Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Φορολογία, ιδιωτικές επενδύσεις και στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης — Η συνεργασία με την Επιτροπή εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τη διεθνή συνεργασία σε φορολογικά θέματα»

(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

(2020/C 97/01)

Εισηγητής: ο κ.

Krister ANDERSSON

Νομική βάση	Άρθρο 32 παράγραφος 2 του Εσωτερικού Κανονισμού
Απόφαση της συνόδου ολομέλειας	24.1.2019
Αρμόδιο τμήμα	Οικονομική και νομισματική ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή
Υιοθετήθηκε από το τμήμα	29.11.2019
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια	11.12.2019
Σύνοδος ολομέλειας αριθ.	548
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές)	129/0/2

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις

1.1.

Οι φορολογικές πολιτικές είναι θεμελιώδους σημασίας για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ), καθότι καθορίζουν το οικονομικό πλαίσιο των επενδύσεων, της απασχόλησης και της καινοτομίας, ενώ παρέχουν στις κυβερνήσεις έσοδα για τη χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών. Τα επιπρόσθετα μέτρα ευθυγράμμισης των πολιτικών και ενίσχυσης της αξιοπιστίας θα μπορούσαν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα για την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων και τη γεφύρωση του συνολικού επενδυτικού χάσματος μέσω της τόνωσης των κεφαλαιακών ροών από χώρες υψηλής έντασης κεφαλαίου σε αναπτυσσόμενες οικονομίες με επενδυτικές ανάγκες.

1.2.

Οι επιχειρήσεις παρέχουν πολύτιμα αγαθά και υπηρεσίες στις οικονομίες, αποτελούν δε σημαντικές κινητήριες δυνάμεις για τις επενδύσεις, την παραγωγικότητα, τη χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Καθώς οι εν λόγω οργανισμοί είναι πολυσχιδείς και ποικίλλουν —από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) έως πολυεθνικές— αποτελούν μείζονα πηγή ειδημοσύνης, δημιουργικότητας και καινοτομίας που συμβάλλει στην αντιμετώπιση πολλών εκ των ζητημάτων της βιώσιμης ανάπτυξης.

1.3.

Ένα υψηλό ποσοστό της άτυπης οικονομικής δραστηριότητας οδηγεί σε περιορισμένες φορολογικές βάσεις, γεγονός που μειώνει περαιτέρω το δυναμικό είσπραξης φόρων και ενισχύει τις στρεβλώσεις. Οι φορολογικές βάσεις θα πρέπει, ει δυνατόν, να είναι ευρύτερες, έτσι ώστε οι φορολογικοί συντελεστές να μη λειτουργούν —όσο γίνεται— στρεβλωτικά.

1.4.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι μια επιτυχημένη διάθεση των εγχώριων πόρων προϋποθέτει 1) την πραγματοποίηση φορολογικών ρυθμίσεων κατά τρόπο ανοιχτό και διαφανή· 2) τη θέσπιση συστημάτων που εξασφαλίζουν τη λογοδοσία των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και των βουλευτών του κοινοβουλίου· 3) τη διαφάνεια των κυβερνήσεων όσον αφορά τους φόρους και τις δαπάνες και 4) ορατή φορολογία.

1.5.

Ο ιδιωτικός τομέας επιτελεί σημαντική λειτουργία στην προαγωγή της ισότητας των φύλων. Οι μισθολογικές πολιτικές, καθώς και η εκπαίδευση και η επιμόρφωση στον χώρο εργασίας, είναι σημαντικές για την προαγωγή ίσων ευκαιριών μεταξύ των φύλων, όσον αφορά την επαγγελματική σταδιοδρομία και εξέλιξη. Οι ευκαιρίες που συνδέονται με τη συμμετοχή των γυναικών στην παγκόσμια οικονομία είναι τεράστιες, θα πρέπει δε να αποτελέσουν εφαλτήριο οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, καινοτομίας και παραγωγικότητας.

1.6.

Οι πολιτικές που σχετίζονται με τη φορολόγηση της ψηφιοποιημένης οικονομίας θα πρέπει να συντείνουν στην προαγωγή, και όχι στην παρακώλυση της οικονομικής ανάπτυξης και του διασυνοριακού εμπορίου και επενδύσεων. Υπό το φως της αυξανόμενης σημασίας των ψηφιοποιημένων επιχειρήσεων, είναι ανάγκη να αναπτυχθεί μια νέα μεθοδολογία για τη διασύνδεση και την κατανομή των κερδών για τον καθορισμό των φορολογικών δικαιωμάτων μεταξύ των χωρών αγοράς και της χώρας όπου εδρεύει η ψηφιοποιημένη πολυεθνική εταιρεία.

1.7.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό κάθε νέος κανόνας για την κατανομή των φορολογικών δικαιωμάτων μεταξύ των χωρών να είναι δίκαιος τόσο για τις μεγάλες όσο και για τις μικρές χώρες κατανάλωσης, καθώς και για τις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Πρέπει να αναγνωριστεί η δέουσα ανταμοιβή για τη συνεισφορά όσον αφορά την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα κ.λπ. Τα έσοδα της εταιρικής φορολογίας, παρότι μικρά σε σχέση με τα συνολικά φορολογικά έσοδα, είναι σημαντικά για τη διάθεση πόρων και τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων υποδομών, της έρευνας-ανάπτυξης, της εκπαίδευσης και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.λπ.

1.8.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ βρίσκονται μεταξύ των χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά τους ΣΒΑ. Τονίζει δε ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να κάνουν βήματα για την εξασφάλιση βιώσιμων δημοσιονομικών και φορολογικών συστημάτων προκειμένου να επιτευχθούν οι ΣΒΑ. Η συμμετοχή της οργανωμένης κοινωνίας πολιτών σε όλα τα επίπεδα είναι ουσιαστικής σημασίας για την υλοποίηση των ΣΒΑ, καθότι αυτή εκπροσωπεί βασικούς συναρμοδίους της υλοποίησης της Ατζέντας του 2030 και πολλές από τις απαιτούμενες επενδύσεις θα προέλθουν από τον ιδιωτικό τομέα.

