(1)

Κατόπιν αιτήματος της Λετονίας στις 7 Αυγούστου 2020, στις 25 Σεπτεμβρίου 2020 το Συμβούλιο χορήγησε χρηματοδοτική συνδρομή στη Λετονία υπό μορφή δανείου ύψους 192 700 000 EUR κατ’ ανώτατο όριο, με μέγιστη μέση ληκτότητα 15 ετών, με σκοπό να συμπληρώσει τις εθνικές προσπάθειες της Λετονίας για την αντιμετώπιση του αντικτύπου της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολουμένους.

(2)

Το δάνειο προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί από τη Λετονία για τη χρηματοδότηση των συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας, παρόμοιων μέτρων και μέτρων σχετικών με την υγεία, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1351 του Συμβουλίου (2).

(3)

Η επιδημική έκρηξη της COVID-19 εξακολουθεί να ακινητοποιεί σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού στη Λετονία. Αυτό οδήγησε σε αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των δημόσιων δαπανών στη Λετονίας, που εξακολουθεί να υφίσταται, σε σχέση με νέα μέτρα, δηλαδή παροχές βοήθειας ασθενείας για γονείς και φροντιστές και ενισχύσεις για ιατρούς και μισθωτούς που ασχολούνται με την κρίση της COVID-19, καθώς και τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 3 στοιχεία α), γ), δ), στ) και ζ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1351.

(4)

Η επιδημική έκρηξη της COVID-19 και τα έκτακτα μέτρα που εφάρμοσε η Λετονία το 2020 και το 2021 για να περιορίσει την εν λόγω επιδημική έκρηξη και τον κοινωνικοοικονομικό της αντίκτυπο, καθώς και τις επιπτώσεις της στην υγεία, είχαν και εξακολουθούν να έχουν δραματικές επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά. Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις της Επιτροπής του 2020, η Λετονία αναμενόταν να έχει έλλειμμα γενικής κυβέρνησης και χρέος 7,4 % και 47,5 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), αντίστοιχα, έως τα τέλη του 2020. Το 2021, το έλλειμμα γενικής κυβέρνησης και το χρέος της Λετονίας προβλέπεται να περιοριστούν σε 3,5 % και 45,9 % του ΑΕΠ, αντίστοιχα. Σύμφωνα με τις χειμερινές ενδιάμεσες προβλέψεις της Επιτροπής του 2021, το ΑΕΠ της Λετονίας προβλέπεται να αυξηθεί κατά 3,5 % το 2021.

(5)

Στις 11 Μαρτίου 2021, η Λετονία ζήτησε περαιτέρω χρηματοδοτική συνδρομή από την Ένωση ύψους 112 500 000 EUR, με σκοπό να συνεχίσει να συμπληρώνει τις εθνικές προσπάθειες που κατέβαλλε το 2020 και το 2021 για την αντιμετώπιση του αντικτύπου της επιδημικής έκρηξης της COVID-19 και να ανταποκριθεί στις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες της εν λόγω επιδημικής έκρηξης για τους εργαζομένους και τους αυτοαπασχολουμένους. Ειδικότερα, αφορά τα μέτρα που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις (6) έως (8).

(6)

Με τον κανονισμό του υπουργικού Συμβουλίου αριθ. 709 «Κανονιστικές διατάξεις σχετικά με το επίδομα ανενεργού χρόνου για φορολογουμένους με στόχο τη συνέχιση της δραστηριότητάς τους στις περιστάσεις της κρίσης της COVID-19» (που εκδόθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2020 (3) και τροποποιήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2021 (4)), επεκτάθηκε και τροποποιήθηκε το σύστημα αποζημίωσης του ανενεργού χρόνου για τους εργαζομένους, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο α) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1351. Το εν λόγω σύστημα ισχύει για εταιρείες, αυτοαπασχολούμενους και όσους καταβάλλουν τέλος αδείας, των οποίων τα έσοδα από οικονομική δραστηριότητα μειώθηκαν κατά τουλάχιστον 20 % σε σύγκριση με τον μέσο όρο Αυγούστου-Οκτωβρίου 2020. Το σύστημα καταβάλλει αποζημίωση σε μισθωτούς που τέθηκαν σε καθεστώς προσωρινής αργίας ή σε αυτοαπασχολούμενους ύψους 50 % ή 70 % του μισθού ή του εισοδήματός τους, ανάλογα με το φορολογικό καθεστώς υπό το οποίο δραστηριοποιούνται. Το ελάχιστο επίπεδο στήριξης ορίζεται στα 500 EUR και το μέγιστο στα 1 000 EUR ανά μισθωτό ανά ημερολογιακό μήνα. Το σύστημα αποζημίωσης του ανενεργού χρόνου για τους εργαζομένους συνδέεται με το επίδομα τέκνων των εργαζομένων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο γ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1351.

