32002D0898

Απόφαση της Επιτροπής

της 9ης Απριλίου 2002

σχετικά με την κρατική ενίσχυση την οποία χορήγησε η Γερμανία στην εταιρεία SKL Motoren- und Systembautechnik GmbH

[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό E(2002) 1342]

(Το κείμενο στη γερμανική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό)

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2002/898/ΕΚ)

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 88 παράγραφος 2 εδάφιο πρώτο,

τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, και ιδίως το άρθρο 62 παράγραφος 1 στοιχείο α),

Αφού κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους κατ' εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων(1),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

I. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

(1) Με επιστολή της 9ης Απριλίου 1998, η Γερμανία ενημέρωσε την Επιτροπή για τη χορήγηση διαφόρων μέτρων ενίσχυσης στην εταιρεία SKL Motoren-und Systemtechnik GmbH (στο εξής καλούμενη "SKL-M"), ως μέρος της δεύτερης αναδιάρθρωσής της.

(2) Το σχέδιο αναδιάρθρωσης περιείχε μέτρα τα οποία καταχωρίστηκαν ως ενίσχυση NN 56/98. Η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες από τη Γερμανία με τις επιστολές της 23ης Ιουνίου 1998, της 2ας Μαρτίου 1999, της 28ης Σεπτεμβρίου 1999, της 26ης Οκτωβρίου 1999, της 15ης Δεκεμβρίου 1999 και της 28ης Φεβρουαρίου 2000. Η Γερμανία απάντησε με επιστολές της 28ης Σεπτεμβρίου 1998, της 6ης Ιανουαρίου 1999, της 1ης Απριλίου 1999, της 10ης Μαΐου 1999, της 29ης Σεπτεμβρίου 1999, της 4ης Οκτωβρίου 1999, της 19ης Οκτωβρίου 1999, της 10ης Φεβρουαρίου 2000, της 14ης Φεβρουαρίου 2000, της 28ης Φεβρουαρίου 2000 και της 22ης Μαρτίου 2000. Στις 2 Μαρτίου 2000, η Επιτροπή έλαβε τροποποιημένη κοινοποίηση (überarbeitete Notifizierung) από τη Γερμανία.

(3) Με επιστολή της 22ης Μαρτίου 2000, η Γερμανία κοινοποίησε στην Επιτροπή την προταθείσα συμφωνία συνεργασίας μεταξύ SKL-M και MTU Motoren- und Turbinen-Union Friedrichshafen GmbH (στο εξής "MTU"). Η Γερμανία παρείχε περισσότερες πληροφορίες γι'αυτή τη συμφωνία συνεργασίας στις 13 Απριλίου 2000 και στις 17 Μαΐου 2000.

(4) Συμπληρωματικές πληροφορίες δόθηκαν στις συναντήσεις με τους εκπροσώπους της γερμανικής κυβέρνησης, της SKL-M και της επενδύτριας εταιρείας MTU, στις 11 Νοεμβρίου 1999 και στις 7 Δεκεμβρίου 1999.

(5) Με επιστολή της 8ης Αυγούστου 2000, η Επιτροπή ενημέρωσε τη Γερμανία ότι αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ σχετικά με την ενίσχυση και την κοινοποιηθείσα πώληση περιουσιακών στοιχείων. Η απόφαση της Επιτροπής δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων(2). Η Επιτροπή κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους.

(6) Η Επιτροπή δεν έλαβε παρατηρήσεις από τα ενδιαφερόμενα μέρη.

(7) Στις 16 Οκτωβρίου 2000, 6 Απριλίου 2001 και 17 Οκτωβρίου 2001, η Γερμανία υπέβαλε τις παρατηρήσεις της κατά την κίνηση της διαδικασίας. Επίσης απέσυρε την κοινοποίηση της πώλησης των περιουσιακών στοιχείων της SKL-M στην MTU (πρώην N 153/2000).

(8) Στις 19 Σεπτεμβρίου 2001, η Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει από τη Γερμανία, βάσει του άρθρου 10 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 του Συμβουλίου, που ορίζει τους λεπτομερείς κανόνες εφαρμογής του άρθρου 93 της συνθήκης ΕΚ(3), να υποβάλει τις ζητούμενες πληροφορίες για την εκτίμηση του συμβιβάσιμου της ενίσχυσης. Συγκεκριμένα, ζήτησε πληροφορίες που θα επιτρέψουν να καθοριστεί κατά πόσο η MTU επωφελήθηκε ή μπορεί να επωφεληθεί στο μέλλον από την κρατική ενίσχυση που χορηγήθηκε στη SKM-M. Επίσης, ζήτησε από τη Γερμανία να διαβιβάσει αντίγραφο της παρούσας απόφασης στο δικαιούχο.

(9) Στις 9 Νοεμβρίου 2001, η Επιτροπή υπενθύμισε στη Γερμανία ότι, βάσει του άρθρου 13 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, εάν δεν λάβει περισσότερες πληροφορίες, θα εκδώσει απόφαση με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες.

(10) Η Γερμανία, απαντώντας στην αίτηση παροχής πληροφοριακών στοιχείων, υπέβαλε παρατηρήσεις στις 23 Ιανουαρίου 2002, στις 26 Φεβρουαρίου 2002 και στις 11 Μαρτίου 2002.

II. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ

1. Ιστορικό πριν από τη δεύτερη αναδιάρθρωση

(11) Η SKL-M έχει την έδρα της στο Μαγδεμβούργο, του ομόσπονδου κρατιδίου της Σαξονίας-Άνχαλτ. Σχεδιάζει και κατασκευάζει κινητήρες για σκάφη και για τον ενεργειακό τομέα, παράγει δε και ανταλλακτικά και παρέχει και επισκευαστικές υπηρεσίες. Το κρατίδιο Σαξονία-Άνχαλτ είναι περιοχή επιλέξιμη για περιφερειακές ενισχύσεις δυνάμει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο α) της συνθήκης ΕΚ.

(12) Η SKL-M ανήκε σε όμιλο οκτώ εταιρειών της πρώην Ανατολικής Γερμανίας οι οποίες ιδιωτικοποιήθηκαν, το 1994, υπό την επωνυμία EFBE Verwaltungs GmbH & Co. Management KG (EFBE), σήμερα LINTRA Beteiligungsholding GmbH ("LINTRA"). Το σχέδιο αναδιάρθρωσης στο πλαίσιο της LINTRA θεωρήθηκε ότι απέτυχε στο τέλος του 1996. Τον Ιανουάριο 1997, η - Bundesanstalt für vereinigungsbedingte Sonderaufgaben (στο εξής "BvS", διάδοχος της υπηρεσίας ιδιωτικοποίησης Treuhand), αποφάσισε να συνεχίσει την αναδιάρθρωση της SKL-M με σκοπό να προετοιμάσει τη μεταγενέστερη πώλησή της.

2. Δεύτερη αναδιάρθρωση

(13) Το 1997, η SKL-M απασχολούσε περίπου 295 εργαζόμενους και ο κύκλος εργασιών της ήταν 63 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι επί δύο συνεχή έτη δεν τήρησε τα κατώτατα όρια απαιτούμενα σχετικά με τον αριθμό των εργαζομένων ούτε τα ανώτατα χρηματοοικονομικά όρια, δεν θεωρείται ως ΜΜΕ κατά την έννοια της σύστασης 96/280/ΕΚ, της Επιτροπής, της 3ης Απριλίου 1996, σχετικά με τον ορισμό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων(4).