1.9.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την Πλατφόρμα για τη συνεργασία σε φορολογικά θέματα, που αποτελεί κοινή πρωτοβουλία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), των Ηνωμένων Εθνών και του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας (ΟΠΤ), καθότι διευκολύνει τους συνδέσμους μεταξύ της θέσπισης προτύπων, της ανάπτυξης ικανοτήτων και της τεχνικής υποστήριξης στον τομέα της διεθνούς φορολογίας. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η ΕΕ πρέπει επίσης να αποτελεί μέλος της εν λόγω πλατφόρμας.

1.10.

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι το έργο της Επιτροπής εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τη διεθνή συνεργασία σε φορολογικά θέματα σχετικά με τη φορολογία, τις ιδιωτικές επενδύσεις και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης είναι τεράστιας σημασίας για την προώθηση του παγκοσμίου διαλόγου και συνεισφέρει τα μέγιστα στη μάθηση από ομοτίμους και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Τονίζει δε ότι η ευρωπαϊκή κοινωνία πολιτών πρέπει να διαδραματίσει ενεργό ρόλο σε αυτόν τον καθοριστικής σημασίας διεθνή διάλογο.

2.   Εισαγωγή στις επενδύσεις, τη φορολογία και τους ΣΒΑ

2.1.

Η Ατζέντα του 2030 επικεντρώνεται σε 17 ΣΒΑ (1) και 169 επιδιώξεις που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών, πολιτικών και οικονομικών προκλήσεων που βιώνει ο κόσμος μας.

2.2.

Για την επίτευξη των στόχων, οι ιδιωτικές επενδύσεις επιτελούν σημαντική λειτουργία, ενώ η περαιτέρω ευθυγράμμιση των επενδυτικών και φορολογικών πολιτικών αποτελεί αναγκαίο βήμα προς την προώθηση των επενδύσεων, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο. Σημαντικό έργο προς την κατεύθυνση αυτή έχει ήδη πραγματοποιήσει ο ΟΟΣΑ, μεταξύ άλλων με το πρόγραμμα Διάβρωσης της βάσης και μετατόπισης των κερδών (2) και την πρωτοβουλία Συνοχής των πολιτικών για τη βιώσιμη ανάπτυξη (2018) (3).

2.3.

Οι φορολογικές πολιτικές είναι θεμελιώδους σημασίας για τους ΣΒΑ, καθότι καθορίζουν το οικονομικό πλαίσιο των επενδύσεων, της απασχόλησης και της καινοτομίας, ενώ παρέχουν στις κυβερνήσεις έσοδα για τη χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών. Τα επιπρόσθετα μέτρα ευθυγράμμισης των πολιτικών και ενίσχυσης της αξιοπιστίας θα μπορούσαν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμα για την ενίσχυση των ιδιωτικών επενδύσεων και τη γεφύρωση του συνολικού επενδυτικού χάσματος μέσω της τόνωσης των κεφαλαιακών ροών από χώρες υψηλής έντασης κεφαλαίου σε αναπτυσσόμενες οικονομίες με επενδυτικές ανάγκες.

2.4.

Η αντιμετώπιση της φοροαποφυγής και η συρρίκνωση του φορολογικού ανταγωνισμού σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν τεράστια σημασία για την επίτευξη των ΣΒΑ. Σε εποχές λιτότητας και δημοσιονομικών περιορισμών, η μείωση των φορολογικών εσόδων από τις επιχειρήσεις έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής προστασίας και ενδέχεται να οδηγήσει σε αντιστρόφως προοδευτική φορολογία, εάν το φορολογικό βάρος μετατοπιστεί στους καταναλωτές και τους εργαζομένους με χαμηλό εισόδημα.

2.5.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη πόρων εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις στη συλλογή των φόρων. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, η συμβολή της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων είναι συχνά ιδιαίτερα χαμηλή —μικρό μόνο ποσοστό του ΑΕγχΠ—, ενώ στις ανεπτυγμένες χώρες αποτελούν τον κύριο όγκο των φορολογικών εσόδων, ιδίως αν συμπεριληφθούν οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.

2.6.

Ο τρόπος διαχείρισης και χρήσης των φορολογικών εσόδων είναι επίσης σημαντικός. Επισημαίνεται ότι ορισμένες χώρες, πρωτίστως οι αφρικανικές, χρησιμοποιούν 25-35 % περισσότερους πόρους στους τομείς της παιδείας και της υγείας για να επιτυγχάνουν τα ίδια αποτελέσματα με τις πιο προηγμένες και αποδοτικές χώρες (4). Είναι συνεπώς σημαντικό να εξασφαλιστεί η αποδοτικότητα κόστους των δημοσίων δαπανών.

3.   Η φορολογία ως μέσο περιβαλλοντικής προστασίας

3.1.

Πολλές από τις επιδιώξεις των ΣΒΑ που σχετίζονται με την προστασία του κλίματος θα ενισχύονταν από τη δημιουργία συνεπούς πλαισίου και σχεδίου εφαρμογής στον τομέα της φορολογίας για τη χρήση φυσικών πόρων. Πολιτικές περιβαλλοντικής φορολογίας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής (Στόχος 13) (5) και την προστασία των οικοσυστημάτων στη θάλασσα και στην ξηρά (Στόχοι 14 και 15) (6). Επηρεάζοντας τις τιμολογιακές δομές των εσόδων, η φορολογική πολιτική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προώθηση προσιτής και καθαρής ενέργειας (Στόχος 7) (7) και την τόνωση της υπεύθυνης χρήσης των κοινών φυσικών πόρων (Στόχος 12) (8).

3.2.

