(1)

Μολονότι η εθνική ασφάλεια παραμένει αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών, η προστασία της απαιτεί συνεργασία και συντονισμό σε επίπεδο Ένωσης. Ο στόχος της Ένωσης που συνίσταται στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας σε έναν χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης σύμφωνα με το άρθρο 67 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) θα πρέπει να επιτευχθεί, μεταξύ άλλων, με μέτρα για την πρόληψη και καταστολή της εγκληματικότητας, καθώς και με μέτρα για τον συντονισμό και τη συνεργασία μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και άλλων εθνικών αρχών των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων του συντονισμού και της συνεργασίας με τους οικείους οργανισμούς της Ένωσης και άλλους σχετικούς ενωσιακούς φορείς, όπως επίσης με τις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες και τους σχετικούς διεθνείς οργανισμούς καθώς και με τη βοήθεια του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών.

(2)

Για την περίοδο από 2015 έως 2020, η Επιτροπή, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο όρισαν κοινές προτεραιότητες, όπως προβλέπεται στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια του Απριλίου του 2015, οι οποίες επιβεβαιώθηκαν από το Συμβούλιο με την ανανεωμένη στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας του Ιουνίου του 2015 και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του τον Ιούλιο του 2015, δηλαδή την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης, του σοβαρού και του οργανωμένου εγκλήματος και του κυβερνοεγκλήματος. Οι εν λόγω κοινές προτεραιότητες επαναβεβαιώθηκαν για την περίοδο από 2020 έως 2025 στην ανακοίνωση της 24ης Ιουλίου 2020 της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για την Ένωση Ασφάλειας».

(3)

Στη Διακήρυξη της Ρώμης που υπεγράφη στις 25 Μαρτίου 2017, οι ηγέτες 27 κρατών μελών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να εργαστούν για μια Ευρώπη ασφαλή σε όλα τα επίπεδα, και να οικοδομήσουν μια Ένωση όπου όλοι οι πολίτες θα αισθάνονται ασφαλείς και θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, όπου τα εξωτερικά σύνορα θα είναι ασφαλή, με μια αποτελεσματική, υπεύθυνη και βιώσιμη μεταναστευτική πολιτική που θα τηρεί τα διεθνή πρότυπα, καθώς και μια Ευρώπη αποφασισμένη να καταπολεμήσει την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα.

(4)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης Δεκεμβρίου 2016 ζήτησε να συνεχιστεί η επίτευξη αποτελεσμάτων σχετικά με τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων πληροφοριών και των βάσεων δεδομένων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 23ης Ιουνίου 2017 τόνισε την ανάγκη βελτίωσης της διαλειτουργικότητας μεταξύ των βάσεων δεδομένων και, στις 12 Δεκεμβρίου 2017, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων πληροφοριών της ΕΕ (αστυνομική και δικαστική συνεργασία, άσυλο και μετανάστευση).

(5)

Για τη διαφύλαξη του κεκτημένου του Σένγκεν και προκειμένου να συμβάλουν στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας στην Ένωση, τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα, από τις 6 Απριλίου 2017, να εκτελούν συστηματικούς ελέγχους στις σχετικές βάσεις δεδομένων για τους πολίτες της Ένωσης που διέρχονται από τα εξωτερικά σύνορά της. Επιπλέον, η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση προς τα κράτη μέλη να κάνουν καλύτερη χρήση των αστυνομικών ελέγχων και της διασυνοριακής συνεργασίας. Η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών, η σαφής κατανομή των καθηκόντων, ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών και του κράτους δικαίου, η μεγάλη προσοχή στην παγκόσμια προοπτική και η αναγκαία συνέπεια με την εξωτερική διάσταση της ασφάλειας θα πρέπει να αποτελούν βασικές αρχές που καθοδηγούν τη δράση της Ένωσης και των κρατών μελών προς την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής και πραγματικής ένωσης ασφάλειας.

(6)

Για την επίτευξη του στόχου αυτού, θα πρέπει να αναληφθεί δράση σε επίπεδο Ένωσης για την προστασία των προσώπων, των δημόσιων χώρων και των υποδομών ζωτικής σημασίας από απειλές που έχουν διαρκώς αυξανόμενο διακρατικό χαρακτήρα, και για τη στήριξη του έργου που επιτελούν οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών. Η τρομοκρατία, το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα, το πλανόδιο έγκλημα, η παράνομη διακίνηση όπλων και ναρκωτικών, η διαφθορά, η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, το κυβερνοέγκλημα, η σεξουαλική εκμετάλλευση, μεταξύ άλλων η σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών, οι υβριδικές απειλές καθώς και οι χημικές, βιολογικές, ραδιολογικές και πυρηνικές απειλές, και η εμπορία ανθρώπων, μεταξύ άλλων, εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση για την εσωτερική ασφάλεια της Ένωσης. Η εσωτερική ασφάλεια αποτελεί κοινό εγχείρημα, στο οποίο θα πρέπει να συμβάλλουν από κοινού τα θεσμικά όργανα και οι οικείοι οργανισμοί της Ένωσης καθώς και τα κράτη μέλη.

(7)

Για να συμβάλουν στην ανάπτυξη και υλοποίηση μιας αποτελεσματικής και γνήσιας ένωσης ασφάλειας, με στόχο την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου εσωτερικής ασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση, θα πρέπει να δημιουργηθεί και να τεθεί σε διαχείριση ένα Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας («το Ταμείο») προκριμένου να δοθεί στα κράτη μέλη επαρκής χρηματοδοτική στήριξη από την Ένωση.

(8)

Η χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ένωσης θα πρέπει να εστιάζεται σε δράσεις για τις οποίες η παρέμβαση της Ένωσης μπορεί να προσδώσει πρόσθετη αξία σε σύγκριση με τη δράση μόνο των κρατών μελών. Σύμφωνα με τα άρθρα 84 και 87 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ, το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει μέτρα που προωθούν και στηρίζουν τη δράση των κρατών μελών για την πρόληψη του εγκλήματος, τα κοινά προγράμματα κατάρτισης του προσωπικού και την αστυνομική συνεργασία, καθώς και τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις, όπου συμμετέχουν οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και οι οργανισμοί της Ένωσης, ιδίως όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών, την αυξημένη επιχειρησιακή συνεργασία και τη στήριξη των αναγκαίων προσπαθειών ενίσχυσης των ικανοτήτων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του σοβαρού και του οργανωμένου εγκλήματος. Το Ταμείο θα πρέπει επίσης να υποστηρίζει την κατάρτιση του σχετικού προσωπικού και των σχετικών εμπειρογνωμόνων, σύμφωνα με τις γενικές αρχές του ευρωπαϊκού προγράμματος κατάρτισης για την επιβολή του νόμου (LETS). Το Ταμείο δεν θα πρέπει να στηρίζει τις λειτουργικές δαπάνες και τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τις βασικές λειτουργίες των κρατών μελών όσον αφορά την τήρηση της δημόσιας τάξης και τη διαφύλαξη της εσωτερικής και εθνικής ασφάλειας, όπως αναφέρεται στο άρθρο 72 ΣΛΕΕ.