Το επίδομα των 50 EUR ανά παιδί μηνιαίως προβλέπει πρόσθετη στήριξη για τους ανενεργούς εργαζομένους που δικαιούνται απαλλαγή από τον ατομικό φόρο εισοδήματος για τα εξαρτώμενα άτομα. Το μέτρο στήριξης επεκτάθηκε με το «διάταγμα αριθ. 706 του υπουργικού Συμβουλίου της 1ης Δεκεμβρίου 2020“Σχετικά με τη διάθεση κονδυλίων από το Πρόγραμμα Κρατικού Προϋπολογισμού ‘Κονδύλια για απρόβλεπτα γεγονότα’”» (5) και με το «διάταγμα αριθ. 15 του υπουργικού Συμβουλίου της 11ης Ιανουαρίου 2021“Σχετικά με τη διάθεση κονδυλίων από το Πρόγραμμα Κρατικού Προϋπολογισμού ‘Κονδύλια για απρόβλεπτα γεγονότα’”» (6). Το μέτρο μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι παρόμοιο μέτρο με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας, όπως αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/672, καθώς παρέχει εισοδηματική στήριξη σε μισθωτούς και αυτοαπασχολουμένους.

(7)

Το σύστημα επιδοτήσεων μισθού παρέχει στήριξη σε εργοδότες που αντιμετωπίζουν μείωση εσόδων κατά τουλάχιστον 20 % από οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα. Το σύστημα ανέρχεται στο 50 % του μέσου μηνιαίου ακαθάριστου μισθού, χωρίς να υπερβαίνει όμως τα 500 EUR ανά ημερολογιακό μήνα. Οι δικαιούχοι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να διατηρούν την απασχόληση των υποστηριζόμενων εργαζομένων και να συμπληρώνουν την επιδότηση μισθού έως το επίπεδο του πλήρους κανονικού μισθού. Το σύστημα θεσπίστηκε με τον «κανονισμό του υπουργικού Συμβουλίου αριθ. 675 με θέμα “Κανονιστικές διατάξεις σχετικά με την παροχή βοήθειας σε φορολογουμένους με στόχο τη συνέχιση της δραστηριότητάς τους στις περιστάσεις της κρίσης της COVID-19”» που εκδόθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2020 (7) και τροποποιήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2021 (8)) και με το «διάταγμα αριθ. 128 του υπουργικού Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2021“Σχετικά με τη διάθεση κονδυλίων από το Πρόγραμμα Κρατικού Προϋπολογισμού ‘Κονδύλια για απρόβλεπτα γεγονότα’”» (9). Το μέτρο επεκτείνει το σύστημα επιδοτήσεων μισθού για τους κλάδους του τουρισμού και των εξαγωγών, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο δ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1351, και επεκτείνει την κάλυψη σε όλους τους επιλέξιμους εργοδότες.

(8)

