EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52019AE5359

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Μια ενιαία αγορά για όλους» (διερευνητική γνωμοδότηση)

EESC 2019/05359

ΕΕ C 311 της 18.9.2020, p. 19–25 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

18.9.2020   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 311/19


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Μια ενιαία αγορά για όλους»

(διερευνητική γνωμοδότηση)

(2020/C 311/02)

Γενικός εισηγητής:

ο κ. Antonio LONGO

Αίτηση γνωμοδότησης

Επιστολή της Κροατικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, 10.9.2019

Νομική βάση

Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αρμόδιο τμήμα

Ενιαία αγορά, παραγωγή και κατανάλωση

Απόφαση του Προεδρείου

24.9.2019

Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια

10.6.2020

Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

552

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

(υπέρ/κατά/αποχές)

224/1/2

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις (1)

1.1.

Κατά την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ), η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά σε όλες της τις διαστάσεις —οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική— συνιστά έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς. Αποτελεί το βασικό στοιχείο για μια αρμονική και ισόρροπη ενωσιακή ολοκλήρωση με σκοπό την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην ΕΕ, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, μιας ανταγωνιστικής οικονομίας και την ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης παγκοσμίως.

1.2.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας θα μπορούσε να συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της μελλοντικής ενιαίας αγοράς.

1.3.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η ενιαία αγορά του μέλλοντος μπορεί να βασιστεί μόνο στον συνδυασμό μιας υγιούς οικονομικής βάσης με μια ισχυρή κοινωνική διάσταση, επισημαίνοντας την ανάγκη μιας ανοδικής σύγκλισης και μιας πιο αποτελεσματικής κοινωνικής πολιτικής, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

1.4.

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι μια νέα, ολοκληρωμένη και μακρόπνοη προσέγγιση τόσο της ενιαίας αγοράς σε όλες τις σχετικές πολιτικές όσο και της άρσης των υπόλοιπων αδικαιολόγητων εμποδίων —χωρίς τη δημιουργία νέων— πρέπει απαραιτήτως να επικεντρώνεται στους πολίτες, στους καταναλωτές, στους εργαζομένους και στις επιχειρήσεις καθότι αποτελούν βασικούς συντελεστές για την πλαισίωση, την επαλήθευση και την εποπτεία ολόκληρης της διαδικασίας.

1.5.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να καταβληθεί σύντονη προσπάθεια για την αναβάθμιση του ψηφιακού γραμματισμού και την καλύτερη κατανόηση των κινδύνων και των ευκαιριών της διαχείρισης των δεδομένων, έτσι ώστε να μπορούν οι πολίτες να συμμετέχουν σε μακρόπνοες διαδικασίες λήψης αποφάσεων, με επίγνωση του δυναμικού και των ορίων τους.

1.6.

Πρέπει να αποφευχθούν ο κανονιστικός υπερθεματισμός (gold-plating) και η μη μεταφορά και εφαρμογή των οδηγιών της ΕΕ σε βασικά πεδία της κανονιστικής ρύθμισης των επιχειρήσεων, καθώς εμποδίζουν τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις να επωφεληθούν πλήρως από τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς, υπό το πρίσμα επίσης της Small Business Act.

1.7.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι υποδομές διοίκησης της ενιαίας αγοράς πρέπει να ενισχυθούν με την προορατική συμπερίληψη των οργανώσεων που εκπροσωπούν τους πολίτες, τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις (με ιδιαίτερη έμφαση στους ευάλωτους πολίτες ή που ενδέχεται να υποστούν διακρίσεις, στην κοινωνική οικονομία και στις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις) με στόχο την ανάπτυξη απλουστευμένων και εύχρηστων λύσεων, καθώς και την έγκαιρη, διαφανή και αποτελεσματική υλοποίηση και εφαρμογές.

1.8.

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ, η διεθνής διάσταση της ενιαίας αγοράς πρέπει να ενισχυθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας. Πρέπει να ενισχυθεί η εποπτεία της αγοράς, ώστε να αποτραπεί η είσοδος στην ευρωπαϊκή αγορά προϊόντων που είναι παράνομα ή παραποιημένα ή δεν πληρούν περιβαλλοντικές, κοινωνικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφάλειας τα οποία προέρχονται από τρίτες χώρες και διατίθενται μέσω του αυξανόμενου ηλεκτρονικού εμπορίου προκειμένου να περιοριστεί ο αθέμιτος ανταγωνισμός.

1.9.

Η ΕΟΚΕ τάσσεται σαφώς υπέρ της ενίσχυσης του ευρωπαϊκού συστήματος τεχνικής τυποποίησης καθότι είναι απαραίτητο στην ενιαία αγορά, και ιδίως όσον αφορά τις τεχνικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφάλειας. Έτσι, οι πολίτες, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις —ιδίως οι μικρές και πολύ μικρές— θα έχουν σαφή εικόνα των κανόνων και των διαδικασιών και θα διασφαλίζεται η ισόρροπη και αποτελεσματική συμμετοχή τους στη διαδικασία τυποποίησης.

1.10.

Η ΕΟΚΕ ζητεί να προστατευτούν τα συμφέροντα των καταναλωτών στο πλαίσιο της διαδικασίας του προγράμματος REFIT, στον ψηφιακό κόσμο και όσον αφορά την ασφάλεια των προϊόντων και των υπηρεσιών, αλλά και να ενισχυθούν τα μέτρα μείωσης της ενεργειακής και καταναλωτικής φτώχειας, με εγγυημένη την πρόσβαση όλων των Ευρωπαίων σε τρόφιμα, φάρμακα και βασικές υπηρεσίες. Τα νέα πρότυπα για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης πρέπει να υποστηρίζονται από κίνητρα σε ενωσιακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο.

1.11.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει πόσο σημαντική είναι η δρομολόγηση μιας ισχυρής, σε τοπικό επίπεδο, ευρωπαϊκής εκστρατείας για τη δημοσίευση και τη διαδραστική ενημέρωση, με δίκτυο κόμβων διάδοσης υψηλού επιπέδου.

1.12.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να δημιουργηθούν δίκαιες συνθήκες έτσι ώστε οι εργαζόμενοι να απολαύουν στην πράξη του δικαιώματος να κυκλοφορούν, να εγκαθίστανται και να εργάζονται ελεύθερα σε όλη την ενιαία αγορά, ιδίως δε στις παραμεθόριες περιοχές. Είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί καλύτερα η οδηγία σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων (2) και, με μια τεράστια κοινή προσπάθεια, να παρασχεθούν χρηματοδοτικά και διαρθρωτικά μέσα σε ενωσιακό επίπεδο με σκοπό τη διαρκή εκπαίδευση και κατάρτιση των ατόμων σε νέες δεξιότητες και επαγγελματικά προσόντα.

2.   Ιστορικό πλαίσιο της γνωμοδότησης

2.1.

Η ενιαία αγορά, σε όλες τις διαστάσεις της —οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική— βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της ευρωπαϊκής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς και της νέας στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη βάσει της νέας Ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας (3).

2.2.

Ως εκ τούτου, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η περαιτέρω ενίσχυση της ενιαίας αγοράς, η οποία, μόνον εφόσον υλοποιηθεί πλήρως, θα είναι σε θέση να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ευρωπαϊκό εγχείρημα, να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, να επιτύχει μια πιο ανταγωνιστική οικονομία και να εξασφαλίσει στην Ευρώπη έναν πιο εξέχοντα ρόλο παγκοσμίως.

2.3.

Η διαδικασία ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς απαιτεί μια συνολική προσέγγιση που μπορεί να διαχειριστεί μια διαδικασία που θα συνδέει όλες τις συναφείς πολιτικές και διαστάσεις με ένα συνεκτικό και μακροπρόθεσμο όραμα για την αντιμετώπιση των σημερινών και αναδυόμενων προκλήσεων παγκόσμιου χαρακτήρα σχετικών με την τεχνολογία, τη βιωσιμότητα και την ασφάλεια (4). Για τον σκοπό αυτό, θα είναι αποφασιστικής σημασίας το Επενδυτικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας (5).

2.4.

Οι επιχειρήσεις —ιδίως οι μικρές και οι πολύ μικρές— και οι πολίτες πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της διαδικασίας, συμμετέχοντας ενεργά στην οικοδόμηση μιας ανθεκτικής σε βάθος χρόνου ενιαίας αγοράς, με μια προσέγγιση εστιασμένη περισσότερο στον χρήστη και βασισμένη σε μεγάλο βαθμό σε μια εις βάθος ανάλυση της κατάστασης και των αναγκών. Σήμερα, για ορισμένα βασικά αγαθά και προμήθειες φαρμάκων υπάρχει εξάρτηση από τρίτες χώρες η οποία πρέπει να ξεπεραστεί.

3.   Δυσκολίες στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς

3.1.

Τα εμφανή προβλήματα που διαπιστώνονται ακόμη στη διαδικασία υλοποίησης της ενιαίας αγοράς συνοδεύονται από τις ακόλουθες προϋποθέσεις και εμπόδια.

3.2.   Προϋποθέσεις

Για να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα και η χρήση της ενιαίας αγοράς επί ίσοις όροις πρέπει να πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:

α)

Πλήρης και έγκαιρη μεταφορά της νομοθεσίας περί ενιαίας αγοράς στο εθνικό δίκαιο, διόρθωση των ελλείψεων της εν λόγω μεταφοράς, ομοιόμορφη και συνεπής εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας σε συνδυασμό με την εύκολη, διαφανή και εύχρηστη πρόσβαση όλων σε αυτήν, χωρίς κανονιστικό υπερθεματισμό.

β)

Αποτελεσματική ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς για το φυσικό αέριο, την ηλεκτρική ενέργεια, τις ψηφιακές υποδομές και τις μεταφορές.

γ)

Πλήρης και καθολική δυνατότητα πρόσβασης στην ενιαία αγορά με την παροχή υπηρεσιών και αγαθών προσιτών σε όλους τους ευάλωτους ή μειονεκτούντες πολίτες, όπως τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα που αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας.

δ)

Εναρμονισμένοι μηχανισμοί εποπτείας της αγοράς (π.χ. για την ασφάλεια των χημικών προϊόντων, την ενεργειακή απόδοση και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις προϊόντων): πλήρης λειτουργία των μηχανισμών αμοιβαίας αναγνώρισης.

ε)

Ομαλή λειτουργία και εναρμονισμένη αγορά δευτερογενών πρώτων υλών και προϊόντων κυκλικής οικονομίας, με τη διευκόλυνση της διακίνησης προϊόντων στο τέλος του κύκλου ζωής τους.

στ)

Ένα πλήρως εφαρμοσμένο πλαίσιο υψηλών τεχνικών και ρυθμιστικών προδιαγραφών, ιδίως όσον αφορά τα περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα. Κρίνεται απαραίτητη η κατάρτιση των αγοραστών του δημοσίου και των υπαλλήλων των ενδιαφερόμενων εταιρειών στα της εφαρμογής των νέων κανόνων του προγράμματος της ενιαίας αγοράς. Επίσης, πρέπει να επιδιωχθεί η ευαισθητοποίηση στο ζήτημα των αγορών σε τοπικό επίπεδο («μηδέν χιλιόμετρα») με σκοπό τη σταθεροποίηση των περιφερειακών οικονομιών και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

ζ)

Κοινά πρότυπα προκειμένου για τις δημόσιες συμβάσεις με σταθερά κριτήρια αγοράς σε όλη την ΕΕ για οικολογικές και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς δημόσιες συμβάσεις.

η)

Ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό οικοσύστημα σε επίπεδο ΕΕ με νέα μοντέλα επιχειρήσεων, διανομής και κατανάλωσης και νέες σχέσεις ηλεκτρονικής δημόσιας διοίκησης.

θ)

Ολοκληρωμένες και ανεπτυγμένες κεφαλαιαγορές με χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες άμεσα προσιτές σε όλους.

ι)

Μια δίκαιη οικονομία δεδομένων, ικανή να διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα, την προσβασιμότητα και την κινητικότητα των δεδομένων εντός της ενιαίας αγοράς, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα των πολιτών, των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.

ια)

Ένα ευρωπαϊκό υπολογιστικό νέφος της επιστήμης, με αξιοποίηση των δεδομένων από δημόσια και ιδιωτικά ερευνητικά κέντρα που υποστηρίζονται από ενωσιακά κονδύλια.

ιβ)

Μια πλήρως ολοκληρωμένη αγορά υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της διοικητικής μέριμνας και των υπηρεσιών δικτύου.

ιγ)

Αποτελεσματικές διασφαλίσεις έναντι του κοινωνικού και φορολογικού ντάμπινγκ.

ιδ)

Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να αξιολογούν και να αναλύουν προσεκτικά με τους συναρμοδίους τον αντίκτυπο των κανονισμών στις επιχειρήσεις πριν από την τροποποίηση υφιστάμενων ή την πρόταση νέων κανονισμών·

ιε)

Προαγωγή όλων των μορφών επιχειρηματικότητας μέσω της ενωσιακής πολιτικής και νομοθεσίας για την τόνωση των οικονομιών των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας.

3.3.   Εμπόδια (6)

3.3.1.

Έχουν επισημανθεί σοβαρά εμπόδια, όπως τα αντιλαμβάνονται οι πολίτες, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις, στη σημερινή λειτουργία της ενιαίας αγοράς όσον αφορά τα εξής:

α)

Πολύπλοκες διοικητικές διαδικασίες: η νομοθεσία περί ενιαίας αγοράς περιλαμβάνει συχνά κανόνες και διαδικασίες που είναι δύσκολο να κατανοούν ή να τηρούν οι τελικοί χρήστες.

β)

Διαφορετικά εθνικά τεχνικά πρότυπα: υπάρχουν ολοένα και περισσότεροι εθνικοί τεχνικοί κανονισμοί, όπως προκύπτει από τον αυξανόμενο αριθμό των ρυθμιστικών κοινοποιήσεων (περίπου 700 ετησίως όσον αφορά τα εμπορεύματα).

γ)

Δυσκολία αναζήτησης πληροφοριών σχετικών με τα πρότυπα και τις απαιτήσεις: η Ενιαία ψηφιακή θύρα (Single Digital Gateway) αποτελεί μεν βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση καθότι βοηθά τις επιχειρήσεις —ειδικότερα δε τις πολύ μικρές και τις ΜΜΕ— να βρίσκουν τις κατάλληλες πληροφορίες, αλλά υπάρχουν πολλαπλά σημεία επαφής. Η υπηρεσία μίας στάσης σε κάθε κράτος μέλος θα μπορούσε να παρέχει καλύτερη καθοδήγηση ως προς τους κανόνες, τις διαδικασίες και τα έγγραφα που απαιτούνται, καθώς και τις αρχές στις οποίες πρέπει να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι.

δ)

Έλλειψη συντονισμού μεταξύ των επιπέδων εποπτείας της αγοράς: δεδομένου ότι η εποπτεία αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών και των περιφερειών, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαφορετικά επίπεδα εποπτείας, με πιθανές στρεβλώσεις μεταξύ των προϊόντων της ενιαίας αγοράς και των προϊόντων που εισάγονται στην αγορά.

ε)

Κανονιστικός υπερθεματισμός και έλλειψη μεταφοράς και εφαρμογής των οδηγιών της ΕΕ σε βασικά πεδία της κανονιστικής ρύθμισης των επιχειρήσεων που δημιουργούν ένα περίπλοκο ρυθμιστικό μωσαϊκό στην ενιαία αγορά, εμποδίζοντας κυρίως τις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις να αξιοποιούν πλήρως τα οφέλη ολόκληρης της ενιαίας αγοράς.

στ)

Έλλειψη μηχανισμών κατάρτισης και συνεργασίας για τη διασφάλιση της ορθής και συνεπούς επίγνωσης των προτύπων που (δυνητικά) εφαρμόζουν οι αρμόδιες δημόσιες αρχές, τα άτομα, οι καταναλωτές και οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις.

ζ)

Αστοχίες της αγοράς όσον αφορά τη διασφάλιση της ενότητας της αγοράς σε βασικούς τομείς όπως το φυσικό αέριο, η ηλεκτρική ενέργεια, οι ψηφιακές υποδομές και οι μεταφορές.

4.   Η ενιαία αγορά ως βασικό σημείο του νέου στρατηγικού θεματολογίου της ΕΕ

4.1.

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι μια ενιαία αγορά επωφελής για όλους αποτελεί βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και μέσο αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των πολιτών στην ΕΕ, δημιουργίας θέσεων εργασίας, επίτευξης μιας ανταγωνιστικής οικονομίας και διατήρησης της επιρροής της Ευρώπης στον κόσμο.

4.2.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας —μεταξύ άλλων π.χ. το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία (7) και η Στρατηγική για τη μηδενική ρύπανση— θα μπορούσαν να συμβάλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη της μελλοντικής ενιαίας αγοράς.

4.3.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τόσο την αναγωγή της διαδικασίας αυτής σε μία από τις τέσσερις κύριες προτεραιότητες του στρατηγικού θεματολογίου της περιόδου 2019-2024 (8) όσο και την ενσωμάτωσή της για πρώτη φορά στον κύκλο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου (9).

4.4.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί όχι μόνο ότι μια νέα, ολοκληρωμένη και μακρόπνοη προσέγγιση της ενιαίας αγοράς σε όλες τις σχετικές πολιτικές πρέπει να ανάγει τους πολίτες, τους καταναλωτές, τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις σε κύριους ωφελούμενους των στόχων της, αλλά και ότι αυτοί πρέπει να αποτελούν τους βασικούς συντελεστές για την πλαισίωση, την επαλήθευση και την εποπτεία της διαδικασίας η οποία πρέπει να βασίζεται στις πραγματικές, ανάγκες τους και να είναι απλή, ευπρόσιτη και εύχρηστη.

4.5.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει την ανάγκη ριζικής διοικητικής απλοποίησης και υπογραμμίζει το πρόβλημα της αναλογικότητας. Οι ΜΜΕ και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις επιβαρύνονται με υψηλό κόστος χωρίς να έχουν τη διαβεβαίωση ότι ενεργούν σύννομα. Η εφαρμογή της Small Business Act και της τήρησης της «προτεραιότητας στις μικρές επιχειρήσεις» πρέπει να αποτελέσουν πρωταρχικό μέλημα και να συμπεριληφθούν στο βραχυπρόθεσμο πολιτικό θεματολόγιο μέσω της στρατηγικής για τις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Η εξέταση του συνδυασμένου αντικτύπου πολλών κανονισμών για τις επιχειρήσεις θα πρέπει να γίνει πραγματικότητα στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας.

4.6.

Θα πρέπει να ξεκινήσει μια υποστηρικτική διαδικασία της ψηφιοποίησης και της εντατικής ανάπτυξης ικανοτήτων όλων των συναρμοδίων. Επίσης, πρέπει να ανοίξει η ενιαία αγορά υπηρεσιών με τρόπο δίκαιο και διαφανή.

4.7.

Εφόσον το ζητούμενο είναι μια μακρόπνοη ενιαία αγορά, πρέπει να καταβληθεί σύντονη προσπάθεια υπέρ της αναβάθμισης του ψηφιακού γραμματισμού, της κατανόησης των δεδομένων και της διαχείρισής τους, έτσι ώστε να μπορούν οι πολίτες και οι μικρές επιχειρήσεις να συμμετέχουν στις εν λόγω διεργασίες. Προς τούτο, πρέπει να αναγνωριστούν η αβεβαιότητα και η πολυπλοκότητα του πλαισίου και να δημιουργηθεί η απαραίτητη ατομική και κοινωνική ανθεκτικότητα με σκοπό την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και την καλύτερη κατανόηση του δυναμικού, των ορίων των ψηφιακών πλατφορμών και των υποκείμενων επιχειρηματικών μοντέλων και της διαχείρισής τους για λόγους αποτροπής της χειραγώγησης.

4.8.

Χρειάζονται επίσης διοικητικές υποδομές της ενιαίας αγοράς, οι οποίες, ενώ θα βασίζονται σε ήδη υπάρχοντα μέσα διοίκησης της ΕΕ (π.χ. το δίκτυο SOLVIT, το Σύστημα πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά/ΙΜΙ, «Η Ευρώπη σου — Συμβουλές» και ο Πίνακας αποτελεσμάτων για την ενιαία αγορά), θα ενισχύονται σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο με την προορατική συμμετοχή οργανωμένων φορέων που θα εκπροσωπούν τους πολίτες, τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις· τούτο δε με σκοπό την ανάπτυξη απλουστευμένων και εύχρηστων λύσεων. Απαιτείται έγκαιρη, διαφανής και αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων της ενιαίας αγοράς για την επιτυχή μετάβαση σε μια ψηφιακή, αποτελεσματική, συνεκτική, ισορροπημένη και βιώσιμη Ευρώπη.

4.9.

Πρέπει να ενισχυθεί η εποπτεία της αγοράς έτσι ώστε να αποτρέπεται η είσοδος παράνομων και παραποιημένων προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά από τρίτες χώρες μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου, με απώτερο σκοπό να σταματήσει ο αθέμιτος ανταγωνισμός και να αποφεύγονται οι κίνδυνοι για την ασφάλεια και την υγεία των καταναλωτών. Πρέπει να αναληφθούν επειγόντως δράσεις ευαισθητοποίησης των καταναλωτών.

5.   Η ενιαία αγορά και οι πολίτες

5.1.

Οι πολίτες πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο ολόκληρης της διαδικασίας δημιουργίας της μελλοντικής ενιαίας αγοράς, όχι μόνο ως κύριοι αποδέκτες των επιτευγμάτων της, αλλά και ως προορατικοί παράγοντες στη διεργασία, με βάση τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους.

5.2.

Σε παλαιότερη γνωμοδότησή της (10), η ΕΟΚΕ έχει επισημάνει την ανάγκη για «ένα ευρύ σχέδιο για την ψηφιακή εκπαίδευση και κατάρτιση, προκειμένου να προσφέρει σε όλους τους πολίτες τα απαιτούμενα μαθησιακά εργαλεία για να ανταποκριθούν όσο το δυνατόν καλύτερα στη μετάβαση».

5.3.

Θα πρέπει να εξασφαλίζεται σε κάθε στάδιο η συμμετοχή όλων των πολιτών της ΕΕ, ιδίως των ευάλωτων πολιτών ή όσων διατρέχουν τον κίνδυνο να υποστούν διακρίσεις. Τα άτομα με αναπηρία ή όσα αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο φτώχειας πρέπει να έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε υπηρεσίες και αγαθά, σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2019/882 (11) και άλλες νομικές υποχρεώσεις, όπως π.χ. η σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.

5.4.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η ανάληψη μιας δυναμικής ευρωπαϊκής εκστρατείας δημοσιοποίησης και διαδραστικής ενημέρωσης, με ένα δίκτυο κόμβων διάδοσης υψηλού επιπέδου τοποθετημένους σε κεντρικούς και περιφερειακούς διατροπικούς κόμβους της ενιαίας αγοράς, με στόχο την προώθηση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών και τη συνεκτίμηση των επισημάνσεων, των δυσκολιών και την εξεύρεση λύσεων, με την ενεργό υποστήριξη της οργανωμένης κοινωνίας πολιτών.

6.   Η ενιαία αγορά και οι εργαζόμενοι

6.1.

Με την πεποίθηση ότι η μελλοντική ενιαία αγορά μπορεί να βασίζεται μόνο στο συνδυασμό υγιούς οικονομικής βάσης και ισχυρής κοινωνικής διάστασης (12), η ΕΟΚΕ «υποστηρίζει με συνέπεια μια ανοδική σύγκλιση και μια πιο αποτελεσματική κοινωνική πολιτική, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών (13)» και ζητεί «έναν σαφή και συντονισμένο οδικό χάρτη για τον καθορισμό των προτεραιοτήτων ενόψει της εφαρμογής του πυλώνα και της επιβολής των υφιστάμενων κοινωνικών δικαιωμάτων και προτύπων».

6.2.

Η ΕΟΚΕ τονίζει εκ νέου ότι «μια νέα διαδικασία Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα πρέπει να επιτύχει τους κοινωνικούς στόχους στο πλαίσιο της παρακολούθησης των κοινωνικών ανισορροπιών και, ταυτόχρονα, θα πρέπει να θεσπιστούν νέοι μετρήσιμοι δείκτες, καθώς και στοχευμένες ειδικές ανά χώρα συστάσεις» (14) και ότι θα πρέπει να αποφεύγονται οι υπερβολικές διαφορές, οι οποίες —μολονότι αντανακλούν συγκεκριμένες εθνικές καταστάσεις, ενδέχεται να προκαλέσουν κοινωνικό ντάμπινγκ και να στρεβλώσουν τους ίσους όρους ανταγωνισμού στο σύνολο της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς.

6.3.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να δημιουργηθούν δίκαιες συνθήκες έτσι ώστε οι εργαζόμενοι να απολαύουν στην πράξη του δικαιώματος να κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλη την ενιαία αγορά, ιδίως δε στις παραμεθόριες περιοχές. Είναι αναγκαίο να εφαρμοστεί καλύτερα η οδηγία σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων (15) και, με μια τεράστια κοινή προσπάθεια, να παρασχεθούν χρηματοδοτικά και διαρθρωτικά μέσα σε ενωσιακό επίπεδο για τη διαρκή εκπαίδευση και κατάρτιση των ατόμων σε νέες δεξιότητες και επαγγελματικά προσόντα.

6.4.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει εκ νέου ότι «οι αλλαγές που προκαλούν οι νέες τεχνολογίες, η τεχνητή νοημοσύνη και τα μαζικά δεδομένα στις παραγωγικές διαδικασίες και στην οικονομία γενικότερα, θα αλλάξουν ριζικά και την αγορά εργασίας» και ότι είναι «σημαντικό, αυτές οι διαδικασίες αλλαγής να συντελούνται στο πλαίσιο ενός γόνιμου κοινωνικού διαλόγου και με σεβασμό των δικαιωμάτων και της ποιότητας ζωής των εργαζομένων» (16), αποφεύγοντας τις παγίδες που προκαλούν φτώχεια και επισφάλεια.

6.5.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει σύντονη κοινή προσπάθεια όσον αφορά τη διάθεση χρηματοδοτικών και διαρθρωτικών πόρων σε ενωσιακό, εθνικό και τοπικό επίπεδο για τη διά βίου μάθηση και την απόκτηση νέων οικολογικών και ψηφιακών δεξιοτήτων και προσόντων, κατ’ αντιστοιχία με τις μεταβαλλόμενες αγορές εργασίας στη νέα Ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία.

7.   Η ενιαία αγορά και οι καταναλωτές

7.1.

Η πολιτική για τους καταναλωτές αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της διαδικασίας ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς, η οποία επικεντρώνεται στα συμφέροντα του κοινού και μπορεί να συμβάλει στη διαμόρφωση της δέσμευσης των πολιτών στη διαδικασία ολοκλήρωσης της ΕΕ. Κατά την ΕΟΚΕ, πρέπει να γίνουν περισσότερα για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των καταναλωτών όταν οι φορείς εκμετάλλευσης δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες, και όπου η παρούσα κατακερματισμένη εφαρμογή και οι επίμονες αναντιστοιχίες μεταξύ των κρατών μελών δεν έχουν μειωθεί.

7.2.

Η ΕΟΚΕ ζητεί να προστατευτούν τα συμφέροντα των καταναλωτών στο πλαίσιο της διαδικασίας του προγράμματος REFIT, στον ψηφιακό κόσμο και όσον αφορά την ασφάλεια των προϊόντων και των υπηρεσιών αλλά και να ενισχυθούν τα μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής και καταναλωτικής φτώχειας βελτιώνοντας την πρόσβαση όλων των Ευρωπαίων σε τρόφιμα, φάρμακα και βασικές υπηρεσίες.

7.3.

Θα πρέπει να διορθωθούν οι διαφορές στη μεταχείριση των καταναλωτών μεταξύ των διαφόρων χωρών στις άμεσες αγορές ή το ηλεκτρονικό εμπόριο όσον αφορά τις τιμές, τους όρους πώλησης ή παράδοσης. Το πρόβλημα του γεωγραφικού αποκλεισμού παραμένει ιδιαίτερα σημαντικό.

7.4.

Η ΕΟΚΕ εκφράζει μεν την ικανοποίησή της για τις πληροφορίες που παρέχονται σχετικά με τα αποτελέσματα της προστασίας των καταναλωτών μέσω της πλατφόρμας ηλεκτρονικής επίλυσης διαφορών (17), αλλά επιθυμεί «να ενισχυθούν τα μέσα εξωδικαστικής επίλυσης, κυρίως των διασυνοριακών διαφορών».

7.5.

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι η διαφάνεια και η συγκρισιμότητα των πληροφοριών είναι ζωτικής σημασίας για να μπορούν οι καταναλωτές να κάνουν έξυπνες επιλογές, κυρίως όσον αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη βιωσιμότητα.

8.   Η ενιαία αγορά και οι επιχειρήσεις

8.1.

Κατά την ΕΟΚΕ, είναι απαραίτητο να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των επιχειρήσεων για την πλήρη εφαρμογή της ενιαίας αγοράς, ήτοι:

8.1.1.

Να επιτευχθεί περαιτέρω άνοιγμα και διασύνδεση των αγορών αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών διοικητικής μέριμνας και δικτύων, για την πλήρη αξιοποίηση του πλήρους οικονομικού δυναμικού της ΕΕ και τη δημιουργία μιας στέρεης βάσης για τον μακροπρόθεσμο παγκόσμιο ανταγωνισμό. Η ποικιλομορφία και ο πλουραλισμός στον τομέα του λιανικού εμπορίου πρέπει να διασφαλιστούν και να προωθηθούν (18),

8.1.2.

Να δοθεί μεγαλύτερη ώθηση στην ψηφιοποίηση ως βασικό παράγοντα της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, δηλαδή ένα πλαίσιο που διευκολύνει την εισαγωγή των ψηφιακών τεχνολογιών. Τα προγράμματα που απευθύνονται στις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις θα πρέπει να σέβονται το πνεύμα των εν λόγω επιχειρήσεων και να εξασφαλίζουν τη συμμετοχή των τοπικών οργανώσεων εκπροσώπησής τους.

8.1.3.

Να ληφθούν περισσότερα μέτρα υπέρ των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων με βασικές και ενδιάμεσες ψηφιακές δεξιότητες, καθώς και με ποικίλες τεχνολογικές λύσεις, καθώς και με την καθιέρωση δίκαιων κανόνων για την πρόσβαση στα δεδομένα, την ελεύθερη ροή δεδομένων και ευθυνών μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης πολιτικής.

8.1.4.

Να δημιουργηθεί ένα ρυθμιστικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο ευνοϊκό για τις επενδύσεις σε υποδομές, έτσι ώστε οι υλικές και ψηφιακές υποδομές να βελτιωθούν σημαντικά και να καταστούν διαλειτουργικές — με καινοτομία και ευελιξία έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να τις ευθυγραμμίσουν με έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, με την προαγωγή νέων επιχειρηματικών μοντέλων και της τεχνολογικής ουδετερότητας μέσω της νομοθεσίας περί ενιαίας αγοράς που διευκολύνει την είσοδο στην αγορά μειώνοντας τα εμπόδια·

8.1.5.

Να δοθεί προτεραιότητα στις αρχές της βελτίωσης της νομοθεσίας και της εφαρμογής της στην πράξη, έτσι ώστε η ενιαία αγορά να προσφέρει τις καλύτερες συνθήκες τις επιχειρήσεις και την εργασία.

8.2.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις διαφορές μεταξύ των εθνικών φορολογικών συστημάτων. Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί το κοινωνικό και φορολογικό ντάμπινγκ εντός της ενιαίας αγοράς, δεδομένου ότι στρεβλώνει τον ανταγωνισμό και προκαλεί αδικαιολόγητες μετεγκαταστάσεις.

8.3.

Είναι εξίσου απαραίτητο να γεφυρωθούν τα κενά υποδομών και κανονιστικών ρυθμίσεων όσον αφορά τη διασύνδεση των τοπικών αγορών στην ενιαία αγορά, ιδίως σε βασικούς τομείς όπως το φυσικό αέριο, η ηλεκτρική ενέργεια και οι μεταφορές, καθότι το εν λόγω χάσμα δυσχεραίνει τον θεμιτό και διαφανή ανταγωνισμό.

8.4.

Η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι πρέπει να ενισχυθεί το ευρωπαϊκό σύστημα τεχνικής τυποποίησης —ιδίως όσον αφορά τις τεχνικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφάλειας. Έτσι, οι πολίτες, οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις —ιδίως οι μικρές και πολύ μικρές— θα έχουν σαφή εικόνα των κανόνων και των διαδικασιών και θα διασφαλίζεται η ισόρροπη και αποτελεσματική συμμετοχή των συναρμοδίων στη διαδικασία τυποποίησης.

Βρυξέλλες 10 Ιουνίου 2020.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Luca JAHIER


(1)  Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε στις 10 Μαρτίου 2020 τις ανακοινώσεις με τίτλο «Μακροπρόθεσμο σχέδιο δράσης για τη βελτίωση της εφαρμογής και της επιβολής των κανόνων της ενιαίας αγοράς» και «Εντοπισμός και αντιμετώπιση των εμποδίων στην ενιαία αγορά».

(2)  Οδηγία 2005/36/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 255 της 30.9.2005, σ. 22).

(3)  COM(2019) 640 final.

(4)  9743/19 COMPET 437 MI 487.

(5)  EESC-2020-00463 ECO/505 (εισηγητής: Trias Pintó). (βλέπε σελίδα 63 της παρούσας Επίσημης Εφημερίδας).

(6)  Η Επιτροπή δημοσίευσε στις 10 Μαρτίου 2020 σημαντική ανακοίνωση με τίτλο «Εντοπισμός και αντιμετώπιση των φραγμών στην ενιαία αγορά» [COM (2020) 93 final].

(7)  COM(2020) 98 final, δημοσιεύτηκε στις 11 Μαρτίου 2020.

(8)  https://www.consilium.europa.eu/el/press/press-releases/2019/06/20/a-new-strategic-agenda-2019-2024/.

(9)  IP/19/6770, 17 Δεκεμβρίου 2019.

(10)  ΕΕ C 81 της 2,3 2018, σ. 102.

(11)  ΕΕ L 151 της 7.6 2019, σ. 70.

(12)  ΕΕ C 353 της 18.10.2019, σ. 23.

(13)  ΕΕ C 13 της 15.1.2016, σ. 40; ΕΕ C 81 της 2.3.2018, σ. 145 και ΕΕ C 440 της 6.12.2018, σ. 135.

(14)  ΕΕ C 14 της 15.1 2020, σ. 1.

(15)  Βλέπε υποσημείωση 2

(16)  ΕΕ C 353 της 18.10.2019, σ. 6.

(17)  Υπάρχουν περισσότερες από 24 000 υποθέσεις που επιλύθηκαν κατά το πρώτο έτος, σύμφωνα με την Ευρωπαία Επίτροπο κ. Jourová.

(18)  EE C 110 της 22.3.2019, σ. 41.


Top