφερόμενοι θέλουν να επωφεληθούν των διατάξεων του άρθρου 85, παράγραφος 3, πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή, διαφορετικά δεν είναι δυνατή η έκδοση αποφάσεως εφαρμογής του άρθρου αυτού Πάντως, το άρθρο 4, παράγραφος 2, του εν λόγω κανονισμού απαλλάσσει από την κοινοποίηση τις συμφωνίες στις οποίες μετέχουν επιχειρήσεις που έχουν την ιθαγένεια ενός μόνο κράτους μέλους και οι οποίες, επιπλέον δεν αφορούν ούτε τις εισαγωγές ούτε τις εξαγωγές μεταξύ των κρατών μελών.

33

Πρέπει πρώτον να διερευνηθεί αν πληρούνται οι δύο προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17/62, εξυπακουομένου ότι αν δεν πληρούται η μια από τις προϋποθέσεις αυτές, η σύμβαση δεν μπορούσε να τύχει του ευεργετήματος του άρθρου 85, παράγραφος 3, ελλείψει κοινοποιήσεως της συμφωνά με το άρθρο 4, παράγραφος 1, του εν λόγω κανονισμού.

34

Σχετικά, αρκεί να διαπιστωθεί ότι η σύμβαση δεν πληρούσε την προϋπόθεση ότι η συμφωνία δεν αφορά ούτε τις εισαγωγές ούτε τις εξαγωγές μεταξύ των κρατών μελων^ Οπως έχει δεχτεί το Δικαστήριο με την απόφαση της 3ης Φεβρουαρίου 1976 Fondenes Roubaix-Wattrelos, 63/75, Recueil σ. 111), η προϋπόθεση αυτή πρέπει να ερμηνευτεί σε συνάρτηση με την οικονομία του άρθρου 4 και τους σκοπούς της διοικητικής απλουστεύσεως που επιδιώκει, με το να μην υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να κοινοποιούν συμβάσεις οι οποίες, μολονότι θα μπορούσαν να εμπέσουν στο άρθρο 85, παράγραφος 1, παρουσιάζονται, γενικώς λόγω των ιδιομορφιών τους, ως λιγότερο βλαπτικές ενόψει των σκοπών της διατάξεως αυτής.

35

Εν προκειμένω, η σύμβαση αποβλέπει, καθώς διαπιστώθηκε παραπάνω να περιορίσει αισθητά τις παράλληλες εισαγωγές πλυντηρίων ρούχων και πιάτων στο Βέλγιο και τείνει κατ' αυτόν τον τρόπο να απομονώσει τη βελγική αγορά κατά τρόπο ασυμβίβαστο προς τις θεμελιώδεις αρχές της κοινής αγοράς. Επομένως, αφορά τις εισαγωγές σε βαθμό που δεν μπορεί να θεωρηθεί ως λίγο βλαπτικός. Κατά συνέπεια, η σύμβαση αυτή δεν πρέπει να εξαιρεθεί της κοινοποιήσεως που προβλέπεται στο άρθρο 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17/62 και, ελλείψει κοινοποιήσεως σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού δεν μπορεί να τύχει της απαλλαγής του άρθρου 85, παράγραφος 3.

36

Οι προσφεύγουσες υποστήριξαν ακόμα, σ' αυτό το συνειρμό, ότι με την απόφαση παραβιάστηκε το άρθρο 190 της συνθήκης, καθόσον δεν περιέχει επαρκή κατά νόμο αιτιολογία της αρνήσεως εφαρμογής του άρθρου 85, παράγραφος 3 της συνθήκης.