Σκοπός της περιβαλλοντικής φορολογίας, από οικονομική σκοπιά, είναι η διόρθωση των εξωτερικών παραγόντων, δηλαδή των περιπτώσεων όπου οι ρυπαίνοντες μπορούν να μετακυλήσουν το κόστος της περιβαλλοντικής ζημίας στην κοινωνία, όπως συμβαίνει, π.χ., με τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Κατά το σχεδιασμό αυτής της φορολογίας, θα ήταν ιδιαίτερα επωφελής η συμμετοχή της κοινωνίας πολιτών και των επιχειρήσεων στη διαδικασία, καθότι έτσι οι πολιτικές ενίσχυσης του κανονιστικού πλαισίου θα ευθυγραμμίζουν τα κίνητρα του ιδιωτικού τομέα με τους δημόσιους στόχους (9).

3.3.

Παράδειγμα δέσμης πολιτικών στον τομέα της φορολογίας θα μπορούσε να αποτελεί η σταδιακή εξάλειψη των επιδοτήσεων σε μη αποδοτικά ορυκτά καύσιμα (επιδίωξη 12.γ) (10). Αυτό θα εξασφαλίσει σημαντική εξοικονόμηση πόρων για τις κυβερνήσεις, ενώ θα καθιστά αυτά τα είδη καυσίμων λιγότερο ελκυστικά για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Αυτή η εξοικονόμηση μπορεί, εάν διοχετευθεί στην ενίσχυση του μεριδίου των ΑΠΕ στον συνολικό ενεργειακό εφοδιασμό (επιδίωξη 7.2) (11), να υποστηρίξει την καθολική πρόσβαση σε καθαρή ενέργεια (επιδίωξη 7.1) (12). Η δε θέσπιση επιπλέον πολιτικών για την τόνωση των επενδύσεων σε υποδομές καθαρής ενέργειας (επιδίωξη 7.β) (13) θα διευκολύνει την αποσύνδεση της οικονομικής ανάπτυξης από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος (επιδίωξη 8.4) (14).

3.4.

Η αρχή της ευθυγράμμισης των επιχειρηματικών κινήτρων με τους δημόσιους στόχους συνάδει με το πρόγραμμα δράσης της Αντίς Αμπέμπα (15) δυνάμει του οποίου οι επιχειρήσεις ενθαρρύνονταν να επιλέξουν ένα βασικό επιχειρηματικό υπόδειγμα όπου θα συνεκτιμώνται η περιβαλλοντική, η κοινωνική και διοικητική επίδραση των δραστηριοτήτων τους. Οι επιχειρήσεις παρέχουν πολύτιμα αγαθά και υπηρεσίες στις οικονομίες, αποτελούν δε σημαντικές κινητήριες δυνάμεις για τις επενδύσεις, την παραγωγικότητα, τη χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Καθώς οι επιχειρήσεις είναι πολυσχιδείς και ποικίλουν από ΜΜΕ έως πολυεθνικές, αποτελούν μείζονα πηγή ειδημοσύνης, δημιουργικότητας και καινοτομίας που συμβάλλει στην αντιμετώπιση πολλών εκ των προκλήσεων της βιώσιμης ανάπτυξης. Για την επίτευξη των σχετικών με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής ΣΒΑ, ο ιδιωτικός τομέας πρέπει να δεσμευτεί για την τήρηση ενός κώδικα δεοντολογίας που θα ενισχύει ουσιαστικά τις οικολογικές επενδύσεις και θα μειώνει ή θα εξαλείφει τις επενδύσεις με αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον.

3.5.

Δεδομένης της διασύνδεσης μεταξύ των ΣΒΑ, η συμμετοχή της κοινωνίας πολιτών είναι ζωτικής σημασίας ώστε να εξασφαλιστεί ότι η τρισδιάστατη βιώσιμη ανάπτυξη (οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική) αντικατοπτρίζεται στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτικών. Η περιβαλλοντική φορολογία θεωρείται παραδοσιακά αντίστροφα προοδευτική, που σημαίνει ότι επηρεάζει περισσότερο τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό οι σχετικές πολιτικές να παραμείνουν κοινωνικά βιώσιμες.

3.6.

Η ΕΟΚΕ δεν στηρίζει την αυθαίρετη φορολόγηση που θα είχε δυσμενείς και δυσανάλογες επιπτώσεις στα φτωχότερα ή λιγότερο εύπορα μέλη της κοινωνίας και θα υπονόμευε την υλοποίηση πολλών από τους ΣΒΑ. Για παράδειγμα, η ουσιαστική αύξηση της φορολόγησης αγαθών και υπηρεσιών, όταν δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, θα αποτελούσε επιβάρυνση, χωρίς να οδηγεί σε επίτευξη των στόχων.

3.7.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη λειτουργία των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών στην εποπτεία της υλοποίησης των ΣΒΑ και την εξασφάλιση κοινωνικά αποδεκτών μέτρων και επισημαίνει την ανάγκη αναθεώρησης των δεικτών (16).

3.8.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες που θα εξασφαλίζουν ότι τόσο οι ιδιωτικοί όσο και οι δημόσιοι πόροι διατίθενται προς τις βιώσιμες μακροπρόθεσμες επενδύσεις που απαιτούνται για μια βιώσιμη οικονομία (17).

4.   Φορολόγηση της άτυπης οικονομίας

4.1.

Για τη χρηματοδότηση των δημόσιων επενδύσεων και των δημοσίων δαπανών που απαιτούνται για την επίτευξη των ΣΒΑ, είναι σημαντική η διεύρυνση της φορολογικής βάσης των κυβερνήσεων μέσω της φορολόγησης της άτυπης οικονομίας. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, πάνω από το 61 % του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού (2 δισεκατ. άτομα) απασχολούνται στην άτυπη οικονομία, με το 93 % της παγκόσμιας άτυπης απασχόλησης να είναι συγκεντρωμένο στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες. Για το λόγο αυτό, είναι ζωτικής σημασίας ο σχεδιασμός φορολογικών πολιτικών και θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέπει την ενσωμάτωση του άτυπου τομέα στην επίσημη οικονομία.

4.2.