Οι παροχές βοήθειας ασθενείας για γονείς και φροντιστές παρέχουν στήριξη σε μισθωτούς που δεν μπορούν να εργαστούν εξ αποστάσεως και πρέπει να προσέχουν παιδιά κάτω των 10 ετών ή άτομα με αναπηρίες, όταν τα σχολεία και τα κέντρα ημερήσιας φροντίδας είναι κλειστά λόγω της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Το μέτρο μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι παρόμοιο μέτρο με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας, όπως αναφέρεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/672, καθώς παρέχει εισοδηματική στήριξη σε γονείς και φροντιστές και συμβάλλει στη διατήρηση της απασχόλησης, απαλλάσσοντας τους γονείς και τους φροντιστές, οι οποίοι πρέπει να φροντίζουν παιδιά ή άτομα με αναπηρίες ενόσω τα σχολεία και τα κέντρα ημερήσιας φροντίδας είναι κλειστά, από την ανάγκη να λύσουν τη σχέση εργασίας τους. Οι παροχές βοήθειας ασθενείας προβλέπονται στην «τροποποίηση του νόμου «περί ασφαλίσεως μητρότητας και ασθένειας» της 26ης Νοεμβρίου 2020» (10) και με το «διάταγμα αριθ. 707 του υπουργικού Συμβουλίου της 1ης Δεκεμβρίου 2020“Σχετικά με τη διάθεση κονδυλίων από το Πρόγραμμα Κρατικού Προϋπολογισμού ‘Κονδύλια για απρόβλεπτα γεγονότα’”» (11) και με το «διάταγμα αριθ. 13 του υπουργικού Συμβουλίου της 11ης Ιανουαρίου 2021“Σχετικά με τη διάθεση κονδυλίων από το Πρόγραμμα Κρατικού Προϋπολογισμού ‘Κονδύλια για απρόβλεπτα γεγονότα’”» (12).

(9)

Η Λετονία επέκτεινε επίσης και θέσπισε μια σειρά μέτρων που αφορούν την υγεία προς αντιμετώπιση της κρίσης της COVID-19. Ειδικότερα, τούτο αφορά τα μέτρα που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις (10) έως (12).

(10)

Με τις «Τροποποιήσεις του νόμου “περί ασφαλίσεως μητρότητας και ασθένειας” της 12ης Νοεμβρίου 2020» (13) θεσπίστηκε επέκταση έως τις 30 Ιουνίου 2021 των παροχών ασθενείας που σχετίζονται με την COVID-19, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο ζ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1351. Το μέτρο προβλέπει κρατικές παροχές ασθενείας για όσους αναγκάστηκαν να απουσιάσουν από την εργασία λόγω υποχρέωσης αυτοαπομόνωσης ή εκούσιας καραντίνας, ενώ συνήθως, μέρος της παροχής ασθενείας μοιράζεται με τον εργοδότη.

(11)

Παρέχεται πρόσθετη στήριξη για δαπάνες υγείας για εξοπλισμό ατομικής προστασίας, όπως αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο στ) της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2020/1351. Οι δαπάνες είχαν ήδη εκτελεστεί το 2020, συμπεριλαμβανομένης εκείνης που θεσπίστηκε με τον «κανονισμό αριθ. 380 του υπουργικού Συμβουλίου, της 9ης Ιουνίου 2020, “Κανονισμοί σχετικά με τους πόρους για την εγγύηση επιδημιολογικής ασφάλειας που απαιτείται για τους θεσμούς που απαριθμούνται στον κατάλογο των θεσμών και αναγκών προτεραιότητας”» (14).

(12)

Ενισχύσεις για ιατρούς και μισθωτούς που ασχολούνται με την κρίση της COVID-19 ύψους 20 % έως 100 % του μηνιαίου μισθού ως ανταμοιβή για εργασία που πραγματοποιήθηκε σε συνθήκες αυξημένου κινδύνου και αυξημένου φόρτου εργασίας, όπως προβλέπεται στα «διατάγματα αριθ. 136 του υπουργικού Συμβουλίου της 27ης Μαρτίου 2020 και αριθ. 656 του υπουργικού Συμβουλίου της 6ης Νοεμβρίου 2020“Σχετικά με τη διάθεση χρηματοδοτικών πόρων από το Πρόγραμμα Κρατικού Προϋπολογισμού ‘Κονδύλια για απρόβλεπτα γεγονότα’”» (15), στο «διάταγμα αριθ. 743 του υπουργικού Συμβουλίου της 8ης Δεκεμβρίου 2020 με θέμα “Τροποποιήσεις του διατάγματος αριθ. 655 του υπουργικού Συμβουλίου της 6ης Νοεμβρίου 2020‘σχετικά με την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης’”» (16) και στο «διάταγμα αριθ. 37 του υπουργικού Συμβουλίου της 21ης Ιανουαρίου 2021“Σχετικά με τη διάθεση χρηματοδοτικών πόρων από το Πρόγραμμα Κρατικού Προϋπολογισμού ‘Κονδύλια για απρόβλεπτα γεγονότα’”» (17). Οι εν λόγω ενισχύσεις προστίθενται στη μέγιστη ενίσχυση που ορίζεται στον «νόμο περί αμοιβών λειτουργών και υπαλλήλων κρατικών και αυτοδιοικητικών αρχών». Το μέτρο στηρίζει την απασχόληση διασφαλίζοντας την υγεία των εργαζομένων και τη συνέχεια των βασικών δημόσιων υπηρεσιών.

