32002D0923

Απόφαση του Συμβουλίου

της 5ης Νοεμβρίου 2002

σχετικά με την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος στην Πορτογαλία - Εφαρμογή του άρθρου 104 παράγραφος 6 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

(2002/923/ΕΚ)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 104 παράγραφος 6,

τη σύσταση που υπέβαλε η Επιτροπή δυνάμει του άρθρου 104 παράγραφος 6,

τις παρατηρήσεις της Πορτογαλίας,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1) Σύμφωνα με το άρθρο 104 της συνθήκης, κατά το τρίτο στάδιο της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ) τα κράτη μέλη αποφεύγουν τα υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα.

(2) Στόχος του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης είναι η υγιής δημοσιονομική κατάσταση, η οποία αποτελεί μέσο για την ενίσχυση των συνθηκών σταθερότητας των τιμών και για την ισχυρή διατηρήσιμη ανάπτυξη που θα δημιουργεί θέσεις απασχόλησης.

(3) Το ψήφισμα που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Άμστερνταμ στις 17 Ιουνίου 1997 σχετικά με το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης καλεί επισήμως όλα τα μέρη, και συγκεκριμένα τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και την Επιτροπή να εφαρμόσουν έγκαιρα και με αυστηρό τρόπο τη συνθήκη και το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης.

(4) Η διαδικασία του άρθρου 104 της συνθήκης για το υπερβολικό έλλειμμα προβλέπει τη λήψη απόφασης για την ύπαρξη υπερβολικού ελλείμματος. Το πρωτόκολλο για τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος που επισυνάπτεται στη συνθήκη ορίζει περαιτέρω διατάξεις για την εφαρμογή της διαδικασίας του υπερβολικού ελλείμματος. Ο κανονισμός (EΚ) αριθ. 3605/93(1), καθορίζει λεπτομερείς κανόνες και ορισμούς για την εφαρμογή των διατάξεων του εν λόγω πρωτοκόλλου.

(5) Σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 5 της συνθήκης, η Επιτροπή απευθύνει γνώμη στο Συμβούλιο εφόσον κρίνει ότι υπάρχει ή ότι μπορεί να εμφανιστεί υπερβολικό έλλειμμα σε ένα κράτος μέλος. Η Επιτροπή απηύθυνε τέτοια γνώμη για την Πορτογαλία στο Συμβούλιο στις 16 Οκτωβρίου 2002. Σύμφωνα με τη γνώμη αυτή:

α) η Πορτογαλία γνωστοποίησε στοιχεία για τη δημοσιονομική της κατάσταση στην Επιτροπή τον Σεπτέμβριο του 2002. Στη συνέχεια, η Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 4 του πρωτοκόλλου για τη διαδικασία του υπερβολικού ελλείμματος, παρείχε τα αναγκαία στατιστικά στοιχεία για την εφαρμογή του εν λόγω πρωτοκόλλου·

β) σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 3 της συνθήκης, η Επιτροπή συνέταξε τον Σεπτέμβριο του 2002 έκθεση για την Πορτογαλία, στην οποία λαμβάνονται υπόψη οι σχετικοί παράγοντες·

γ) σύμφωνα με το άρθρο 104 παράγραφος 4 της συνθήκης, η οικονομική και δημοσιονομική επιτροπή διατύπωσε γνώμη για την έκθεση της Επιτροπής·

δ) η Επιτροπή θεωρεί ότι υπάρχει υπερβολικό έλλειμμα στην Πορτογαλία.

(6) Το άρθρο 104 παράγραφος 6 της συνθήκης ορίζει ότι το Συμβούλιο, αφού λάβει υπόψη τυχόν παρατηρήσεις του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους, αποφασίζει, μετά από συνολική εκτίμηση, εάν υφίσταται η όχι υπερβολικό έλλειμμα.

(7) Η συνολική εκτίμηση οδηγεί στα ακόλουθα συμπεράσματα: στα τέλη της δεκαετίας 1990, όταν η Πορτογαλία εμφάνιζε υψηλούς δείκτες οικονομικής ανάπτυξης, η πρόοδος προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης ήταν περιορισμένη και το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης παρέμενε σε επίπεδα σαφώς υψηλότερα του 2 % του ΑΕΠ. Υπήρχε επομένως μικρό περιθώριο δημοσιονομικών χειρισμών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κυκλική επιβράδυνση ή για τις αλλαγές που έπρεπε να γίνουν στην τήρηση των λογαριασμών του δημοσίου προκειμένου η Πορτογαλία να συμμορφωθεί με το ευρωπαϊκό σύστημα ολοκληρωμένων οικονομικών λογαριασμών 1995 (ΕΣΟΛ 1995). Από το 1999 έως το 2001, το έλλειμμα αυξήθηκε από 2,4 στο 4,1 % του ΑΕΠ, υπερβαίνοντας σημαντικά την τιμή αναφοράς του 3 % το 2001. Κατά την ίδια περίοδο, το ακαθάριστο δημόσιο χρέος παρέμεινε κατώτερο του 60 % του ΑΕΠ, αλλά αυξήθηκε από 54,4 στο 55,5 % του ΑΕΠ. Μέρος αυτής της αύξησης του ελλείμματος το 2001 οφείλεται στη διόρθωση των λογαριασμών του δημοσίου, ενώ το υπόλοιπο μέρος σε παρεκκλίσεις από τους στόχους κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού. Ενώ ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης επιβραδύνθηκε σημαντικά, η εκτροπή από τους δημοσιονομικούς στόχους αντικατοπτρίζει ουσιαστικά την αποδυνάμωση της υποκείμενης δημοσιονομικής θέσης. Τον Ιούνιο του 2001 εγκρίθηκε διορθωτικός προϋπολογισμός ο οποίος αποδείχθηκε ανεπαρκής για να αποτρέψει την υπέρβαση του ορίου που ορίζει η συνθήκη όσον αφορά το έλλειμμα. Τον Απρίλιο του 2002 ανέλαβε καθήκοντα νέα κυβέρνηση η οποία ενέκρινε διορθωτικό προϋπολογισμό που προέβλεπε, μεταξύ άλλων, αύξηση του κανονικού δείκτη ΦΠΑ και, από την πλευρά των δαπανών, περικοπές στις δημόσιες επενδύσεις. Παρότι η πορτογαλική κυβέρνηση δεσμεύτηκε για την επίτευξη του νέου στόχου της όσον αφορά το έλλειμμα, δηλαδή 2,8 % του ΑΕΠ το 2002, είναι ακόμη αβέβαιο εάν θα καταστεί δυνατή η διόρθωση της κατάστασης υπερβολικού ελλείμματος. Επιπλέον, το δημόσιο χρέος προβλέπεται να ανέλθει στο 59,3 % του ΑΕΠ το 2002, δηλαδή σε επίπεδο μόλις χαμηλότερο από την τιμή αναφοράς του 60 %. Επομένως, οποιαδήποτε εκτροπή στην εκτέλεση του προϋπολογισμού ή/και επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα την υπέρβαση του ορίου του 3 % του ΑΕΠ όσον αφορά το έλλειμμα και την υπέρβαση της τιμής αναφοράς όσον αφορά το δημόσιο χρέος,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Από τη συνολική εκτίμηση προκύπτει ότι στην Πορτογαλία υφίσταται υπερβολικό έλλειμμα.

Άρθρο 2

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Πορτογαλική Δημοκρατία.

Βρυξέλλες, 5 Νοεμβρίου 2002.

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

T. Pedersen

(1) ΕΕ L 332 της 31.12.1993, σ. 7· κανονισμός όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (EΚ) αριθ. 351/2002 της Επιτροπής (ΕΕ L 55 της 26. 2.2002, σ. 23).