Ο εξέχων ρόλος της άτυπης οικονομίας, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, σημαίνει ότι οι καθημερινές οικονομικές δραστηριότητες των πολιτών και των επιχειρήσεων παραμένουν εκτός φορολογικής βάσης. Σε πολλές περιπτώσεις, η επιλογή λειτουργίας εκτός της τυπικής οικονομίας δεν είναι ενεργή επιλογή, αλλά η μόνη πρακτική εναλλακτική λύση για τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους που είτε δεν έχουν πρόσβαση, είτε έχουν αποκλειστεί από τον επίσημο τομέα. Η συμπερίληψη της άτυπης οικονομίας πρέπει να προωθηθεί μέσω αποτελεσματικών θεσμών (επιδίωξη 16.α και 16.6) (18) που θα επιτρέπουν στους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές να συνεισφέρουν στη φορολογική βάση του κράτους, επωφελούμενες παράλληλα της κοινωνικής προστασίας και των υπηρεσιών. Ειδικότερα, ο δίκαιος, διαφανής, αποδοτικός και αποτελεσματικός χαρακτήρας των φορολογικών συστημάτων πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα και προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

4.3.

Πολλές επιχειρήσεις θα επιθυμούσαν να ενταχθούν στην επίσημη οικονομία, καθώς υπάρχει κρυμμένο κόστος για τις ΜΜΕ που λειτουργούν εκτός επίσημης οικονομίας και πολλαπλά οφέλη για τις επιχειρήσεις που εντάσσονται σε αυτήν. Τα οφέλη της ένταξης στην επίσημη οικονομία περιλαμβάνουν την ευκολότερη πρόσβαση στην πίστη και σε άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα (επιδίωξη 8.10) (19), σε προγράμματα κατάρτισης και υποστήριξης, σε κρατικές συμβάσεις ανάθεσης έργου, σε δικαιώματα ιδιοκτησίας, καθώς και τη δυνατότητα συνεργασίας με μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Το κόστος που συνδέεται με την ένταξη στην επίσημη οικονομία αφορά το κόστος εγγραφής και αδειοδότησης, το κόστος της φορολογικής συμμόρφωσης και το κόστος της συμμόρφωσης με την εργατική νομοθεσία και άλλες κρατικές ρυθμίσεις. Με την απλοποίηση των διαδικασιών εγγραφής, αδειοδότησης και της διοικητικής διαχείρισης της φορολογικής συμμόρφωσης, οι επιχειρήσεις θα υποκινηθούν να ενταχθούν στην επίσημη οικονομία.

4.4.

Σε πολλές περιπτώσεις εκτεταμένης άτυπης οικονομίας, σημαντική συνεισφορά στη διαδικασία αυτή μπορούν να προσφέρουν οι επιχειρήσεις εν γένει και ενίοτε ειδικά οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις, που επιτρέπουν σε πολλά άτομα χωρίς οικονομικούς πόρους να ξεκινούν οικονομικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες, ακόμα και με ελάχιστη εισροή κεφαλαίου.

4.5.

Η ενθάρρυνση της ένταξης πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων στην επίσημη οικονομία θα επιτρέψει την άσκηση πολιτικών υπέρ της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της ανάπτυξης των επιχειρήσεων (επιδίωξη 8.5) (20). Οι ρυθμίσεις της αγοράς εργασίας για την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας πρέπει να τηρούνται (επιδίωξη 8.5). Ομοίως, η ενίσχυση της εποπτείας και του τακτικού ελέγχου της οικονομικής δραστηριότητας θα επιτρέψει στις κυβερνήσεις να επιλέγουν πολιτικές —ιδίως φορολογικές, μισθολογικές και σχετικές με την κοινωνική προστασία— που θα επιτυγχάνουν κατά τρόπο προοδευτικό μεγαλύτερη ισότητα (επιδίωξη 10.4).

4.6.

Παρότι τα οφέλη ενός λειτουργικού συστήματος συλλογής φόρων είναι προφανή, υπάρχουν ακόμα προβλήματα όσον αφορά την υλοποίηση των αναγκαίων αλλαγών για την ενίσχυση της ικανότητας των κρατών προς τούτο. Η πείρα του παρελθόντος δείχνει ότι πολλές από τις σχετικές προσπάθειες οδήγησαν σε στρεβλώσεις, χαμηλή απόδοση, υψηλό κόστος συλλογής, ζητήματα επιβολής του νόμου και ενίοτε ακόμα και σε φυγή κεφαλαίων. Δεδομένων των περιορισμένων μέσων που έχουν στη διάθεσή τους πολλά αναπτυσσόμενα κράτη, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε μέτρα για τη βελτίωση της διοικητικής απόδοσης και αποτελεσματικότητας των φορολογικών συστημάτων. Ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη ικανότητας, μεταφέροντας εμπειρίες από ιδιαίτερα ανεπτυγμένες χώρες και οικονομίες (21).

4.7.

Το διοικητικό κόστος και το κόστος συμμόρφωσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όταν οι κυβερνήσεις επιχειρούν να καλύψουν κάποιο κενό εσόδων, είτε μέσω άμεσων είτε μέσω έμμεσων φόρων. Ειδική προσοχή πρέπει να δοθεί στην κατάσταση των εργαζομένων χαμηλού εισοδήματος και στην κατανομή του φορολογικού βάρους μεταξύ των εισοδηματικών επιπέδων. Η ενίσχυση των ανισοτήτων ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο τη φορολογική συμμόρφωση. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ένα καλά σχεδιασμένο προοδευτικό φορολογικό σύστημα θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους και να συνεισφέρει ουσιαστικά στη μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας.

4.8.

