13.3.2012   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 73/9

(1)

Τα έξυπνα δίκτυα σηματοδοτούν μια νέα εξέλιξη στην πορεία ενίσχυσης του ρόλου των καταναλωτών, για τη μεγαλύτερη ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο δίκτυο και υψηλότερη ενεργειακή απόδοση, και συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στην τεχνολογική ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

(2)

Σύμφωνα με την οδηγία 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας και για την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ (1), και την οδηγία 2009/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και την κατάργηση της οδηγίας 2003/55/ΕΚ (2), τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν την εφαρμογή έξυπνων συστημάτων μέτρησης, τα οποία βοηθούν την ενεργό συμμετοχή των καταναλωτών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η εφαρμογή αυτών των συστημάτων μέτρησης είναι δυνατόν να υπόκειται σε οικονομική αξιολόγηση όλων των μακροπρόθεσμων στοιχείων κόστους και οφέλους για την αγορά και τους μεμονωμένους καταναλωτές ή σε διερεύνηση της μορφής έξυπνης μέτρησης που είναι οικονομικά εύλογη και αποδοτική, καθώς και του χρονικού πλαισίου εντός του οποίου είναι εφικτή η γενικευμένη εγκατάσταση των συστημάτων.

(3)

Στην ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών, της 12ης Απριλίου 2011, με τίτλο «Έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα: από την καινοτομία στην αξιοποίηση» (3), προαναγγέλλεται σειρά μέτρων, στα οποία συγκαταλέγονται η παρακολούθηση της προόδου των κρατών μελών, ο καθορισμός κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τους βασικούς δείκτες επιδόσεων και κατευθυντήριων γραμμών για τον καθορισμό της μεθοδολογίας όσον αφορά τα προγράμματα των κρατών μελών σχετικά με την εφαρμογή των έξυπνων μετρητών, καθώς και για τις αναλύσεις κόστους οφέλους.

(4)

Στο ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη απαριθμείται σειρά κατάλληλων μέτρων, ιδίως όσον αφορά την προστασία των δεδομένων στην Ένωση, την ασφάλεια δικτύων και πληροφοριών, τις επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και τις λειτουργίες για τα έξυπνα δίκτυα και μετρήσεις. Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τη βιομηχανία, την Επιτροπή και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλιστεί συνεκτική προσέγγιση.

(5)

Ένα από τα βασικά καθήκοντα και προϋποθέσεις για τη χρήση έξυπνων συστημάτων μέτρησης είναι να βρεθούν οι κατάλληλες τεχνικές και νομικές λύσεις που διασφαλίζουν την προστασία των προσωπικών δεδομένων, η οποία είναι θεμελιώδες δικαίωμα βάσει του άρθρου 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του άρθρου 16 του Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να διασφαλίζουν, ιδίως κατά την αρχική φάση της εμπορικής εξάπλωσης των έξυπνων μετρητών, ότι παρακολουθούνται οι εφαρμογές έξυπνων συστημάτων μέτρησης και ότι γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολιτών.

(6)

Τα έξυπνα συστήματα μέτρησης καθιστούν δυνατή την επεξεργασία δεδομένων, στα οποία συγκαταλέγονται κατά κύριο λόγο τα προσωπικά δεδομένα. Επιπλέον, η γενικευμένη εγκατάσταση των έξυπνων δικτύων και των έξυπνων συστημάτων μέτρησης πρέπει να καταστήσει δυνατή στους προμηθευτές και τους διαχειριστές δικτύων την εξέλιξη από μία ευρεία θεώρηση της ενεργειακής συμπεριφοράς στη συγκέντρωση λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με την ενεργειακή συμπεριφορά των επιμέρους τελικών καταναλωτών.

(7)

Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που προβλέπονται στην οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 1995, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (4), και στην οδηγία 2002/58/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Ιουλίου 2002, σχετικά με την επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων και την προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών (οδηγία για την προστασία ιδιωτικής ζωής στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες) (5), εφαρμόζονται πλήρως για τις έξυπνες μετρήσεις με επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, ιδίως όσον αφορά τη χρήση των διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών για τις συμβατικές και εμπορικές σχέσεις με τους πελάτες.

(8)

Οι γνωμοδοτήσεις της ομάδας εργασίας για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, που συστάθηκε σύμφωνα το άρθρο 29 της οδηγίας 95/46/ΕΚ, παρέχουν καθοδήγηση για τον εντοπισμό και την ανάπτυξη «βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών» με σκοπό τη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων και την εγγύηση της ασφάλειας των δεδομένων όταν αυτά υποβάλλονται σε επεξεργασία στο πλαίσιο έξυπνων συστημάτων μέτρησης και έξυπνων δικτύων.

(9)

Υπό το πρίσμα του δυναμικού γενικευμένης εγκατάστασης των έξυπνων δικτύων, ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ασφάλεια και την προστασία των προσωπικών δεδομένων που επεξεργάζονται έξυπνα συστήματα μέτρησης. Εν προκειμένω, οι εκτιμήσεις των επιπτώσεων στην προστασία δεδομένων πρέπει να καθιστούν δυνατόν στις αρχές προστασίας δεδομένων να εντοπίζουν εξαρχής τους κινδύνους για την προστασία των δεδομένων που ενέχουν οι εξελίξεις των έξυπνων δικτύων.

(10)

Προτού τα έξυπνα συστήματα μέτρησης εξαπλωθούν και χρησιμοποιηθούν ευρέως, πρέπει να ενσωματωθούν σε αυτά χαρακτηριστικά για την προστασία των δεδομένων και την ασφάλεια των πληροφοριών. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι δυνατόν να βελτιώσουν ουσιαστικά τον έλεγχο εκ μέρους των καταναλωτών της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.

(11)

Τα κράτη μέλη πρέπει να συνεργαστούν με τη βιομηχανία και την κοινωνία των πολιτών, ιδίως με τις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων, για να προωθήσουν και να υποστηρίξουν την καθιέρωση της αρχής της «εκ σχεδιασμού ασφάλειας και προστασίας δεδομένων» σε πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης των έξυπνων δικτύων, ιδιαίτερα για την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης.

(12)

Κάθε μέρος που επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα στο πλαίσιο των έξυπνων συστημάτων μέτρησης πρέπει να λαμβάνει όλα τα εύλογα μέτρα για να εξασφαλίζει ότι δεν είναι δυνατόν βάσει των δεδομένων να ανιχνευτεί ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο φυσικό πρόσωπο με οποιονδήποτε τρόπο είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει ο διαχειριστής του δικτύου ή οποιοδήποτε άλλο τρίτο μέρος, εάν κατά την επεξεργασία των δεδομένων τηρούνται οι ισχύουσες βασικές αρχές και νομικές διατάξεις για την προστασία των δεδομένων.

(13)

Στην ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Μαΐου 2007 σχετικά με την «Προώθηση της προστασίας των δεδομένων μέσω τεχνολογιών για τη βελτίωση της προστασίας της ιδιωτικότητας (ΤΒΙ)» (6), καθορίζονται σαφώς μέτρα για την επίτευξη των στόχων της ελαχιστοποίησης της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων και τη χρήση ανώνυμων ή ψευδώνυμων δεδομένων, όπου αυτό είναι δυνατόν, με την υποστήριξη της ανάπτυξης των ΤΒΙ και τη χρησιμοποίησή τους από τους υπεύθυνους επεξεργασίας δεδομένων και τους ιδιώτες.

(14)

Το υπόδειγμα που καταστρώθηκε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διεξαγωγή των εκτιμήσεων των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων θα εξασφαλίσει ότι οι διατάξεις της παρούσας σύστασης θα τηρούνται συνεκτικά από όλα τα κράτη μέλη.

(15)

Η εκτίμηση των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων, που θα πραγματοποιεί ο διαχειριστής και τα ενδιαφερόμενα μέρη πριν από την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης, θα παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες προκειμένου να ληφθούν κατάλληλα προστατευτικά μέτρα. Τα μέτρα αυτά πρέπει να παρακολουθούνται και να επανεξετάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του έξυπνου μετρητή.

(16)

Σύμφωνα με την οδηγία 2009/72/ΕΚ, αναμένεται από τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν, έως τις 3 Σεπτεμβρίου 2012, αναλύσεις κόστους-οφέλους σχετικά με καθιέρωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής της 12ης Απριλίου 2011, η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι σημαντικό να καθοριστούν τα κριτήρια, ένα υπόδειγμα και γενικότερες κατευθυντήριες γραμμές που θα βελτιώσουν το βάθος και τη συγκρισιμότητα των αναλύσεων. Όπως προτείνεται από την ομάδα ειδικών καθηκόντων για τα έξυπνα ηλεκτρικά δίκτυα (Smart Grid Task force) (7), τα κριτήρια πρέπει να περιλαμβάνουν ποσοτικούς δείκτες.

(17)

Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τη βιομηχανία, την Επιτροπή και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, πρέπει να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για τη διάδοση των πληροφοριών και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους και οφέλη που συνδέονται με τη χρήση της τεχνολογίας των έξυπνων συστημάτων μέτρησης.

(18)

Εν προκειμένω, τα κράτη μέλη —σε συνεργασία με τη βιομηχανία, τις ενώσεις της κοινωνίας των πολιτών και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς— πρέπει να εντοπίσουν και να διαδώσουν παραδείγματα καλής πρακτικής εφαρμογών έξυπνων μετρητών και να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα —όπως πιλοτικά έργα σε μεγάλη κλίμακα— για να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση του κοινού, ως προϋπόθεση για την ευρύτερη υιοθέτηση της τεχνολογίας αυτής.

(19)

Ο καθορισμός συνόλου συνιστώμενων λειτουργικών απαιτήσεων θα καθιστούσε δυνατόν τα κράτη μέλη να επιτύχουν ευκολότερα και ταυτόχρονα το βέλτιστο επίπεδο της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας των σχεδίων εμπορικής εξάπλωσης. Εξάλλου, ο καθορισμός των ίδιων απαιτήσεων θα παρέχει στις ρυθμιστικές αρχές, στον κλάδο μετρήσεων, στους διαχειριστές δικτύων και στους προμηθευτές ορισμένες ενδείξεις για τις προσεγγίσεις που πιθανότατα θα υιοθετηθούν στον εν λόγω τομέα.

(20)

Με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές για την ορθή πρακτική που ορίστηκαν από την Ευρωπαϊκή ομάδα ρυθμιστικών αρχών για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο (εφεξής «ERGEG») (8) και την ανάλυση των πρώτων εκτιμήσεων κόστους-οφέλους που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή θεωρεί ότι θα είναι επωφελείς συστάσεις προς τα κράτη μέλη και τις ρυθμιστικές αρχές για σύνολο κοινών ελάχιστων λειτουργιών των έξυπνων μετρητών.

(21)

Ύστερα από διαβούλευση με τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων,

1.

Στο παρόν τμήμα παρέχεται καθοδήγηση στα κράτη μέλη σχετικά με τον σχεδιασμό και τη λειτουργία των έξυπνων δικτύων και των έξυπνων συστημάτων μέτρησης ώστε να διασφαλίζεται το θεμελιώδες δικαίωμα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

2.

Στο παρόν τμήμα παρέχεται επίσης καθοδήγηση σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να γενικευτεί η εγκατάσταση των έξυπνων εφαρμογών μέτρησης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι, κατά τη γενικευμένη εγκατάσταση αυτών των τεχνολογιών, θα τηρείται η εθνική νομοθεσία για την εφαρμογή της οδηγίας 95/46/ΕΚ, στις περιπτώσεις που χρειάζεται.

3.

Καλούνται να λάβουν υπόψη τους ακόλουθους ορισμούς:

4.

Στην εκτίμηση των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων πρέπει να περιγράφονται οι προβλεπόμενες πράξεις επεξεργασίας, η αξιολόγηση των κινδύνων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των υποκειμένων των δεδομένων, τα προβλεπόμενα μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων, οι διασφαλίσεις, τα μέτρα ασφαλείας και οι μηχανισμοί για τη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και την απόδειξη της συμμόρφωσης με την οδηγία 95/46/ΕΚ, λαμβάνοντας υπόψη τα δικαιώματα και έννομα συμφέροντα των υποκειμένων των δεδομένων και των ενδιαφερόμενων προσώπων.

5.

Για να εξασφαλιστεί η προστασία των προσωπικών δεδομένων σε ολόκληρη την Ένωση, τα κράτη μέλη πρέπει να υιοθετήσουν και να εφαρμόζουν υπόδειγμα για την εκτίμηση των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων, το οποίο θα εκπονηθεί από την Επιτροπή και θα υποβληθεί στην ομάδα εργασίας για την προστασία των προσώπων έναντι της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, για να γνωμοδοτήσει εντός δώδεκα μηνών από τη δημοσίευση της παρούσας σύστασης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

6.

Κατά την εφαρμογή του εν λόγω υποδείγματος, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις γνωμοδοτήσεις της ομάδας εργασίας για την προστασία των προσώπων έναντι της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων.

7.

Τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές δικτύων και οι διαχειριστές έξυπνων συστημάτων μέτρησης, σύμφωνα με τις λοιπές υποχρεώσεις τους που υπέχουν βάσει της οδηγίας 95/46/ΕΚ, λαμβάνουν τα κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

8.

Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο φορέας που επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα ζητεί, πριν από την επεξεργασία, τη γνώμη της Αρχής Ελέγχου της Προστασίας Δεδομένων, που προβλέπεται στο άρθρο 28 της οδηγίας 95/46/ΕΚ, σχετικά με την εκτίμηση των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα στην Αρχή να αξιολογήσει τη συμμόρφωση της επεξεργασίας και, ιδίως, τους κινδύνους για την προστασία των προσωπικών δεδομένων του υποκειμένου των δεδομένων και τις σχετικές διασφαλίσεις.

9.

Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε, αφού εγκριθεί το υπόδειγμα για την εκτίμηση των επιπτώσεων της προστασίας δεδομένων που προβλέπεται στο σημείο 5, να τηρείται από τους διαχειριστές δικτύων κατά την εφαρμογή των σημείων 7 και 8.

10.

Τα κράτη μέλη πρέπει να συνιστούν ιδιαιτέρως στους διαχειριστές δικτύων να εντάξουν στην εγκατάσταση των έξυπνων δικτύων και έξυπνων μετρητών την προστασία δεδομένων εκ σχεδιασμού και την προστασία δεδομένων με προεπιλεγμένες ρυθμίσεις.

11.

Η προστασία δεδομένων εκ σχεδιασμού και η προστασία δεδομένων με προεπιλεγμένες ρυθμίσεις πρέπει να ενσωματωθούν στις μεθοδολογίες των μερών που εμπλέκονται στην ανάπτυξη έξυπνων δικτύων, για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων.

12.

Η προστασία δεδομένων εκ σχεδιασμού πρέπει να εφαρμοστεί σε νομοθετικό επίπεδο (μέσω νομοθετικών διατάξεων που πρέπει να συμφωνούν με τους νόμους για την προστασία των δεδομένων), σε τεχνικό επίπεδο (με τον καθορισμό κατάλληλων απαιτήσεων σε προδιαγραφές για τα έξυπνα δίκτυα, ώστε να διασφαλίζεται ότι η υποδομή τηρεί πλήρως τους νόμους για την προστασία των δεδομένων) και σε οργανωτικό επίπεδο (όσον αφορά την επεξεργασία).

13.

Η προστασία των δεδομένων με προεπιλεγμένες ρυθμίσεις πρέπει να υλοποιείται κατά τρόπο ώστε η ρύθμιση με τη μεγαλύτερη προστασία των δεδομένων να παρέχεται στον πελάτη ως προεπιλογή.

14.

Τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης να δώσουν προτεραιότητα σε αρχιτεκτονικές αναφοράς για έξυπνα δίκτυα οι οποίες να βασίζονται στην προστασία δεδομένων εκ σχεδιασμού και στην προστασία δεδομένων με προεπιλογή.

15.

Για τους σκοπούς της βελτιστοποίησης της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης εκ μέρους των πολιτών, τα κράτη μέλη πρέπει να ενθαρρύνουν τη χρήση κατάλληλων μηχανισμών πιστοποίησης που σέβονται την ιδιωτική ζωή και σφραγίδων και σημάτων προστασίας των δεδομένων, που παρέχονται από ανεξάρτητα τρίτα μέρη.

16.

Σύμφωνα με άρθρο 8 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το άρθρο 8 παράγραφος 2 της Ευρωπαϊκής σύμβασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων απαιτείται να δικαιολογείται οποιαδήποτε παρέμβαση στο δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων. Η νομιμότητα της παρέμβασης πρέπει να αξιολογείται για κάθε περίπτωση χωριστά, υπό το πρίσμα της σωρευτικής τήρησης των κριτηρίων της νομιμότητας, της αναγκαιότητας, της θεμιτότητας και της αναλογικότητας. Κατά συνέπεια, κάθε επεξεργασία προσωπικών δεδομένων στο πλαίσιο έξυπνου δικτύου και έξυπνου συστήματος μέτρησης η οποία συνιστά παρέμβαση στο θεμελιώδες δικαίωμα προστασίας των προσωπικών δεδομένων πρέπει να είναι αναγκαία και αναλογική για να μπορεί να θεωρηθεί ότι συμμορφώνεται πλήρως με τον Χάρτη.

17.

Προκειμένου να μετριαστούν οι κίνδυνοι για τα προσωπικά δεδομένα και την ασφάλεια, τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τη βιομηχανία, την Επιτροπή και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, πρέπει να υποστηρίζουν τον προσδιορισμό των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών για κάθε κοινή ελάχιστη λειτουργική απαίτηση που παρατίθεται στο σημείο 42 της σύστασης.

18.

Όταν αποφασίζουν για το εύρος των πληροφοριών των οποίων επιτρέπεται η επεξεργασία στο πλαίσιο των έξυπνων δικτύων, τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να επιβάλουν, όσο το δυνατόν περισσότερο, τη χρήση δεδομένων ανωνυμοποιημένων με τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι δυνατή η ταυτοποίηση ατόμων. Εάν τα προσωπικά δεδομένα πρόκειται να συλλέγονται, να υποβάλλονται σε επεξεργασία και να αποθηκεύονται, τα κράτη μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα δεδομένα είναι κατάλληλα και συναφή. Η συλλογή δεδομένων πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο για τους σκοπούς για τους οποίους διενεργείται επεξεργασία των δεδομένων και τα δεδομένα πρέπει να διατηρούνται υπό μορφή που να καθιστά δυνατή την ταυτοποίηση των υποκειμένων των δεδομένων μόνον για όσο χρόνο είναι απαραίτητο για τους σκοπούς για τους οποίους γίνεται η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων.

19.

Η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων από έξυπνο σύστημα μέτρησης ή στο πλαίσιο έξυπνου συστήματος μέτρησης πρέπει να είναι νόμιμη σύμφωνα με έναν ή περισσότερους από τους λόγους που απαριθμούνται στο άρθρο 7 της οδηγίας 95/46/ΕΚ. Πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη της ομάδας εργασίας για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων (11).

20.

Η επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων από τρίτα μέρη που προσφέρουν ενεργειακές υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας πρέπει επίσης να είναι νόμιμη και να βασίζεται σε έναν ή περισσότερους από τους έξι λόγους για τη νόμιμη επεξεργασία που απαριθμούνται στο άρθρο 7 της οδηγίας 95/46/ΕΚ. Εάν έχει επιλεχθεί η συγκατάθεση ως λόγος για την επεξεργασία, η συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων πρέπει να είναι δήλωση βουλήσεως, ελεύθερη, ειδική, ρητή και εν πλήρει επιγνώσει, και να παρέχεται χωριστά για κάθε υπηρεσία προστιθέμενης αξίας. Το υποκείμενο των δεδομένων πρέπει να έχει το δικαίωμα να αποσύρει τη συγκατάθεσή του ανά πάσα στιγμή. Η απόσυρση της συγκατάθεσης πρέπει να μην επηρεάζει τη νομιμότητα της επεξεργασίας που βασίζεται στη συγκατάθεση πριν από την απόσυρση.

21.

Τα κράτη μέλη πρέπει να καθορίζουν με σαφήνεια τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των υπευθύνων επεξεργασίας δεδομένων και των εκτελούντων επεξεργασία δεδομένων. Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες πρέπει να συμβιβάζονται με τις οικείες υποχρεώσεις τους που καθορίζονται στην οδηγία 95/46/ΕΚ.

22.

Πριν από την έναρξη πράξεων επεξεργασίας δεδομένων, τα κράτη μέλη πρέπει να διενεργούν ανάλυση για να καθορίζουν σε ποιο βαθμό οι προμηθευτές και οι διαχειριστές δικτύου πρέπει να αποθηκεύουν προσωπικά δεδομένα για τη συντήρηση και λειτουργία του έξυπνου δικτύου και για την τιμολόγηση. Η ανάλυση αυτή πρέπει να καθιστά δυνατόν στα κράτη μέλη να καθορίζουν, μεταξύ άλλων, εάν η καθορισμένη στο εθνικό δίκαιο διάρκεια αποθήκευσης των προσωπικών δεδομένων δεν είναι μακρύτερη από την αναγκαία για τη λειτουργία των έξυπνων δικτύων. Εν προκειμένω, πρέπει να περιλαμβάνονται μηχανισμοί που να διασφαλίζουν ότι τηρούνται οι προθεσμίες που καθορίζονται για τη διαγραφή των προσωπικών δεδομένων και για την τακτική επανεξέταση της ανάγκης αποθήκευσης προσωπικών δεδομένων.

23.

Για τους σκοπούς αυτής της ανάλυσης, κάθε κράτος μέλος πρέπει να λαμβάνει ιδιαίτερα υπόψη τις ακόλουθες αρχές: την αρχή της ελαχιστοποίησης των δεδομένων, την αρχή της διαφάνειας —με μέριμνα για την ενημέρωση του τελικού καταναλωτή με φιλική προς τον χρήστη και κατανοητή μορφή, χρησιμοποιώντας σαφή και απλή γλώσσα, σχετικά με τους σκοπούς, το χρονοδιάγραμμα, τις συνθήκες, τη συλλογή, την αποθήκευση και κάθε άλλη επεξεργασία προσωπικών δεδομένων και την αρχή της απόδοσης αυτεξουσιότητας στα άτομα— με μέριμνα για τη λήψη μέτρων διασφάλισης των δικαιωμάτων του ατόμου.

24.

Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε η ασφάλεια προσωπικών δεδομένων να έχει ενταχθεί σε πρώιμο στάδιο της αρχιτεκτονικής του δικτύου, στο πλαίσιο της διαδικασίας για την προστασία δεδομένων εκ σχεδιασμού. Εν προκειμένω, πρέπει να περιλαμβάνονται μέτρα για να προστατεύονται τα προσωπικά δεδομένα από τυχαία ή αθέμιτη καταστροφή ή τυχαία απώλεια και για να προλαμβάνεται οποιαδήποτε μορφή αθέμιτης επεξεργασίας δεδομένων, ιδίως οποιαδήποτε μη εξουσιοδοτημένη αποκάλυψη, διάδοση ή αλλοίωση προσωπικών δεδομένων ή πρόσβαση σε αυτά.

25.

Συνιστάται η χρήση κρυπτογραφημένων καναλιών, διότι είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα τεχνικά μέσα έναντι κατάχρησης.

26.

Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε όλες οι σημερινές και οι μελλοντικές συνιστώσες των έξυπνων δικτύων συμμορφώνονται με όλα τα «συναφή με την ασφάλεια» πρότυπα που έχουν εκπονηθεί από ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης, συμπεριλαμβανομένων των βασικών απαιτήσεων για την ασφάλεια των πληροφοριών των έξυπνων δικτύων σύμφωνα με την εντολή τυποποίησης M/490 που ανέθεσε η Επιτροπή. Πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη τα διεθνή πρότυπα ασφαλείας, ιδίως η σειρά διεθνών προτύπων ISO/IEC 27000 («οικογένεια προτύπων ISMS»).

27.

Τα κράτη μέλη πρέπει να μεριμνούν ώστε οι διαχειριστές δικτύου να εντοπίζουν τους κινδύνους και τα ενδεδειγμένα μέτρα ασφάλειας που εγγυούνται επαρκές επίπεδο ασφάλειας και ανθεκτικότητας των έξυπνων συστημάτων μέτρησης. Στο πλαίσιο αυτό, οι διαχειριστές δικτύων, σε συνεργασία με τις εθνικές αρμόδιες αρχές και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, πρέπει να εφαρμόζουν τα υφιστάμενα πρότυπα, κατευθυντήριες γραμμές και συστήματα και να αναπτύσσουν νέα στις περιπτώσεις που αυτά δεν είναι διαθέσιμα. Πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι σχετικές κατευθυντήριες γραμμές που έχουν δημοσιευθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια δικτύων και Πληροφοριών (ENISA).

28.

Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 της οδηγίας 2002/58/ΕΚ, σε περίπτωση παραβίασης προσωπικών δεδομένων, ο υπεύθυνος επεξεργασίας των δεδομένων ειδοποιεί χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση (κατά προτίμηση εντός 24 ωρών μετά τη διαπίστωση της παραβίασης) την εποπτική αρχή και το υποκείμενο των δεδομένων, εφόσον η παραβίαση είναι πιθανό να έχει αρνητικές επιπτώσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων του υποκειμένου των δεδομένων.

29.

Με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων των υπευθύνων επεξεργασίας δεδομένων, σύμφωνα με την οδηγία 95/46/ΕΚ, τα κράτη μέλη πρέπει να απαιτούν από τους διαχειριστές δικτύων να χαράσσουν και να δημοσιεύουν ακριβή και σαφή πολιτική πληροφόρησης για κάθε εφαρμογή τους. Η πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον τα στοιχεία που αναφέρονται στα άρθρα 10 και 11 της οδηγίας 95/46/ΕΚ.

Όταν συλλέγονται προσωπικά δεδομένα που αφορούν υποκείμενο δεδομένων, ο υπεύθυνος επεξεργασίας των δεδομένων πρέπει επίσης να παρέχει στο υποκείμενο των δεδομένων τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες:

30.

Στο παρόν τμήμα παρέχεται καθοδήγηση στα κράτη μέλη, μαζί με πλαίσιο για την ανάλυση κόστους-οφέλους ως βάση για τη διεξαγωγή συνεκτικής, αξιόπιστης και διαφανούς οικονομικής αξιολόγησης του μακροπρόθεσμου κόστους και των οφελών της εμπορικής εξάπλωσης των έξυπνων συστημάτων μέτρησης.

31.

Η οικονομική αξιολόγηση πρέπει να ακολουθεί τις κατευθυντήριες γραμμές που ορίζονται στο παράρτημα και πρέπει πάντοτε να περιλαμβάνει τα ακόλουθα τέσσερα στάδια:

32.

Όταν διενεργούν την οικονομική αξιολόγηση της εμπορικής εξάπλωσης των έξυπνων συστημάτων μέτρησης, τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να εξετάζουν και να λαμβάνουν υπόψη, εφόσον είναι διαθέσιμα, κατάλληλα πιλοτικά προγράμματα με τα οποία εγκαταστάθηκαν ήδη έξυπνα συστήματα μέτρησης. Θα πρέπει επίσης να συμβουλεύονται, όπου αυτό είναι δυνατόν, τα συγκεκριμένα στοιχεία επιδόσεων στην πράξη και τη σχετική πείρα από την πραγματική εφαρμογή, προκειμένου να τελειοποιούν τις παραδοχές τους σχετικά με τις τεχνολογικές επιλογές και να βελτιστοποιούν το σχετικό κόστος και οφέλη και τη συμμετοχή των καταναλωτών, τόσο όσον αφορά την ευαισθητοποίηση του κοινού όσο και τη χρήση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης.

33.

Για την εκπόνηση της ανάλυσης κόστους-οφέλους, τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να εξασφαλίζουν ότι εξετάζονται τουλάχιστον δύο σενάρια προοπτικών, μεταξύ των οποίων το σενάριο «διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης» («ουδεμία παρέμβαση και καμία αλλαγή»). Στην περίπτωση της ηλεκτρικής ενέργειας, το δεύτερο σενάριο πρέπει να είναι σύμφωνο με την υποχρέωση που επιβάλλει η οδηγία 2009/72/ΕΚ να εξαπλωθεί κατά 80 % η έξυπνη μέτρηση έως το 2020 και πρέπει να εξετάζει το σύνολο των ελάχιστων κοινών λειτουργιών που προβλέπονται στο τμήμα III της παρούσας σύστασης. Συνιστάται να διερευνώνται πρόσθετα εναλλακτικά σενάρια. Τα εν λόγω σενάρια πρέπει επίσης να συνεκτιμούν τις συνέργειες μεταξύ των υφιστάμενων και των μελλοντικών μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, σε συνδυασμό με άλλες μορφές ανάδρασης και συμβουλών στους καταναλωτές, ειδικότερα την καθιέρωση της συχνής χρέωσης ή καταστάσεων δαπανών με βάση την πραγματική κατανάλωση και όχι κατ’ αποκοπή ποσά ή κατ’ εκτίμηση κατανάλωση. Τα κράτη μέλη πρέπει να εξετάζουν στα εναλλακτικά σενάρια τους τον θετικό ρόλο που μπορεί να έχουν για την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης η σαφής ενημέρωση των καταναλωτών και η διαφάνεια των τιμών, καθώς και ο ανταγωνισμός από πλευράς κατασκευαστών και παρόχων.

34.

Κατά τον καθορισμό των προϋποθέσεων και τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις παραδοχές για την ποσοτική εκτίμηση των διαφόρων σεναρίων, τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να εξασφαλίζουν την έγκαιρη διεξαγωγή διαβουλεύσεων επί του θέματος με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές και με τους φορείς προώθησης και επιβολής της εμπορικής εξάπλωσης έξυπνων συστημάτων μέτρησης —οι οποίοι στα περισσότερα κράτη μέλη είναι οι διαχειριστές των δικτύων διανομής— και με τους ιδιοκτήτες των σχετικών πιλοτικών έργων, όπου αυτά υπάρχουν.

35.

Όσον αφορά τη διαδικασία καθορισμού του πλαισίου προϋποθέσεων, και κατά τη διάρκεια αυτής, τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται υπόψη όλες οι κατάλληλες τεχνολογίες επικοινωνιακής υποδομής, οι αρχιτεκτονικές και τα μέτρα που απαιτούνται για να εξασφαλιστεί η διαλειτουργικότητα και η συμμόρφωση με τα διαθέσιμα ενωσιακά ή διεθνή πρότυπα και τις βέλτιστες πρακτικές. Επιπλέον, τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι παραδοχές στις οποίες βασίζεται η ανάλυση προσαρμόζεται στις τοπικές συνθήκες, λαμβάνοντας υπόψη παραμέτρους, όπως η γεωγραφική κάλυψη, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, το φορτίο αιχμής, καθώς και μικροοικονομικές και μακροοικονομικές συνθήκες. Στο τμήμα 2 του παραρτήματος της παρούσας σύστασης παρέχεται κατάλογος των παραμέτρων, οι οποίες πρέπει να χρησιμοποιούνται για αυτό το εγχείρημα με μέριμνα των κρατών μελών.

36.

Τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να διασφαλίζουν ότι η ανάλυση ακολουθεί τις υποστηρικτικές κατευθυντήριες γραμμές και το σταδιακό μεθοδολογικό πλαίσιο (τα «επτά στάδια ΑΚΟ») που καθορίζονται στο παράρτημα της παρούσας σύστασης. Επιπλέον, τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να διασφαλίζουν εύλογο, διαφανή και τεκμηριωμένο υπολογισμό παντός είδους αναμενόμενου κόστους και οφελών, σύμφωνα με τη λογική διαδοχική μέθοδο που προτείνεται για τον υπολογισμό τους. Τα έξοδα που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκύψουν για τον καταναλωτή λόγω της εμπορικής εξάπλωσης των έξυπνων συστημάτων μέτρησης πρέπει να αναφέρονται ρητά στην ΑΚΟ και να συγκρίνονται με τα μακροχρόνια οφέλη για τους καταναλωτές. Στο παράρτημα I πίνακες 4 και 5 προτείνεται μη εξαντλητικός κατάλογος των στοιχείων που πρέπει να περιλαμβάνονται στην ΑΚΟ.

37.

Τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να προσδιορίζουν τις κρίσιμες μεταβλητές για την ανάλυση ευαισθησίας και να αναφέρουν την τάξη μεγέθους του εύρους τιμών κάθε μεταβλητής (ελάχιστες και μέγιστες τιμές των κρίσιμων μεταβλητών κατά την ανάλυση) που ευνοεί τις συνθήκες εμπορικής εξάπλωσης υπό τις οποίες τα οφέλη υπερβαίνουν το κόστος, όπως προκύπτουν από τις αναλύσεις ευαισθησίας που έχουν εκπονήσει. Επιπλέον, η ανάλυση τους θα μπορούσε να περιλαμβάνει, επίσης, τη μεταβλητότητα ανταπόκρισης και πιθανά μέτρα ελέγχου για τη διατήρηση της τιμής της μεταβλητής εντός του επιθυμητού εύρους.

38.

Κατά την αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων της γενικευμένης εγκατάστασης, των εξωτερικών επιδράσεων (π.χ. στο περιβάλλον ή την υγεία), του αντίκτυπου των μέτρων κρατικής πολιτικής και των κοινωνικών οφελών που αναμένονται από την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης, τα κράτη μέλη ή κάθε αρμόδια αρχή που αυτά ορίζουν πρέπει να διασφαλίζουν ότι λαμβάνονται υπόψη κατάλληλοι συντελεστές στάθμισης, συμπληρωματικώς των ποσοτικών αποτελεσμάτων των προηγούμενων σταδίων της ΑΚΟ.

Στο παράρτημα της παρούσας σύστασης παρέχεται κατάλογος με έγγραφα αναφοράς για άλλα σχετικά οφέλη.

39.

Το παρόν τμήμα βασίζεται στις βέλτιστες πρακτικές από προγενέστερες ΑΚΟ της έξυπνης μέτρηση της κατανάλωσης ηλεκτρισμού, οι οποίες έχουν διενεργηθεί σε 11 κράτη μέλη. Το παρόν τμήμα παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη αξιοποιούν δεόντως τις ενδεδειγμένες παραμέτρους διαλειτουργικότητας και τα πρότυπα για τα έξυπνα συστήματα μέτρησης, που καταρτίζονται επί του παρόντος σύμφωνα με τις εντολές M/441, M/468 και M/490, καθώς και τις βέλτιστες πρακτικές.

40.

Παρέχεται στα κράτη μέλη καθοδήγηση με σύνολο κοινών ελάχιστων λειτουργικών απαιτήσεων για την έξυπνη μέτρηση της ηλεκτρικής ενέργειας, που θα τους επιτρέψει να εντοπίσουν τα κοινά μέσα για την επίτευξη της αποτελεσματικότητας του κόστους των οικείων σχεδίων για την εμπορική εξάπλωση της έξυπνης μέτρησης. Αυτές οι απαιτήσεις θα ήταν δυνατόν με τη σειρά τους να αποτελέσουν για τα κράτη μέλη, τους προμηθευτές μέτρησης και τους διαχειριστές δικτύων την κοινή βάση για τις αναλύσεις κόστους-οφέλους και των επενδύσεων τους, προς διευκόλυνση της σύναψης συμβάσεων που συνδέονται με την εμπορική εξάπλωση, και να χρησιμεύσουν για τις ρυθμιστικές αρχές ως ευρωπαϊκοί ορισμοί αναφοράς.

41.

Στο παρόν τμήμα παρέχεται επίσης καθοδήγηση σχετικά με διατάξεις που αποσκοπούν να εξασφαλίσουν οφέλη για τους καταναλωτές και συμβάλλουν στην αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Οι διατάξεις αυτές πρέπει να διευκολύνουν τη σύνδεση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης με τυποποιημένες διεπαφές, εξοπλισμένες με εργαλεία προσανατολισμένα προς τους καταναλωτές, τα οποία να συνδυάζουν δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση και πληροφορίες για το κόστος, με σκοπό να τονώνεται το ενδιαφέρον των καταναλωτών για δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας και η ανταπόκριση στη ζήτηση. Η προσέγγιση αυτή πρέπει να ληφθεί πλήρως υπόψη κατά την ανάλυση του κόστους και των οφελών της εμπορικής εξάπλωσης των έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

42.

Κάθε έξυπνο σύστημα μέτρησης ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να προσφέρει τουλάχιστον όλες τις λειτουργίες που παρατίθενται ακολούθως:

43.

Τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την εκπλήρωση της παρούσας σύστασης και να επιστήσουν σε αυτή την προσοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών που εμπλέκονται στον σχεδιασμό και τη λειτουργία των εφαρμογών έξυπνων δικτύων εντός της Ένωσης.

44.

Τα κράτη μέλη πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή έως τις 3 Σεπτεμβρίου 2012 τα αποτελέσματα των οικείων αναλύσεων κόστους-οφέλους σχετικά με την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης και τα μέτρα και τα σχέδια που έχουν υιοθετήσει σε σχέση με την παρούσα σύσταση.

45.

Η Επιτροπή προτίθεται να αξιολογήσει, υπό το πρίσμα της παρούσας σύστασης, τις οικονομικές εκτιμήσεις που θα αναφερθούν σχετικά με την εμπορική εξάπλωση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης.

46.

Η παρούσα σύσταση απευθύνεται στα κράτη μέλη και σε κάθε αρμόδια αρχή οριζόμενη από αυτά για να συμμετέχει σε οικονομική αξιολόγηση των έξυπνων συστημάτων μέτρησης.