(1)

Στις 22 Φεβρουαρίου 2022 οι ιταλικές αρχές ενημέρωσαν την Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1008/2008, για ένα νέο σχέδιο διατάγματος σχετικά με τους τροποποιημένους κανόνες κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας για τους αερολιμένες Milan Malpensa, Milan Linate και Orio al Serio (Bergamo) (στο εξής: σχέδιο διατάγματος Giovannini).

(2)

Το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini τροποποιεί το άρθρο 4 του διατάγματος της 3ης Μαρτίου 2000 σχετικά με τους κανόνες κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας για τους αερολιμένες Milan Malpensa, Milan Linate και Orio al Serio (Bergamo), όπως τροποποιήθηκε, ως εξής:

«Παράγραφος 1:

Οι αερομεταφορείς μπορούν να εκτελούν τακτικά διατερματικά δρομολόγια με αεροσκάφη στενής ατράκτου μεταξύ του αερολιμένα Milan Linate και άλλων αερολιμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή αερολιμένων που ανήκουν σε κράτος το οποίο έχει συνάψει με την Ευρωπαϊκή Ένωση συμφωνία κάθετου τύπου για τη ρύθμιση των υπηρεσιών αερομεταφορών του και οι οποίοι βρίσκονται επίσης εντός ακτίνας 1 500 km —μετρούμενης σύμφωνα με τη μέθοδο της μεγιστοκύκλιας διαδρομής— από τον αερολιμένα Milan Linate, εντός των ορίων της καθορισμένης λειτουργικής δυναμικότητας του αερολιμένα Milan Linate. Μόνον οι ακόλουθοι αερομεταφορείς μπορούν να εκτελούν τα εν λόγω δρομολόγια:

(3)

Το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini τροποποιεί επίσης το άρθρο 4 του διατάγματος της 3ης Μαρτίου 2000 σχετικά με τους κανόνες κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας για τους αερολιμένες Milan Malpensa, Milan Linate και Orio al Serio (Bergamo), όπως τροποποιήθηκε, ως εξής:

«Παράγραφος 2:

Για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με τις διατάξεις της παραγράφου 1, η διανομή και η πώληση εισιτηρίων, καθώς και η μεταφορά επιβατών σε διατερματικά δρομολόγια από ή προς τον αερολιμένα Milan Linate επιτρέπεται μόνο για αερολιμένες που βρίσκονται εντός των γεωγραφικών ορίων που καθορίζονται στην παράγραφο 1.»

(4)

Στις αιτιολογικές σκέψεις του σχεδίου διατάγματος Giovannini αναφέρεται ότι η τροποποίηση των υφιστάμενων κανόνων για την κατανομή της εναέριας κυκλοφορίας μεταξύ των αερολιμένων του Μιλάνου είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί ότι ο αερολιμένας Milan Linate παραμένει «αστικός αερολιμένας» που εξυπηρετεί προορισμούς μικρών αποστάσεων και να αξιοποιηθεί πλήρως η ανάπτυξη του αερολιμένα Milan Malpensa ως κομβικού αερολιμένα. Επιπλέον, ο αερολιμένας Milan Linate θα πρέπει να συνδεθεί με αερολιμένες εκτός της Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι βρίσκονται σε ακτίνα 1 500 km, και ότι η Ένωση έχει συνάψει οριζόντια ή συνολική συμφωνία αεροπορικών μεταφορών με την τρίτη χώρα στην οποία βρίσκεται ο αερολιμένας.

(5)

Στις επεξηγήσεις που συνόδευαν την κοινοποίηση, οι ιταλικές αρχές ανέφεραν ότι η εφαρμογή του άρθρου 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2 θα διευκολύνει τη συνέχιση των δρομολογίων μεταξύ του αερολιμένα Milan Linate και χωρών όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, τα κράτη μέλη του Κοινού Ευρωπαϊκού Εναέριου Χώρου ή το Μαρόκο, εντός των καθορισμένων ορίων χωρητικότητας του αερολιμένα, δηλαδή 18 ωριαίες μετακινήσεις.

(6)

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2, η ακτίνα των 1 500 km γύρω από τον αερολιμένα Milan Linate μετράται σύμφωνα με τη μέθοδο της μεγιστοκύκλιας διαδρομής. Στην κοινοποίησή τους, οι ιταλικές αρχές εξήγησαν ότι η εν λόγω απόσταση χρησιμοποιείται στη νομοθεσία της Ένωσης ως όριο για την κατηγοριοποίηση πτήσεων διαφορετικών αποστάσεων [π.χ. κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 261/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2)].

