Ψήφισμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Αναθεωρημένο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και επενδυτικό σχέδιο “Βιώσιμη Ευρώπη”»

(2020/C 324/01)

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Αναθεωρημένο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και Μέσο ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1.

επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) της τάξης των 1,1 τρισ. EUR και για το ευρωπαϊκό μέσο ανάκαμψης («Επόμενη Γενιά ΕΕ»), ύψους 750 δισ. EUR, που μπορεί να προετοιμάσει το έδαφος για μια ισχυρότερη, πιο βιώσιμη, συνεκτική και ανθεκτική Ένωση. Η πρόταση παρέχει μια πρώτη απάντηση για την αντιμετώπιση του επικείμενου αντίκτυπου της κρίσης της νόσου COVID-19 και την εξέταση των μακροπρόθεσμων στόχων της Ένωσης·

2.

αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει η Επιτροπή για την αντιμετώπιση των ανησυχιών των κρατών μελών που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση και εκείνων των οποίων οι περιφέρειες εξακολουθούν να υστερούν, επιδιώκοντας παράλληλα την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της ανάγκης για επιχορηγήσεις και της μόχλευσης των χρηματοδοτικών μέσων·

3.

εκφράζει ωστόσο την ανησυχία της για το γεγονός ότι η αναθεωρημένη πρόταση για το ΠΔΠ ύψους 1,1 τρισ. EUR υπολείπεται κατά 34,6 δισ. EUR σε σχέση με την πρόταση της Επιτροπής του 2018 και, ακόμη περισσότερο, από τις προτάσεις που υπέβαλαν η ΕτΠ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μειώνοντας την ικανότητα της ΕΕ να επιτύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους της· Συγκεκριμένα, η ΕτΠ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να συμμετέχουν με τον πλέον κατάλληλο τρόπο·

4.

σημειώνει ότι η αύξηση του περιθωρίου για τον προϋπολογισμό της ΕΕ με την προσωρινή αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων κατά 0,6 % του ΑΕΕ της ΕΕ, παρέχει στην ΕΕ επαρκέστερο προϋπολογισμό για τη στήριξη της ανάκαμψής της και την επίτευξη των στόχων που ορίζονται στο στρατηγικό της θεματολόγιο·

5.

σημειώνει την ανακοίνωση της Επιτροπής για την έκδοση προτάσεων σχετικά με πιθανούς νέους ιδίους πόρους που να συνδέονται με τους στόχους του σχεδίου ανάκαμψης· υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι δύο χρόνια μετά την πρώτη πρόταση για ΠΔΠ μετά το 2020, η Επιτροπή δεν έχει υποβάλει ακόμη νομοθετικές προτάσεις για πραγματικούς ιδίους πόρους· εν προκειμένω, ζητεί και πάλι από την Επιτροπή να υποβάλει επειγόντως συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις επί του θέματος, όπως π.χ. φόρος στα πλαστικά και στην εμπορία εκπομπών·

6.

επαναλαμβάνει ότι τόσο το ΠΔΠ όσο και το σχέδιο ανάκαμψης πρέπει να επικεντρώνονται στη συνοχή ως θεμελιώδη αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να επιδιώκουν μείζονες προκλήσεις, όπως η ανάκαμψη μετά την κρίση της νόσου COVID-19, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης, ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων, η τόνωση της ανταγωνιστικότητας, η αντιμετώπιση των ανισοτήτων, αλλά και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ώστε να εξασφαλιστεί ότι κανένας άνθρωπος και κανένας τόπος δεν θα μείνουν στο περιθώριο·

7.

τονίζει το γεγονός ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο των δημόσιων δαπανών και απορροφούν τα δύο τρίτα των δημόσιων επενδύσεων· εφαρμόζουν το 70 % του συνόλου της νομοθεσίας της ΕΕ, το 70 % των μέτρων μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και το 90 % των πολιτικών για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή· ως εκ τούτου, πρέπει να ληφθεί ουσιαστική απόφαση σχετικά με την αναγκαιότητα συμμετοχής —όσον αφορά την επεξεργασία, τη διαβούλευση, την εφαρμογή και τη διαχείριση κεφαλαίων— όλων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και να μετατραπεί σε υποχρεωτικό κανόνα τα κράτη μέλη να επιτρέπουν σε όλες τις τοπικές αρχές να επωφελούνται και να χρησιμοποιούν τα κεφάλαια για επενδύσεις, όπως η ολοκληρωμένη εδαφική επένδυση·

Η συνοχή στο επίκεντρο της ανάκαμψης

8.