Ένα υψηλό ποσοστό της άτυπης οικονομικής δραστηριότητας οδηγεί σε περιορισμένες φορολογικές βάσεις, πράγμα που μειώνει περαιτέρω το δυναμικό είσπραξης φόρων και ενισχύει τις στρεβλώσεις. Είναι σημαντικό να αναδειχθεί η ανάγκη διάθεσης πόρων για τη βελτίωση της εγχώριας συλλογής εσόδων (επιδίωξη 17.1) (22) και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Οι χώρες πρέπει να βελτιώσουν τη συνεργασία τους ενάντια στις αθέμιτες χρηματοπιστωτικές ροές και η ΕΕ πρέπει να εξετάσει τη δυνατότητα συντονισμένου καταλόγου δυνητικών αντιμέτρων.

4.9.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι μια επιτυχημένη διάθεση των εγχώριων πόρων προϋποθέτει 1) την πραγματοποίηση φορολογικών ρυθμίσεων κατά τρόπο ανοιχτό και διαφανή· 2) τη θέσπιση συστημάτων που εξασφαλίζουν τη λογοδοσία των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών και των βουλευτών του κοινοβουλίου· 3) τη διαφάνεια των κυβερνήσεων όσον αφορά τους φόρους και τις δαπάνες και 4) ορατή φορολογία (23).

5.   Φορολογία και ισότητα των φύλων

5.1.

Ο ΣΒΑ 5 αποσκοπεί στον τερματισμό κάθε μορφής διακρίσεων κατά των γυναικών και στην προώθηση πολιτικών ισότητας των φύλων και χειραφέτησης των γυναικών και των κοριτσιών. Προϋπόθεση της χειραφέτησης των γυναικών είναι η εξασφάλιση ίσων δικαιωμάτων όσον αφορά τους οικονομικούς πόρους, καθώς και πρόσβαση στην ιδιοκτησία και τον έλεγχο γης και άλλων μορφών ιδιοκτησίας, χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, κληρονομιάς και φυσικών πόρων (επιδίωξη 5.α) (24). Με την επιδίωξη της οικονομικής χειραφέτησης των γυναικών, εμπεδώνεται η πλήρης και αποτελεσματική συμμετοχή τους και ενισχύονται οι ίσες ευκαιρίες των γυναικών να πρωτοστατούν σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων στην πολιτική, οικονομική και δημόσια ζωή (επιδίωξη 5.5) (25). Με την επίτευξη αυτών των στόχων, η διασφάλιση οικονομικών δικαιωμάτων για τις γυναίκες ενισχύει επίσης άλλους ΣΒΑ, όπως ο Στόχος 8 (αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη) και ο Στόχος 16 (ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί).

5.2.

Ο ιδιωτικός τομέας επιτελεί σημαντική λειτουργία στην προαγωγή της ισότητας των φύλων. Οι μισθολογικές πολιτικές, καθώς και η εκπαίδευση και η επιμόρφωση στο χώρο εργασίας, είναι σημαντικές για την προαγωγή ίσων ευκαιριών μεταξύ των φύλων, όσον αφορά την επαγγελματική σταδιοδρομία και εξέλιξη. Οι ευκαιρίες που συνδέονται με τη συμμετοχή των γυναικών στην παγκόσμια οικονομία είναι τεράστιες, θα πρέπει δε να αποτελέσουν εφαλτήριο οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, καινοτομίας και παραγωγικότητας.

5.3.

Υπάρχει ουσιαστική σύνδεση μεταξύ της συρρίκνωσης της άτυπης οικονομίας και της ισότητας των φύλων. Όταν οι επιχειρήσεις δεν καταβάλλουν φόρους, η δημόσια διοίκηση (κρατική, περιφερειακή και τοπική) θα έχει λιγότερους πόρους για δημόσιες υπηρεσίες, βιώσιμες υποδομές και κοινωνική προστασία, στοιχεία σημαντικά για την ισότητα των φύλων. Χωρίς ικανές κοινωνικές δαπάνες και κατάλληλες υποδομές πλήττονται οι φτωχότεροι, και συχνά οι γυναίκες ειδικότερα.

6.   Η φορολογία στην ψηφιοποιημένη οικονομία

6.1.

Η ταχεία ψηφιοποίηση της οικονομίας αποτελεί σημαντικό εφαλτήριο για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Επιτρέπει την αποτελεσματικότερη συλλογή πληροφοριών από τις φορολογικές αρχές και τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στους φορολογούμενους. Με την ψηφιοποίηση των οικονομιών, ωστόσο, εγείρεται το ζήτημα του τόπου στον οποίο δημιουργούνται τα εισοδήματα και τα κέρδη, καθώς και του τρόπου με τον οποίο κατανέμονται μεταξύ των κρατών. Οι ψηφιακές υπηρεσίες μπορούν να παρέχονται εξ αποστάσεως, χωρίς φυσική παρουσία στη δικαιοδοσία της αρχής αγοράς όπου πραγματοποιείται η κατανάλωση.

6.2.

Οι πολιτικές που σχετίζονται με τη φορολογία της ψηφιοποιημένης οικονομίας θα πρέπει να επιδιώκουν την προαγωγή, και όχι την παρακώλυση της οικονομικής ανάπτυξης και του διασυνοριακού εμπορίου και επενδύσεων. Υπό το φως της αυξανόμενης σημασίας των ψηφιοποιημένων επιχειρήσεων, είναι ανάγκη να αναπτυχθεί μια νέα μεθοδολογία για τη διασύνδεση και την κατανομή των κερδών για τον καθορισμό των φορολογικών δικαιωμάτων μεταξύ των χωρών αγοράς και της χώρας όπου εδρεύει η ψηφιοποιημένη πολυεθνική εταιρεία (26).

6.3.

Αυτό που απαιτείται είναι η εξεύρεση μιας διεθνώς αποδεκτής λύσης για τη φορολόγηση των νέων αυτών επιχειρηματικών υποδειγμάτων, λαμβανομένων υπόψη των αναγκών τόσο των ανεπτυγμένων όσο και των αναπτυσσόμενων χωρών (27). Για την υλοποίηση κάθε μοντέλου φορολογίας στην ψηφιοποιημένη οικονομία, πρέπει να θεσπιστεί πλαίσιο εντατικοποιημένης συνεργασίας μεταξύ της διοίκησης των εθνικών φορολογικών αρχών, καθώς και μηχανισμός επίλυσης πολυμερών διαφορών.