(7)

Όσον αφορά το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 3, οι ιταλικές αρχές διευκρίνισαν ότι η διάταξη αυτή αποσκοπεί στη διασφάλιση της εφαρμογής του σχεδίου του άρθρου 4 παράγραφος 1 και αντικατοπτρίζει την προσέγγιση των ισχυόντων κανόνων κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας. Οι ισχύοντες κανόνες αναθέτουν στην εθνική αρχή πολιτικής αεροπορίας την παρακολούθηση της εναέριας κυκλοφορίας στους αερολιμένες Milan Linate και Milan Malpensa και την υποβολή εκθέσεων στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, ώστε να αξιολογηθεί αν τηρούνται οι εν λόγω κανόνες και αν απαιτείται η λήψη πρόσθετων μέτρων.

(8)

Στις 6 Σεπτεμβρίου 2021 η ιταλική αρχή πολιτικής αεροπορίας (ENAC), σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1008/2008, κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη σε διαβούλευση που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στις 8 Σεπτεμβρίου 2021, στον αερολιμένα Milan Linate.

(9)

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπέβαλαν οι ιταλικές αρχές, στη διαβούλευση συμμετείχαν οι επιτροπές χρηστών των αερολιμένων Linate και Malpensa, οι οποίες απαρτίζονταν από αερομεταφορείς, εταιρείες υπηρεσιών επίγειας εξυπηρέτησης, τον οργανισμό διαχείρισης του αερολιμένα και τον συντονιστή των χρονοθυρίδων.

(10)

Σύμφωνα με την έκθεση διαβούλευσης, η πλειονότητα των μερών τάχθηκε υπέρ της προτεινόμενης τροποποίησης.

(11)

Στις 25 Μαρτίου 2022 η Επιτροπή δημοσίευσε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3) περίληψη των προτεινόμενων τροποποιήσεων των κανόνων κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας, όπως κοινοποιήθηκαν από τις ιταλικές αρχές, και έδωσε στα ενδιαφερόμενα μέρη προθεσμία 20 ημερών για να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους.

(12)

Η Επιτροπή παρέλαβε παρατηρήσεις από πέντε ενδιαφερόμενα μέρη, τα περισσότερα από τα οποία επιθυμούσαν να τηρηθεί η ανωνυμία τους.

(13)

Όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη υποστήριξαν το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2, παρότι ένα μέρος ζήτησε να επεκταθεί η ακτίνα πέραν των 1 500 km, ώστε να συμπεριληφθούν περισσότεροι προορισμοί.

(14)

Τρία ενδιαφερόμενα μέρη υποστήριξαν ρητά το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 3, με το επιχείρημα ότι αυτό θα ενίσχυε τη συμμόρφωση με το σχέδιο του άρθρου 4 παράγραφος 1 και θα διατηρούσε τον αερολιμένα Linate ως πραγματικό διατερματικό αερολιμένα. Ένα ενδιαφερόμενο μέρος εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 3, υποστηρίζοντας ότι η απαγόρευση της πώλησης εισιτηρίων σε προορισμούς εκτός του πεδίου εφαρμογής του σχεδίου του άρθρου 4 παράγραφος 1 είναι δυσανάλογη. Το εν λόγω μέρος εξέφρασε επίσης σοβαρές ανησυχίες ως προς τον τρόπο εφαρμογής της διάταξης και αμφιβολίες ως προς το αν η διάταξη θα ήταν κατάλληλη για την αντιμετώπιση προβλημάτων χωρητικότητας.

(15)

Καταρχάς, η Επιτροπή παρατηρεί ότι οι τρεις αερολιμένες στους οποίους εφαρμόζεται ο κοινοποιημένος κανόνας κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας —Milan Linate, Milan Malpensa και Orio al Serio (Bergamo)— πληρούν τις τέσσερις απαιτήσεις που ορίζονται στο άρθρο 19 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1008/2008. Οι αερολιμένες εξυπηρετούν το αστικό συγκρότημα του Μιλάνου, το οποίο πληροί την πρώτη προϋπόθεση. Η υποδομή και οι συγκοινωνιακές συνδέσεις μεταξύ των τριών αερολιμένων και μεταξύ αυτών και της πόλης του Μιλάνου είναι σύμφωνες με τη δεύτερη και την τρίτη προϋπόθεση. Επιπλέον, οι αερολιμένες παρέχουν τις αναγκαίες υπηρεσίες στους αερομεταφορείς κατά τρόπο που ικανοποιεί την τέταρτη προϋπόθεση.

(16)

Επιπλέον, η Επιτροπή επισημαίνει ότι προηγούμενες αποφάσεις της Επιτροπής ενέκριναν τη θέσπιση κανόνων κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας που είχαν ως στόχο την καθιέρωση του αερολιμένα Milan Malpensa ως διεθνούς κόμβου και του Milan Linate ως διατερματικού αερολιμένα για τον περιορισμό της ροής της κυκλοφορίας στον εν λόγω αερολιμένα.

(17)

Ειδικότερα, τα διατάγματα Bersani και Bersani 2, της 5ης Ιανουαρίου 2001, που εγκρίθηκαν με την απόφαση 2001/163/ΕΚ της Επιτροπής (4), επέβαλαν στον αερολιμένα Milan Linate περιορισμούς στον αριθμό των ημερήσιων πτήσεων με επιστροφή προς αερολιμένες της Ένωσης που προσδιορίζονται με βάση τον όγκο της επιβατικής κίνησης. Τα διατάγματα Bersani και Bersani 2 περιόρισαν επίσης τον αερολιμένα Milan Linate στην εξυπηρέτηση αεροσκαφών μονού διαδρόμου για τακτικές διατερματικές γραμμές σύνδεσης μόνον εντός της ΕΕ. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ώθηση της εναπομένουσας εναέριας κυκλοφορίας προς τον αερολιμένα Malpensa.

(18)

Το διάταγμα Del Rio, της 18ης Νοεμβρίου 2016, που εγκρίθηκε με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2016/2019 της Επιτροπής (5), είχε ως στόχο τη βελτιστοποίηση της χρήσης του αερολιμένα Milan Linate και τη βελτίωση της συνδεσιμότητάς του με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, και παράλληλα την πλήρη αξιοποίηση του αναπτυξιακού δυναμικού του κόμβου Malpensa στο πλαίσιο του ειδικού του ρόλου ως διηπειρωτικής πύλης. Ως εκ τούτου, το διάταγμα Del Rio κατάργησε τους περιορισμούς στις συχνότητες με βάση τον όγκο της επιβατικής κίνησης που θα μπορούσε να εξυπηρετείται από και προς τον αερολιμένα Linate, διατηρώντας ωστόσο τις διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες μόνον οι προορισμοί εντός της Ένωσης μπορούσαν να εξυπηρετούνται με αεροσκάφη στενής ατράκτου.

(19)

Με βάση τα ανωτέρω, η Επιτροπή δεν αμφισβητεί την πολιτική της Ιταλίας όσον αφορά τους αερολιμένες Milan Malpensa και Milan Linate.

(20)

Όσον αφορά το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2, η Επιτροπή επισημαίνει ότι καταργεί ορισμένους περιορισμούς που επιβάλλονται στις υπηρεσίες αερομεταφορών στον αερολιμένα Linate. Νέοι προορισμοί τρίτων χωρών μπορούν να εξυπηρετούνται από και προς τον αερολιμένα Linate, οι οποίοι βρίσκονται σε ακτίνα 1 500 km από τον αερολιμένα και σε χώρα με την οποία η Ένωση έχει συνάψει οριζόντια ή συνολική συμφωνία αεροπορικών μεταφορών.

(21)

Με βάση την προσέγγιση που ακολουθήθηκε στην εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2016/2019, στον βαθμό που το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2 καταργεί τους περιορισμούς στην πρόσβαση προς και από τον αερολιμένα Linate, ώστε να δίνει τη δυνατότητα στους αερομεταφορείς να έχουν μεγαλύτερη αποδοτικότητα και ευελιξία όσον αφορά τον προγραμματισμό των πτήσεών τους ανάλογα με τη ζήτηση των επιβατών, δεν τίθεται ζήτημα αναλογικότητας.

(22)

Σε κάθε περίπτωση, η εφαρμογή του άρθρου 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2 θα είχε ως αποτέλεσμα την προσθήκη νέων προορισμών στον αερολιμένα Linate με διαφανή τρόπο και βάσει αντικειμενικών κριτηρίων που δεν οδηγούν στην εισαγωγή διακρίσεων μεταξύ αερομεταφορέων της Ένωσης ή προορισμών της Ένωσης.

(23)

Όσον αφορά το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 3, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ανακύπτουν προβλήματα ως προς την αναλογικότητα και τη διαφάνεια, σε αντίθεση με το άρθρο 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1008/2008.

(24)

Η διάταξη απαγορεύει τη διανομή και την πώληση εισιτηρίων μεταξύ του αερολιμένα Milan Linate και οποιουδήποτε προορισμού εκτός του πεδίου εφαρμογής του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2, καθώς και κάθε δρομολόγιο ανταπόκρισης (σε αντίθεση με το απευθείας διατερματικό δρομολόγιο). Όπως διευκρίνισαν οι ιταλικές αρχές κατά τη διάρκεια συνεδριάσεων με τις υπηρεσίες της Επιτροπής στις 4 Απριλίου 2022 και στις 30 Ιουνίου 2022, σε συνέχεια των γραπτών ερωτήσεων που απέστειλαν οι υπηρεσίες της Επιτροπής την 1η Απριλίου 2022, αυτό όχι μόνον εμποδίζει τους αερομεταφορείς να προσφέρουν δρομολόγια με τον αερολιμένα Milan Linate ως σημείο μετεπιβίβασης, αλλά και δρομολόγια προς ή από τον αερολιμένα Linate με ανταπόκριση στη συνέχεια σε άλλους αερολιμένες εκτός Μιλάνου. Πράγματι, η διάταξη ρυθμίζει τη ροή της μετεπιβίβασης επιβατών σε αερολιμένες εκτός Μιλάνου.

(25)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο περιορισμός των πτήσεων ανταπόκρισης και της μετεπιβίβασης επιβατών στον αερολιμένα Linate είναι αναλογικός για την επίτευξη του στόχου της διατήρησής του ως διατερματικού αερολιμένα και της προώθησης της ανάπτυξης του αερολιμένα Malpensa ως διεθνούς κόμβου. Ωστόσο, η ρύθμιση της ροής μετεπιβίβασης επιβατών σε αερολιμένες εκτός Μιλάνου υπερβαίνει το νόμιμο πεδίο εφαρμογής των κανόνων κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας για τους αερολιμένες που εξυπηρετούν μια συγκεκριμένη πόλη ή ένα αστικό συγκρότημα, εν προκειμένω το Μιλάνο.

(26)

Επιπλέον, η προτεινόμενη τροποποίηση υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής αερολιμένων της Ιταλίας και παρεμβαίνει αδικαιολόγητα στην επιχειρηματική ελευθερία των αερομεταφορέων και στην ελευθερία παροχής υπηρεσιών σε αερολιμένες εκτός Μιλάνου.

(27)

Επιπλέον, το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 3 θέτει ζητήματα διαφάνειας, καθώς δεν είναι σαφές πώς θα εφαρμοστούν οι κανόνες από τις ιταλικές αρχές. Η εν λόγω διάταξη δεν διευκρινίζει αν θα παρακολουθούνται μόνο τα δρομολόγια των αερομεταφορέων ή αν οι ταξιδιωτικοί πράκτορες και οι διανομείς εισιτηρίων θα είναι επίσης υπεύθυνοι για την εμφάνιση ορισμένων δρομολογίων με ανταπόκριση εκτός του αερολιμένα του Linate. Επίσης, δεν είναι σαφές αν η διάταξη αυτή αποσκοπεί στην κάλυψη των επιβατών που διοργανώνουν οι ίδιοι την ανταπόκρισή τους στα δρομολόγια των οποίων ούτε οι αερομεταφορείς ούτε τα ταξιδιωτικά γραφεία ή άλλοι διανομείς εισιτηρίων έχουν τον έλεγχο.

(28)

Εν κατακλείδι, η Επιτροπή θεωρεί ότι το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 2, το οποίο τροποποιεί τους υφιστάμενους κανόνες κατανομής της εναέριας κυκλοφορίας για τους αερολιμένες Milan Malpensa, Milan Linate και Orio al Serio (Bergamo), είναι συμβατό με το άρθρο 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1008/2008.

(29)

Όσον αφορά το άρθρο 1 του σχεδίου διατάγματος Giovannini όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 3, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι δεν είναι συμβατό με το άρθρο 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1008/2008,