υπογραμμίζει το γεγονός ότι ο ασύμμετρος αντίκτυπος της πανδημίας της COVID-19 στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της ΕΕ και στις περιφέρειές της απαιτεί κατάλληλη πολιτική απάντηση·

9.

χαιρετίζει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διασφαλιστούν τόσο ο ρόλος της πολιτικής συνοχής ως ισχυρής μακροπρόθεσμης επενδυτικής πολιτικής της ΕΕ, όσο και οι πρόσθετες επενδύσεις μέσω της νέας πρωτοβουλίας συμπληρωματικής στήριξης που ονομάζεται REACT-EU, και χαιρετίζει επίσης την προσέγγιση που διασφαλίζει υποστήριξη ανάλογη με τον αντίκτυπο της κρίσης. Με τον τρόπο αυτό, η συνέχεια είναι ουσιαστικής σημασίας για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές καθώς προχωρούν σε φάσεις ανάκαμψης και παρέχουν στήριξη στους ανθρώπους και στους τόπους που τη χρειάζονται περισσότερο. Συνολικά, οι προτάσεις αυτές παρέχουν άμεση και αποτελεσματική απάντηση στην πανδημία της COVID-19 και στις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της· υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι οι ευελιξίες του νέου αυτού προγράμματος δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε κεντρική διαχείριση και ότι θα πρέπει να υλοποιούνται στο πλαίσιο της αρχής της επιμερισμένης διαχείρισης, με σεβασμό των προνομίων των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

10.

ζητεί μεγαλύτερη σαφήνεια όσον αφορά την αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφόρων νέων μηχανισμών, όπως η React EU, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, και ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, προκειμένου να αποφευχθεί η περαιτέρω πολυπλοκότητα και η αύξηση των εθνικών περιορισμών από τα κράτη μέλη·

11.

Επισημαίνει ότι η προτεινόμενη επέκταση των υφιστάμενων επιχειρησιακών προγραμμάτων θα καταστήσει δυνατή την ταχεία υλοποίηση ζωτικών επενδύσεων. Ζητεί την ταχεία έγκριση προτάσεων που αποσκοπούν στην αύξηση της ευελιξίας και στη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των τομέων για τη στήριξη, μεταξύ άλλων, των υπηρεσιών υγείας, του τουρισμού, της γεωργίας, της εκπαίδευσης, του πολιτιστικού τομέα και των ΜΜΕ, έτσι ώστε να βοηθηθούν οι δήμοι και οι περιφέρειες να επενδύσουν χρήματα εκεί όπου χρειάζεται περισσότερο, σύμφωνα με τις αρχές της πολιτικής συνοχής·

12.

εκφράζει την ανησυχία της για τον προσωρινό χαρακτήρα ορισμένων ενισχύσεων, ιδίως σε σχέση με την πολιτική συνοχής και την αγροτική ανάπτυξη, οι οποίες δεν αντιστοιχούν στις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές ανάγκες, ούτε στις αρχικές περικοπές που πραγματοποίησε η Επιτροπή στις προτάσεις του 2018· ως εκ τούτου, χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής να επανεξετάσει τα εθνικά κονδύλια για την πολιτική συνοχής το 2024 για να προσθέσει πιθανώς άλλα 10 δισ. EUR στον φάκελο της πολιτικής συνοχής χωρίς κανένα κράτος μέλος να χάσει μέρος των κονδυλίων που του αναλογεί·

13.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν άλλαξε την απόφασή της να διαχωρίσει το ΕΓΤΑΑ από τον κανονισμό περί κοινών διατάξεων, ο οποίος κινδυνεύει να παρεμποδίσει την (πολύ αναγκαία) ολοκληρωμένη ανάπτυξη αστικών και αγροτικών περιοχών·

14.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το μερίδιο των χρηματοδοτικών πόρων διοχετεύεται σε μέτρα σε επίπεδο κρατών μελών αντί σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ενώ πολλές από τις αρμοδιότητες για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τα κοινωνικά μέτρα και την ανθεκτικότητα ασκούνται σε τοπικό και/ή περιφερειακό επίπεδο και, ως εκ τούτου, υπογραμμίζει την ανάγκη σεβασμού των αρχών της εταιρικής σχέσης, της αποκέντρωσης και της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης·

15.

επισημαίνει τη σημασία μιας ισχυρότερης ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας η οποία θα μπορέσει να βοηθήσει τους πολίτες, τις κοινότητες και τις επιχειρήσεις να συνεργάζονται διασυνοριακό επίπεδο, να εξαλείψει τις ζημιογόνες επιπτώσεις της κρίσης και να επιταχύνει την οικονομική ανάκαμψη. Η συνεργασία θα είναι απαραίτητη για την ανάκαμψη και ο νέος μηχανισμός των διαπεριφερειακών επενδύσεων στην καινοτομία θα παράσχει σημαντική στήριξη για την ανάπτυξη ευρωπαϊκών αλυσίδων αξίας για τη βιομηχανία και την καινοτομία, σύμφωνα με τις στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης·

16.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι στο συνοδευτικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής εκπονήθηκε εκτίμηση εδαφικού αντικτύπου των ασύμμετρων επιπτώσεων σε περιφερειακό επίπεδο·

17.

επικροτεί το γεγονός ότι διατηρείται η ισχυρή σύνδεση με τους στρατηγικούς στόχους της πολιτικής της ΕΕ (Πράσινη Συμφωνία, ψηφιοποίηση) και ότι η Επιτροπή τούς προωθεί ως εργαλεία για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη της διότι ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων δεν βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής της ΕΕ για την ανάκαμψη·

18.

θεωρεί σημαντικό το γεγονός ότι η ανάκαμψη, σύμφωνα με μια ισχυρή πολιτική συνοχής, αναπτύσσεται κατά τρόπο που να καλύπτει τις αρχές της ενεργού επικουρικότητας·

Σχέδιο ανάκαμψης και Ευρωπαϊκό Εξάμηνο

19.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη φιλόδοξη πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που θα επιτρέψει τη χρηματοδοτική στήριξη μεγάλης κλίμακας για τις απαραίτητες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις· υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι υπεύθυνες για πάνω από το ήμισυ των δημόσιων επενδύσεων και, ως εκ τούτου, πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν επαρκή στήριξη από αυτή την πρωτοβουλία· υπογραμμίζει εν προκειμένω τον κίνδυνο ότι η εφαρμογή του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μέσω εθνικών προγραμμάτων ενέχει τον κίνδυνο μη παροχής κατάλληλων πληροφοριών και έλλειψης κοινοποίησης της παρέμβασης της ΕΕ στους πολίτες της·

20.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει τη συνοχή των σχεδίων ανάκαμψης, να αποφύγει τις επικαλύψεις των επενδύσεων και την υπέρμετρη γραφειοκρατία ή τον διοικητικό φόρτο, προκειμένου να είναι αποδοτική και να επιτύχει τον κοινό στόχο για την αντιμετώπιση της κλιματικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης το συντομότερο δυνατόν·

21.

τονίζει ότι η ισχυρή σύνδεση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο αυξάνει την επείγουσα ανάγκη για μια βαθιά μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ στην κατεύθυνση μιας διαφανούς, χωρίς αποκλεισμούς και δημοκρατικής διαδικασίας· εάν το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο παραμείνει αμετάβλητο, ο ΜΑΑ κινδυνεύει να οδηγήσει σε περαιτέρω συγκέντρωση, σε μια προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση των σχεδίων ανάκαμψης καθώς και στην επιστροφή σε πολιτικές που δεν λαμβάνουν υπόψη την οικονομική, την κοινωνική και την εδαφική συνοχή μεταξύ και εντός των κρατών μελών και παρεμποδίζουν τις δημόσιες επενδύσεις που απαιτούνται επειγόντως για τη βιώσιμη ανάκαμψη της ΕΕ·

22.

πιστεύει συνεπώς ότι το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο θα πρέπει να ενσωματώσει τις αρχές της εταιρικής σχέσης, της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της εδαφικής διάστασης, προκειμένου να καταστεί ένας θεμιτός, και αποτελεσματικός μηχανισμός υλοποίησης. Η εφαρμογή της πρότασης της ΕτΠ υπέρ ενός κώδικα δεοντολογίας για τη συμμετοχή στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε εθνικό επίπεδο και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι, ως εκ τούτου, πιο επείγουσα από ποτέ·

23.

υποστηρίζει τη φιλοδοξία της Επιτροπής να ενισχύσει την ανάκαμψη της ΕΕ, καθώς και την ανθεκτικότητα και τη στρατηγική αυτονομία της μέσω της αναβάθμισης του προγράμματος InvestEU και της δημιουργίας του μηχανισμού στρατηγικών επενδύσεων·

24.

επικροτεί την πρόταση για ένα νέο μέσο στήριξης της φερεγγυότητας, το οποίο θα δώσει ώθηση στην οικονομία της ΕΕ μέσω της παροχής κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις και της προετοιμασίας εταιρειών κάθε οικονομικού κλάδου για ένα μέλλον με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα και με ψηφιακές δυνατότητες. Τούτο πρέπει να αναπτυχθεί γρήγορα και με κατευθυντήριες γραμμές που θα ευθυγραμμίσουν σαφώς τις επενδύσεις με τις προτεραιότητες της ΕΕ, ώστε να εκπληρωθεί ο στόχος της να βοηθήσει τις κατά τα άλλα βιώσιμες επιχειρήσεις να επιβιώσουν στην τρέχουσα κρίση· υπογραμμίζει ότι η στήριξη αυτή πρέπει να χορηγείται σύμφωνα με διαφανή κριτήρια, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο τον ειδικό αντίκτυπο στον τομέα και την περιοχή, αλλά και τη δημόσια οικονομική στήριξη που λαμβάνεται από άλλες πηγές·

Μια πιο ανθεκτική και πιο πράσινη Ένωση

25.

χαιρετίζει τη σημαντική αύξηση των πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (ΤΔΜ) για περιφέρειες που αντιμετωπίζουν μείζονες προκλήσεις κατά την ενεργειακή μετάβαση, αυξάνοντας το συνολικό ποσό του ΤΔΜ σε 40 δισ. EUR· ωστόσο, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι περιφέρειες οι οποίες, εν αναμονή αποτελεσματικών ρυθμιστικών μέτρων για την προστασία του κλίματος, επένδυσαν πολύ νωρίς και πολύ εκτενώς στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα συνεχίσουν να το πράττουν. Εφιστά την προσοχή στο ειδικό ζήτημα των περιφερειών που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα και με απομονωμένα ενεργειακά συστήματα, όπως συμβαίνει με τα νησιά και τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες. Εκφράζει, ωστόσο, βαθιά ανησυχία για το γεγονός ότι οι χρηματοδοτικοί πόροι που απαιτούνται για την απαλλαγή της οικονομίας της ΕΕ από τις ανθρακούχες εκπομπές υπερβαίνουν κατά πολύ τα όρια που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

26.

επικροτεί το αυτοδύναμο πρόγραμμα «Η ΕΕ για την υγεία» (EU4Health), ύψους 7,7 δισ. EUR σε πρόσθετους πόρους, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό των 9,4 δισ. EUR στο πλαίσιο του τρίτου πυλώνα του σχεδίου ανάκαμψης για την Ευρώπη, σύμφωνα με τα πρόσφατα πολιτικά αιτήματα της ΕτΠ· επιμένει ότι το μέσο πρέπει να παραμείνει μια διαρκής δέσμευση για την υγεία στον προϋπολογισμό της ΕΕ και όχι μόνο ένα προσωρινό μέσο εντός του ΠΔΠ 2021-2027·

27.

ζητεί την περαιτέρω ενίσχυση των περιφερειακών και των τοπικών πτυχών των μέτρων για την υγεία, ιδίως όσον αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στις διασυνοριακές και στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, και επισημαίνει ότι, λόγω του αποκεντρωμένου χαρακτήρα των συστημάτων υγείας σε ορισμένες περιπτώσεις, τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ζητήσουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή των περιφερειακών αρχών σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας και να ακολουθήσουν τις συμβουλές τους σχετικά με την κατανομή των κονδυλίων·

28.

επικροτεί την ενίσχυση ύψους 2 δισεκατομμυρίων του προγράμματος rescEU για την ανάπτυξη μόνιμης ικανότητας για τη διαχείριση όλων των τύπων κρίσεων, ιδίως με τη δημιουργία υποδομών για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, την ικανότητα μεταφοράς και τις ομάδες υποστήριξης έκτακτης ανάγκης. Επιμένει ότι ένα προσωρινό έκτακτο μέσο δεν θα είναι αρκετό και ότι απαιτείται μακροπρόθεσμη δέσμευση σε συνδυασμό με ενισχυμένο προϋπολογισμό· χαιρετίζει τη δέσμευση της Επιτροπής, σε πνεύμα ετοιμότητας, να αντλήσει διδάγματα από την τρέχουσα πανδημία και να ενισχύσει προγράμματα όπως, μεταξύ άλλων, το rescEU και το «Ορίζοντας Ευρώπη»·

29.

συμφωνεί ότι χρειάζεται περαιτέρω ανάπτυξη των ικανοτήτων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και καταστροφών της ΕΕ, και υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να ενισχύσει τα εργαλεία έκτακτης ανάγκης, όπως το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ και το αποθεματικό αλληλεγγύης και έκτακτης βοήθειας, και να τα καταστήσει πιο ευέλικτα. Τονίζει, ωστόσο, ότι τα προτεινόμενα εργαλεία και μέτρα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες και τις συνθήκες σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο· ειδικότερα δε σε ιδιαίτερα ευάλωτες περιοχές όπως οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες·

30.

υπενθυμίζει την προστιθέμενη αξία των αγροτικών περιοχών για την επιτυχία του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και, ειδικότερα, για την αντιμετώπιση ακραίων καταστάσεων. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αναπτύσσουν καινοτόμες λύσεις και ανταποκρίνονται σε βασικές ευρωπαϊκές ανάγκες ασφάλειας τροφίμων που αφορούν και τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό πληθυσμό. Η τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης απαιτεί αλλαγές στο κοινωνικό, οικονομικό και εδαφικό πρότυπο για τη γεφύρωση του χάσματος και την καλύτερη σύνδεση και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών·

31.

εκφράζει τη λύπη της για την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τη μείωση του προϋπολογισμού του ΕΓΤΑΑ σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού, η οποία έρχεται σε αντίθεση με τον στόχο της εδαφικής συνοχής της ΕΕ. Χαιρετίζει την πρόσθετη υποστήριξη ύψους 15 δισ. EUR που προβλέπεται για την αγροτική ανάπτυξη· υπογραμμίζει, ωστόσο, ότι αυτή η μικρή αύξηση δεν αντισταθμίζει τη μείωση του προϋπολογισμού κατά 28 % που πρότεινε η Επιτροπή το 2018 για το ΕΓΤΑΑ· εκφράζει επίσης τη λύπη της για το γεγονός ότι, στην αναθεωρημένη πρόταση για το ΠΔΠ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μείωσε τη χρηματοδότηση για την κοινή γεωργική πολιτική κατά 9 % σε σύγκριση με το ΠΔΠ για την περίοδο 2014-2020·

32.

ζητεί, αφενός, να ενισχυθεί ο προϋπολογισμός του POSEI, ο οποίος καθορίζει ειδικά μέτρα για τη γεωργία υπέρ των εξόχως απόκεντρων περιοχών της Ένωσης και, αφετέρου, να αντιστραφεί η προτεινόμενη από την Επιτροπή μείωση για την περίοδο 2021-2027.

33.

υπογραμμίζει ότι η χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης πρέπει να αντικατοπτρίζει τις ανάγκες και τη φιλοδοξία της πρόσφατα δημοσιευμένης στρατηγικής «από το αγρόκτημα στο πιάτο και βιοποικιλότητα» καθώς και να υποστηρίζει τους αγρότες και τις αγροτικές περιοχές να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες διαρθρωτικές αλλαγές για τη μετάβαση προς πιο βιώσιμα συστήματα τροφίμων· η στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, ωστόσο, χρειάζεται συγκεκριμένα εργαλεία, ισχυρή χρηματοδότηση και πρέπει να αναπτυχθεί μαζί με περιφέρειες και πόλεις οι οποίες θα πρέπει επίσης να την εφαρμόσουν·

34.

επαναλαμβάνει την έντονη αντίθεσή της στις λύσεις που προτάθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διότι έτσι θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο η κατάσταση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε ό,τι αφορά, αφενός, τις προθεσμίες για την αξιοποίηση των ετήσιων κονδυλίων του προϋπολογισμού που διατίθενται από τα προγράμματα της ΕΕ και, αφετέρου, το ύψος της προχρηματοδότησης και ιδίως της συγχρηματοδότησης των έργων σε σύγκριση με την ισχύουσα κατάσταση·

35.

χαιρετίζει την αύξηση του μηχανισμού γειτονίας και ανάπτυξης (NDICI) ύψους 10,5o δισ. EUR σε σύγκριση με την τελευταία πρόταση ΠΔΠ, με την οποία το μέσο ανέρχεται σε 86 δισ. EUR, εκ των οποίων 1 δισ. EUR θα είναι ήδη διαθέσιμο το 2020·

36.

υποστηρίζει την πρόθεση να τονωθεί η ανάπτυξη μετά την πανδημία επενδύοντας σε κρίσιμες υποδομές μεταφορών και διασυνοριακές συνδέσεις για την προώθηση της πράσινης μετάβασης προς την κινητικότητα μηδενικών εκπομπών, ειδικά με την κατασκευή ενός εκατομμυρίου σημείων φόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα. Επισημαίνει ότι η διαθεσιμότητα καθαρών καυσίμων είναι σημαντική για την εδαφική και την κοινωνική συνοχή και ότι η χαμηλότερη ζήτηση σε αγροτικές και νησιωτικές περιοχές θα πρέπει να αντισταθμιστεί από ένα ειδικό καθεστώς, παρόμοιο με το πρόγραμμα WiFi4EU για τις αγροτικές περιοχές·

37.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η γενική βάση του νέου προγράμματος «Δικαιώματα και αξίες», που είναι η χρηματοδότηση των προσπαθειών για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αξιών της ΕΕ και η ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής του Ευρωπαίου πολίτη στα κοινά, δεν έχει αυξηθεί για να αντιμετωπίσει εν προκειμένω τις τεράστιες προκλήσεις σε ορισμένα κράτη μέλη·

38.

υπενθυμίζει ότι η Πράσινη Συμφωνία σχεδιάστηκε ως στρατηγική μετασχηματισμού που προστατεύει το περιβάλλον και, συνεπώς, τους βιοτικούς πόρους μας· υπογραμμίζει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι καθαρές τεχνολογίες, η κυκλική οικονομία και ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελούν σημαντική οικονομική και βιομηχανική ευκαιρία για την ανάπτυξη και την απασχόληση και τη δημιουργία νέου μοντέλου ευημερίας·

39.

επισημαίνει ότι η ΕτΠ υποστηρίζει πλήρως την εφαρμογή της Πράσινης Συμφωνίας και την ανάπτυξη του Συμφώνου για το Κλίμα μέσω συντονισμένων και διατομεακών μέτρων και πρωτοβουλιών που να διασφαλίζουν τη δέουσα συνεκτίμηση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της εδαφικής πολυμορφίας και την αρχή ότι κανένας άνθρωπος και καμία περιφέρεια δεν θα μείνουν στο περιθώριο· θεωρεί ότι οι περιφέρειες και οι πόλεις είναι σε θέση να επιταχύνουν τη διαδικασία μέσω μιας σειράς δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων συμβάσεων, της ανακαίνισης κτιρίων, των καθαρών μεταφορών, της καλύτερης διαχείρισης των αποβλήτων, της ψηφιακής αναβάθμισης και του βιώσιμου τουριστικού μετασχηματισμού·

40.

στο πλαίσιο αυτό, ζητεί πρόσθετα μέσα για τη χορήγηση άμεσης πρόσβασης των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στα κονδύλια της ΕΕ για τις βιώσιμες δράσεις τους στο πλαίσιο του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, όπως για παράδειγμα ο υφιστάμενος ευρωπαϊκός μηχανισμός για τις πόλεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»·

41.

ζητεί μια πιο ευέλικτη χρήση των νέων πόρων του ΠΔΠ προκειμένου να αξιολογηθεί και να προσαρμοστεί το πραγματικό κόστος που συνδέεται με τη μετάβαση στη βιώσιμη ανάπτυξη και την πράσινη ανάκαμψη, και ενθαρρύνει τις συνεργατικές πρωτοβουλίες καινοτομίας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που δρομολογούν οι πόλεις και οι περιφέρειες·

42.

ζητεί η ενωσιακή χρηματοδότηση να αξιολογείται πάντα από άποψη κλιματικού αντικτύπου και βιωσιμότητας. Οι άμεσα ή έμμεσα επιζήμιες για το περιβάλλον επιδοτήσεις και ενισχύσεις, καθώς και αντίστοιχα προγράμματα στήριξης, θα πρέπει να εξετάζονται ως προς το κατά πόσον ευθυγραμμίζονται με τους στόχους για το κλίμα και τη βιωσιμότητα·

43.

εκφράζει την ανησυχία της για το επενδυτικό κενό του πράσινου μετασχηματισμού, το οποίο πρόσφατα εκτιμήθηκε σε 470 δισ. EUR ετησίως· υπογραμμίζει ότι απαιτείται επειγόντως ένα λεπτομερές σχέδιο σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης αυτού του τεράστιου χάσματος·

44.

χαιρετίζει το προτεινόμενο «κύμα ανακαίνισης» και ζητά επαρκή χρηματοδότηση και συμμετοχή ολόκληρης της αλυσίδας αξίας προκειμένου να επιτευχθεί ανάκαμψη. Λαμβάνοντας υπόψη τις ακραίες διαφορές μεταξύ των εδαφών, των περιφερειών και των πόλεων, θα πρέπει να δοθεί αυτονομία στον προγραμματισμό και, ιδίως, στη φάση υλοποίησης των σχεδίων τους, καθώς και στην άμεση πρόσβαση στα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία. Η κατάρτιση και η ανταλλαγή γνώσεων θα πρέπει επίσης να αποτελούν μέρος του ευρωπαϊκού πλαισίου για την προώθηση συνεργιών προς εκμετάλλευση και αύξηση της αποτελεσματικότητας κατά τη χρήση των πόρων·

Ένωση προσανατολισμένη στο μέλλον

45.

χαιρετίζει την ενίσχυση των προγραμμάτων «Ορίζοντας Ευρώπη» κατά 7,8 δισ. EUR και «Ψηφιακή Ευρώπη» κατά 1,5 δισ. EUR, καθώς και του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF) — Μεταφορές κατά 1,5 δισ. EUR. Τα πρόσθετα ερευνητικά κονδύλια, ιδίως στον τομέα της υγείας, της πράσινης οικονομίας και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, έχουν σαφώς τοπικό αντίκτυπο· τονίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι πολλές περιφερειακές αρχές είναι αρμόδιες για τα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά ιδρύματα και, ως εκ τούτου, μπορούν να επωφεληθούν έμμεσα από τα εν λόγω προγράμματα· υπογραμμίζει ότι η έρευνα πρέπει να χρηματοδοτείται με ανταγωνιστικούς όρους, προκειμένου να επιβιώσει στον ανταγωνισμό που διέπει την παγκόσμια έρευνα και καινοτομία, και να ενισχύσει τις ευρωπαϊκές ερευνητικές κοινοπραξίες·

46.

εκφράζει, ωστόσο, την ανησυχία της για τις συνεχιζόμενες περικοπές του ενεργειακού και του ψηφιακού σκέλους του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη»·

47.

επικροτεί τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ προκειμένου να ενισχυθεί η στήριξη μέτρων για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και της παιδικής φτώχειας, καθώς και την πρόσθετη έμφαση στην υποστήριξη του εργατικού δυναμικού στις πράσινες και ψηφιακές μεταβάσεις και τον διπλασιασμό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)·

48.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση της Επιτροπής να ενισχυθούν, σε μικρό τουλάχιστον βαθμό, οι επενδύσεις στη νεολαία και στους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας, με την προσθήκη +3,4 δισ. EUR στο πρόγραμμα ERASMUS και 150 . EUR στο πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη»· εκφράζει, ωστόσο, την ανησυχία της για το γεγονός ότι οι εν λόγω αυξήσεις εξακολουθούν να υπολείπονται των προτάσεων της Επιτροπής του Μαΐου του 2018 και επαναλαμβάνει το αίτημά της για τριπλασιασμό του αριθμού των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα ERASMUS (1) και για 2 δισ. EUR στο πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» (2)·

49.

επικροτεί την ιδιαίτερη προσοχή που δίνεται στον πολιτισμό, στην πολιτιστική κληρονομιά, στον οπτικοακουστικό και δημιουργικό τομέα που, όπως και ο τουρισμός, έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την κρίση, και υποστηρίζει ότι θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την πρωτοβουλία REACT-EU·

50.

ζητεί, στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης της οικονομίας της ΕΕ, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, να θεσπιστούν κατάλληλες ρυθμίσεις υπέρ των περιφερειών με χαμηλή οικονομική διαφοροποίηση και με εξειδίκευση σε κλάδους που πλήττονται περισσότερο από τις επιπτώσεις της κρίσης της νόσου COVID-19·

51.

υπογραμμίζει τη σημασία της αναθεώρησης των εκπαιδευτικών πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την ανάγκη να επικαιροποιηθεί το σχέδιο δράσης για την ψηφιακή εκπαίδευση που απαιτείται για την περίοδο μετά την πανδημία της COVID-19 ώστε οι περιφέρειες και οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές να είναι καλά προετοιμασμένες και εξοπλισμένες για την ψηφιακή εκπαίδευση, παρέχοντας εν προκειμένω υποστήριξη στις περιοχές που επηρεάζονται από το ψηφιακό χάσμα.

Επενδυτικό σχέδιο «Βιώσιμη Ευρώπη» (3)

52.

πιστεύει ότι η κρίση της νόσου COVID-19 δεν πρέπει να βλάψει τις φιλοδοξίες της Ευρώπης να υλοποιήσει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, κάτι το οποίο είναι ρεαλιστικό μόνο εάν συνδυαστεί με τα κατάλληλα χρηματοδοτικά μέσα και με ένα κατάλληλο δημοσιονομικό και κανονιστικό πλαίσιο·

53.

χαιρετίζει τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να κινητοποιήσει ιδιωτικές και δημόσιες βιώσιμες επενδύσεις ύψους 1 τρισ. EUR κατά την επόμενη δεκαετία, αλλά εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι: α) αυτό θα αντιπροσωπεύει μόνο ένα σχετικά μικρό μερίδιο των συνολικών απαιτούμενων επενδύσεων, που η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά σε 260 δισ. EUR ετησίως έως το 2030· β) η εκτίμηση αυτή περιορίζεται στις επενδύσεις που σχετίζονται με το κλίμα και την ενέργεια, ενώ η επίτευξη ευρύτερων στόχων βιωσιμότητας, συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε κοινωνικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, θα απαιτούσε συνεπώς ακόμη μεγαλύτερα ποσά· γ) το συνολικό ποσό του 1 τρισ. EUR σε μεγάλο βαθμό δεν βασίζεται σε «πρόσθετα» νέα κεφάλαια ή πρωτοβουλίες, αλλά σε τρέχουσες ή ήδη προγραμματισμένες πολιτικές και μέσα της ΕΕ·

54.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το ονομαστικό ποσό του σχεδίου φαίνεται υπερεκτιμημένο, ενώ το ίδιο το σχέδιο φαίνεται ότι υποχρηματοδοτείται και περιορίζεται ως προς το πεδίο εφαρμογής του, παραμελώντας τις κρίσιμες κοινωνικοοικονομικές πτυχές·

55.

επισημαίνει ότι από την ενέργεια έως τις μεταφορές ή τη στέγαση, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι καθοριστικής σημασίας παράγοντες για την πραγματοποίηση των επενδύσεων που απαιτούνται για τη μετάβαση στη βιωσιμότητα· πιστεύει συνεπώς ότι οι στόχοι του σχεδίου δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς την αποτελεσματική συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι τούτο δεν φαίνεται να αναγνωρίζεται από την Επιτροπή·

56.

πιστεύει ότι η επένδυση στη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο απαιτεί ένα χρηματοπιστωτικό και φορολογικό σύστημα που να ενθαρρύνει τους επενδυτές να πραγματοποιούν βιώσιμες επενδύσεις· χαιρετίζει, εν προκειμένω, το συνεχιζόμενο έργο της Επιτροπής για τη βιώσιμη χρηματοδότηση, αλλά υπενθυμίζει την ανάγκη να επεκταθεί γρήγορα το κανονιστικό πλαίσιο ώστε να καλύπτει επίσης την κοινωνική βιωσιμότητα (4)·

57.

πιστεύει ακράδαντα ότι η φορολόγηση, μέσω κατάλληλων μηνυμάτων για τις τιμές, μπορεί να οδηγήσει σε βιώσιμη συμπεριφορά των παραγωγών, των χρηστών και των καταναλωτών και, ως εκ τούτου, παροτρύνει το Συμβούλιο να εγκρίνει χωρίς καθυστέρηση την προτεινόμενη νομοθεσία για τον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να κάνουν πιο στοχευμένη χρήση των συντελεστών ΦΠΑ και να αντανακλούν τις αυξημένες περιβαλλοντικές φιλοδοξίες·

58.

εκφράζει την επιφύλαξή της όσον αφορά τα σχέδια της Επιτροπής για θέσπιση νέας νομοθεσίας για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις· μολονότι μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο εν προκειμένω, πολλές δημόσιες αρχές εξακολουθούν να εργάζονται για την προσαρμογή στο ισχύον πλαίσιο μετά τη μεταρρύθμιση του 2014, επομένως οι περαιτέρω νομοθετικές απαιτήσεις θα πρέπει να παραμείνουν απλές αλλά αποτελεσματικές (5)· χαιρετίζει την ένδειξη της Επιτροπής ότι οι μελλοντικές αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις θα επιτρέψουν περαιτέρω ευελιξία στις δημόσιες αρχές ώστε να ενθαρρύνουν και να συνοδεύσουν τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο·

59.

πιστεύει ακράδαντα ότι, λαμβάνοντας υπόψη τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την αναστολή τους ως απάντηση στην κρίση της νόσου COVID-19, οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ θα πρέπει να ενσωματώνουν καλύτερα τους μακροπρόθεσμους στόχους της ΕΕ για τη βιωσιμότητα·

60.

υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένες προσπάθειες επικοινωνίας, σε μια εύκολα προσβάσιμη μορφή, των νέων ευκαιριών του ΠΔΠ στους πολίτες και επίσης στο ένα εκατομμύριο τοπικών και περιφερειακών αιρετών πολιτικών στην ΕΕ σε μια συντονισμένη προσπάθεια όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ.

---

(1)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Πρόγραμμα Erasmus για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό» (ΕΕ C 168 της 16.5.2019, σ. 49).

(2)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Δημιουργική Ευρώπη και Μια νέα ευρωπαϊκή ατζέντα για τον πολιτισμό» (ΕΕ C 168 της 16.5.2019, σ. 37).

(3)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Επενδυτικό σχέδιο «Βιώσιμη Ευρώπη» — Επενδυτικό Σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας [COM(2020) 21 final].

(4)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο δράσης: Χρηματοδότηση της αειφόρου ανάπτυξης» (ΕΕ C 86 της 7.3.2019, σ. 24).

(5)  Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή των οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις» (ΕΕ C 39 της 5.2.2020, σ. 43).