(9)

Η υλοποίηση του Ταμείου θα πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις αξίες που αναφέρονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), τα δικαιώματα και τις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ο Χάρτης») και τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ειδικότερα, το Ταμείο θα πρέπει να υλοποιείται με πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το δικαίωμα στη ζωή, η απαγόρευση των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας, το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τα δικαιώματα του παιδιού και το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, καθώς και με πλήρη σεβασμό της αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων.

(10)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 ΣΕΕ, το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει δραστηριότητες οι οποίες διασφαλίζουν την προστασία των παιδιών από τη βία, την κακοποίηση, την εκμετάλλευση και την εγκατάλειψη. Το Ταμείο θα πρέπει επίσης να στηρίζει την παροχή διασφαλίσεων και βοήθειας σε παιδιά μάρτυρες και θύματα, ιδιαίτερα αν είναι ασυνόδευτα ή έχουν για άλλο λόγο ανάγκη επιτροπείας.

(11)

Σύμφωνα με τις κοινές προτεραιότητες που προσδιορίστηκαν σε επίπεδο της Ένωσης για την εξασφάλιση υψηλού επιπέδου ασφάλειας στην Ένωση, το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει δράσεις που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των κυριότερων απειλών για την ασφάλεια, και ιδίως στην πρόληψη και καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης, του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος και του κυβερνοεγκλήματος, καθώς και στην παροχή βοήθειας και την προστασία των θυμάτων εγκληματικών πράξεων. Το Ταμείο θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η Ένωση και τα κράτη μέλη είναι επίσης καλά εξοπλισμένα για την αντιμετώπιση εξελισσόμενων και νεοεμφανιζόμενων απειλών, όπως η παράνομη εμπορία και διακίνηση, μεταξύ άλλων και μέσω διαδικτυακών διαύλων, οι υβριδικές απειλές καθώς και οι χημικές, βιολογικές, ραδιολογικές και πυρηνικές απειλές, προκειμένου να δημιουργηθεί μια πραγματική ένωση ασφάλειας. Ο στόχος αυτός θα πρέπει να επιδιωχθεί μέσω χρηματοδοτικής συνδρομής για την υποστήριξη καλύτερης ανταλλαγής πληροφοριών, την ενίσχυση της επιχειρησιακής συνεργασίας και τη βελτίωση των εθνικών και συλλογικών ικανοτήτων.

(12)

Η χρηματοδοτική βοήθεια που παρέχεται μέσω του Ταμείου θα πρέπει ιδίως να στηρίζει τις ανταλλαγές πληροφοριών, την αστυνομική συνεργασία, τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις και την πρόληψη στους τομείς του σοβαρού και του οργανωμένου εγκλήματος, της παράνομης διακίνησης όπλων, της διαφθοράς, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών, των εγκλημάτων κατά του περιβάλλοντος, της τρομοκρατίας, της εμπορίας ανθρώπων, της εκμετάλλευσης των προσφύγων και των παράτυπων μεταναστών, της σοβαρής εργασιακής εκμετάλλευσης, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης παιδιών και γυναικών, της διανομής εικόνων κακοποίησης παιδιών και παιδικής πορνογραφίας, και του κυβερνοεγκλήματος. Το Ταμείο θα πρέπει επίσης να στηρίζει την προστασία των ατόμων, των δημόσιων χώρων και των υποδομών ζωτικής σημασίας από περιστατικά που άπτονται της ασφάλειας και να στηρίζει την προετοιμασία για την αντιμετώπιση κινδύνων και κρίσεων που συνδέονται με την ασφάλεια, καθώς και την αποτελεσματική διαχείρισή τους, μεταξύ άλλων, μέσω κοινής κατάρτισης, ανάπτυξης κοινών πολιτικών, όπως στρατηγικές, κύκλοι πολιτικής, προγράμματα και σχέδια δράσης, καθώς και νομοθεσίας και έμπρακτης συνεργασίας.

(13)

Το Ταμείο θα πρέπει να παρέχει χρηματοδοτική στήριξη για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων προκλήσεων που δημιουργεί η σημαντική αύξηση κατά τα τελευταία έτη της κλίμακας ορισμένων μορφών εγκλήματος οι οποίες διαπράττονται μέσω του διαδικτύου, όπως η απάτη στον τομέα των πληρωμών, η σεξουαλική εκμετάλλευση των παιδιών και η παράνομη διακίνηση όπλων.

(14)

Το Ταμείο θα πρέπει να βασίζεται στα αποτελέσματα και τις επενδύσεις των προηγούμενων μέσων, ήτοι του προγράμματος «Πρόληψη και καταπολέμηση της εγκληματικότητας» (ISEC) του προγράμματος «Πρόληψη, ετοιμότητα και διαχείριση των συνεπειών της τρομοκρατίας και άλλων κινδύνων που συνδέονται με την ασφάλεια» (CIPS) για την περίοδο 2007-2013 και του μέσου αστυνομικής συνεργασίας, πρόληψης και καταπολέμησης του εγκλήματος και διαχείρισης κρίσεων, στο πλαίσιο του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας για την περίοδο 2014-2020, που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 513/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3). Το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου θα πρέπει επίσης να δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνονται υπόψη νέες εξελίξεις.

(15)

Είναι αναγκαία η μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της χρηματοδότησης από την Ένωση με την κινητοποίηση, τη συγκέντρωση και τη μόχλευση δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτικών πόρων. Το Ταμείο θα πρέπει να προωθεί και να ενθαρρύνει την ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, περιλαμβανομένων των μη κυβερνητικών οργανώσεων, καθώς και του ευρωπαϊκού βιομηχανικού τομέα, στην ανάπτυξη και εφαρμογή της πολιτικής για την ασφάλεια με τη συμμετοχή, κατά περίπτωση, άλλων σχετικών παραγόντων, ενωσιακών οργανισμών και φορέων, καθώς και διεθνών οργανισμών σχετικών με τον στόχο του Ταμείου. Ωστόσο, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι η στήριξη από το Ταμείο δεν θα χρησιμοποιείται για την ανάθεση θεσμικών ή άλλων δημόσιων καθηκόντων σε ιδιωτικούς φορείς.