37

Ούτε αυτός ο λόγος μπορεί να γίνει δεκτός. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, η καθιερωθείσα με το άρθρο 190 της συνθήκης υποχρέωση αιτιολογήσεως των βλαπτικών αποφάσεων έχει ως σκοπό να επιτρέπει στο Δικαστήριο να ασκεί τον έλεγχο του επί της νομιμότητας της αποφάσεως και να παρέχει στον ενδιαφερόμενο επαρκή ένδειξη ώστε να γνωρίζει αν η απόφαση είναι βάσιμη ή αν περιέχει ελάττωμα που καθιστά δυνατή την αμφισβήτηση της νομιμότητας. Κατά συνέπεια, όπως έκρινε το Δικαστήριο με την προαναφερθείσα απόφαση της 29ης Οκτωβρίου 1980, η εν λόγω υποχρέωση αιτιολογίας εκπληρούται όταν η απόφαση αναφέρει τα πραγματικά και νομικά στοιχεία απο τα οποία εξαρτάται η νόμιμη αιτιολόγηση του μέτρου, καθώς και οι σκέψεις που οδήγησαν στη λήψη της αποφάσεως.

38

Αυτό συμβαίνει εν προκειμένω. Από το σκεπτικό της αποφάσεως εμφαίνεται σαφώς ότι δεν ήταν δυνατό να έχει εφαρμογή το άρθρο 85, παράγραφος 3, εφόσον η σύμβαση, ως προς την οποία υπήρχε η υποχρέωση κοινοποιήσεως για τους προεκτεθέντες λόγους, δεν είχε κοινοποιηθεί σύμφωνα με το άρθρο 4, παράγραφος 1, του κανονισμού 17/62 και ότι, εν πάση περιπτώσει, δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις που θέτει αυτό τούτο το άρθρο 85, παράγραφος 3.

39

Επομένως, και οι λόγοι αυτοί πρέπει να απορριφθούν.

40

Όσον αφορά τα επιβληθέντα πρόστιμα, όλες οι προσφεύγουσες ισχυρίζονται πρώτον ότι συμφωνία που απαλλάσσεται της κοινοποιήσεως, δυνάμει του άρθρου 4, παράγραφος 2, του κανονισμού 17/62, δεν μπορεί να αποτελέσει αιτία επιβολής προστίμων. Εν πάση περιπτώσει, η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης εμποδίζει εν προκειμένω την επιβολή προστίμων, δεδομένου ότι η ίδια η Επιτροπή έχει δημιουργήσει την εντύπωση ότι οι συμφωνίες που απαλλάσσονται της κοινοποιήσεως δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο προστίμων.

41

Σχετικώς αρκεί να υπομνηστεί ότι, όπως προεκτέθηκε, η σύμβαση δεν απαλλασσόταν της κοινοποιήσεως.

42

Δεύτερον, οι προσφεύγουσες ισχυρίζονται ότι δεν έπρεπε να τους επιβληθεί πρόστιμο ή, εν πάση περιπτώσει, ότι το ποσό του προστίμου έπρεπε να είναι μειωμένο, εφόσον, αντίθετα προς τις διαπιστώσεις που περιέχονται στην απόφαση, η παράβαση δεν είχε διαπραχθεί εκ προθέσεως ή εκ βαρείας αμελείας. Ειδικότερα, οι προσφεύγουσες, πλην της ANSEAU, ισχυρίζονται ότι δεν ενήργησαν εκ προθέσεως, όπως αναφέρεται στην απόφαση, δεδομένου ότι δεν τελούσαν εν γνώσει του εναντίον του ανταγωνισμού σκοπού της συμβάσεως, κατά την επεξεργασία της οποίας, επιπλέον, δεν διαδραμάτισαν παρά έναν καθαρώς παθητικό ρόλο ή μάλλον δεν μετέσχαν καθόλου. Η ANSEAU αρνείται ότι ενήργησε με βαριά αμέλεια, όπως αναφέρεται στην απόφαση, καθόσον ο εναντίον του ανταγωνισμού σκοπός δεν προκύπτει από την ίδια τη σύμβαση και ότι αυτή δεν ήταν ενήμερη των προθέσεων των συμβληθέντων μαζί της.

43

Η Επιτροπή αντιτάσσει ότι οι προσφεύγουσες είχαν γνώση ή, τουλάχιστον, όφειλαν να έχουν γνώση του περιοριστικού του ανταγωνισμού σκοπού της συμβάσεως, δεδομένου ότι είχαν λάβει ή μπορούσαν να έχουν λάβει γνώση των δηλώσεων στις οποίες προέβη ιδίως η CEG κατά τη διάρκεια των προπαρασκευαστικών συνεδριάσεων, το αργότερο κατά την ανάγνωση των πρακτικών.