(14) Η BvS έκρινε ότι δεν ήταν απαραίτητο να επαναληφθεί η πρόσκληση υποβολής προσφορών για την SKL-M, δεδομένου ότι το ενδιαφέρον όσον αφορά την εξεύρεση βιομηχανικού εταίρου είχε ανακοινωθεί σε πολλά άρθρα του τύπου και ουσιαστικά έγιναν επαφές με όλους τους εν δυνάμει βιομηχανικούς εταίρους. Στα μέσα του 1996, τα μόνα ενδιαφερόμενα μέρη ήταν η Waukesha Engine Division Dresser Industries Inc/USA ("Waukesha") και η MTU. Η MTU, με ποσοστό 88,35 % κατεχόμενο από τον όμιλο DaimlerChrysler, αποτελεί μια από τις πρώτες παγκοσμίως επιχειρήσεις παραγωγής πετρελαιοκινητήρων. Το 1997, η Waukesha ανακοίνωσε ότι δεν ενδιαφερόταν πλέον. Η MTU έμεινε η μόνη υποψήφια η οποία πρότεινε σχέδιο αναδιάρθρωσης για την SKL-M.

(15) Λόγω των ανεπίλυτων προβλημάτων όσον αφορά την κρατική ενίσχυση για τη LINTRA, η MTU δεν ήταν έτοιμη να αναλάβει αμέσως τη SKL-M. Για το λόγο αυτό, η BvS και η MTU αναζήτησαν μια προσωρινή λύση μέχρις ότου εκδοθεί η οριστική απόφαση σχετικά με την κρατική ενίσχυση για την SKL-M.

(16) Στις 5 Νοεμβρίου 1997, όλες οι μετοχές της SKL-M μεταβιβάσθηκαν από τη LINTRA στον όμιλο BVT Industrie-Beteiligungsgesellschaft Magdeburg mbH (BVT) και στην επιχείρηση Wikom Gesellschaft für Wirtschaftskommunikation und Know-how-Transfer mbH ("Wikom"). Ο όμιλος BVT και η επιχείρηση Wikom ενεργούν μόνο ως θεματοφύλακες για λογαριασμό της BvS και του επενδυτή MTU. Έκτοτε, η διαχείριση της SKL-M διενεργείται από κοινού από τις MTU και BvS.

(17) Επίσης, συνάφθηκαν τρεις επιπλέον συμφωνίες:

- μια βασική συμφωνία συνεργασίας (Grundsatzvereinbarung) μεταξύ MTU, BvS, BVT και SKL-M, η οποία ορίζει συγκεκριμένα ότι παρέχεται στη MTU δικαίωμα προτίμησης για την αγορά των μετοχών της SKL-M. Η MTU είτε αγοράσει όλες τις μετοχές έναντι 1 DEM μέχρι τις 1 Δεκεμβρίου 1999, είτε, αργότερα έναντι "κατάλληλου τιμήματος" μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2001,

- μια χρηματοδοτική συμφωνία μεταξύ της BvS, του κρατιδίου Σαξονίας-Ανχάλτ και της SKL-M, με την οποία καθορίζεται ουσιαστικά ο τρόπος καταβολής της ενίσχυσης αναδιάρθρωσης. Το κύριο μέρος της ενίσχυσης έγκειται στη χορήγηση δανείων συνολικού ύψους 54,9 εκατ. DEM, για την κάλυψη των ζημιών και για επενδύσεις. Η BvS υποσχέθηκε ότι τα δάνεια αυτά, μετά την έγκριση της Επιτροπής, θα μετατραπούν ενδεχομένως σε επιδοτήσεις,

- μια συμφωνία συνεκμετάλλευσης μεταξύ MTU και SKL-M, η οποία θέτει τους όρους που διέπουν την κοινή αξιοποίηση της διαθέσιμης τεχνογνωσίας των δύο επιχειρήσεων και της μελέτης, παραγωγής και πώλησης ενός κινητήρα νέου τύπου. Ορίζει ότι η αξία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας κάθε μέρους είναι ισότιμη, έτσι ώστε να μην απαιτείται η καταβολή τελών από κανένα μέρος. Εάν η κοινή επιχείρηση λήξει, η MTU δικαιούται να αγοράσει όλη την τεχνογνωσία που ήδη δημιουργήθηκε καθώς και κατά την περίοδο της συνεργασίας, έναντι της τιμής που θα οριστεί βάσει του προϋπολογισμού που προορίζεται για την ανάπτυξη.

3. Σχέδιο αναδιάρθρωσης

(18) Η στρατηγική συνεργασία μεταξύ της SKL-M και της MTU αποτελεί το αποφασιστικό στοιχείο αυτού του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Η επιχειρησιακή αναδιάρθρωση περιλαμβάνει: i) βελτιώσεις του προγράμματος παραγωγής (σχεδιασμός νέων μηχανημάτων της SKL-M και μετατροπή των πετρελαιοκινητήρων της MTU σε κινητήρες υγραερίου), ii) εκσυγχρονισμό της παραγωγής, iii) πρόσβαση στο δίκτυο εφοδιασμού και διανομής της MTU και iv) βελτίωση της παραγωγικότητας και της διάρθρωσης του κόστους.

(19) Η συνεργασία με τη MTU αποσκοπούσε στο να δώσει την ευκαιρία στη SKL-M να εκσυγχρονίσει το πρόγραμμα παραγωγής της. Αναπτύχθηκε μια νέα σειρά κινητήρων αερίου και ντίζελ, η παραγωγή των οποίων γινόταν από κοινού με την MTU. Χρειάστηκε να συντονιστεί η Ε& A με την παραγωγή, έτσι ώστε να μειωθεί το κόστος και να βελτιωθούν οι γνώσεις και στους δύο τομείς. Κατ'αυτόν τον τρόπο, η εταιρία μπόρεσε να ξεπεράσει τα μειονεκτήματα που συνδέονται με το μικρό της μέγεθος (ανάπτυξη νέων προϊόντων, πρόσβαση στην αγορά και αύξηση της εμπιστοσύνης των πελατών). Επίσης, η SKL-M μπορούσε να έχει πρόσβαση στο σύστημα διαχείρισης των ταμειακών διαθέσιμων της MTU.

(20) Σύμφωνα με το σχέδιο αναδιάρθρωσης, ο κύκλος εργασιών έπρεπε να αυξηθεί από 63 εκατ. DEM, το 1997, σε 152 εκατ. DEM, το 2003. Ο αριθμός των εργαζομένων έπρεπε να μειωθεί από 295 εργαζόμενους, το 1997, σε 266 εργαζόμενους, το 2003. Το 2003, το οικονομικό αποτέλεσμα αναμενόταν θετικό.

(21) Η Γερμανία πρότεινε ως συνολικό κόστος αναδιάρθρωσης για την SKL-M για την περίοδο 1997-2003, 266 εκατ. DEM:

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

(22) Στο επενδυτικό κόστος περιλαμβάνεται η άδεια της MTU που εξουσιοδοτεί την SKL-M να χρησιμοποιεί μηχανές της MTU ως βάση για την ανάπτυξη μια νέας σειράς κινητήρων υγραερίου. Το ποσό των 109 εκατ. DEM υπολογίστηκε βάσει των δαπανών Ε& Τ της MTU(5),

(23) Σύμφωνα με τη Γερμανία, η συνεισφορά του δημοσίου στις δαπάνες αναδιάρθρωσης περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενισχύσεις:

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

(24) Σύμφωνα με τη Γερμανία, οι ιδιωτικές συνεισφορές στις δαπάνες αναδιάρθρωσης περιλαμβάνουν τα εξής:

>ΘΕΣΗ ΠΙΝΑΚΑ>

4. Τροποποίηση του αρχικού σχεδίου αναδιάρθρωσης

(25) Στις 2 Μαρτίου 2000, η Γερμανία κοινοποίησε την τροποποίηση του αρχικού σχεδίου αναδιάρθρωσης και δήλωσε ότι προβλεπόταν συμφωνία μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων μεταξύ της SKL-M και της MTU. Βάσει αυτής της συμφωνίας, η MTU έπρεπε να εξαγοράσει τα περιουσιακά στοιχεία (μεταξύ των οποίων 220 εργαζόμενους) και τα τρέχοντα χρέη της SKL-M στην τιμή αγοράς. Η σύμβαση εκχώρησης υπογράφθηκε στις 24 Μαρτίου 2000, αλλά η έναρξη ισχύος της (με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2000) ανεστάλη μέχρι την έκδοση θετικής απόφασης από την Επιτροπή, στις 15 Μαΐου 2000. Στις 17 Μαΐου 2000, η Γερμανία ενημέρωσε την Επιτροπή ότι η προθεσμία αυτή παρατάθηκε μέχρι τις 25 Μαΐου 2000.

5. Μελέτη της αγοράς

(26) Η SKL-M σχεδιάζει και κατασκευάζει μηχανές για σκάφη και πλοία καθώς και για τον ενεργειακό τομέα, παράγει δε και ανταλλακτικά και παρέχει και υπηρεσίες επισκευής. Τα προϊόντα της υπάγονται στον τομέα της κατασκευής αυτοκίνητων οχημάτων (Nace 17), κινητήρων, ηλεκτρογεννητριών και ηλεκτρικών μετασχηματιστών (Nace 31) καθώς και εξοπλισμού μηχανικής μετάδοσης της ισχύος (Nace 29)(6) και στους υποτομείς κινητήρων ντίζελ για σκάφη και πλοία (εξωλέμβιων και εσωλέμβιων κινητήρων, μονάδων τροφοδοσίας ηλεκτρικής ενέργειας και εφεδρικών πηγών στα σκάφη) καθώς και κινητήρων υγραερίου και ντίζελ (για αποκεντρωμένα ενεργειακά συστήματα).

(27) Γεωγραφικά, οι πιο σημαντικές αγορές της SKL-M είναι η Γερμανία, η υπόλοιπη Ευρώπη, η Νοτιοανατολική Ασία και η Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρείχε η Γερμανία, η SKL-M κατέχει περίπου το 2 % της γερμανικής αγοράς, ενώ το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά είναι χαμηλότερο από 1 %.

(28) Σύμφωνα με τη Γερμανία, υπάρχει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα κινητήρων ντίζελ. Οι καθιερωμένοι κατασκευαστές κινητήρων ντίζελ διεισδύουν επίσης στην αγορά των κινητήρων υγραερίου αλλά, σύμφωνα με τις πληροφορίες της MTU, πρόκειται για μια αγορά σε πλήρη ανάπτυξη.

(29) Από το 1993, η SKL-M άρχισε να προβαίνει σταθερά στη μείωση της παραγωγικής της ικανότητας και σταμάτησε μια σειρά παραγωγικών δραστηριοτήτων με σκοπό να βελτιώσει τη δομή των δαπανών. Επιπλέον, έπρεπε να περιορίσει την παραγωγή κινητήρων ντίζελ (παλαιάς σειράς) και να αναπτύξει την παραγωγή κινητήρων υγραερίου. Επίσης, έπρεπε να αυξήσει ελαφρά την παραγωγική της ικανότητα από 143589 ώρες (1997: 88 κινητήρες) σε 146082 ώρες (2002: 239 κινητήρες).

6. Κίνηση της εξεταστικής διαδικασίας

(30) Με την επιστολή της 8ης Αυγούστου 2000, η Επιτροπή κοινοποίησε στη Γερμανία την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ, ώστε να ελέγξει εάν:

- το σχέδιο αναδιάρθρωσης που υποβλήθηκε για την SKL-M εφαρμόστηκε πλήρως,

- η ενίσχυση δεν οδηγεί σε αθέμιτη στρέβλωση του ανταγωνισμού,

- το δάνειο των 12,117 εκατ. DEM που χορηγήθηκε από την BvS με τη μορφή μερικής παραίτησης από την απαίτηση και αναβολής της εξόφλησης του χρέους δεν πρέπει να θεωρηθεί στο σύνολό του ως κρατική ενίσχυση έντασης 100 %,

- η δικαιούχος επιχείρηση συνεισφέρει κατάλληλα από τους ιδίους πόρους της,

- ο επενδυτής MTU επιλέχθηκε στο πλαίσιο διαφανούς διαγωνισμού ανοικτής διαδικασίας και χωρίς ειδικούς όρους και εάν επωφελήθηκε ήδη ή πρόκειται να επωφεληθεί από τις κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στη SKL-M.

(31) Επίσης, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η SKL-M κατέθεσε αίτηση πτώχευσης στις 16 Ιουνίου 2000, ότι η MTU απεσύρθη από τη συμφωνία συνεργασίας με τη SKL-M και ότι η σύμβαση εκχώρησης που υπογράφθηκε στις 24 Μαρτίου μεταξύ της SKL-M και της MTU δεν τέθηκε σε ισχύ.

(32) Τέλος, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι χρηματοδοτικές ενισχύσεις που προοριζόταν για την πρώτη αναδιάρθρωση της SKL-M και οι οποίες, στην απόφαση LINTRA, θεωρήθηκαν ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, έπρεπε να ληφθούν υπόψη στην εκτίμηση της συνεισφοράς του ιδιωτικού επενδυτή στις δαπάνες του σχεδίου αναδιάρθρωσης(7).

III. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΜΕΡΩΝ

(33) Η Γερμανία, στην απάντησή της σχετικά με την απόφαση κίνησης της επίσημης εξεταστικής διαδικασίας, δήλωσε ότι κατά τη χορήγηση της ενίσχυσης, υπήρχε ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης που θα μπορούσε να αποκαταστήσει τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της SKL-M χωρίς αθέμιτη στρέβλωση του ανταγωνισμού. Συμπλήρωσε μάλιστα ότι ο επενδυτής προβλεπόταν να συμβάλει σημαντικά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης από ιδίους πόρους του και υπενθύμισε τις παρατηρήσεις του συνδίκου πτώχευσης της SKL-M από τις οποίες προκύπτει ότι η MTU αγόρασε την τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με τη SKL-M στην τιμή των 6,71 εκατ. DEM, ενώ το κόστος της ανάπτυξής της ανερχόταν σε 12,015 εκατ. DEM.

(34) Στις 5 Μαρτίου 2002, η Γερμανία υπέβαλε τις παρατηρήσεις της MTU σχετικά με τη κίνηση της διαδικασίας. Η MTU θεωρεί ότι ήταν πλειοδότης σ'αυτόν τον διαφανή και χωρίς ειδικούς όρους διαγωνισμό ανοικτής διαδικασίας. Επίσης, πιστεύει ότι δεν επωφελήθηκε άμεσα ή έμμεσα από τις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στη SKL-M. Όσον αφορά την τεχνογνωσία, η MTU δηλώνει ότι η τιμή που κατέβαλε είναι σύμφωνη με τους όρους της αγοράς. Η MTU υποστήριξε επίσης τη θέση αυτή σε δύο επιστολές που απηύθυνε προς τη BvS, την 1η Οκτωβρίου και την 21η Νοεμβρίου 2001, αντίγραφα των οποίων διαβιβάστηκαν στην Επιτροπή στις 5 Μαρτίου 2002.

(35) Επιπλέον, η Γερμανία απέσυρε την κοινοποίηση της προβλεπόμενης πώλησης των πάγιων περιουσιακών στοιχείων της SKL-M (πρώην N 153/2000) αναφέροντας ότι δεν θα προβεί στην εκχώρηση της SKL-M στην MTU. Επίσης, δήλωσε ότι όλες οι ενισχύσεις που χορηγήθηκαν θα ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο της ενδεχόμενης διαδικασίας πτώχευσης της SKL-M. Επίσης, από τις πληροφορίες που κοινοποίησε η Γερμανία προκύπτει ότι ο σύνδικος πτώχευσης της SKL-M επιθυμεί να προβεί στην εκχώρηση των περιουσιακών στοιχείων με προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού.

IV. ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ

1. Κρατική ενίσχυση βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ

(36) Βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, οι ενισχύσεις που χορηγούνται από ένα κράτος μέλος ή μέσω των κρατικών πόρων σε οποιαδήποτε μορφή και οι οποίες στρεβλώνουν ή απειλούν να στρεβλώσουν τον ανταγωνισμό ευνοώντας ορισμένες επιχειρήσεις ή την παραγωγή ορισμένων αγαθών επηρεάζοντας τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών, είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά. Σύμφωνα με την πάγια νομολογία των δικαστηρίων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, οι εμπορικές συναλλαγές επηρεάζονται όταν η δικαιούχος επιχείρηση ασκεί οικονομική δραστηριότητα που συνεπάγεται εμπορικές συναλλαγές μεταξύ διαφόρων κρατών μελών.

(37) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι χορηγήθηκε ενίσχυση σε μια μόνο επιχείρηση από κρατικούς πόρους και ότι η ενίσχυση αυτή ευνόησε την επιχείρηση γιατί μείωσε το ποσό των δαπανών που κανονικά θα έπρεπε να αναλάβει μόνη της για την εκτέλεση του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Επίσης, η δικαιούχος της ενίσχυσης - η SKL-M - αναπτύσσει και παράγει κινητήρες που αποτελούν αντικείμενο ενδοκοινοτικών συναλλαγών. Δεδομένου ότι η ενίσχυση απειλεί τη στρέβλωση του ανταγωνισμού, υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

(38) Όσον αφορά το ποσό της ενίσχυσης που πρέπει να εκτιμηθεί στην παρούσα απόφαση, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η BvS συμφώνησε για την μετατροπή δανείων ύψους 54,9 εκατ. DEM (45,4 εκατ. DEM + 9,5 εκατ. DEM) σε επιδοτήσεις, κατόπιν συμφωνίας της Επιτροπής. Επιπλέον, τα δάνεια, όπως εξηγείται παρακάτω, χορηγήθηκαν σε προβληματική επιχείρηση. Επομένως, ήταν προφανές ότι επιχείρηση δεν θα επέστρεφε τα δάνεια. Για το λόγο αυτό, πρέπει να θεωρηθεί ως ενίσχυση το συνολικό ποσό των δανείων.

(39) Ωστόσο, η Επιτροπή, στην απόφασή της να κινήσει την εξεταστική διαδικασία, διερωτήθηκε κατά πόσον έπρεπε να θεωρήσει ως ενίσχυση για την αναδιάρθρωση της SKL-M, όχι μόνο το ποσό των 9 εκατ. DEM, αλλά το συνολικό ποσό των 12,117 εκατ. DEM που αφορά τη μερική παραίτηση από την BvS από την απαίτηση και την αναβολή της εξόφλησης του υπολοίπου αυτύ του χρέους. Η Γερμανία δεν προσκόμισε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι ο επενδυτής εξόφλησε το υπόλοιπο των 3,117 εκατ. DEM. Από αυτό συνεπάγεται ότι το συνολικό ποσό, δηλαδή 12,117 εκατ. DEM, χορηγήθηκε σε προβληματική επιχείρηση. Κατά συνέπεια, το ποσό αυτό κρίνεται συνολικά ως κρατική ενίσχυση για την αναδιάρθρωση της SKL-M.

(40) Επομένως, το ποσό της ενίσχυσης ad hoc που πρέπει να εκτιμηθεί στην παρούσα απόφαση βάσει άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, ανέρχεται σε 34,26 εκατ. ευρώ (67,017 εκατ. DEM).

(41) Βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 2 ή 3 της συνθήκης ΕΚ, μπορεί να υπάρξει παρέκκλιση από την αρχή της απαγόρευσης των ενισχύσεων που προβλέπει το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ.

(42) Η Γερμανία δεν δήλωσε ότι η ενίσχυση ήταν συμβατή με το άρθρο 87 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ. Επίσης, είναι σαφές οι διατάξεις του άρθρου αυτού δεν ισχύουν στην περίπτωση αυτή.

(43) Η παρούσα υπόθεση υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, βάσει των οποίων η Επιτροπή μπορεί να εγκρίνει τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις. Στην προκειμένη περίπτωση δεν προβλήθηκαν οι παρεκκλίσεις του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχεία β), δ) και ε), και όντως δεν είναι ενδεδειγμένες. Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο α) της συνθήκης ΕΚ, η Επιτροπή έχει το δικαίωμα να εγκρίνει τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων που προορίζονται για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης περιφερειών στις οποίες το βιοτικό επίπεδο είναι ασυνήθιστα χαμηλό ή που πλήττονται σοβαρά από την ανεργία. Το κρατίδιο Saxe-Anhalt υπάγεται σ'αυτή τη διάταξη. Ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση, η ενίσχυση προοριζόταν για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης ορισμένων δραστηριοτήτων και όχι για την οικονομική ανάπτυξη μιας περιφέρειας. Για το λόγο αυτό, η ενίσχυση αναδιάρθρωσης αξιολογείται βάσει του σχεδίου αναδιάρθρωσης που υποβλήθηκε, δυνάμει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ και όχι βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο α).

2. Ενίσχυση για την αναδιάρθρωση της SKL-M

(44) Στο πλαίσιο αυτών των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις με σκοπό τη διάσωση και την αναδιάρθρωση των προβληματικών επιχειρήσεων(8) (στο εξής οι "κατευθυντήριες γραμμές"), η Επιτροπή εκθέτει λεπτομερώς τα κριτήρια εκτίμησης των ενισχύσεων για την αναδιάρθρωση μιας επιχείρησης.

(45) Βάσει του σημείου 2.1 των κατευθυντήριων γραμμών, τα συνήθη συμπτώματα μιας προβληματικής επιχείρησης είναι η μείωση της απόδοσης, η αύξηση του μεγέθους των ζημιών, η μείωση του κύκλου εργασιών, η μείωση του ακαθάριστου περιθωρίου αυτοχρηματοδότησης και χαμηλή καθαρή αξία του ενεργητικού. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι SKL-M κατέγραψε ζημίες από την ιδιωτικοποίησή της που έγινε, το 1994. Οι δυσκολίες αυτές ήταν γνωστές, το 1997, την εποχή της χορήγησης της ενίσχυσης και της επεξεργασίας του σχεδίου αναδιάρθρωσης. Το 1999, οι ζημίες ανερχόνταν σε 28 εκατ. DEM. Για το λόγο αυτό, η SKL-M θεωρείται προβληματική επιχείρηση.

(46) Η Επιτροπή, στην απόφασή της να κινήσει την επίσημη εξεταστική διαδικασία, επισημαίνει ότι, από τη συνολική συμμετοχή του δημοσίου στις δαπάνες αναδιάρθρωσης, το ποσό των 12,233 εκατ. DEM χορηγήθηκε βάσει εγκεκριμένων καθεστώτων ενισχύσεων. Τα μέτρα αυτά τηρούν τα ανώτατα όρια και τους όρους των καθεστώτων ενισχύσεων. Επομένως, στο παρόν στάδιο, η ενίσχυση αυτή πρέπει να θεωρηθεί ως υφισταμένη ενίσχυση βάσει άρθρου 1, στοιχείο β) εδάφιο ii), του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999. Έτσι, η συμβατότητά της δεν χρειάζεται να εκτιμηθεί από την Επιτροπή στην παρούσα απόφαση, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη στην εκτίμηση της αναλογικότητας της ενίσχυσης βάσει του σημείου 3.2.2 iii) των κατευθυντήριων γραμμών.

2.1. Αποκατάσταση της βιωσιμότητας

(47) Η έγκριση των ενισχύσεων για την αναδιάρθρωση εξαρτάται από την υποβολή λεπτομερούς σχεδίου αναδιάρθρωσης, με το οποίο πρέπει να καταστεί δυνατή, σε εύλογο χρονικό διάστημα, η αποκατάσταση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας της επιχείρησης, βάσει ρεαλιστικών υποθέσεων όσον αφορά τους όρους της μελλοντικής της εκμετάλλευσης.

(48) Κατά την κίνηση της επίσημης εξεταστικής διαδικασίας, η Επιτροπή επισήμανε ότι το κυριότερο στοιχείο του σχεδίου αναδιάρθρωσης που υποβλήθηκε, ήταν η συνεργασία μεταξύ της SKL-M και της MTU, πράγμα το οποίο με την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου θα αποκαθιστούσε τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της SKL-M. Ωστόσο, δεδομένου ότι αποδείχθηκε ότι η MTU δεν ήταν έτοιμη να αναλάβει την SKL-M, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες για την πλήρη εφαρμογή του σχεδίου αναδιάρθρωσης και διερωτήθηκε για το κατά πόσο στηριζόταν σε πραγματικά ρεαλιστικές υποθέσεις.

(49) Από τις διαθέσιμες πληροφορίες προκύπτει ότι σε καμία περίπτωση η επενδύτρια εταιρεία MTU δεν δήλωσε σαφώς την πρόθεσή της να αγοράσει την SKL-M. Οι συμφωνίες που υπογράφθηκαν τον Νοέμβριο 1997, έδωσαν στην MTU μόνο ένα προτιμησιακό δικαίωμα αγοράς των μετοχών της SKL-M. Επίσης, οι γερμανικές αρχές δεν ζήτησαν μεγαλύτερη δέσμευση από την MTU, ενώ χορήγησαν την παράνομη ενίσχυση στην SKL-M. Επίσης, αντίθετα με τις προβλέψεις του σχεδίου αναδιάρθρωσης, η MTU δεν συμμετείχε ούτε χρηματοδοτικά ούτε με οποιαδήποτε άλλη συνδρομή στην αποκατάσταση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας της SKL-M. Έτσι, η SKL-M σημειώνει διαρκώς ζημίες από το 1997. Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή δεν μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης στηριζόταν σε ρεαλιστικές υποθέσεις και ότι επομένως ήταν ικανό να αποκαταστήσει τη μακροχρόνια βιωσιμότητα της επιχείρησης.

(50) Οι αμφιβολίες της Επιτροπής ενισχύονται από το γεγονός ότι η MTU αποσύρθηκε από τη συμφωνία συνεργασίας με τη SKL-M και από το ό,τι η σύμβαση που συνάφθηκε με την SKL-M για την αγορά των στοιχείων του ενεργητικού της δεν τέθηκε σε ισχύ. Αυτό άφησε την SKL-M χωρίς επενδυτή. Τον Σεπτέμβριο 2000, κινήθηκε η διαδικασία πτώχευσης κατά της SKL-M.

2.2. Πρόληψη των αθέμιτων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού

(51) Στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης, πρέπει να λαμβάνονται μέτρα με στόχο τη μεγαλύτερη δυνατή μείωση των αρνητικών επιπτώσεων για τους ανταγωνιστές. Διαφορετικά, η ενίσχυση είναι αντίθετη προς το κοινό συμφέρον και δεν μπορεί να τύχει της παρέκκλισης που προβλέπει το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ.

(52) Όταν η αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης της προσφοράς και της ζήτησης δείχνει ότι υπάρχει διαρθρωτικό πλεόνασμα της παραγωγικής ικανότητας στην ενλόγω αγορά της Ευρωπαϊκής Κοινότητας στην οποία ο δικαιούχος της ενίσχυσης ασκεί τις δραστηριότητές του, το σχέδιο αναδιάρθρωσης πρέπει να συμβάλει, κατ'αναλογία με την ενίσχυση που χορηγήθηκε, στην αναδιάρθρωση του τομέα που εξυπηρετεί αυτή την αγορά με τη μείωση ή την αμετάκλητη διακοπή της λειτουργίας του δυναμικού. Αντίθετα, όταν δεν υπάρχει διαρθρωτικό πλεόνασμα της παραγωγικής ικανότητας, η Επιτροπή κανονικά δεν απαιτεί ως αντάλλαγμα τη μείωση της παραγωγικής ικανότητας. Ωστόσο, η Επιτροπή χρειάζεται αποδείξεις ότι η ενίσχυση δεν θα δώσει τη δυνατότητα στον δικαιούχο να αναπτύξει την παραγωγική του ικανότητα κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του σχεδίου αναδιάρθρωσης, εκτός και εάν κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας της επιχείρησης. Ωστόσο, η έκτακτη αυτή κατάσταση πρέπει να γίνει αντικείμενο σαφούς περιγραφής και αιτιολόγησης.

(53) Οι αγορές στις οποίες η SKL-M ασκεί τις δραστηριότητές της διέρχονται περίοδο αλλαγών. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρείχε η Γερμανία, υπάρχει πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα στον τομέα των κινητήρων ντίζελ, ενώ αντίθετα ο τομέας της αγοράς κινητήρων υγραερίου δεν έχει φθάσει ακόμη στην πλήρη εκμετάλλευσή του.

(54) Σύμφωνα με το σχέδιο αναδιάρθρωσης που υποβλήθηκε, η SKL-M έπρεπε να αναπτύξει την παραγωγή κινητήρων υγραερίου. Επίσης, έπρεπε να αυξηθούν ελαφρά οι παραγωγικές της ικανότητες. Η Γερμανία εξήγησε ότι η αύξηση της παραγωγής της SKL-M οφείλεται στη βελτίωση των δοκιμαστηρίων, τα οποία προηγουμένως χαρακτηριζόταν από κάποια συμφόρηση.

(55) Ωστόσο, η Γερμανία δεν υποστήριξε καν το γεγονός ότι η ελαφρά αύξηση της παραγωγικής ικανότητας της SKL-M ήταν ουσιώδης για την εξασφάλιση της βιωσιμότητάς της ούτε προέβη στην αντικειμενική εκτίμηση της κατάστασης όσον αφορά την προσφορά και τη ζήτηση στην αγορά των κινητήρων υγραερίου. Έτσι, η Επιτροπή δεν μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δικαιολογείται ο χαρακτήρας της ελαστικότητας σχετικά με την αρχή που αφορά την ποσοστιαία μείωση της παραγωγικής ικανότητας. Φαίνεται λοιπόν ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης δεν περιείχε αρκετά μέτρα που να αντισταθμίζουν τις ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις για τους ανταγωνιστές.

2.3. Ενισχύσεις ανάλογες προς τις δαπάνες και τα οφέλη της αναδιάρθρωσης

(56) Το ποσό και η ένταση της ενίσχυσης πρέπει να περιορίζονται στο απολύτως αναγκαίο ώστε να επιτρέπουν την αναδιάρθρωση και να είναι ανάλογα με τα πλεονεκτήματα που προβλέπονται από την πλευρά της Κοινότητας. Για τους λόγους αυτούς, οι δικαιούχοι της ενίσχυσης πρέπει κανονικά να συμβάλουν σημαντικά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης από ιδίους πόρους τους.

(57) Η Επιτροπή εξέφρασε επίσης ορισμένες αμφιβολίες για το κατά πόσο ο επενδυτής θα συνέβαλε σημαντικά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης από ιδίους πόρους του. Πράγματι, ένα μεγάλο μέρος της συνεισφοράς του επενδυτή έπρεπε να λάβει τη μορφή παραίτησης από δικαιώματα, η οποία αποτελούσε μέρος της σύμβασης συνεργασίας και ανταλλαγής τελών εκμετάλλευσης με τη SKL-M και αξιολογήθηκε σε 109 εκατ. DEM. Ωστόσο, η σύμβαση όριζε σαφώς ότι η βιομηχανική ιδιοκτησία και των δύο μερών ήταν ίσης αξίας και ότι δεν υπήρχε λόγος τελών εκμετάλλευσης. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσο η παραίτηση της MTU από δικαιώματα μπόρεσε να θεωρηθεί ως συνεισφορά του δικαιούχου της ενίσχυσης στο σχέδιο αναδιάρθρωσης.

(58) Επίσης, η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσο η SKL-M μπορούσε να επωφεληθεί από τις άλλες συνεισφορές του επενδυτή από ιδίους πόρους του, δεδομένου ότι η MTU δεν ανέλαβε σαφώς καμία δέσμευση να αγοράσει τις μετοχές της SKL-M ούτε να εξαγοράσει την επιχείρηση μέσω της πώλησης περιουσιακών στοιχείων. Μέχρι σήμερα, η μόνη συγκεκριμένη συνεισφορά του επενδυτή είναι ένα δοκιμαστήριο κινητήρων, η αξία του οποίου ανέρχεται σε 1,2 εκατ. DEM.

(59) Δεδομένης της αβεβαιότητας σχετικά με τη συνεισφορά του επενδυτή στο σχέδιο αναδιάρθρωσης από ιδίους πόρους του, η Επιτροπή δεν μπόρεσε να προσδιορίσει το συνολικό κόστος της αναδιάρθρωσης. Κατά συνέπεια, δεν μπόρεσε να προσδιορίσει ούτε εάν η υποτιθέμενη συνεισφορά του επενδυτή μπορούσε να θεωρηθεί "σημαντική" βάσει των κατευθυντήριων γραμμών.

(60) Η Γερμανία, στην απάντησή της όσον αφορά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας, υποστηρίζει τη θέση ότι η αξία των δικαιωμάτων βιομηχανικής ιδιοκτησίας από τα οποία παραιτήθηκε η MTU πρέπει να θεωρηθεί ως συνεισφορά του επενδυτή.

(61) Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η σύμβαση παροχής άδειας εκμετάλλευσης μεταξύ της SKL-M και της MTU είναι συμφωνία αμοιβαιότητας στο πλαίσιο της οποίας και τα δύο μέρη θέτουν τη βιομηχανική ιδιοκτησία τους το ένα στη διάθεση του άλλου. Επιπλέον, η σύμβαση αυτή ορίζει ρητά ότι η βιομηχανική ιδιοκτησία των δύο μερών είναι ίσης αξίας και ότι δεν υπάρχει λόγος τελών εκμετάλλευσης (μέρος 4 της σύμβασης). Η σύμβαση αυτή περιέχει επίσης μια διάταξη που προβλέπει ότι κατά τη λήξη της σύμβασης, η MTU θα έχει το δικαίωμα εκμετάλλευσης της τεχνογνωσίας. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή δεν μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι με την προσφορά των αδειών εκμετάλλευσης στην SKL-M, ο επενδυτής συνέβαλε ουσιαστικά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης από ιδίους πόρους του.

(62) Οι υπόλοιπες αμφιβολίες της Επιτροπής σχετικά με τη συνεισφορά του επενδυτή ενισχύθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια της εξεταστικής διαδικασίας. Πράγματι, φαίνεται ότι ένα σημαντικό μέρος της προσωπικής συνεισφοράς που υποσχέθηκε ο επενδυτής δεν παρασχέθηκε ποτέ. Δεδομένου ότι η MTU δεν αγοράζει ούτε τις μετοχές ούτε τα περιουσιακά στοιχεία της SKL-M, υπάρχουν σημαντικές αμφιβολίες για το κατά πόσο θα γίνουν οι υπόλοιπες συνεισφορές.

(63) Κατά την κίνηση της επίσημης εξεταστικής διαδικασίας, η Επιτροπή επισήμανε επίσης ότι η ενίσχυση που χορηγήθηκε στην SKL-M, το 1997, μέσω της Lintra έπρεπε να θεωρηθεί μέρος της ενίσχυσης C 41/99 - Lintra Beteiligungsholding GmbH. Στη προκειμένη περίπτωση, το ποσό αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη για την εκτίμηση της συνεισφοράς του επενδυτή στο σχέδιο αναδιάρθρωσης από ιδίους πόρους του.

(64) Στις 28 Μαρτίου 2001, η Επιτροπή εξέδωσε εν μέρει αρνητική απόφαση για τις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στη Lintra και στις θυγατρικές της. Από τη Γερμανία ζητήθηκε να απαιτήσει από τη Lintra και τις θυγατρικές της την επιστροφή 34,978 εκατ. DEM. Το ποσό των ενισχύσεων που κατατέθηκαν παράνομα στη SKL-M ανέρχεται σε 8,41 εκατ. DEM.

(65) Η Γερμανία δεν παρείχε πληροφορίες για το βαθμό στον οποίο το ποσό αυτό έπρεπε να ληφθεί υπόψη ώστε να γνωρίζουμε εάν η ενίσχυση περιορίζεται στο ελάχιστο απαιτούμενο όριο και εάν ο δικαιούχος της ενίσχυσης συνέβαλε σημαντικά στο σχέδιο αναδιάρθρωσης (από ιδίους πόρους του). Ωστόσο, η Γερμανία ενημέρωσε την Επιτροπή ότι όλες οι ενισχύσεις υπέρ της SKL-M θα καταχωρηθούν ή καταχωρήθηκαν ήδη ως απαιτήσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας πτώχευσης που κινήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2000, κατά της SKL-M.

(66) Κατά συνέπεια, η μόνη πραγματική συνεισφορά του επενδυτή είναι το δοκιμαστήριο αξίας 1,2 εκατ. DEM. Οι κρατικές ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο της δεύτερης αναδιάρθρωσης ανέρχονται περίπου σε 87,6 εκατ. DEM. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται οι ενισχύσεις 8,41 εκατ. DEM που κρίθηκαν ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά και η επιστροφή των οποίων πρέπει να απαιτηθεί βάσει της απόφασης Lintra, καθώς και το ποσό των 12,23 εκατ. DEM που χορηγήθηκε προηγουμένως βάσει των εγκεκριμένων καθεστώτων ενισχύσεων. Έτσι, η Επιτροπή δεν μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση είναι ανάλογη προς τις δαπάνες και τα πλεονεκτήματα της αναδιάρθρωσης.

(67) Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή δεν μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι καλύπτονται τα κριτήρια των κατευθυντήριων γραμμών.

3. Ενίσχυση που χορηγήθηκε στην επενδύτρια εταιρεία MTU

(68) Η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσο η επενδύτρια εταιρεία MTU επιλέχθηκε στο πλαίσιο διαδικασίας ισότιμης με διαγωνισμό ανοικτής διαδικασίας. Επομένως δεν μπορεί να προσδιορίσει σαφώς εάν η MTU επρόκειτο να επωφεληθεί ή επωφελήθηκε ήδη από την ενίσχυση που χορηγήθηκε στην SKL-M για λόγους αναδιάρθρωσης, με τρεις τρόπους: άμεσα, μέσω συμφωνίας για τη σύσταση κοινής επιχείρησης ή μέσω της προβλεπόμενης μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων ή της αγοράς των μετοχών.

(69) Στο ερώτημα όσον αφορά το κατά πόσο οι ενισχύσεις συνδέονται με την προβλεπόμενη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων ή την αγορά μετοχών, η Γερμανία δήλωσε ότι η MTU είχε αποφασίσει να μην αγοράσει τις μετοχές ή τα περιουσιακά στοιχεία της SKL-M. Κατά συνέπεια, απέσυρε την κοινοποίηση σχετικά με τη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων.

(70) Σύμφωνα με το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, ένα κράτος μέλος μπορεί να αποσύρει την κοινοποίηση σε εύθετο χρονικό διάστημα πριν η Επιτροπή εκδώσει απόφαση σχετικά με την ενίσχυση. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να κλείσει η επίσημη εξεταστική διαδικασία.

(71) Δεδομένου ότι η Γερμανία απέσυρε την κοινοποίηση, η Επιτροπή, κατ'εφαρμογή του άρθρου 88, παράγραφος 2, της συνθήκης ΕΚ, δηλώνει τη λήξη της επίσημης εξεταστικής διαδικασίας σχετικά με τη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων μεταξύ της SKL-M και της MTU και σταματά τη διερεύνηση του κατά πόσο η τιμή εκχώρησης εμπεριέχει στοιχείο ενίσχυσης.

(72) Όσον αφορά τη διαδικασία επιλογής της MTU ως επενδυτή, η Επιτροπή επισημαίνει ότι, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες, πριν από τη συμφωνία συνεργασίας που συνάφθηκε τον Νοέμβριο 1997 μεταξύ της SKL-M και της MTU, η BvS επικοινώνησε με πιθανούς βιομηχανικούς εταίρους της SKL-M. Ωστόσο, η SKL-M δεν εκχωρήθηκε απ'ευθείας στην MTU, αλλά δόθηκε η δυνατότητα στην MTU να προβεί στην εκμετάλλευση της SKL-M μαζί με τη BvS και τη BVT, υπό την προϋπόθεση ότι η SKL-M θα τύγχανε κρατικών ενισχύσεων. Επίσης, δόθηκε η ευκαιρία στην MTU να αγοράσει τις μετοχές της SKL-M σε μεταγενέστερη ημερομηνία, με πλεονεκτικούς όρους (βλέπε σημείο 16). Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι η διαδικασία που επιλέχθηκε δεν συνιστά διαγωνισμό ανοικτής διαδικασίας.

(73) Η Γερμανία, στην απάντησή της στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας, διαβίβασε πληροφορίες της MTU, από τις οποίες προκύπτει ότι δεν υπήρχε σύστημα συγκέντρωσης των ταμειακών διαθεσίμων ούτε σύστημα αποζημίωσης μεταξύ των δύο επιχειρήσεων. Επίσης, η MTU δήλωσε ότι οι συναλλαγές μεταξύ των δύο επιχειρήσεων γινόταν με βάση τους όρους της αγοράς και εξήγησε ότι η ενλόγω τεχνογνωσία δεν ανταποκρίνονταν ακόμη στις ανάγκες της αγοράς αλλά ότι η τιμή εκχώρησης αντιστοιχούσε στους όρους της αγοράς. Η MTU εξέφρασε την ίδια θέση σε δύο επιστολές που απηύθυνε στη BvS, την 1η Οκτωβρίου και την 21η Νοεμβρίου 2001, αντίγραφα των οποίων διαβιβάστηκαν στην Επιτροπή. Η MTU υπέβαλε επίσης αντίγραφο της επιστολής της 4ης Νοεμβρίου 1999, με την οποία υποσχόταν στην τράπεζα της SKL-M ότι θα κατέβαλε το ποσό των 6,71 εκατ. DEM σε περίπτωση αγοράς της τεχνογνωσίας. Το 1998, η SKL-M εκχώρησε στην τράπεζα την απαίτηση που κατείχε δυνητικά στην MTU. Σύμφωνα με τη Γερμανία, οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της συμφωνίας συνεργασίας με την MTU διατηρήθηκαν από τη SKL-M μετά τη λήξη της συνεργασίας.

(74) Επιπλέον, η Γερμανία κοινοποίησε τις πληροφορίες του συνδίκου πτώχευσης της SKL-M, σύμφωνα με τις οποίες η τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε από κοινού από την MTU και την SKL-M αγοράστηκε τον Ιούνιο 2000, από την MTU στην τιμή των 6,71 εκατ. DEM. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, βάσει της τιμής αγοράς, η ανάπτυξη της τεχνογνωσίας οδήγησε σε ζημία 5,30 εκατ. DEM για τη SKL-M.

(75) Με βάση τις πληροφορίες αυτές, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι επιδοτούμενες επενδύσεις που πραγματοποίησε η SKL-M κατά τη διάρκεια της αναδιάρθρωσης παρέμειναν στην επιχείρηση. Το σημείο αυτό επιβεβαιώνεται από τις ενέργειες που κατέγραψε ο σύνδικος κατά την κίνηση της διαδικασίας πτώχευσης. Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι δεν υπήρχε σύστημα συγκέντρωσης των ταμειακών διαθεσίμων ούτε σύστημα αποζημίωσης μεταξύ των επιχειρήσεων SKL-M και MTU.

(76) Η Επιτροπή είναι της γνώμης ότι η MTU δεν επωφελήθηκε από την ενίσχυση αναδιάρθρωσης με τη μορφή άμεσης μεταφοράς κεφαλαίων.

(77) Παρά την εντολή υποβολής πληροφοριών βάσει του άρθρου 10, παράγραφος 3, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 και την επιστολή υπενθύμισης της 9ης Νοεμβρίου 2001, η Γερμανία δεν παρείχε επαρκείς πληροφορίες ώστε να δώσει τη δυνατότητα στην Επιτροπή να αποκλείσει το γεγονός ότι η MTU επωφελήθηκε έμμεσα, μέσω της συμφωνίας για τη σύσταση κοινής επιχείρησης, από την ενίσχυση που δέχθηκε η SKL-M κατά τη διάρκεια του σταδίου αναδιάρθρωσης για την κάλυψη των ζημιών της.

(78) Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 13 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, πρέπει να εκδώσει απόφαση με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες.

(79) Το άρθρο 4 της συμφωνίας για τη σύσταση κοινής επιχείρησης που συνάφθηκε τον Νοέμβριο 1997 μεταξύ της SKL-M και της MTU, ορίζει ότι η βιομηχανική τεχνογνωσία των δύο επιχειρήσεων πρέπει να θεωρηθεί ότι είναι ισότιμης αξίας. Σύμφωνα με το άρθρο 5 αυτής της συμφωνίας, εάν η συμφωνία λήξει, η MTU έχει το δικαίωμα να αγοράσει την τεχνογνωσία που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της συμφωνίας συνεργασίας με την τιμή που πρέπει να προσδιοριστεί βάσει του προϋπολογισμού που προορίζεται για την ανάπτυξη.

(80) Από τις διαθέσιμες πληροφορίες φαίνεται ότι η MTU έκανε χρήση του δικαιώματος αγοράς της τεχνογνωσίας που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του άρθρου 5 της συμφωνίας για τη σύσταση κοινής επιχείρησης με την SKL-M.

(81) Η τιμή των 6,71 εκατ. DEM που καταβλήθηκε από την MTU για την τεχνογνωσία υπολογίστηκε με βάση τις αναπτυξιακές δαπάνες, όπως εκτιμήθηκαν, το 1997. Ωστόσο, για την SKL-M, οι πραγματικές δαπάνες ανάπτυξης της τεχνογνωσίας υπερβαίνουν κατά 5,30 εκατ. DEM την τιμή εκχώρησης. Οι ζημίες που προκλήθηκαν καλύφθηκαν, τουλάχιστον εν μέρει, από την ενίσχυση αναδιάρθρωσης που χορηγήθηκε υπέρ της SKL-M.

(82) Επιπλέον, η Επιτροπή επισημαίνει ότι η MTU πιστεύει ότι η ενλόγω τεχνογνωσία δεν ανταποκρίνονταν ακόμη στις ανάγκες της αγοράς. Η MTU εξέφρασε αυτή τη γνώμη σε δύο επιστολές που απηύθυνε στη BvS την 1η Οκτωβρίου και την 21η Νοεμβρίου 2001, αντίγραφα των οποία διαβιβάστηκαν στην Επιτροπή στις 5 Μαρτίου 2002.

(83) Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι, από τον Νοέμβριο 1999, η MTU υποσχέθηκε στην τράπεζα της SKL-M να καταβάλει 6,71 εκατ. DEM σε περίπτωση αγοράς της τεχνογνωσίας που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της συνεργασίας.

(84) Η Επιτροπή επισημαίνει επίσης ότι, εκτός από τις προαναφερθείσες δηλώσεις και επιστολές της MTU, η Γερμανία δεν κοινοποίησε αντικειμενικές πληροφορίες σχετικά με την πραγματική ή την αναμενόμενη εμπορική αξία της τεχνογνωσίας.

(85) Λόγω έλλειψης αντικειμενικών πληροφοριών σχετικά με την πραγματική ή την αναμενόμενη εμπορική αξία της τεχνογνωσίας, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές δαπάνες ανάπτυξης αυτής της τεχνογνωσίας. Από τις διαθέσιμες πληροφορίες προκύπτει ότι οι δαπάνες ανάπτυξης της τεχνογνωσίας δεν καλύφθηκαν από την τιμή που καταβλήθηκε. Για το λόγο αυτό η Επιτροπή πρέπει να λάβει υπόψη ότι η ενλόγω ενίσχυση, η οποία χρησιμοποιήθηκε για την κάλυψη των ζημιών που προκλήθηκαν από την ανάπτυξη της τεχνογνωσίας, χρησιμοποιήθηκε ενδεχομένως περισσότερο προς όφελος της MTU παρά της SKL-M.

(86) Η Επιτροπή, έχοντας υπόψη ότι η SKL-M είναι επιχείρηση ελεγχόμενη από το κράτος, ότι η απόφαση της SKL-M να δώσει στην MTU την επιλογή να αγοράσει την τεχνογνωσία της βάσει του προϋπολογισμού που προορίζεται για την ανάπτυξη και επομένως να αναλάβει έναν οικονομικόκίνδυνο μη συμβατό με την αρχή του επενδυτή που λειτουργεί στην οικονομία της αγοράς και ότι η συμμετοχή της MTU δεν βασίστηκε σε διαδικασία ισότιμη με διαγωνισμό ανοικτής διαδικασίας, κρίνει ότι, με βάση τις πληροφορίες που διαθέτει, η μεταβίβαση της τεχνογνωσίας ισοδυναμεί ενδεχομένως με τη μεταβίβαση κρατικών πόρων στην MTU αξίας 5,30 εκατ. DEM.

V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

(87) Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Γερμανία χορήγησε παράνομα την ενλόγω ενίσχυση, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ.

(88) Το ποσό των ενισχύσεων που είναι ασυμβίβαστο με την κοινή αγορά ανέρχεται σε 34,26 εκατ. ευρώ (67,017 εκατ. DEM) και πρέπει να επιστραφεί από τον δικαιούχο της ενίσχυσης. Λόγω του ότι βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών δεν μπορεί να αποκλεισθεί ότι η MTU επωφελήθηκε από τη μεταφορά τεχνογνωσίας, πρέπει να απαιτηθεί η ανάκτηση 2,71 εκατ. ευρώ (5,30 εκατ. DEM), δηλαδή του ποσού που ανταποκρίνεται στη διαφορά μεταξύ της τιμής που καταβλήθηκε και των δαπανών ανάπτυξης, τόσο από τη SKL-M όσο και από τη MTU ως αλληλέγγυους οφειλέτες,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Οι κρατικές ενισχύσεις 34,26 εκατ. ευρώ (67,017 εκατ. DEM) που η Γερμανία χορήγησε στην εταιρεία SKL Motoren- und Systemtechnik GmbH κρίνονται ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά.

Άρθρο 2

Η διαδικασία που κινήθηκε για τα μέτρα που κοινοποίησε η Γερμανία στις 22 Μαρτίου 2000, σχετικά με τη μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων μεταξύ της SKL Motoren- und Systemtechnik GmbH και της MTU Motoren- und Turbinen-Union Friedrichshafen GmbH έχει κλείσει.

Άρθρο 3

1. Η Γερμανία οφείλει να λάβει κάθε αναγκαίο μέτρο για να ανακτήσει από την αποδέκτρια επιχείρηση τις ενισχύσεις για τις οποίες γίνεται λόγος στο άρθρο 1 και οι οποίες της έχουν ήδη παρασχεθεί παρανόμως.

2. Από το ποσό που αναφέρεται στο άρθρο 1, πρέπει να επιστραφούν 2,71 εκατ. ευρώ (5,30 εκατ. DEM) σε αλληλέγγυα βάση από την SKL Motoren- und Systemtechnik GmbH και από τη MTU Motoren- und Turbinen-Union Friedrichshafen GmbH.

3. Η ανάκτηση πραγματοποιείται αμελλητί σύμφωνα με τις διαδικασίες τις οποίες προβλέπει η εθνική νομοθεσία, υπό τον όρο ότι αυτές καθιστούν δυνατή την άμεση και αποτελεσματική εκτέλεση της παρούσας απόφασης. Τα προς ανάκτηση ποσά προσαυξάνονται με τόκους υπερημερίας από την ημερομηνία καταβολής των ενισχύσεων στον δικαιούχο μέχρι την ημερομηνία της πραγματικής ανάκτησής τους. Οι τόκοι αυτοί υπολογίζονται με βάση το επιτόκιο αναφοράς που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του ισοδυνάμου επιδότησης στο πλαίσιο των περιφερειακών ενισχύσεων.

Άρθρο 4

Η Γερμανία οφείλει να ενημερώσει την Επιτροπή, εντός δύο μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησης της παρούσας απόφασης, σχετικά με τα μέτρα που θα έχει λάβει για να συμμορφωθεί με την απόφαση.

Άρθρο 5

Η παρούσα απόφαση απευθύνεται στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Βρυξέλλες, 9 Απριλίου 2002.

Για την Επιτροπή

Mario Monti

Μέλος της Επιτροπής

(1) ΕΕ C 27 της 27.1.2001, σ. 5.

(2) Βλέπε υποσημείωση 1.

(3) ΕΕ L 83 της 27.3.1999, σ. 1.

(4) ΕΕ L 107 της 30.4.1996, σ. 4· βλέπε κυρίως τις παραγράφους 1 και 6 του άρθρου 1 του παραρτήματος.

(5) Δαπάνες Ε& Α 252 εκατ. DEM. Τέλη λειτουργίας 3 % επί του συνολικού κύκλου εργασιών της SKL-M στον τομέα των σχετικών προϊόντων για περίοδο 25 ετών (ο προβλεπόμενος συνολικός κύκλος εργασιών ανέρχεται σε 3,6 δισεκατ. DEM).

(6) Πανόραμα 1999, της βιομηχανίας της ΕΕ.

(7) Στις 28 Μαρτίου 2001, η Επιτροπή εξέδωσε εν μέρει αρνητική απόφαση σχετικά με τις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στη LINTRA και στις θυγατρικές της. Ζητήθηκε από τη Γερμανία να απαιτήσει από τη Lintra και τις θυγατρικές της την επιστροφή των 34,978 εκατ. DEM. Όσον αφορά τη SKL-M, το ποσό των μη συμβατών ενισχύσεων που καταβλήθηκαν ισούται με 8,41 εκατ. DEM.

(8) ΕΕ C 368 της 23.12.1994, σ. 12.Οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές αναθεωρήθηκαν, το 1999, ΕΕ C 288 της 9.10.1999, σ. 2. Η έκδοση 1999, των κατευθυντήριων γραμμών δεν ισχύει γιατί όλες οι χρηματοδοτικές ενισχύσεις χορηγήθηκαν πριν από τη δημοσίευση των κατευθυντήριων γραμμών 1999 (βλέπε σημείο 7 της έκδοσης 1999).