(16)

Ο διασυνοριακός χαρακτήρας της τρομοκρατίας και του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος απαιτεί συντονισμένη ανταπόκριση και συνεργασία εντός και μεταξύ των κρατών μελών και με τους αρμόδιους ενωσιακούς φορείς, υπηρεσίες και οργανισμούς. Όλες οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των εξειδικευμένων υπηρεσιών επιβολής του νόμου, ενδέχεται να διαθέτουν πολύτιμες πληροφορίες για την αποτελεσματική καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος. Για να επιταχυνθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και να βελτιωθεί η ποιότητα των πληροφοριών που ανταλλάσσονται, είναι ζωτικής σημασίας να οικοδομηθεί αμοιβαία εμπιστοσύνη. Θα πρέπει να διερευνηθούν και να εξεταστούν νέες προσεγγίσεις όσον αφορά τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών, μεταξύ άλλων σχετικά με την ανάλυση απειλών, λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων πλαισίων εντός και εκτός του ενωσιακού πλαισίου, όπως το Κέντρο Ανάλυσης Πληροφοριών της ΕΕ (INTCEN), το Ευρωπαϊκό Αντιτρομοκρατικό Κέντρο της Ευρωπόλ (ECTC), ο Ευρωπαίος Συντονιστής της ΕΕ για την Αντιτρομοκρατική Δράση και η Αντιτρομοκρατική Ομάδα. Το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει τις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών που είναι υπεύθυνες για την πρόληψη, την εξακρίβωση και τη διερεύνηση ποινικών αδικημάτων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 87 ΣΛΕΕ, στον βαθμό που οι δραστηριότητές τους καλύπτονται από το πεδίο εφαρμογής του Ταμείου. Όλες οι χρηματοδοτούμενες δράσεις θα πρέπει να σέβονται πλήρως το νομικό καθεστώς των διαφόρων αρμόδιων αρχών και ευρωπαϊκών δομών, καθώς και τις απαιτούμενες αρχές σχετικά με την κυριότητα των πληροφοριών.

(17)

Προκειμένου να αξιοποιήσει τη γνώση και την εμπειρογνωσία των αποκεντρωμένων οργανισμών με αρμοδιότητες στους τομείς της συνεργασίας και της κατάρτισης στην επιβολή του νόμου, της παρακολούθησης των ναρκωτικών και της τοξικομανίας, των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της δικαιοσύνης και των συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει τη συμβολή των αποκεντρωμένων οργανισμών στο έργο της επιτροπής για τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1148 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), ιδιαίτερα στην αρχή και στο μέσο της προγραμματικής περιόδου. Όπου αρμόζει, η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί επίσης να συμπεριλάβει τους αποκεντρωμένους οργανισμούς στην παρακολούθηση και αξιολόγηση, ιδιαίτερα προκειμένου να εξασφαλίζει ότι οι δράσεις που υποστηρίζει το Ταμείο συνάδουν με το σχετικό ενωσιακό κεκτημένο και προς τις συμφωνημένες ενωσιακές προτεραιότητες.

(18)

Στο συνολικό πλαίσιο της στρατηγικής της Ένωσης για τα ναρκωτικά, που υιοθετεί μια ισορροπημένη προσέγγιση με βάση την ταυτόχρονη μείωση της προσφοράς και της ζήτησης, η χρηματοδοτική ενίσχυση που παρέχεται δυνάμει του Ταμείου θα πρέπει να στηρίζει τις δράσεις που αποσκοπούν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών, μέσω της μείωσης της προσφοράς και της ζήτησης, ιδίως τα μέτρα που πλήττουν την παραγωγή, την επεξεργασία, την πώληση, τη μεταφορά, την εισαγωγή και εξαγωγή ναρκωτικών, καθώς και την κατοχή και την αγορά με σκοπό την ανάληψη δραστηριοτήτων παράνομης διακίνησης ναρκωτικών. Το Ταμείο θα πρέπει επίσης να καλύπτει τις πτυχές της πολιτικής για τα ναρκωτικά που αφορούν την πρόληψη. Για την επίτευξη περαιτέρω συνεργειών και συνέπειας στον τομέα των ναρκωτικών, τα εν λόγω στοιχεία των σχετικών με τα ναρκωτικά στόχων, που, κατά την περίοδο 2014-2020, καλύφθηκαν από το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη», θα πρέπει να ενσωματωθούν στο Ταμείο.

(19)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το Ταμείο συμβάλλει αποτελεσματικά σε υψηλότερο επίπεδο εσωτερικής ασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση, και ως εκ τούτου συμβάλλει στην ανάπτυξη μιας πραγματικής ένωσης ασφάλειας, θα πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τρόπο που να παρέχει τη μεγαλύτερη δυνατή ενωσιακή προστιθέμενη αξία στις δράσεις των κρατών μελών.

(20)

Το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει επενδύσεις σε εξοπλισμό, μεταφορικά μέσα και εγκαταστάσεις μόνον όταν οι εν λόγω επενδύσεις έχουν σαφή ενωσιακή προστιθέμενη αξία και μόνο στον βαθμό που είναι αναγκαίες για την επίτευξη των στόχων του Ταμείου. Για παράδειγμα, οι εν λόγω επενδύσεις μπορούν να περιλαμβάνουν επενδύσεις σε εξοπλισμό που απαιτείται για εγκληματολογικές έρευνες, μυστικές παρακολουθήσεις, εντοπισμό εκρηκτικών και ναρκωτικών, καθώς και για κάθε άλλο σκοπό στο πλαίσιο των στόχων του Ταμείου. Το Ταμείο δεν θα πρέπει να χρηματοδοτεί επενδύσεις αμιγώς εθνικής σημασίας ή επενδύσεις αναγκαίες για το καθημερινό έργο των αρμόδιων αρχών, όπως στολές, αυτοκίνητα, λεωφορεία, δίκυκλα, αστυνομικά τμήματα, μη εξειδικευμένα κέντρα κατάρτισης και εξοπλισμό γραφείου.

(21)

Για λόγους αλληλεγγύης εντός της Ένωσης, και υπό το πνεύμα της κοινής ευθύνης για την ασφάλεια στην Ένωση, όταν εντοπίζονται αδυναμίες ή κίνδυνοι, ειδικότερα μετά από αξιολόγηση του Σένγκεν, το εκάστοτε κράτος μέλος θα πρέπει να αντιμετωπίζει τις εν λόγω αδυναμίες με τον κατάλληλο τρόπο χρησιμοποιώντας τους πόρους του του προγράμματος για να εφαρμόσει τις συστάσεις που εκδόθηκαν δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου (5).

(22)

Ως συμβολή στην επίτευξη του στόχου πολιτικής του Ταμείου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι προτεραιότητες των προγραμμάτων τους καλύπτουν το σύνολο των ειδικών στόχων του Ταμείου, ότι οι επιλεγείσες προτεραιότητες είναι σύμφωνες με τα μέτρα υλοποίησης, όπως καθορίζονται στο παράρτημα II, και ότι η κατανομή των πόρων μεταξύ των στόχων είναι αναλογική με τις προκλήσεις και τις ανάγκες και διασφαλίζει την επίτευξη του στόχου πολιτικής.

(23)

Τηρώντας την αρχή της αποτελεσματικότητας, θα πρέπει να επιδιωχθούν συνέργειες και συνοχή με άλλα ενωσιακά ταμεία, ενώ θα πρέπει να αποφεύγεται η αλληλοεπικάλυψη δράσεων.

(24)

Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματική επίτευξη των στόχων πολιτικής, να αξιοποιηθούν οι οικονομίες κλίμακας και να αποφευχθούν αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ των δράσεων, το Ταμείο θα πρέπει να είναι συνεκτικό με άλλα ενωσιακά χρηματοδοτικά προγράμματα στον τομέα της ασφάλειας και συμπληρωματικό προς αυτά. Θα πρέπει ειδικότερα να εξασφαλιστούν συνέργειες με το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και με το Ταμείο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Συνόρων, το οποίο συνίσταται από το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την πολιτική Θεωρήσεων, που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1148 και από το μέσο για την οικονομική στήριξη του Εξοπλισμού Τελωνειακών Ελέγχων, που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1077 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) καθώς και με τα άλλα Ταμεία της πολιτικής συνοχής που καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7),

με το σχετιζόμενο με την έρευνα στον τομέα της ασφάλειας τμήμα του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), με το πρόγραμμα «Πολίτες, Ισότητα, Δικαιώματα και αξίες», που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9), με το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη», που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/693 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10), με το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη», που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/694 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11), και με το πρόγραμμα InvestEU, που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/523 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12). Θα πρέπει να επιδιώκονται συνέργειες, ιδίως σε σχέση με την ασφάλεια των υποδομών και των δημόσιων χώρων, την κυβερνοασφάλεια, την προστασία των θυμάτων και την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης.

(25)

Στο πλαίσιο της προσπάθειας να ενισχυθεί η συμπληρωματικότητα μεταξύ του Ταμείου και του Μέσου για τη χρηματοδοτική στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την πολιτική Θεωρήσεων, θα πρέπει επίσης να υπάρχει η δυνατότητα χρήσης εξοπλισμού και συστημάτων ΤΠΕ πολλαπλών σκοπών, των οποίων η πρωτεύουσα χρήση είναι σύμφωνη με τον παρόντα κανονισμό, για την επίτευξη των στόχων του Μέσου για τη χρηματοδοτική στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την πολιτική Θεωρήσεων.

(26)

Τα μέτρα που στηρίζονται από το Ταμείο και διεξάγονται σε τρίτες χώρες και σε σχέση με αυτές θα πρέπει να υλοποιούνται σε συνέργεια και σε συνοχή με άλλες δράσεις εκτός της Ένωσης που στηρίζονται από τα μέσα της Ένωσης, θα πρέπει δε να συμπληρώνουν τις δράσεις αυτές. Συγκεκριμένα, κατά την υλοποίηση των εν λόγω δράσεων, θα πρέπει να επιδιώκεται η απόλυτη συνοχή με τις αρχές και τους γενικούς στόχους της εξωτερικής δράσης της Ένωσης, της εξωτερικής της πολιτικής και της πολιτικής της αναπτυξιακής βοήθειας σε σχέση με την εκάστοτε χώρα ή περιοχή. Όσον αφορά την εξωτερική διάσταση του Ταμείου, το Ταμείο θα πρέπει να ενισχύσει τη συνεργασία με τρίτες χώρες σε τομείς που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για την εσωτερική ασφάλεια της Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, η χρηματοδότηση από θεματικό μέσο θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τη στήριξη δράσεων που διεξάγονται σε τρίτες χώρες ή σε σχέση με αυτές, στο πλαίσιο των στόχων του Ταμείου, ιδίως για τη συμβολή στην καταπολέμηση και την πρόληψη του εγκλήματος, συμπεριλαμβανομένης της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών και της εμπορίας ανθρώπων και για τη συμβολή στην καταπολέμηση των διασυνοριακών δικτύων παράνομης διακίνησης.

(27)

Κατά την υλοποίηση του θεματικού μέσου, η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η χρηματοδότηση ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και τις ανάγκες που εμπλέκονται στην επίτευξη των στόχων του Ταμείου.

(28)

Η χρηματοδότηση από τον προϋπολογισμό της Ένωσης θα πρέπει να εστιάζεται σε δράσεις για τις οποίες η παρέμβαση της Ένωσης μπορεί να προσδώσει πρόσθετη αξία σε σύγκριση με δράσεις του κάθε κράτους μέλους χωριστά. Η ασφάλεια έχει εγγενώς διασυνοριακή διάσταση και, ως εκ τούτου, απαιτείται ισχυρή και συντονισμένη ανταπόκριση της Ένωσης. Η χρηματοδοτική στήριξη που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό, μπορεί να συμβάλει, ιδίως, στην ενίσχυση των εθνικών και ενωσιακών ικανοτήτων στον τομέα της ασφάλειας.

(29)

Ένα κράτος μέλος μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν συμμορφώνεται με το σχετικό ενωσιακό κεκτημένο όσον αφορά τη χρήση της λειτουργικής ενίσχυσης στο πλαίσιο του Ταμείου, εφόσον έχει παραβεί τις υποχρεώσεις που υπέχει από τις Συνθήκες στον τομέα της ασφάλειας, εάν υπάρχει σαφής κίνδυνος σοβαρής παραβίασης από τον εν λόγω κράτος μέλος των αξιών της Ένωσης κατά την εφαρμογή του κεκτημένου στον τομέα της ασφάλειας ή εάν μια έκθεση αξιολόγησης στο πλαίσιο του μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης του Σένγκεν που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 έχει εντοπίσει ελλείψεις στον σχετικό τομέα.

(30)

Το Ταμείο θα πρέπει να αντιμετωπίσει την ανάγκη για αυξημένη ευελιξία και απλούστευση, τηρώντας παράλληλα τις απαιτήσεις ως προς την προβλεψιμότητα και διασφαλίζοντας τη δίκαιη και διαφανή κατανομή των πόρων προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό. Η υλοποίηση του Ταμείου θα πρέπει να διέπεται από τις αρχές της αποδοτικότητας, της αποτελεσματικότητας, της σχετικότητας, της συνοχής, της ενωσιακής προστιθέμενης αξίας και της ποιότητας των δαπανών. Επιπλέον, η υλοποίηση του Ταμείου θα πρέπει να γίνεται με όσο το δυνατό πιο φιλικό προς τον χρήστη τρόπο.

(31)

Προκειμένου να βελτιστοποιηθεί η προστιθέμενη αξία από επενδύσεις που χρηματοδοτούνται εξολοκλήρου ή εν μέρει μέσω του ενωσιακού προϋπολογισμού, θα πρέπει να αναζητηθούν συνέργειες, ιδίως μεταξύ του Ταμείου και άλλων ενωσιακών προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων όσων υπόκεινται σε επιμερισμένη διαχείριση. Για να μεγιστοποιηθούν οι συνέργειες αυτές, θα πρέπει να εξασφαλιστούν βασικοί μηχανισμοί διευκόλυνσης, συμπεριλαμβανομένης της σωρευτικής χρηματοδότησης μιας δράσης από το Ταμείο και άλλο ενωσιακό πρόγραμμα. Η εν λόγω σωρευτική χρηματοδότηση δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις συνολικές επιλέξιμες δαπάνες αυτής της δράσης. Για τον σκοπό αυτόν, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να θεσπίσει κατάλληλους κανόνες, ιδίως όσον αφορά τη δυνατότητα δήλωσης του ίδιου κόστους ή δαπάνης στο πλαίσιο τόσο του Ταμείου όσο και άλλου ενωσιακού προγράμματος, σε κατ’ αναλογία βάση.

(32)

Κατά την προώθηση δράσεων που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Ταμείου, οι αποδέκτες ενωσιακής χρηματοδότησης θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες στη γλώσσα ή τις γλώσσες του κοινού-στόχου. Προκειμένου να διασφαλίζεται η προβολή της ενωσιακής χρηματοδότησης, οι αποδέκτες της θα πρέπει να αναφέρονται στην προέλευσή της όταν ενημερώνουν σχετικά με τη δράση. Προς τούτο, οι αποδέκτες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι κάθε υλικό επικοινωνίας που απευθύνεται στα μέσα ενημέρωσης και στο ευρύ κοινό φέρει το έμβλημα της Ένωσης και αναφέρει ρητά τη χρηματοδοτική στήριξη της Ένωσης.

(33)

Η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί χρηματοδοτικούς πόρους στο πλαίσιο του Ταμείου για να προωθεί βέλτιστες πρακτικές και να ανταλλάσσει πληροφορίες όσον αφορά την υλοποίηση του Ταμείου.

(34)

Η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιεύει εγκαίρως πληροφορίες για τη στήριξη που παρέχεται από το θεματικό μέσο υπό άμεση ή έμμεση διαχείριση και θα πρέπει να επικαιροποιεί την εν λόγω πληροφόρηση όπου αρμόζει. Θα πρέπει να είναι δυνατή η ταξινόμηση των δεδομένων κατά ειδικό στόχο, κατά όνομα δικαιούχου, κατά το ποσό για το οποίο έχει αναληφθεί νομική δέσμευση και κατά τη φύση και τον σκοπό του μέτρου.

(35)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να ορίσει τα αρχικώς κατανεμηθέντα ποσά για τα προγράμματα των κρατών μελών, υπολογιζόμενα βάσει των κριτηρίων που καθορίζονται στο παράρτημα I.

(36)

Τα εν λόγω αρχικώς κατανεμηθέντα ποσά για τα προγράμματα των κρατών μελών θα πρέπει να αποτελούν τη βάση για μακροπρόθεσμες επενδύσεις των κρατών μελών στον τομέα της ασφάλειας. Προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις σε σχέση με τις απειλές στον τομέα της εσωτερικής και της εξωτερικής ασφάλειας ή οι εξελίξεις σε σχέση με την αρχική κατάσταση, θα πρέπει να διατεθεί στα κράτη μέλη συμπληρωματικό ποσό στο μέσο της προγραμματικής περιόδου το οποίο θα πρέπει να βασίζεται στα στατιστικά στοιχεία, σύμφωνα με το παράρτημα I, λαμβανομένης υπόψη της προόδου στην υλοποίηση του προγράμματός τους.

(37)

Δεδομένου ότι οι προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας εξελίσσονται συνεχώς, είναι απαραίτητο να προσαρμοστεί η κατανομή της χρηματοδότησης με βάση τις αλλαγές στις απειλές κατά της εσωτερική και εξωτερικής ασφάλειας και την ανάγκη να προσανατολιστεί η χρηματοδότηση προς τις προτεραιότητες με την υψηλότερη ενωσιακή προστιθέμενη αξία. Για να αντιμετωπιστούν οι πιεστικές ανάγκες και οι αλλαγές στις πολιτικές και τις προτεραιότητες της Ένωσης και να κατευθυνθεί η χρηματοδότηση σε δράσεις με υψηλή ενωσιακή προστιθέμενη αξία, μέρος της χρηματοδότησης θα πρέπει να διατίθεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, μέσω ενός θεματικού μέσου, σε ειδικές δράσεις, ενωσιακές δράσεις και βοήθεια έκτακτης ανάγκης.

(38)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρυνθούν να χρησιμοποιούν μέρος των κονδυλίων του προγράμματός τους για τη χρηματοδότηση των δράσεων του παραρτήματος IV, επωφελούμενα από υψηλότερη ενωσιακή συνεισφορά, κυρίως λόγω της σημαντικής ενωσιακής προστιθέμενης αξίας τους ή της εξέχουσας σημασίας τους για την Ένωση.

(39)

Μέρος των διαθέσιμων πόρων του Ταμείου θα μπορούσαν να διατεθούν για την υλοποίηση ειδικών δράσεων οι οποίες απαιτούν συνεργασία μεταξύ των προγραμμάτων των κρατών μελών ή για την υλοποίηση ειδικών δράσεων σε περιπτώσεις όπου νέες εξελίξεις στην Ένωση απαιτούν να διατεθεί πρόσθετη χρηματοδότηση σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη. Η Επιτροπή θα πρέπει να καθορίσει τις εν λόγω ειδικές δράσεις στο πλαίσιο των προγραμμάτων εργασίας της.

(40)

Το Ταμείο θα πρέπει να συμβάλει στη στήριξη του λειτουργικού κόστους που συνδέεται με την εσωτερική ασφάλεια προκειμένου να δώσει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να διατηρήσουν ικανότητες που έχουν καθοριστική σημασία για την Ένωση ως σύνολο. Η στήριξη αυτή θα πρέπει να συνίσταται στην πλήρη αποζημίωση ειδικών δαπανών που συνδέονται με τους στόχους του Ταμείου και θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των προγραμμάτων των κρατών μελών.

(41)

Για να συμπληρωθεί η υλοποίηση του στόχου πολιτικής του Ταμείου σε εθνικό επίπεδο μέσω προγραμμάτων των κρατών μελών, το Ταμείο θα πρέπει να παρέχει επίσης στήριξη για δράσεις σε επίπεδο Ένωσης. Οι εν λόγω δράσεις θα πρέπει να εξυπηρετούν τους γενικούς στρατηγικούς σκοπούς εντός του πεδίου παρέμβασης του Ταμείου σχετικά με την πολιτική ανάλυση και καινοτομία, τη διακρατική αμοιβαία μάθηση και τις εταιρικές σχέσεις, καθώς και τη δοκιμή νέων πρωτοβουλιών και δράσεων σε ολόκληρη την Ένωση ή μεταξύ ορισμένων κρατών μελών. Το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει τις προσπάθειες των κρατών μελών, μεταξύ άλλων σε τοπικό επίπεδο, για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την προώθηση κοινής κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης του προσωπικού επιβολής του νόμου σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση και όλες τις μορφές διακρίσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε βία, όπως ο αντισημιτισμός, ο αντιαθιγγανισμός και άλλες μορφές ρατσισμού. Για τον εν λόγω σκοπό, θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν εξειδικευμένα προγράμματα ανταλλαγών για χαμηλόβαθμα μέλη του προσωπικού επιβολής του νόμου.

(42)

Για να ενισχυθεί η ικανότητα της Ένωσης να αντιδρά αμέσως σε περιστατικά που άπτονται της ασφάλειας ή σε πρωτοεμφανιζόμενες απειλές για την Ένωση, θα πρέπει να καταστεί δυνατό να παρέχεται βοήθεια έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα με το πλαίσιο που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Η εν λόγω βοήθεια δεν θα πρέπει να χορηγείται για τη στήριξη απλώς μέτρων έκτακτης ανάγκης ή μακροπρόθεσμων μέτρων ή για την αντιμετώπιση καταστάσεων στις οποίες η επείγουσα ανάγκη για ανάληψη δράσης προκύπτει από την αποτυχία των αρμόδιων αρχών να προβούν στον κατάλληλο σχεδιασμό και στην κατάλληλη ανταπόκριση.

(43)

Για να εξασφαλιστεί η αναγκαία ευελιξία δράσης και να αντιμετωπιστούν νεοεμφανιζόμενες ανάγκες, θα πρέπει να είναι δυνατό για τους αποκεντρωμένους οργανισμούς να εφοδιάζονται με κατάλληλα πρόσθετα χρηματοδοτικά μέσα για να εκτελούν ορισμένα καθήκοντα έκτακτης ανάγκης. Σε περιπτώσεις που οι δέουσες ενέργειες έχουν τόσο επείγοντα χαρακτήρα ώστε μια αναπροσαρμογή των προϋπολογισμών τους δεν θα ήταν δυνατό να ολοκληρωθεί εγκαίρως, οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί θα πρέπει να είναι επιλέξιμοι ως δικαιούχοι βοήθειας έκτακτης ανάγκης, μεταξύ άλλων με τη μορφή επιχορηγήσεων, συνεκτικής προς τις προτεραιότητες και τις πρωτοβουλίες που προσδιορίζονται σε ενωσιακό επίπεδο από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης.

(44)

Λόγω του διακρατικού χαρακτήρα των δράσεων της Ένωσης και προκειμένου να προωθηθεί συντονισμένη δράση για να επιτευχθεί ο στόχος της διασφάλισης του υψηλότερου δυνατού επιπέδου ασφάλειας στην Ένωση, οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί θα πρέπει να μπορούν κατ’ εξαίρεση να είναι επιλέξιμοι ως δικαιούχοι δράσεων της Ένωσης, μεταξύ άλλων με τη μορφή επιχορηγήσεων, όταν συνδράμουν στην υλοποίηση δράσεων της Ένωσης που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των οικείων αποκεντρωμένων οργανισμών και οι εν λόγω δράσεις δεν καλύπτονται από τη συνεισφορά της Ένωσης στον προϋπολογισμό των εν λόγω αποκεντρωμένων οργανισμών μέσω του ετήσιου προϋπολογισμού. Προκειμένου να εξασφαλίζεται ενωσιακή προστιθέμενη αξία, η εν λόγω στήριξη θα πρέπει να είναι συνεπής με τις προτεραιότητες και τις πρωτοβουλίες που προσδιορίζονται σε ενωσιακό επίπεδο από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης.

(45)

Ο στόχος πολιτικής του Ταμείου θα πρέπει επίσης να επιδιώκεται με χρηματοδοτικά μέσα και δημοσιονομικές εγγυήσεις στο πλαίσιο των σκελών πολιτικής του προγράμματος InvestEU που θεσπίζεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/523. Η εν λόγω χρηματοδοτική στήριξη θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση αδυναμιών της αγοράς ή καταστάσεων μη ικανοποιητικής αξιοποίησης επενδύσεων, κατά τρόπο αναλογικό, και δεν θα πρέπει να επικαλύπτουν ή να παραγκωνίζουν την ιδιωτική χρηματοδότηση ή να νοθεύουν τον ανταγωνισμό εντός της εσωτερικής αγοράς. Οι δράσεις θα πρέπει να έχουν σαφή ενωσιακή προστιθέμενη αξία.

(46)

Οι συνδυαστικές πράξεις έχουν προαιρετικό χαρακτήρα και συνιστούν υποστηριζόμενες από τον προϋπολογισμό της Ένωσης πράξεις που συνδυάζουν μη επιστρεπτέες μορφές στήριξης, επιστρεπτέες μορφές στήριξης, ή και τις δύο, από τον προϋπολογισμό της Ένωσης με επιστρεπτέες μορφές στήριξης από ιδρύματα προώθησης/αναπτυξιακής χρηματοδότησης ή άλλα δημόσια χρηματοδοτικά ιδρύματα, καθώς και στήριξη από εμπορικά χρηματοδοτικά ιδρύματα και επενδυτές.

(47)

Ο παρών κανονισμός προβλέπει χρηματοδοτικό κονδύλιο για το Ταμείο, το οποίο θα αποτελέσει το ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 18 της διοργανικής συμφωνίας της 16ης Δεκεμβρίου 2020 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση καθώς και τους νέους ιδίους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων (13), για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού.

(48)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14) («δημοσιονομικός κανονισμός») εφαρμόζεται στο Ταμείο. Ο δημοσιονομικός κανονισμός θεσπίζει κανόνες σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για τις επιχορηγήσεις, τα βραβεία, τις προμήθειες, την έμμεση διαχείριση, τα χρηματοδοτικά μέσα, τις δημοσιονομικές εγγυήσεις, τη χρηματοδοτική συνδρομή και την αμοιβή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων.

(49)

Για τους σκοπούς της υλοποίησης των δράσεων με επιμερισμένη διαχείριση, το Ταμείο θα πρέπει να αποτελεί τμήμα ενός συνεκτικού πλαισίου αποτελούμενου από τον παρόντα κανονισμό, τον δημοσιονομικό κανονισμό και τον κανονισμό(ΕΕ) 2021/1060.

(50)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1060 θεσπίζει το πλαίσιο δράσης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου+, του Ταμείου Συνοχής, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας και του Μέσου για τη χρηματοδοτική στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την πολιτική Θεωρήσεων, ως τμήματος του Ταμείου για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Συνόρων, και ορίζει, ιδίως, τους κανόνες σχετικά με τον προγραμματισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση, τη διαχείριση και τον έλεγχο των ενωσιακών ταμείων που υλοποιούνται υπό επιμερισμένη διαχείριση. Επιπλέον, είναι αναγκαίο να διευκρινισθούν στον παρόντα κανονισμό οι στόχοι του Ταμείου, καθώς και να προβλεφθούν ειδικές διατάξεις αναφορικά με τις δράσεις που μπορούν να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Ταμείου.

(51)

Στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060 καθορίζεται σύστημα προχρηματοδότησης για το Ταμείο, ενώ συγκεκριμένο ποσοστό προχρηματοδότησης καθορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Επιπλέον, προκειμένου να διασφαλίζεται η δυνατότητα ταχείας αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, είναι σκόπιμο να οριστεί συγκεκριμένο ποσοστό προχρηματοδότησης για τη βοήθεια έκτακτης ανάγκης. Το σύστημα προχρηματοδότησης θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν τα μέσα για να παρέχουν στήριξη στους δικαιούχους από την έναρξη της υλοποίησης των προγραμμάτων τους.

(52)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εκτέλεσης στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλλουν στην επίτευξη των ειδικών στόχων των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του κινδύνου μη συμμόρφωσης. Κατά την εν λόγω επιλογή θα πρέπει να εξετάζεται η χρήση εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπή συντελεστών και μοναδιαίων δαπανών, καθώς και χρηματοδότηση που δεν συνδέεται με τις δαπάνες, κατά τα αναφερόμενα στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(53)

Προκειμένου να αξιοποιηθεί στο έπακρο η αρχή του ενιαίου λογιστικού ελέγχου, είναι σκόπιμο να θεσπιστούν ειδικοί κανόνες για τον έλεγχο και τον λογιστικό έλεγχο έργων στα οποία δικαιούχοι είναι διεθνείς οργανισμοί, των οποίων τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου έχουν αξιολογηθεί θετικά από την Επιτροπή. Για τα εν λόγω έργα, οι διαχειριστικές αρχές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να περιορίσουν τις διαχειριστικές επαληθεύσεις, υπό την προϋπόθεση ότι ο δικαιούχος καταθέτει εγκαίρως κάθε απαραίτητο δεδομένο και πληροφορία αναφορικά με την πρόοδο του έργου και την επιλεξιμότητα των υποκείμενων δαπανών. Επιπροσθέτως, όταν ένα έργο που υλοποιείται από τέτοιον διεθνή οργανισμό εντάσσεται σε δείγμα ελέγχου, θα πρέπει να είναι δυνατόν για την αρχή ελέγχου να επιτελεί το έργο της σύμφωνα με τις αρχές του διεθνούς προτύπου συναφών υπηρεσιών (ISRS) 4400 «Αναθέσεις εκτέλεσης προσυμφωνημένων διαδικασιών συναφών με χρηματοοικονομική πληροφόρηση».

(54)

Σύμφωνα με το άρθρο 193 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού, μπορεί να χορηγηθεί επιχορήγηση για δράση που έχει ήδη αρχίσει, υπό την προϋπόθεση ότι ο αιτών μπορεί να αποδείξει την ανάγκη έναρξης της δράσης πριν από την υπογραφή της συμφωνίας επιδότησης. Ωστόσο, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης επιδότησης δεν είναι επιλέξιμες για ενωσιακή χρηματοδότηση, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες εξαιρετικές περιπτώσεις. Προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε διαταραχή της στήριξης της Ένωσης που θα μπορούσε να είναι επιζήμια για τα συμφέροντα της Ένωσης, θα πρέπει να είναι δυνατόν, για περιορισμένο χρονικό διάστημα στην αρχή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για δράσεις που χρηματοδοτούνται βάσει του παρόντος κανονισμού υπό άμεση διαχείριση και που έχουν ήδη αρχίσει να θεωρούνται επιλέξιμες για ενωσιακή χρηματοδότηση από 1ης Ιανουαρίου 2021, ακόμη και αν οι εν λόγω δαπάνες πραγματοποιήθηκαν πριν από την υποβολή της αίτησης επιδότησης ή της αίτησης βοήθειας.

(55)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15), και τους κανονισμούς (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 (16), (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 (17) και (ΕΕ) 2017/1939 (18) του Συμβουλίου, τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων που σχετίζονται με την πρόληψη, την εξακρίβωση, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων απάτης, με την ανάκτηση των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, με την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΕ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και επαληθεύσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία εξουσιοδοτείται να διερευνά και να διώκει ποινικά αδικήματα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, όπως προβλέπεται στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (19).

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης ενωσιακών κονδυλίων υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, στην OLAF, στο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεργάζονται πλήρως και παρέχουν κάθε αναγκαία συνδρομή στα θεσμικά όργανα, τους φορείς, τις υπηρεσίες και τους οργανισμούς της Ένωσης σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

(56)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ έχουν εφαρμογή στον παρόντα κανονισμό. Οι εν λόγω κανόνες θεσπίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων, προμηθειών, βραβείων και έμμεσης εκτέλεσης, προβλέπουν δε ελέγχους της ευθύνης των οικονομικών φορέων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(57)

Δυνάμει της απόφασης 2013/755/ΕΕ του Συμβουλίου (20), τα πρόσωπα και οι οντότητες που είναι εγκατεστημένα στις υπερπόντιες χώρες ή εδάφη είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση με την επιφύλαξη των κανόνων και στόχων του Ταμείου και ενδεχόμενων συμφωνιών που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η σχετική υπερπόντια χώρα ή το έδαφος.

(58)

Δυνάμει του άρθρου 349 ΣΛΕΕ και σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 24ης Οκτωβρίου 2017, με τίτλο «Ισχυρότερη και ανανεωμένη στρατηγική εταιρική σχέση με τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες της ΕΕ», με την οποία συντάσσεται το Συμβούλιο στα συμπεράσματά του, της 12ης Απριλίου 2018, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προγράμματά τους αντιμετωπίζουν τις συγκεκριμένες προκλήσεις των εξόχως απόκεντρων περιφερειών. Το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει τα εν λόγω κράτη μέλη με επαρκείς πόρους προκειμένου να βοηθήσουν τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, ανάλογα με την περίπτωση.

(59)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας, της 13ης Απριλίου 2016, για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (21), το Ταμείο θα πρέπει να αξιολογείται με βάση πληροφορίες που θα συλλέγονται σύμφωνα με ειδικές απαιτήσεις παρακολούθησης, ενώ παράλληλα θα αποφεύγεται ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τα κράτη μέλη, και η υπερβολική ρύθμιση. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει, εφόσον συντρέχει περίπτωση, να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων που θα έχει το Ταμείο στην πράξη. Για την αποτίμηση των αποτελεσμάτων του Ταμείου, θα πρέπει να καθοριστούν δείκτες και σχετικοί στόχοι σε σχέση με κάθε ειδικό στόχο του Ταμείου. Οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να περιλαμβάνουν ποιοτικούς και ποσοτικούς δείκτες.

(60)

Μέσω των δεικτών και των χρηματοοικονομικών εκθέσεων, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρακολουθούν την υλοποίηση του Ταμείου, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) 2021/1060 και του παρόντος κανονισμού. Ξεκινώντας από το 2023, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή ετήσιες εκθέσεις επιδόσεων που να καλύπτουν την τελευταία λογιστική χρήση. Οι εν λόγω εκθέσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες για την πρόοδο που έχει επιτελεστεί κατά την υλοποίηση των προγραμμάτων των κρατών μελών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να υποβάλλουν περιλήψεις των εν λόγω εκθέσεων στην Επιτροπή. Η Επιτροπή θα πρέπει να μεταφράζει τις εν λόγω περιλήψεις σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ένωσης και να τις δημοσιοποιεί στον ιστότοπό της μαζί με συνδέσμους προς τους ιστότοπους των κρατών μελών που αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060.

(61)

Λόγω της σημασίας που έχει η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας των Παρισίων, που εγκρίθηκε βάσει της σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (22)και την προσήλωση στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, οι δράσεις στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη συνολικού στόχου να διατεθεί για την ενσωμάτωση των κλιματικών στόχων το 30 % όλων των δαπανών του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου και στην εκπλήρωση της φιλοδοξίας να διατεθεί σε δαπάνες για τη βιοποικιλότητα το 7,5 % του προϋπολογισμού το 2024 και το 10 % το 2026 και το 2027, λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων αλληλεπικαλύψεων μεταξύ των στόχων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα. Το Ταμείο θα πρέπει να στηρίζει δραστηριότητες που τηρούν τα κλιματικά και περιβαλλοντικά πρότυπα και τις κλιματικές και περιβαλλοντικές προτεραιότητες της Ένωσης και δεν βλάπτουν σημαντικά τους περιβαλλοντικούς στόχους κατά την έννοια του άρθρου 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (23).

(62)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 514/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (24) και κάθε πράξη που ισχύει για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 θα πρέπει να εξακολουθήσει να ισχύει για τα προγράμματα και τα έργα που υποστηρίζονται στο πλαίσιο του μέσου για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης των κρίσεων, ως τμήματος του Ταμείου εσωτερικής ασφάλειας κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Δεδομένου ότι η περίοδος εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014 και η προγραμματική περίοδος που καλύπτεται από τον παρόντα κανονισμό αλληλεπικαλύπτονται και προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνέχεια της υλοποίησης ορισμένων έργων που έχουν εγκριθεί από τον εν λόγω κανονισμό, θα πρέπει να προβλεφθούν διατάξεις σταδιακής υλοποίησης των έργων. Κάθε επιμέρους φάση του έργου θα πρέπει να υλοποιείται σύμφωνα με τους κανόνες της προγραμματικής περιόδου στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνει χρηματοδότηση.

(63)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των εν λόγω στόχων.

(64)

Για τη συμπλήρωση και την τροποποίηση μη ουσιωδών στοιχείων στον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ όσον αφορά τον κατάλογο των δράσεων που είναι επιλέξιμες για υψηλότερο ποσοστό συγχρηματοδότησης, όπως ορίζεται στο παράρτημα IV, τη λειτουργική ενίσχυση στο πλαίσιο του παραρτήματος VII και για να αναπτυχθεί περαιτέρω το κοινό πλαίσιο παρακολούθησης και αξιολόγησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να πραγματοποιεί τις κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων και σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, και οι διαβουλεύσεις αυτές να διεξάγονται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία, της 13ης Απριλίου 2016, για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(65)

Για να διασφαλιστούν ενιαίοι όροι εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (25). Η διαδικασία εξέτασης θα πρέπει να ακολουθείται για την έκδοση εκτελεστικών πράξεων που θεσπίζουν κοινές υποχρεώσεις των κρατών μελών, ιδίως υποχρεώσεις που αφορούν την παροχή πληροφοριών στην Επιτροπή, ενώ η συμβουλευτική διαδικασία θα πρέπει να ακολουθείται για την έκδοση εκτελεστικών πράξεων σε σχέση με τις λεπτομέρειες παροχής πληροφοριών στην Επιτροπή στο πλαίσιο του προγραμματισμού και της υποβολής εκθέσεων, λόγω του καθαρά τεχνικού χαρακτήρα τους Η Επιτροπή θα πρέπει να εκδίδει εκτελεστικές πράξεις που έχουν άμεση εφαρμογή σχετικά με την έκδοση αποφάσεων για την παροχή βοήθειας έκτακτης ανάγκης όπως προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό, εφόσον τούτο επιβάλλεται σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις που σχετίζονται με τη φύση και τον σκοπό την εν λόγω βοήθειας, από επιτακτικούς λόγους επείγουσας ανάγκης.

(66)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, που προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν συμμετέχει στη θέσπιση του παρόντος κανονισμού και, συνεπώς, δεν δεσμεύεται από αυτόν ούτε υπόκειται στη εφαρμογή του.

(67)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, που προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Ιρλανδία γνωστοποίησε την επιθυμία της να συμμετάσχει στην έκδοση και εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(68)

Είναι σκόπιμο να ευθυγραμμιστεί η περίοδος εφαρμογής του παρόντος κανονισμού με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου (26).

(69)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια στην παροχή στήριξης στον σχετικό τομέα πολιτικής και να καταστεί δυνατό να ξεκινήσει η υλοποίηση από την αρχή του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021-2027, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ επειγόντως και να εφαρμοστεί, με αναδρομικό αποτέλεσμα, από την 1η Ιανουαρίου 2021,