(13)

Η Λετονία πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 προκειμένου να ζητήσει χρηματοδοτική συνδρομή. Η Λετονία υπέβαλε στην Επιτροπή κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία οι πραγματικές και οι προβλεπόμενες δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν κατά 405 297 901 EUR από την 1η Φεβρουαρίου 2020, λόγω των εθνικών μέτρων που λήφθηκαν για την αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της επιδημικής έκρηξης της COVID-19. Πρόκειται για αιφνίδια και σοβαρή αύξηση, δεδομένου ότι αφορά τόσο νέα μέτρα όσο και επέκταση των υφιστάμενων μέτρων τα οποία συνδέονται άμεσα με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα που καλύπτουν σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων και του εργατικού δυναμικού στη Λετονία. Η Λετονία σκοπεύει να καλύψει τη χρηματοδότηση 100 097 901 EUR του ποσού των αυξημένων δημόσιων δαπανών μέσω ίδιας χρηματοδότησης.

(14)

Η Επιτροπή ζήτησε τη γνώμη της Λετονίας και εξακρίβωσε την αιφνίδια και σοβαρή αύξηση των πραγματικών και των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών που συνδέονται άμεσα με τα συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, καθώς και την εφαρμογή μέτρων σχετικών με την υγεία στο πλαίσιο της επιδημικής έκρηξης της COVID-19, όπως αναφέρεται στο αίτημα της Λετονίας της 11ης Μαρτίου 2021, σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(15)

Τα μέτρα που σχετίζονται με την υγεία, όπως αναφέρονται στο αίτημα της Λετονίας της 11ης Μαρτίου 2021 και στις αιτιολογικές σκέψεις (10) έως (12), ανέρχονται σε 22 304 365 EUR.

(16)

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να παρασχεθεί χρηματοδοτική συνδρομή, ώστε να βοηθηθεί η Λετονία να αντιμετωπίσει τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της σοβαρής διαταραχής της οικονομικής δραστηριότητας που προκάλεσε η επιδημική έκρηξη της COVID-19. Η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει τις αποφάσεις σχετικά με τη ληκτότητα, το ύψος και την αποδέσμευση των δόσεων και τμηματικών εκταμιεύσεων σε στενή συνεργασία με τις εθνικές αρχές.

(17)

Η Λετονία και η Επιτροπή θα πρέπει να λάβουν υπόψη την παρούσα απόφαση στη δανειακή συμφωνία που αναφέρεται στο άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672.

(18)

Η παρούσα απόφαση δεν προδικάζει την έκβαση τυχόν διαδικασιών οι οποίες αφορούν τις στρεβλώσεις της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και ενδέχεται να κινηθούν, ιδίως δυνάμει των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης. Δεν απαλλάσσει τα κράτη μέλη από την υποχρέωση να κοινοποιούν στην Επιτροπή, βάσει του άρθρου 108 της Συνθήκης, τις τυχόν χορηγούμενες κρατικές ενισχύσεις.

(19)

Η Λετονία θα πρέπει να ενημερώνει τακτικά την Επιτροπή σχετικά με την εκτέλεση των προβλεπόμενων δημόσιων δαπανών, προκειμένου να είναι σε θέση η Επιτροπή να αξιολογεί τον βαθμό στον οποίο η Λετονία έχει εκτελέσει τις εν λόγω δαπάνες.

(20)

Η απόφαση παροχής χρηματοδοτικής συνδρομής λήφθηκε λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων και αναμενόμενων αναγκών της Λετονίας, καθώς και των αιτημάτων για χρηματοδοτική συνδρομή δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2020/672 που έχουν ήδη υποβληθεί ή προβλέπεται να υποβληθούν από άλλα κράτη μέλη, και παράλληλα με εφαρμογή των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της αλληλεγγύης, της αναλογικότητας και της διαφάνειας,