6.4.

Η ενδιάμεση έκθεση του ΟΟΣΑ Tax Challenges Arising from Digitalisation — Interim Report 2018 (Φορολογικές προκλήσεις που δημιουργεί η ψηφιοποίηση — Ενδιάμεση έκθεση 2018) (Μάρτιος 2018) (28) θέτει τη γενική κατεύθυνση των εργασιών του Γενικού Πλαισίου (29) για την ψηφιοποίηση και τους διεθνείς κανόνες φορολογίας έως το 2020. Περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο η ψηφιοποίηση επηρεάζει και άλλους τομείς του φορολογικού συστήματος με την παροχή στις φορολογικές αρχές νέων εργαλείων τα οποία συμβάλλουν σε βελτιώσεις των φορολογικών υπηρεσιών, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα της είσπραξης φόρων και ανιχνεύοντας τη φοροδιαφυγή. Η τελική έκθεση σχετικά με το γενικό πλαίσιο του ΟΟΣΑ αναμένεται το 2020.

6.5.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί σημαντικό κάθε νέος κανόνας για την κατανομή των φορολογικών δικαιωμάτων μεταξύ των χωρών να είναι δίκαιος τόσο για τις μεγάλες όσο και για τις μικρές χώρες κατανάλωσης, καθώς και για τις ανεπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες. Πρέπει να αναγνωριστεί η δέουσα ανταμοιβή για τη συνεισφορά όσον αφορά την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα κ.λπ. Τα έσοδα της εταιρικής φορολογίας, παρότι μικρά σε σχέση με τα συνολικά φορολογικά έσοδα, είναι σημαντικά για τη διάθεση πόρων και τη χρηματοδότηση των απαιτούμενων υποδομών, της έρευνας-ανάπτυξης, της εκπαίδευσης και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.λπ.

7.   Η συμβολή των ιδιωτικών επενδύσεων στην επίτευξη των ΣΒΑ

7.1.

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ βρίσκονται μεταξύ των χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις όσον αφορά πολλούς από τους ΣΒΑ. Τονίζει δε ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να κάνουν βήματα για την εξασφάλιση δημοσιονομικών και φορολογικών συστημάτων που θα αντεπεξέρχονται στις μελλοντικές προκλήσεις προκειμένου να επιτευχθούν οι ΣΒΑ.

7.2.

Η συμμετοχή της οργανωμένης κοινωνίας πολιτών σε όλα τα επίπεδα είναι ουσιαστικής σημασίας για την υλοποίηση των ΣΒΑ, καθότι αυτή εκπροσωπεί βασικούς συναρμοδίους της υλοποίησης της Ατζέντας του 2030 και πολλές από τις απαιτούμενες επενδύσεις θα προέλθουν από τον ιδιωτικό τομέα.

7.3.

Οι επιχειρήσεις είναι παγκόσμιες κινητήριες δυνάμεις παραγωγικότητας, οικονομικής ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, δημιουργίας θέσεων εργασίας, επενδύσεων και καινοτομίας. Η ειδημοσύνη του ιδιωτικού τομέα έχει καθοριστική σημασία για την επίλυση πολλών από τις προκλήσεις που συνδέονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη.

7.4.

Οι επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων ξένων επενδύσεων συντείνουν σημαντικά στην εξάλειψη της φτώχειας, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την εξασφάλιση διατηρήσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης (30). Για παράδειγμα, η επίτευξη του Στόχου 8 (31) θα απαιτήσει περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις. Το πρόγραμμα δράσης της Αντίς Αμπέμπα (2015) το αναγνωρίζει, αναφέροντας ότι «η δραστηριότητα, οι επενδύσεις και η καινοτομία των ιδιωτικών επιχειρήσεων αποτελούν μείζονες κινητήριες δυνάμεις για την παραγωγικότητα, τη χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας».

7.5.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι οι προβλέψιμοι φορολογικοί κανόνες είναι ουσιαστικής σημασίας για το διασυνοριακό εμπόριο, τις επιχειρηματικές επενδύσεις, την απασχόληση και την ανάπτυξη. Οι συνθήκες για τη φορολογία εισοδήματος θα μπορούσαν να συμβάλουν στην τόνωση του εμπορίου παρέχοντας μεγαλύτερη ασφάλεια για τις επιχειρήσεις, μειώνοντας τη διπλή φορολόγηση και παρέχοντας μηχανισμό για την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και της φοροδιαφυγής. Οι κυβερνήσεις πρέπει να συμφωνήσουν επί αποδεκτών μορφών φορολογικού ανταγωνισμού και οι επιχειρήσεις πρέπει να τηρούν τους κανόνες και τις αρχές που συμφωνούνται από τις χώρες και μεταξύ των χωρών.

7.6.

Πρόσφατα, ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ εξέδωσαν κοινή έκθεση για τη φορολογική ασφάλεια ως απάντηση στις εντεινόμενες ανησυχίες των ηγετών της ομάδας G20 σχετικά με την αβεβαιότητα σε φορολογικά ζητήματα και τον αντίκτυπό της στις διασυνοριακές συναλλαγές και επενδύσεις, ιδίως στο πλαίσιο της διεθνούς φορολογίας.

7.7.

Η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας με θέμα την καταβολή φόρων του 2018 (32) επισημαίνει ότι, για πολλές επιχειρήσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες, η φορολογική επιβάρυνση είναι ήδη πολύ υψηλή. Για παράδειγμα, στην υποσαχάρια Αφρική οι πραγματικοί φορολογικοί συντελεστές στους οποίους υπόκεινται οι μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις είναι κατά επτά ποσοστιαίες μονάδες υψηλότεροι από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Φορολογικές πολιτικές που θα προωθούν τις επενδύσεις και την καινοτομία, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στην προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων, στοιχείο που θα δημιουργήσει ευκαιρίες για αξιοπρεπή εργασία, καινοτομία και ενίσχυση της παραγωγικότητας προκειμένου να αυξηθεί έμπρακτα το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕγχΠ) των χωρών.

7.8.

Οι επιχειρήσεις πρέπει να λειτουργούν με διαφάνεια ως προς τις φορολογικές αρχές. Ο κύριος σκοπός της υποβολής εκθέσεων ανά χώρα είναι, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η ανάπτυξη ενός υψηλού επιπέδου μέσου αξιολόγησης κινδύνων που θα παρέχει στις φορολογικές αρχές καλύτερη εποπτεία των παγκόσμιων δραστηριοτήτων και των φόρων που καταβάλλουν οι πολυεθνικές εταιρείες, ενώ ρητά δεν θα αποτελεί τη βάση της ίδιας της φορολογίας. Επιπλέον, απαιτείται μεγαλύτερη διαφάνεια από τις κυβερνήσεις όσον αφορά το ποσό των φόρων που συλλέγονται και τον τρόπο που αυτό δαπανάται.

7.9.

Υπάρχει ενίοτε η παρεξήγηση ότι η αναπτυξιακή χρηματοδότηση θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί πλήρως ή εν μέρει από την «καταπολέμηση των αμφιλεγόμενων φορολογικών πρακτικών των πολυεθνικών εταιρειών». Ανεξάρτητες εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ καταδεικνύουν ότι η διάβρωση της βάσης και η μετατόπιση των κερδών από τις πολυεθνικές εταιρείες ανερχόταν σε 100-240 δισεκατ. δολάρια ΗΠΑ πριν τη δρομολόγηση των πρώτων αντιμέτρων (33). Στην ΕΕ, η διάβρωση της βάσης και η μετατόπιση των κερδών είχε εκτιμηθεί σε 0,3 % του ΑΕγχΠ (34). Παρότι σημαντικό, το ποσό αυτό δεν αρκεί για τη χρηματοδότηση της υλοποίησης των ΣΒΑ. Επιπλέον, τα έσοδα αυτά πιθανότατα δεν θα καταλήξουν στις χώρες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη αναπτυξιακών πόρων. Η σημαντικότερη πηγή εσόδων για τη χρηματοδότηση των ΣΒΑ είναι η βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Συνεπώς, για την επίτευξή τους χρειάζονται φορολογικές πολιτικές που ενθαρρύνουν τη βιώσιμη οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη.

7.10.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την Πλατφόρμα για τη συνεργασία σε φορολογικά θέματα, που αποτελεί κοινή πρωτοβουλία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), των Ηνωμένων Εθνών και του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας (ΟΠΤ), καθότι διευκολύνει τους συνδέσμους μεταξύ της θέσπισης προτύπων, της ανάπτυξης ικανοτήτων και της τεχνικής υποστήριξης στον τομέα της διεθνούς φορολογίας. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η ΕΕ πρέπει επίσης να αποτελεί μέλος της εν λόγω πλατφόρμας.

7.11.

Η ΕΟΚΕ κρίνει ότι το έργο της Επιτροπής εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ για τη διεθνή συνεργασία σε φορολογικά θέματα σχετικά με τη φορολογία, τις ιδιωτικές επενδύσεις και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης είναι τεράστιας σημασίας για την προώθηση του παγκοσμίου διαλόγου και συνεισφέρει τα μέγιστα στη μάθηση από ομοτίμους και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Τονίζει δε ότι η ευρωπαϊκή κοινωνία πολιτών πρέπει να διαδραματίσει ενεργό ρόλο σε αυτόν τον καθοριστικής σημασίας διεθνή διάλογο.

---

(1)  https://sustainabledevelopment.un.org/topics/sustainabledevelopmentgoals

(2)  http://www.oecd.org/tax/beps/

(3)  http://www.oecd.org/publications/policy-coherence-for-sustainable-development-2018-9789264301061-en.htm

(4)  https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/8325/wps3645.pdf?sequence=1&isAllowed=y

(5)  Στόχος 13 — Αναλαμβάνουμε άμεση δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της.

(6)  Στόχος 14 — Προστατεύουμε και χρησιμοποιούμε με βιώσιμο τρόπο τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τους θαλάσσιους πόρους για βιώσιμη ανάπτυξη· Στόχος 15 — Προωθούμε τη βιώσιμη χρήση των χερσαίων οικοσυστημάτων και δασών, καταπολεμούμε την ερημοποίηση, αναστρέφουμε την υποβάθμιση του εδάφους και της βιοποικιλότητας.

(7)  Στόχος 7 — Διασφαλίζουμε την πρόσβαση σε οικονομική, αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλους.

(8)  Στόχος 12 — Διασφαλίζουμε τη βιώσιμη κατανάλωση και μεθόδους παραγωγής.

(9)  Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε τον «Επιχειρηματικό χάρτη βιώσιμης ανάπτυξης — Συνεισφορές των επιχειρήσεων στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης» του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ICC, «Business Charter for Sustainable Development — Business Contributions to the Sustainable Development Goals»), https://iccwbo.org/content/uploads/sites/3/2015/09/ICC-Business-Charter-for-Sustainable-Development-Business-contributions-to-the-UN-Sustainable-Development-Goals.pdf

(10)  12.γ — Εξορθολογισμός των μη αποδοτικών επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα, οι οποίες ενθαρρύνουν την ανεξέλεγκτη κατανάλωση, εξαλείφοντας τις στρεβλώσεις της αγοράς, σύμφωνα με τις εθνικές περιστάσεις, και μεταξύ άλλων, μέσω της αναδιάρθρωσης της φορολογίας και της κατάργησης των επιζήμιων επιδοτήσεων, όπου υπάρχουν, ώστε να αποτυπώνονται οι αρνητικές περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις, λαμβάνοντας πλήρως υπόψη τις ιδιαίτερες ανάγκες και συνθήκες των αναπτυσσόμενων χωρών και ελαχιστοποιώντας τις πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξή τους με τρόπο που να προστατεύονται οι φτωχοί και οι πληγείσες κοινότητες.

(11)  7.2 — Έως το 2030, σημαντική αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο παγκόσμιο ενεργειακό μείγμα.

(12)  7.1 — Έως το 2030, διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης σε προσιτές, αξιόπιστες και σύγχρονες υπηρεσίες ενέργειας.

(13)  7.β — Έως το 2030, επέκταση των υποδομών και αναβάθμιση της τεχνολογίας για την παροχή σύγχρονων και βιώσιμων υπηρεσιών ενέργειας για όλους στις αναπτυσσόμενες χώρες, και ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, στα μικρά αναπτυσσόμενα νησιωτικά καθώς και στα περίκλειστα αναπτυσσόμενα κράτη, σύμφωνα με τα αντίστοιχα προγράμματα στήριξής τους.

(14)  8.4 — Έως το 2030, βαθμιαία βελτίωση της αποδοτικότητας των παγκόσμιων πόρων σε σχέση με την κατανάλωση και παραγωγή, και προσπάθεια διαχωρισμού της οικονομικής ανάπτυξης από την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, σύμφωνα με το «Δεκαετές πλαίσιο προγραμμάτων για τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή», με τις ανεπτυγμένες χώρες να ηγούνται του εγχειρήματος αυτού.

(15)  https://sustainabledevelopment.un.org/index.php?page=view&type=400&nr=2051&menu=35

(16)  Βλέπε υπό κατάρτιση γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα H βιώσιμη οικονομία που χρειαζόμαστε (δεν έχει δημοσιευθεί ακόμη), σημείο 1.10: «Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει ένα σχέδιο στρατηγικής για την “πράσινη δημοσιονομική μεταρρύθμιση” στα κράτη μέλη της ΕΕ προκειμένου να συμβάλει στην ευθυγράμμιση της φορολογίας, των επιδοτήσεων και των εκ των προτέρων διανεμητικών πολιτικών με στόχο την επίτευξη μιας δίκαιης μετάβασης σε μια οικονομία της ευημερίας.».

(17)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Επόμενα βήματα για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον» (ΕΕ C 345 της 13.10.2017, σ. 91).

(18)  16.α — Ενίσχυση των σχετικών εθνικών θεσμών —μέσω και της διεθνούς συνεργασίας— για την οικοδόμηση ικανοτήτων σε όλα τα επίπεδα, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, με στόχο την πρόληψη της βίας και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του εγκλήματος.

16.6 — Ανάπτυξη αποτελεσματικών, υπεύθυνων και διαφανών θεσμών σε όλα τα επίπεδα.

(19)  8.10 — Ενίσχυση της ικανότητας των εγχώριων χρηματοπιστωτικών θεσμών προκειμένου να ενθαρρυνθεί και να διευρυνθεί η πρόσβαση σε τραπεζικές, ασφαλιστικές και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες για όλους.

(20)  8.5 — Έως το 2030, επίτευξη πλήρους και παραγωγικής απασχόλησης και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας για όλες τις γυναίκες και τους άνδρες, συμπεριλαμβανομένων των νέων ανθρώπων και των ατόμων με αναπηρία, καθώς και εξασφάλιση ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας.

(21)  Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) έχει δρομολογήσει σχετικό πρόγραμμα.

(22)  17.1 — Ενίσχυση της κινητοποίησης εγχώριων πόρων, μέσω της διεθνούς στήριξης στις αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να βελτιωθεί η εγχώρια ικανότητα για τη συλλογή φόρων και άλλων εσόδων.

(23)  Συζήτηση σχετικά με κάποια από αυτά τα θέματα βρίσκεται στο άρθρο «Promoting Tax Bargains in Uganda and Beyond: The Importance of Civil Society and Parliamentarians» (Η προώθηση των φορολογικών ελαφρύνσεων στην Ουγκάντα και πέραν αυτής: η σημασία της κοινωνίας πολιτών και των βουλευτών).

(24)  5.α — Δρομολόγηση μεταρρυθμίσεων οι οποίες θα παράσχουν στις γυναίκες ίσα δικαιώματα ως προς τους οικονομικούς πόρους, καθώς και πρόσβαση στην ιδιοκτησία, στον έλεγχο της γης και άλλων μορφών ιδιοκτησίας, στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, στις κληρονομιές και στους φυσικούς πόρους, σύμφωνα με την εκάστοτε εθνική νομοθεσία.

(25)  5.5 — Διασφάλιση της πλήρους και αποτελεσματικής συμμετοχής καθώς και των ισότιμων ευκαιριών ανάληψης ηγετικού ρόλου των γυναικών σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων στην πολιτική, οικονομική και δημόσια ζωή.

(26)  Βλέπε γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Η φορολόγηση στην ψηφιοποιημένη οικονομία» (ΕΕ C 353 της 18.10.2019, σ. 17).

(27)  Βλέπε γνωμοδοτήσεις της ΕΟΚΕ με θέμα «Φορολόγηση των εταιρειών με σημαντική ψηφιακή παρουσία», (ΕΕ C 367 της 10.10.2018, σ. 73) και «Η φορολόγηση στην ψηφιοποιημένη οικονομία» (ΕΕ C 353 της 18.10.2019, σ. 17).

(28)  http://www.oecd.org/tax/tax-challenges-arising-from-digitalisation-interim-report-9789264293083-en.htm

(29)  Το Γενικό πλαίσιο του ΟΟΣΑ.

(30)  Βλέπε Επιχειρηματικό Χάρτη για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, ICC (2015).

(31)  Στόχος 8 — Προάγουμε τη διαρκή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη καθώς και την πλήρη και παραγωγική απασχόληση και αξιοπρεπή εργασία για όλους.

(32)  https://www.doingbusiness.org/en/reports/thematic-reports/paying-taxes

(33)  Έκθεση BEPS (2015), ΟΟΣΑ.

(34)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Φορολογία — ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία» ( EE C 353 της 18.10.2019, σ. 90).