44

Πρέπει να σημειωθεί ότι, δυνάμει του άρθρου 15, παράγραφος 2, του κανονισμού 17/62, η Επιτροπή μπορεί, με απόφαση, να επιβάλει στις επιχειρήσεις και στις ενώσεις επιχειρήσεων πρόστιμα, όταν εκ προθέσεως ή εξ αμελείας διαπράττουν παράβαση των κανόνων περί ανταγωνισμού της συνθήκης.

45

Εν προκειμένω, από τις παραπάνω σκέψεις προκύπτει ότι όλα τα μέρη που μετέσχαν στην επεξεργασία της συμβάσεως τελούσαν εν γνώσει ότι η σύμβαση, όπως εμφανίζεται ενόψει του περιεχομένου της, του νομικού και οικονομικού της πλαισίου και της συμπεριφοράς των μερών, είχε ως αντικείμενο τον περιορισμό των παράλληλων εισαγωγών και μπορούσε να επηρεάσει το μεταξύ κρατών μελών εμπόριο, καθόσον ήταν πράγματι δυνατό να καταστήσει δυσχερέστερες, αν όχι αδύνατες, τις παράλληλες εισαγωγές. Προσυπογράφοντας τη σύμβαση, εν γνώσει των περιστάσεων αυτών, ενήργησαν επομένως εκ προθέσεως, ασχέτως του αν είχαν ή όχι συνείδηση ότι, πράττοντας αυτό, παραβίαζαν την απαγόρευση του άρθρου 85, παράγραφος 1, της συνθήκης.

46

Το συμπέρασμα αυτό δεν εξασθενίζει από το γεγονός που επικαλούνται ορισμένες από τις προσφεύγουσες, ότι δεν παραβρέθηκαν σε όλες τις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στη σύναψη της συμβάσεως, αφού το ουσιώδες περιεχόμενο των διαπραγματεύσεων αυτών προκύπτει σαφώς από τα πρακτικά, τα οποία ήταν προσιτά σε όλα τα μέρη.

47

Υπό τις περιστάσεις αυτές, η άποψη των προσφευγουσών, κατά την οποία η παράβαση δεν διαπράχθηκε εκ προθέσεως ή, εν πάση περιπτώσει εκ βαρείας αμελείας, δεν είναι δυνατό να γίνει δεκτή, οπότε και ο λόγος αυτός πρέπει να απορριφθεί.

48

Τρίτον, όλες οι προσφεύγουσες, πλην της Miele, ισχυρίζονται ότι το ποσό του προστίμου προσδιορίστηκε εσφαλμένα.

49

Ειδικότερα, οι προσφεύγουσες, πλην της ANSEAU, προσάπτουν στην Επιτροπή πεπλανημένη εκτίμηση της βαρύτητας της παραβάσεως, όσον αφορά τόσο τη βλαπτική επίπτωση της συμφωνίας όσο και το μέρος της ατομικής ευθύνης των εν λόγω επιχειρήσεων. Προς υποστήριξη του επιχειρήματος αυτού, επικαλούνται, αφενός, την αισθητή ασυμφωνία μεταξύ του ποσού του προστίμου και του αντίστοιχου μεριδίου των επιχειρήσεων επί της αγοράς και, αφετέρου, το γεγονός ότι η σύμβαση δεν έχει μέχρι τώρα επηρεάσει αισθητά το μεταξύ κρατών μελών εμπόριο.

50

Από το σκεπτικό της αποφάσεως προκύπτει ότι η Επιτροπή, κατά τον προσδιορισμό του ποσού των προστίμων, έλαβε υπόψη, πρώτον, ότι πρόκειται περί βαριάς παραβάσεως, καθόσον αυτή συνεπάγεται εμπόδια στις παράλληλες εισαγωγές και θέτει, ως εκ τούτου, τεχνητά εμπόδια στο εσωτερικό της Κοινότητας. Καθορίζοντας τα κατ' ιδίαν πρόστιμα σε 9500, 38500 και 76500 ECU η Επιτροπή προσέβλεψε, σύμφωνα με το σκεπτικό της αποφάσεως, στη σπουοαι-ότητα που έχουν αντιστοίχως οι επιχειρήσεις στη σχετική αγορά ξεκινώντας από την υπόθεση ότι όλες οι επιχειρήσεις που μετέσχαν στην επεξεργασία της συμβάσεως φέρουν την ίδια ευθύνη λόγω της συμμετοχής τους στη σύμβαση.

51

Κατά τη διάρκεια της ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασίας, η Επιτροπή διευκρίνισε ότι για τον υπολογισμό των προστίμων, προσδιόρισε πρώτα το συνολικό ποσό των προστίμων που έπρεπε να επιβληθεί στο σύνολο των επιχειρήσεων στις οποίες έπρεπε να επιβληθεί κύρωση, εφαρμόζοντας το συντελεστή 1 5 ο/ο επί της αξίας των εισαγωγών στο Βέλγιο πλυντηρίων ρούχων και πιάτων προελεύσεως άλλων κρατών μελών. Το συνολικό αυτό ποσό κατανεμήθηκε εν συνεχεία μεταξύ των εν λόγο3 επιχειρήσεων, καταρτίζοντας προς τούτο τρεις ομάδες, σύμφωνα με τον αριθμό των επιγραφών καταλληλότητας που είχαν παραγγελθεί στην ANSEAU.

52

Όπως δέχτηκε το Δικαστήριο με την απόφαση του της 7ης Ιουνίου 1983 (Pioneer και λοιποί, υποθέσεις 100 έως 103/80, Συλλογή 1983, σ. 1825), για την εκτίμηση της βαρύτητας μιας παραβάσεως πρέπει να λαμβάνεται υπόψη μεγάλος αριθμός στοιχείων των οποίων ο χαρακτήρας και η σπουδαιότητα ποικίλλουν ανάλογα με το είδος και τις ειδικές περιστάσεις της οικείας παραβάσεως. Μεταξύ των στοιχείων αυτών μπορεί, ανάλογα με την περίπτωση, να συγκαταλέγεται ο όγκος και η αξία των εμπορευμάτων που αποτελούν το αντικείμενο της παραβάσεως, καθώς και το μέγεθος και η οικονομική ισχύς της επιχειρήσεως και, εντεύθεν, η επίδραση που αυτή μπορεί να ασκήσει στην αγορά. Με την απόφαση του της 15ης Ιουλίου 1970 (Boehringer Mannheim, 45/69, Recueil σ. 769), το Δικαστήριο αναγνώρισε επίσης ότι συμβιβάζεται με τον ατομικό προσδιορισμό της κυρώσεως ο καθορισμός, προηγουμένως, συνολικού ανωτάτου ορίου για το πρόστιμο, που προσδιορίζεται σε σχέση με τη σοβαρότητα του κινδύνου που ενέχει η σύμπραξη για τον ανταγωνισμό και το εμπόριο μέσα στην κοινή αγορά.

53

Υπό το φως της νομολογίας αυτής, δεν είναι δυνατό να προσαφθεί στην Επιτροπή ότι, λαμβάνοντας υπόψη τις βλαπτικές συνέπειες της συμβάσεως, προσδιόρισε πρώτα το συνολικό ποσό των επιβλητέων προστίμων, εφαρμόζοντας προς τούτο στην αξία των εν λόγω εισαγωγών το επιλεγέν επί τοις εκατό ποσοστό. Δικαιολογημένα επίσης η Επιτροπή κατένειμε εν συνεχεία το σύνολο αυτό μεταξύ των επιχειρήσεων επί των οποίων επιβλήθηκε η κύρωση, κατατάσσοντας τες σε ομάδες βάσει του αριθμού των επιγραφών που είχαν παραγγείλει. Τα επιχειρήματα που αναφέρονται στην πεπλανημένη εκτίμηση της βαρύτητας της παραβάσεως πρέπει επομένως να απορριφθούν.

54

Η προσφεύγουσα Disem-Andries υποστηρίζει, εξάλλου, την ύπαρξη πλάνης περί την εκτίμηση, καθότι η Επιτροπή, κατά τον προσδιορισμό του προστίμου που της επέβαλε, δεν έλαβε υπόψη την ελλειμματική οικονομική της κατάσταση.

55

Ούτε αυτό το επιχείρημα μπορεί να γίνει δεκτό. Όπως εύλογα υπογράμμισε η Επιτροπή, η αναγνώριση παρόμοιας υποχρεώσεως θα οδηγούσε, στην πραγματικότητα, στην παροχή αδικαιολόγητου από απόψεως ανταγωνισμού πλεονεκτήματος στις επιχειρήσεις που έχουν προσαρμοστεί λιγότερο στους όρους της αγοράς.

56

Η ANSEAU, προσάπτει στην απόφαση ότι δεν ελήφθη υπόψη το γεγονός ότι αυτή δεν ασκούσε ιδία οικονομική δραστηριότητα, ούτε είχε αντλήσει οικονομικό όφελος από την εφαρμογή της συμβάσεως και ότι, επιπλέον, η διαπιστωθείσα παράβαση είχε παύσει κατά την ημερομηνία λήψεως της αποφάσεως.

57

Από το σκεπτικό της αποφάσεως προκύπτει σχετικά ότι το πρόστιμο που επιβλήθηκε στην ANSEAU, ποσού ίσου με εκείνο των υψηλότερων προστίμων που επιβλήθηκαν στις μετέχουσες στη σύμβαση επιχειρήσεις, καθορίστηκε λαμβάνοντας υπόψη, αφενός, ότι η ANSEAU έφερε το σημαντικότερο μέρος της ευθύνης και, αφετέρου, ότι έπρεπε να ληφθεί υπόψη το γεγονός οτι δεν είχε κερδοσκοπικό σκοπό.

58

Αυτή η συλλογιστική πρέπει να θεωρηθεί δικαιολογημένη, παρά την έλλειψη κερδοσκοπικού σκοπού της ANSEAU, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τον πρωταρχικό ρόλο που διαδραμάτισε κατά την προετοιμασία και τη θέση σε εφαρμογή της συμβάσεως.

59

Τέλος όσον αφορά το επιχείρημα κατά το οποίο, αντίθετα προς τα αναφερόμενα στην απόφαση, η παράβαση είχε παύσει κατά την ημέρα εκδόσεως της αποφάσεως, αρκεί να υπομνηστεί ότι καμιά τροποποίηση της συμβάσεως, ικανή να θέσει τέρμα στην παράβαση, δεν είχε τεθεί σε εφαρμογή πριν απο τη λήψη της αποφάσεως.

60

Επομένως, και αυτός ο λόγος πρέπει να απορριφθεί.

61

Δεδομένου ότι κανένας από τους λόγους των προσφευγουσών δεν ευδοκίμησε, πρέπει να απορριφθούν οι παρούσες προσφυγές, στο σύνολο τους, ως αβάσιμες.

62

Σύμφωνα με το άρθρο 69, παράγραφος 2, του κανονισμού διαδικασίας, ο ηττηθείς διάδικος καταδικάζεται στα έξοδα, εφόσον υπήρχε σχετικό αίτημα του νικήσαντος διαδίκου. Όταν, όμως, οι ηττηθέντες διάδικοι είναι περισσότεροι, το Δικαστήριο αποφασίζει για την κατανομή των εξόδων.

63

Δεδομένου ότι οι προσφεύγουσες ηττήθηκαν, πρέπει να καταδικαστούν στα δικαστικά έξοδα. Κά9ε προσφεύγουσα βαρύνεται με το τμήμα των δικαστικών εξόδων της Επιτροπής που αντιστοιχεί στο επί τοις εκατό ποσοστό του προστίμου που της επιβλήθηκε σε σχέση με το συνολικό ποσό των προστίμων που επιβλήθηκαν στο σύνολο των προσφευγουσών.

Διά ταύτα

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

κρίνει και αποφασίζει: