21.10.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 286/75

(1)

Η μεταφορά αιτούντων διεθνή προστασία στην Ελλάδα σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) (εφεξής «ο κανονισμός του Δουβλίνου») έχει ανασταλεί από τα κράτη μέλη από το 2011, ύστερα από δύο αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) (2), σύμφωνα με τις οποίες εντοπίστηκαν συστημικές ελλείψεις στο ελληνικό σύστημα χορήγησης ασύλου που συνιστούσαν παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των αιτούντων διεθνή προστασία που μεταφέρονται από άλλα κράτη μέλη στην Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 343/2003 του Συμβουλίου (3).

(2)

Η επιτροπή υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης παρακολουθεί την κατάσταση στην Ελλάδα μετά την έκδοση απόφασης, το 2011, από το ΕΔΔΑ στην υπόθεση M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδας, με βάση τις εκθέσεις προόδου που η Ελλάδα οφείλει να υποβάλλει ως αποδεικτικά στοιχεία της εκτέλεσης της δικαστικής απόφασης και βάσει στοιχείων από ΜΚΟ και διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), που λειτουργούν στην Ελλάδα.

(3)

Ως αποτέλεσμα της απόφασης M.S.S., η Ελλάδα δεσμεύθηκε να μεταρρυθμίσει το οικείο σύστημα ασύλου με βάση ένα εθνικό σχέδιο δράσης για τη μεταρρύθμιση του ασύλου και τη διαχείριση της μετανάστευσης, που υποβλήθηκε τον Αύγουστο του 2010 και αναθεωρήθηκε τον Ιανουάριο του 2013 (εφεξής«το ελληνικό σχέδιο δράσης»). Την 1η Οκτωβρίου 2015 η Ελλάδα παρουσίασε στο Συμβούλιο χάρτη πορείας για την εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης και τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, στον οποίο περιγράφονται επίσης ορισμένες δράσεις προτεραιότητας για τη διασφάλιση της εφαρμογής των συμφωνημένων δράσεων που εκκρεμούν στους τομείς του ασύλου και της υποδοχής.

(4)

Ταυτόχρονα, η τρέχουσα προσφυγική και μεταναστευτική κρίση συνεχίζει να ασκεί πιέσεις στα συστήματα ασύλου και μετανάστευσης της Ελλάδας, η οποία αποτελεί την κύρια χώρα πρώτης εισόδου από τη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου. Μεταξύ Ιανουαρίου και 12 Σεπτεμβρίου 2016, 165 202 μετανάστες έφτασαν παράτυπα στην Ελλάδα (4). Μολονότι η δήλωση ΕΕ–Τουρκίας (5) είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του αριθμού των ημερήσιων αφίξεων στην Ελλάδα από την Τουρκία (6), όριζε και νέες αρμοδιότητες για τις ελληνικές αρχές. Επιπλέον, η κατάσταση στην Ελλάδα έχει μεταβληθεί σημαντικά μετά από το de facto κλείσιμο της οδού των Δυτικών Βαλκανίων, γεγονός που εμποδίζει τους υπηκόους τρίτων χωρών να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ως εκ τούτου, 60 528 παράτυποι υπήκοοι τρίτων χωρών έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα (7). Ταυτόχρονα, τα συστήματα μετεγκατάστασης δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί πλήρως από τα κράτη μέλη και η Ελλάδα έχει ανακουφιστεί εν μέρει μόνον από την πίεση που αντιμετωπίζει (8).

(5)

Στις 10 Φεβρουαρίου 2016 η Επιτροπή απηύθυνε πρώτη σύσταση προς την Ελληνική Δημοκρατία σχετικά με τα επείγοντα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Ελλάδα ενόψει της επανέναρξης των μεταφορών δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου (εφεξής «η πρώτη σύσταση») (9). Στις 15 Ιουνίου 2016, η Επιτροπή απηύθυνε δεύτερη σύσταση προς την Ελληνική Δημοκρατία σχετικά με τα επείγοντα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Ελλάδα ενόψει της επανέναρξης των μεταφορών δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου (εφεξής «η δεύτερη σύσταση») (10). Οι συστάσεις κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η κατάσταση στην Ελλάδα εξακολουθεί να χρειάζεται σημαντική βελτίωση πριν η Επιτροπή μπορέσει να προβεί σε περαιτέρω αξιολόγηση σχετικά με την ενδεχόμενη επανέναρξη των μεταφορών προς την Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου.

(6)

Στις 14 Ιουλίου 2016 η Επιτροπή έλαβε από την Ελλάδα μια γενική επισκόπηση σχετικά με την κατάσταση των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα και την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά τα εκκρεμή θέματα που επισημάνθηκαν στη δεύτερη σύσταση.

(7)

Οι ελληνικές αρχές έχουν λάβει 28 752 αιτήσεις ασύλου που υποβλήθηκαν από την 1η Ιανουαρίου έως τις 18 Σεπτεμβρίου 2016. Την 1η Σεπτεμβρίου 2016 η Ελλάδα ενημέρωσε την Επιτροπή για την επιτυχή περάτωση της επονομαζόμενης διαδικασίας προκαταγραφής που είχε αρχίσει από τις 8 Ιουνίου 2016 (11). Ο σκοπός αυτής της διαδικασίας ήταν η καταγραφή όλων των παράτυπων υπηκόων τρίτων χωρών που είχαν φθάσει στην Ελλάδα πριν από τις 20 Μαρτίου 2016 και οποίοι επιθυμούσαν να υποβάλουν αίτηση διεθνούς προστασίας αλλά δεν είχαν ακόμη κατευθυνθεί προς τη διαδικασία ασύλου από τις ελληνικές αρχές. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες (12), οι ελληνικές αρχές κατέγραψαν 27 592 άτομα στην ηπειρωτική χώρα κατά τη διάρκεια του Ιουνίου και του Ιουλίου 2016, ως αιτούντες άσυλο των οποίων η αίτηση δεν έχει ακόμη υποβληθεί. Από την 1η Σεπτεμβρίου 2016 άρχισε η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων αυτών. 15 253 ακόμη άτομα έχουν προκαταγραφεί στα νησιά από τις 20 Μαρτίου έως τις 18 Σεπτεμβρίου 2016, εκ των οποίων τα 6 298 έχουν πλέον υποβάλει αίτηση ασύλου.

(8)

Με επιστολή της στις 19 Σεπτεμβρίου 2016, η Ελλάδα έδωσε στην Επιτροπή περαιτέρω πληροφορίες για την τρέχουσα κατάσταση των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα και την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του οικείου συστήματος ασύλου. Η Ελλάδα εξέφρασε επίσης ανησυχίες σχετικά με την προοπτική πιθανής επανέναρξης των μεταφορών βάσει του καθεστώτος του Δουβλίνου, δεδομένου του αριθμού των μεταναστών που είναι σήμερα εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν κατευθυνθεί προς τη διαδικασία χορήγησης ασύλου, και δεδομένων των προκλήσεων που αντιμετωπίζει κατά την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας. Η Ελλάδα επεσήμανε επίσης ότι ο αριθμός μετεγκαταστάσεων από την Ελλάδα σε άλλα κράτη μέλη παραμένει αρκετά κάτω από το επίπεδο που προβλέπεται στις αποφάσεις μετεγκατάστασης.

(9)

Η Επιτροπή σημείωσε τις βελτιώσεις που εισήγαγε η Ελλάδα στην εθνική νομοθεσία ώστε να διασφαλίσει τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των νέων νομικών διατάξεων της αναδιατυπωμένης οδηγίας 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13) για τις διαδικασίες ασύλου και ορισμένων διατάξεων της αναδιατυπωμένης οδηγίας 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14) για τις συνθήκες υποδοχής. Στις 3 Απριλίου 2016 ψηφίστηκε από την Ελληνική Βουλή νέος νόμος (νόμος 4375/2016), αλλά δεν έχουν αρχίσει να ισχύουν όλες οι διατάξεις (15). Στις 22 Ιουνίου 2016 το Κοινοβούλιο ψήφισε τροπολογία του νόμου 4375/2016, που, μεταξύ άλλων, τροποποίησε τη σύνθεση των επιτροπών προσφυγών και το δικαίωμα των αιτούντων άσυλο να ζητούν προφορική ακρόαση ενώπιόν τους (νόμος 4399/2016) (16). Στις 31 Αυγούστου 2016 το ελληνικό κοινοβούλιο ενέκρινε νομοθεσία σχετικά με παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας που κατοικούν στην Ελλάδα (ν. 4415/2016) (17).

(10)

Από την έκδοση των δύο συστάσεων μέχρι σήμερα, η Ελλάδα αύξησε σημαντικά τη συνολική ικανότητα υποδοχής τόσο για παράτυπους μετανάστες όσο και για αιτούντες διεθνή προστασία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κοινοποιούν σε καθημερινή βάση οι ελληνικές αρχές, στις 14 Σεπτεμβρίου 2016 υπήρχαν 62 987 θέσεις σε προσωρινές εγκαταστάσεις υποδοχής τόσο για παράτυπους μετανάστες όσο και για αιτούντες διεθνή προστασία στην Ελλάδα (18). Στις 14 Ιουλίου 2016 η Ελλάδα ενημέρωσε την Επιτροπή ότι είναι «σε θέση να παρέχει στέγη, τροφή και βασικές υπηρεσίες για τη συντριπτική πλειονότητα των παράτυπων μεταναστών και αιτούντων άσυλο που έχουν εγκλωβιστεί στην Ελλάδα» και ότι δεσμεύεται «να παράσχει ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης για το σύνολο του πληθυσμού των προσφύγων».

(11)

Επιπλέον, η Ελλάδα έδωσε πληροφορίες, στις 14 Ιουλίου, σχετικά με το σχέδιο αύξησης των δυνατοτήτων στέγασης για τους αιτούντες που είναι ευάλωτα πρόσωπα, ιδίως για τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Πρόθεση ήταν να δημιουργηθούν 700 επιπλέον θέσεις έως το τέλος του καλοκαιριού, πέραν των 622 θέσεων που υπήρχαν τον Ιούλιο, καθώς και να χρησιμοποιηθούν χωριστοί χώροι εντός των υφιστάμενων εγκαταστάσεων με τη χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ, έως ότου βρεθούν νέες εγκαταστάσεις για τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Ωστόσο, ο στόχος αυτός δεν επιτεύχθηκε: Στις 19 Σεπτεμβρίου 2016 η Ελλάδα ενημέρωσε την Επιτροπή ότι διατίθενται 891 θέσεις σε καταλύματα για τους ασυνόδευτους ανηλίκους. Οι εν λόγω εγκαταστάσεις είναι επί του παρόντος πλήρεις και υπάρχει κατάλογος αναμονής για 1 487 ασυνόδευτους ανηλίκους που πρέπει να τοποθετηθούν στις κατάλληλες εγκαταστάσεις (19). Ως εκ τούτου, η πρόοδος είναι αργή στον τομέα αυτό και είναι σαφές ότι η Ελλάδα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της ώστε να εξασφαλίσει τη διάθεση επαρκούς αριθμού εγκαταστάσεων υποδοχής για τους ασυνόδευτους ανηλίκους και να αντιμετωπίσει τη ζήτηση γι' αυτό το είδος στέγασης.

(12)

Επιπλέον, υφίστανται σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά νέες αφίξεις στα νησιά του Αιγαίου. Η μέγιστη ικανότητα υποδοχής εξακολουθεί να είναι 7 450, ενώ ο συνολικός αριθμός μεταναστών που είχαν καταγραφεί στα νησιά ήταν 13 863 άτομα στις 27 Σεπτεμβρίου 2016. Ο μειωμένος —αν και συνεχής— ρυθμός των νέων αφίξεων οδηγεί σε ανησυχίες στα πεδία της προστασίας, της ασφάλειας και της υγιεινής, καθώς και σε ακατάλληλες συνθήκες για τις ευάλωτες ομάδες.

(13)

Επιπλέον, η πλειονότητα των εγκαταστάσεων στην Ελλάδα είναι απλώς προσωρινές εγκαταστάσεις, ορισμένες δε παρέχουν μόνο τις πλέον στοιχειώδεις συνθήκες υποδοχής για τα άτομα που φιλοξενούνται εκεί: τροφή, νερό, αποχέτευση και βασική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Ενώ τούτο μπορεί να είναι επαρκές για ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, έως ότου καταστεί δυνατή η μεταφορά των ατόμων σε καλύτερες εγκαταστάσεις, οι συνθήκες σε ορισμένες εγκαταστάσεις εξακολουθούν να υπολείπονται κατά πολύ των προδιαγραφών που προβλέπονται στην οδηγία 2013/33/ΕΕ για τις συνθήκες υποδοχής για τους αιτούντες διεθνή προστασία.

(14)

Τον Ιανουάριο του 2016 υπογράφηκε συμφωνία ανάθεσης συνολικού ύψους 80 εκατ. ευρώ μεταξύ της Επιτροπής και της UNHCR, για τη δημιουργία 20 000 θέσεων υποδοχής σε ανοικτά κέντρα φιλοξενίας (προγράμματα ενοικίασης διαμερισμάτων, κουπόνια ξενοδοχείων και προγράμματα οικογενειών υποδοχής), πρωτίστως προς όφελος των αιτούντων διεθνή προστασία που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση (20). Η συμφωνία ανάθεσης αναθεωρήθηκε τον Ιούλιο του 2016 και περιέλαβε στο πρόγραμμα φιλοξενίας τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων σε εγκαταστάσεις μετεγκατάστασης που διαχειρίζεται η UNHCR, διευκρίνισε δε στο κείμενο ότι η ομάδα-στόχος του προγράμματος φιλοξενίας δεν περιλαμβάνει μόνο υποψήφιους μετεγκατάστασης αλλά και άλλους αιτούντες άσυλο. Από τον Ιούνιο, οι διαθέσιμες θέσεις καταλύματος έχουν αυξηθεί σημαντικά (κατά 5 600 περίπου). Από τις 20 000 θέσεις που προορίζονται για αιτούντες που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση δυνάμει του προγράμματος μίσθωσης της UNHCR τον Δεκέμβριο του 2015, στις 19 Σεπτεμβρίου ήταν διαθέσιμες 12 045 θέσεις, συμπεριλαμβανομένων 3 404 θέσεων σε ξενοδοχεία / ολόκληρα κτίρια, 6 559 θέσεων σε διαμερίσματα, 385 θέσεων σε οικογένειες υποδοχής και 507 θέσεων σε ειδικές δομές φιλοξενίας για ασυνόδευτους ανηλίκους (21).

(15)

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι εξακολουθεί να είναι αναγκαίο να σημειώσει η Ελλάδα πρόοδο όσον αφορά τη δημιουργία επαρκών και κατάλληλων ειδικών μόνιμων ανοικτών εγκαταστάσεων υποδοχής για αιτούντες άσυλο, οι οποίες να πληρούν τα ενδεδειγμένα πρότυπα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έδωσε η Ελλάδα στην επιστολή της 25ης Αυγούστου, η συνολική προγραμματισμένη δυναμικότητα των 39 μόνιμων εγκαταστάσεων στην ηπειρωτική χώρα εκτιμάται σε περίπου 32 700 θέσεις. Με την επιστολή της 19ης Σεπτεμβρίου, οι ελληνικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι οι νέες αυτές εγκαταστάσεις, που ανταποκρίνονται σε αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ, έχουν βρεθεί και θα ανακαινιστούν πλήρως. Είναι επιτακτική ανάγκη να εφαρμοστούν αποτελεσματικά τα σχέδια αυτά επειγόντως και, δεδομένου ότι ορισμένες προσωρινές εγκαταστάσεις θα μετατραπούν σε μόνιμες, να διατηρείται επαρκής ικανότητα όσον αφορά τις προσωρινές εγκαταστάσεις για την κάλυψη τυχόν ελλείψεων χωρητικότητας που προκύπτουν από απρόβλεπτες εισροές. Επιπλέον, όπως ζητήθηκε στη δεύτερη σύσταση, είναι απαραίτητο οι ελληνικές αρχές να παρέχουν πιο ακριβή στοιχεία σχετικά με την ικανότητα υποδοχής και μια συνολική και συνεχώς ενημερωμένη εκτίμηση των αναγκών όσον αφορά τη συνολική δυναμικότητα υποδοχής και τη φύση αυτής της ικανότητας.

(16)

Έχουν σημειωθεί σημαντικές βελτιώσεις όσον αφορά την ίδρυση των Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου. Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει τη δημιουργία Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου στις περιοχές Αττικής, Θεσσαλονίκης, Θράκης, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Κρήτης, Λέσβου, Χίου, Σάμου, Λέρου και Ρόδου (22). Με απόφαση του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου είναι επίσης δυνατόν να συστήνονται αυτόνομες μονάδες ασύλου προκειμένου να καλυφθούν αυξημένες ανάγκες της Υπηρεσίας Ασύλου. Μέχρι σήμερα έχουν αρχίσει να λειτουργούν οκτώ Περιφερειακά Γραφεία στις περιοχές Αττικής, Θράκης, Θεσσαλονίκης, Λέσβου, Σάμου και Ρόδου. Επιπλέον, έχουν δημιουργηθεί δύο επιπλέον μονάδες ασύλου στη Χίο και την Κω, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των μονάδων ασύλου να ανέρχεται σε πέντε. Όπως ο νόμος ορίζει, άλλα τρία περιφερειακά γραφεία ασύλου, πρέπει να αρχίσουν να λειτουργούν στην Κω, την Ήπειρο (Ιωάννινα), την Κρήτη (Ηράκλειο) και τη Θεσσαλία (Βόλο). Επιπλέον, το Τμήμα Ασύλου της Δυτικής Ελλάδας (Πάτρα) πρέπει να αναβαθμιστεί σε περιφερειακό γραφείο ασύλου. Συστάθηκε επίσης ειδική Μονάδα Μετεγκατάστασης στον Άλιμο, η οποία λειτουργεί από τις 26 Σεπτεμβρίου 2016.

(17)

Στις εκθέσεις τους, οι ελληνικές αρχές ενημέρωσαν επίσης την Επιτροπή ότι βρίσκονται στη διαδικασία πρόσληψης πρόσθετου προσωπικού για την Υπηρεσία Ασύλου, με σκοπό την αύξηση της ικανότητας διεκπεραίωσης αυτής. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που δόθηκαν στις 14 Ιουλίου 2016, 350 άτομα εργάζονταν στην Υπηρεσία Ασύλου κατά την ημερομηνία αυτή, αριθμός ο οποίος ήταν διπλάσιος σε σχέση με το 2015. Το ένα τρίτο εξ αυτών είναι συμβασιούχοι υπάλληλοι ορισμένου χρόνου και χρηματοδοτούνται από διαφορετικές χρηματοδοτικές πηγές της ΕΕ και του ΕΟΧ. Το Ελληνικό Κοινοβούλιο ενέκρινε 300 επιπλέον θέσεις μόνιμων υπαλλήλων που θα προσληφθούν κατά τους προσεχείς μήνες. Οι εν λόγω υπάλληλοι προστίθενται στο προσωπικό που έχει προσληφθεί με σύμβαση ορισμένου χρόνου από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και στους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών που απεστάλησαν μέσω της EASO στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου για ορισμένο χρονικό διάστημα.

(18)

Προκειμένου να εξετάσει τις αιτήσεις ασύλου που υπέβαλαν οι πρόσφατα προκαταγραφέντες αιτούντες άσυλο, η Υπηρεσία Ασύλου σχεδιάζει να προσλάβει σταδιακά, από τα μέσα Σεπτεμβρίου μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, 177 άτομα ώστε να αυξήσει ανάλογα τις δυνατότητες υποβολής αιτήσεων και διεκπεραίωσης: 56 υπάλληλοι θα καταγράφουν αιτούντες που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση, 25 υπάλληλοι θα καταχωρίζουν τις αιτήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού του Δουβλίνου, 7 υπάλληλοι θα ασχολούνται με τις προδήλως αβάσιμες υποθέσεις, στο πλαίσιο ταχείας διαδικασίας, 60 υπάλληλοι θα καταχωρίζουν και θα διεκπεραιώνουν αιτήσεις διεθνούς προστασίας σύμφωνα με την τακτική διαδικασία και 29 υπάλληλοι θα ασχολούνται με διάφορα καθήκοντα διοικητικής και στατιστικής φύσης.

(19)

Εάν ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερα σημαντική αύξηση του αριθμού των αιτούντων άσυλο που κατευθύνονται προς τη διαδικασία χορήγησης ασύλου στην Ελλάδα, είναι σαφές ότι τα τρέχοντα και σχεδιαζόμενα επίπεδα στελέχωσης της Υπηρεσίας Ασύλου εξακολουθούν να είναι πολύ χαμηλότερα από ό,τι απαιτείται για τη δέουσα επεξεργασία του σημερινού και δυνητικού μελλοντικού φόρτου υποθέσεων, ιδίως δεδομένου ότι η Ελλάδα δήλωσε τον Ιούλιο ότι η εξέταση των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί μπορεί να διαρκέσει έως και τρία έτη. Οι ελληνικές αρχές ανέφεραν στην επιστολή της 14ης Ιουλίου 2016 ότι η ταχύτερη αύξηση προσωπικού δεν είναι εφικτή λόγω της έλλειψης ανώτερου προσωπικού για την επιμόρφωση, την καθοδήγηση και την εποπτεία των νεοπροσλαμβανόμενων. Ωστόσο, είναι σημαντικό η Ελλάδα να διασφαλίσει την περαιτέρω ενίσχυση της Υπηρεσίας Ασύλου με πολύ περισσότερα στελέχη και υλικούς πόρους για να καταστεί δυνατή η διεκπεραίωση του αυξημένου αριθμού αιτήσεων ασύλου. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να πραγματοποιείται εμπεριστατωμένη και συνεχής εκτίμηση των αναγκών, η οποία να λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των εκκρεμών αιτήσεων ασύλου που είναι πιθανό ότι θα διεκπεραιώνει ανά πάσα στιγμή η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου και τον αριθμό των διαθέσιμων υπαλλήλων που καλούνται ή ενδέχεται να κληθούν να επεξεργαστούν αυτές τις αιτήσεις. Τούτο θα επιτρέψει όχι μόνο την εκτίμηση των ανθρώπινων πόρων που απαιτούνται για την Υπηρεσία Ασύλου αλλά και την αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο η Επιτροπή, οι οργανισμοί της και τα κράτη μέλη μπορούν καλύτερα να συνδράμουν την Ελλάδα στη διεκπεραίωση αυτών των αιτήσεων εντός βραχύτερης προθεσμίας.

(20)

Βάσει της απόφασης M.S.S., οι αιτούντες άσυλο πρέπει να μπορούν να έχουν αποτελεσματική πρόσβαση σε ένδικα μέσα κατά της αρνητικής απόφασης σχετικά με το αίτημά τους. Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στο θέμα αυτό. Η νέα Αρχή Προσφυγών και οι επιτροπές προσφυγών ιδρύθηκαν με τον νόμο 4375/2016, που εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 2016. Πρέπει να συσταθεί ικανός αριθμός επιτροπών προσφυγών, ούτως ώστε η Αρχή Προσφυγών να είναι απόλυτα λειτουργική έως το τέλος του 2016.

(21)

Ο πρόσφατος νόμος 4399/2016 θεσπίζει νέες επιτροπές προσφυγών. Είναι αρμόδιες για την εξέταση όλων των προσφυγών κατά αποφάσεων της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου που υποβλήθηκαν από τις 24 Ιουνίου 2016. Κατά προτεραιότητα, οι επιτροπές προσφυγών επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο σε περιπτώσεις που υποβλήθηκαν στα ελληνικά νησιά, ώστε να συμβάλει στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας. Οι νέες επιτροπές προσφυγών εξέδωσαν τις πρώτες αποφάσεις τους στα μέσα Αυγούστου. Επί του παρόντος είναι πέντε. Ο νόμος 4399/2016 τροποποίησε επίσης τη διάρθρωση των εν λόγω επιτροπών, οι οποίες πλέον αποτελούνται από τρία μέλη: δύο δικαστές των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και ενός Έλληνα πολίτη με σχετικό υπόβαθρο και εμπειρία που υποδεικνύεται από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ή την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

(22)

Ο παλαιές επιτροπές συσσωρευμένων προσφυγών που συγκροτήθηκαν για να εξετάσουν τις εκκρεμείς προσφυγές αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα είχαν αρχικά αρμοδιότητα να εξετάσουν, πέραν των προσφυγών επί της ουσίας κατά πρωτοβάθμιων αποφάσεων, τις προσφυγές κατά των αποφάσεων για λόγους παραδεκτού, στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας. Η δημιουργία πρόσθετων επιτροπών προσφυγών τον Ιούνιο αναμένεται να μειώσει τον φόρτο των 20 επιτροπών συσσωρευμένων προσφυγών, επιτρέποντάς τους να επιταχύνουν τον ρυθμό διεκπεραίωσης των εκκρεμών προσφυγών.

(23)

Σημειώθηκε μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά επί μακρόν συσσωρευμένες εκκρεμείς προσφυγές σύμφωνα με την «παλαιά διαδικασία» την οποία ρύθμιζε το προεδρικό διάταγμα 114/2010. Ο αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων ανέρχεται σε περίπου 8 075 την 21η Σεπτεμβρίου 2016 (από συνολικά 51 000 υποθέσεις που θεωρήθηκαν ως μέρος των συσσωρευμένων υποθέσεων στις αρχές του 2013 και από, κατά προσέγγιση, 13 975 υποθέσεις τον Ιούνιο του 2016). Οι ελληνικές αρχές έχουν χορηγήσει άδειες για ανθρωπιστικούς σκοπούς σε άτομα των οποίων η αίτηση ασύλου εκκρεμεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και για τα οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις χορήγησης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους ή λόγω εξαιρετικών περιστάσεων, σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο 4375/2016. Η άδεια διαμονής χορηγείται για περίοδο δύο ετών και μπορεί να ανανεωθεί (23). Η άδεια παρέχει στους δικαιούχους τα ίδια δικαιώματα και οφέλη με αυτά που παρέχει το καθεστώς δικαιούχου επικουρικής προστασίας στην Ελλάδα (24), και τα άτομα αυτά δεν θα θεωρούνται πλέον ως αιτούντες άσυλο. Ορισμένες από τις συσσωρευμένες προσφυγές εξετάζονται, ωστόσο, επί της ουσίας. Στο πλαίσιο αυτό, και παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί από την πρώτη σύσταση, η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες διεκπεραίωσης του όγκου των συσσωρευμένων προσφυγών, διασφαλίζοντας ότι οι αιτούντες με εκκρεμή αίτηση προσφυγής θα έχουν την ευκαιρία να ασκήσουν το δικαίωμά τους σε πραγματική προσφυγή.

(24)

Λαμβάνοντας υπόψη την αύξηση του αριθμού των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί στην Ελλάδα μετά την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας, είναι ουσιαστικής σημασίας να υπάρχει μια πλήρως στελεχωμένη Αρχή Προσφυγών, η οποία να είναι σε θέση να χειρίζεται την αναμενόμενη σημαντική αύξηση του αριθμού των προσφυγών. Θα πρέπει να πραγματοποιείται συνεχής εκτίμηση των αναγκών βάσει του αριθμού των προσφυγών που εκκρεμούν επί του παρόντος στα διάφορα όργανα προσφυγής και είναι πιθανό να διεκπεραιωθούν από αυτά.

(25)

Η παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής στους αιτούντες κατά το στάδιο της προσφυγής έχει συμπεριληφθεί στον νέο νόμο (νόμος 4375/2016). Ωστόσο, δεν έχουν ακόμη ληφθεί όλα τα μέτρα για την εφαρμογή του εν λόγω νόμου, στην πράξη. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2016 εγκρίθηκε υπουργική απόφαση σχετικά με την εφαρμογή της διάταξης για την παροχή νομικής συνδρομής δυνάμει του νόμου 4375/2016 και, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, μετά την έκδοση της απόφασης, θα ληφθούν γρήγορα όλα τα αναγκαία μέτρα για την παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής προς όλους τους αιτούντες που βρίσκονται στο στάδιο της προσφυγής στην Ελλάδα. Η χρηματοδότηση για την υλοποίηση της δωρεάν νομικής συνδρομής εξασφαλίστηκε μέσω του εθνικού προγράμματος στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ). Επιπλέον, ανατέθηκε σύμβαση επιχορήγησης στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο πλαίσιο της χρηματοδότησης επείγουσας βοήθειας του ΤΑΜΕ για συνολικό ποσό 30 εκατ. ευρώ (25). Η χρηματοδότηση αυτή χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για την παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής στους αιτούντες διεθνή προστασία κατά το στάδιο της προσφυγής μέχρι το 2017, τη χρονιά δηλαδή που αναμένεται ότι οι ελληνικές αρχές θα θεσπίσουν το δικό τους καθεστώς δωρεάν νομικής συνδρομής. Στις 19 Σεπτεμβρίου η Ελλάδα ενημέρωσε την Επιτροπή ότι ο κατάλογος δικηγόρων που πρέπει να τηρεί η Υπηρεσία Ασύλου θα συνταχθεί έως τις αρχές του 2017. Η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει το δικαίωμα σε δωρεάν νομική συνδρομή κατά τη διαδικασία ασύλου χωρίς χρονοτριβή.

(26)

Ο νέος Νόμος 4375/2016 προβλέπει τη σύσταση νέας Διεύθυνσης Υποδοχής και Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης, οι οποίες διαρθρώνονται αμφότερες σε ειδικά τμήματα για την υποδοχή και την ένταξη των ασυνόδευτων ανηλίκων, τα οποία υπάγονται στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, και την παροχή νομίμου εκπροσώπου. Παρ' όλ' αυτά, οι ελληνικές αρχές πρέπει και πάλι να εγκρίνουν μέτρα εφαρμογής για να διασφαλιστεί η παροχή στην πράξη των κατάλληλων διαδικαστικών εγγυήσεων και συνθηκών υποδοχής στους ασυνόδευτους ανηλίκους. Μολονότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη εκδώσει υπουργική απόφαση σχετικά με την εκτίμηση της ηλικίας των ασυνόδευτων ανηλίκων που ζητούν άσυλο (26), εκκρεμεί η έκδοση προεδρικού διατάγματος που θα πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις για ένα αποτελεσματικό σύστημα επιτροπείας.

(27)

Οι ΜΚΟ εξέφρασαν ανησυχίες για το γεγονός ότι πολλά παιδιά στην Ελλάδα δεν είναι σε θέση να αποκτήσουν πρόσβαση στην εκπαίδευση. Από την άποψη αυτή, σημειώθηκε πρόοδος με την έκδοση του νόμου 4415/2016 του Αύγουστο του 2016, ο οποίος αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη διασφάλιση ψυχοκοινωνικής στήριξης και εκπαίδευσης για τα παιδιά των αιτούντων άσυλο, καθώς και στην ομαλή ένταξη στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα των ατόμων που θα παραμείνουν στην Ελλάδα, ύστερα από προπαρασκευαστική, μεταβατική περίοδο. Είναι σημαντικό και επείγον το εν λόγω νομικό πλαίσιο να εφαρμοστεί αποτελεσματικά και πλήρως. Επιπλέον, σύμφωνα με ορισμένες ΜΚΟ, η κατάσταση των ασυνόδευτων ανηλίκων είναι γενικά επισφαλής, ενώ άλλες ΜΚΟ αναφέρουν ότι τα παιδιά βρίσκονται ακόμη υπό κράτηση για παρατεταμένες περιόδους σε υπερπλήρη καταλύματα, υπό ανθυγιεινές συνθήκες και χωρίς εκπρόσωπο ή πρόσβαση σε νομική συνδρομή μέχρις ότου βρεθούν τα κατάλληλα γι' αυτά καταλύματα (27). Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 11, η απουσία κατάλληλης φιλοξενίας ανηλίκων αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως.

(28)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει σημαντική χρηματοδότηση στην Ελλάδα για να στηρίξει τις προσπάθειες της χώρας να εναρμονίσει το σύστημα διαχείρισης του ασύλου με τα πρότυπα της ΕΕ. Από τις αρχές του 2015 χορηγήθηκε στην Ελλάδα επείγουσα βοήθεια ύψους 352 και πλέον εκατ. ευρώ μέσω Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων [του ΤΑΜΕ και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)], είτε απευθείας στις ελληνικές αρχές είτε μέσω οργανισμών της Ένωσης και διεθνών οργανισμών που δρουν στην Ελλάδα. Από το ποσό αυτό περίπου 90 εκατ. ευρώ χορηγήθηκαν τον Ιούλιο του 2016 απευθείας στις ελληνικές αρχές, ώστε να ενισχυθούν οι ικανότητές τους για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης σε κέντρα φιλοξενίας για τους πρόσφυγες, καθώς και για την υποδοχή μεταναστών και την παροχή σε αυτούς υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης. Επίσης, σημαντική χρηματοδότηση (περίπου 198 εκατ. ευρώ) με στόχο την κάλυψη των βασικών ανθρωπιστικών αναγκών των μεταναστών και των προσφύγων παρέχεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις-εταίρους μέσω του νεοσυσταθέντος μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης. Η χρηματοδότηση αυτή συμβάλλει στην εφαρμογή του σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης που αναπτύχθηκε από κοινού από την Επιτροπή, τις ελληνικές αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη για την αντιμετώπιση της τρέχουσας ανθρωπιστικής κατάστασης στην περιοχή και την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.

(29)

Η επείγουσα αυτή συνδρομή προστίθεται στο ποσό των 509 εκατ. ευρώ που χορηγείται στην Ελλάδα για το διάστημα 2014-2020 μέσω των εθνικών προγραμμάτων της στο πλαίσιο των ταμείων ΤΑΜΕ και ΤΕΑ, καθιστώντας την Ελλάδα το πρώτο κράτος μέλος δικαιούχο των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ.

(30)

Η Ελλάδα θα πρέπει να διασφαλίσει ότι αυτοί οι χρηματοδοτικοί πόροι θα χρησιμοποιηθούν εξ ολοκλήρου με τον πλέον αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο και χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να ολοκληρωθεί επειγόντως η εν εξελίξει αναθεώρηση των εθνικών προγραμμάτων της Ελλάδας στο πλαίσιο των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων (ΤΑΜΕ, ΤΕΑ) ώστε να προσαρμοστούν στις νέες προτεραιότητες. Η αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος ΤΑΜΕ έχει σχεδόν ολοκληρωθεί, ενώ εκκρεμούν λίγα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν πριν από τη διαδικασία έγκρισης, η οποία αναμένεται να ξεκινήσει πολύ σύντομα. Σε ό,τι αφορά την αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος του ΤΕΑ, η οποία έχει σημειώσει μικρότερη πρόοδο, θα πρέπει να υποβληθεί επειγόντως αναθεωρημένη έκδοση του προγράμματος στην Επιτροπή προς επίσημη διαβούλευση. Σε σχέση με την αρχή που είναι αρμόδια για τη διαχείριση των ταμείων αυτών, η οποία μεταφέρθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης στο Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, η Ελλάδα θα πρέπει πλέον, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, να κοινοποιήσει την ολοκλήρωση του επίσημου διορισμού της νέας αρμόδιας αρχής, σύμφωνα με τους όρους που περιλαμβάνονται στη νομική βάση.

(31)

Όπως αναγνωρίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 4ης Μαρτίου 2016 με θέμα «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν» (28), η διασφάλιση ενός πλήρως λειτουργικού συστήματος του Δουβλίνου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των ευρύτερων προσπαθειών για τη σταθεροποίηση της πολιτικής ασύλου, μετανάστευσης και συνόρων. Οι προσπάθειες αυτές αναμένεται να οδηγήσουν στην επιστροφή στην ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό η Ελλάδα να προβεί επειγόντως στις ενέργειες που προβλέπονται στην παρούσα σύσταση. Παράλληλα, η μεταρρύθμιση των κανόνων του Δουβλίνου, όπως προτείνει η Επιτροπή (29), με βάση τον στόχο της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής βαρών μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Οι διαπραγματεύσεις για τη συγκεκριμένη πρόταση συνεχίζονται.

(32)

Η τακτική υποβολή εκθέσεων από την Ελλάδα όσον αφορά την πρόοδο που σημειώνεται στην υλοποίηση των εν λόγω δράσεων, καθώς και άλλα συναφή στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων τυχόν μελλοντικών πληροφοριών που θα δοθούν από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και άλλους συναφείς οργανισμούς, είναι ουσιώδεις προκειμένου να εκτιμηθεί δεόντως κατά πόσον οι συνθήκες είναι τέτοιες που να επιτρέπουν στα κράτη μέλη να αρχίσουν εκ νέου μεμονωμένες μεταφορές προς την Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι ο αριθμός των μεταφορών και οι κατηγορίες των προσώπων προς μεταφορά θα πρέπει να ανταποκρίνονται στη συγκεκριμένη πρόοδο που έχει σημειωθεί. Η Ελλάδα θα πρέπει να υποβάλει, έως τις 31 Οκτωβρίου 2016, επικαιροποιημένη έκθεση, όπως ορίζεται στην παρούσα σύσταση.

(33)

Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημαντική πρόοδο που σημείωσε η Ελλάδα, με τη συνδρομή της Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), κρατών μελών και διεθνών και μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία του συστήματος ασύλου στην Ελλάδα μετά την έκδοση των δύο συστάσεων. Η Ελλάδα έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες δημιουργίας των βασικών θεσμικών και νομικών δομών για την ομαλή λειτουργία του συστήματος ασύλου. Η Επιτροπή αναγνωρίζει ιδίως ότι η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα με σκοπό να κατευθύνει τους περισσότερους παράτυπους μετανάστες είτε προς τη διαδικασία ασύλου είτε προς τη διαδικασία επιστροφής μέσω της προκαταγραφής. Η Ελλάδα έχει επίσης αυξήσει τη συνολική ικανότητα υποδοχής και την ικανότητα της Υπηρεσίας Ασύλου, έχει μειώσει σημαντικά τον αριθμό των συσσωρευμένων προσφυγών, έχει συστήσει νέες επιτροπές προσφυγών και έχει εγκρίνει ένα νομικό πλαίσιο για τη δωρεάν νομική συνδρομή και για την πρόσβαση των ανηλίκων στη δημόσια εκπαίδευση.

(34)

Ωστόσο, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση σε σχέση με τον μεγάλο αριθμό νέων αιτήσεων ασύλου, που απορρέουν κυρίως από την εφαρμογή της διαδικασίας προκαταγραφής και τις συνεχιζόμενες αφίξεις παράτυπων μεταναστών, αν και αυτές κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το διάστημα προ του Μαρτίου 2016. Επιπλέον, υπάρχουν περαιτέρω σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν για να αντιμετωπιστούν οι εναπομένουσες συστημικές ελλείψεις του ελληνικού συστήματος χορήγησης ασύλου, ιδίως λόγω της ανεπάρκειας δυναμικότητας. Με βάση την επίτευξη περαιτέρω προόδου, η μελλοντική επανέναρξη των μεταφορών προς την Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις συνέπειες που έχει αυτή η δύσκολη κατάσταση για τη συνολική λειτουργία του συστήματος ασύλου, και θα πρέπει, ως εκ τούτου, να ξεκινήσει σταδιακά, κατά περίπτωση. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αποφευχθεί η δυσβάστακτη επιβάρυνση για την Ελλάδα.

(35)

Η παρούσα σύσταση καθορίζει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ή να συνεχιστούν από τις ελληνικές αρχές προκειμένου να διατυπωθεί σύσταση σταδιακής επανέναρξης των μεταφορών βάσει του Δουβλίνου έως το τέλος του Δεκεμβρίου 2016. Για τον σκοπό αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει επειγόντως όλα τα μέτρα που αναφέρονται στην παρούσα σύσταση. Η Επιτροπή προτίθεται να προβεί σε απολογισμό της προόδου που θα σημειωθεί στο πλαίσιο αυτό και να εκδώσει περαιτέρω συστάσεις τον Δεκέμβριο του 2016. Οι εν λόγω συστάσεις θα μπορούσαν να ορίσουν την, κατά την Επιτροπή, ενδεδειγμένη εμβέλεια και φύση της εν λόγω σταδιακής επανέναρξης των μεταφορών βάσει του Δουβλίνου, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τις ειδικές ανάγκες των ευάλωτων αιτούντων, και τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να γίνει η διαχείριση της διαδικασίας, σε στενή συνεργασία με τις ελληνικές αρχές.

(36)

Την ευθύνη των αποφάσεων για την επανέναρξη αυτών των μεταφορών σε μεμονωμένες περιπτώσεις φέρουν αποκλειστικά οι αρχές των κρατών μελών, υπό τον έλεγχο των δικαστηρίων, τα οποία μπορούν να υποβάλλουν αίτηση έκδοσης προδικαστικής απόφασης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σχετικά με την ερμηνεία του κανονισμού του Δουβλίνου,

1.

Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της ώστε να εξασφαλίσει ότι οι εγκαταστάσεις υποδοχής επαρκούν για τη φιλοξενία όλων των αιτούντων διεθνή προστασία στο έδαφός της και ότι οι συνθήκες υποδοχής σε όλες αυτές τις εγκαταστάσεις υποδοχής πληρούν απαιτήσεις που καθορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ, ιδίως στην οδηγία 2013/33/ΕΕ. Ως ύψιστη προτεραιότητα, η Ελλάδα θα πρέπει:

Η Ελλάδα θα πρέπει επίσης να εξασφαλίσει ότι, πέραν των μόνιμων εγκαταστάσεων, διατηρείται —ή μπορεί να δημιουργηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα— ο κατάλληλος αριθμός ανοικτών εγκαταστάσεων προσωρινής υποδοχής, ώστε να καταστεί δυνατή η στέγαση απρόβλεπτων εισροών αιτούντων διεθνή προστασία και εξαρτώμενων από αυτούς πρόσωπα υπό κατάλληλες συνθήκες·

Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να διενεργούν εμπεριστατωμένη αξιολόγηση των αναγκών όσον αφορά το σύνολο της απαιτούμενης ικανότητας υποδοχής και τη φύση αυτής της ικανότητας, και να επικαιροποιούν διαρκώς την αξιολόγηση αυτή, υπό το φως των νέων εξελίξεων. Επίσης, οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να εξασφαλίζουν την αποτελεσματική και διαρκή διαχείριση και τον συντονισμό όλων των εγκαταστάσεων υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης, αλλά και να εξασφαλίζουν ότι τα αρμόδια υπουργεία διαθέτουν επαρκείς πόρους για τον σκοπό αυτό.

2.

Η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες για να εξασφαλίσει ότι όλοι οι αιτούντες διεθνή προστασία έχουν ουσιαστική πρόσβαση στη διαδικασία ασύλου, ιδίως δε:

Η εκτίμηση των αναγκών που αναφέρονται στο στοιχείο α) θα πρέπει να επικαιροποιείται διαρκώς και να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των μελών του προσωπικού που προσλαμβάνονται.

3.

Η Ελλάδα θα πρέπει να εξακολουθήσει να καταβάλλει προσπάθειες προκειμένου να διασφαλίζει ότι όλοι οι αιτούντες διεθνή προστασία έχουν στη διάθεσή τους αποτελεσματικά μέσα έννομης προστασίας, διασφαλίζοντας ιδίως:

Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να καθορίσουν, βάσει πλήρους και διαρκούς αξιολόγησης των αναγκών, τον αριθμό των επιτροπών προσφυγών στο πλαίσιο της νέας Αρχής Προσφυγών που θα χρειαστούν για να εξετάσουν όλες τις προσφυγές που υποβάλλονται από τους αιτούντες διεθνή προστασία, καθώς και τον αριθμό των ανθρώπινων πόρων ώστε να συνεχιστεί η ομαλή λειτουργία των εν λόγω επιτροπών.

4.

Η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι λειτουργεί στην πράξη το νομικό πλαίσιο πρόσβασης σε δωρεάν νομική συνδρομή και ότι σε όλους τους αιτούντες άσυλο παρέχεται η αναγκαία νομική συνδρομή για τον δικαστικό έλεγχο των διοικητικών αποφάσεων επί αιτήσεων διεθνούς προστασίας. Ειδικότερα, η Ελλάδα θα πρέπει:

5.

Η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει τη δημιουργία των κατάλληλων δομών για την ταυτοποίηση και τη μεταχείριση των ευάλωτων αιτούντων, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων. Ειδικότερα, η Ελλάδα θα πρέπει:

6.

Η Ελλάδα θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι αξιοποιείται πλήρως η σημαντική χρηματοδότηση από την ΕΕ, ιδίως με την κινητοποίηση, χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, των διαθέσιμων πόρων στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων του ΤΑΜΕ και του ΤΕΑ και τη διερεύνηση συμπληρωματικών χρηματοδοτικών πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να ολοκληρώσει επειγόντως την εν εξελίξει αναθεώρηση των εθνικών προγραμμάτων, για να τα προσαρμόσει καλύτερα στις νέες προτεραιότητες, και να κοινοποιήσει, χωρίς καθυστέρηση, την ολοκλήρωση του επίσημου διορισμού της νέας αρμόδιας αρχής, σύμφωνα με τους όρους που περιλαμβάνονται στη νομική βάση.

7.

Η Ελλάδα καλείται να υποβάλει, έως την 31η Οκτωβρίου 2016, έκθεση που να καλύπτει την πρόοδο που σημειώθηκε ως προς την εφαρμογή της παρούσας σύστασης και των συστάσεων της 15ης Ιουνίου και της 10ης Φεβρουαρίου 2016. Η έκθεση θα πρέπει ειδικότερα να περιλαμβάνει περιγραφή των μέτρων που ελήφθησαν ώστε να εφαρμοστούν οι εναπομείνασες ελλείψεις που εντοπίζονται στην παρούσα σύσταση, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο οι ελληνικές αρχές έχουν εξασφαλίσει ή σχεδιάζουν να εξασφαλίσουν τη διάθεση των απαραίτητων ανθρώπινων και υλικών πόρων που αναφέρονται στις παραγράφους 1 έως 5 της παρούσας σύστασης. Οι εκθέσεις αυτές θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνουν περιγραφή των συνεχών αξιολογήσεων των αναγκών που αναφέρονται στις παραγράφους 1 έως 3 της παρούσας σύστασης. Η έκθεση θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης τις ακόλουθες πληροφορίες: