(1)

Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, κάθε κράτος μέλος υποχρεούται να υποβάλει στην Επιτροπή προσχέδιο του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα που καλύπτει την περίοδο από το 2021 έως το 2030 σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 και το παράρτημα I του εν λόγω κανονισμού. Τα πρώτα προσχέδια των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα έπρεπε να υποβληθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018.

(2)

Η Ελλάδα υπέβαλε το προσχέδιο του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα στις 25 Ιανουαρίου 2019. Η υποβολή του εν λόγω προσχεδίου αποτελεί τη βάση και το πρώτο βήμα της επαναληπτικής διαδικασίας μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών για την οριστικοποίηση των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα και την επακόλουθη εφαρμογή τους.

(3)

Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, η Επιτροπή οφείλει να αξιολογήσει τα προσχέδια των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα. Η Επιτροπή προέβη σε εμπεριστατωμένη αξιολόγηση του προσχεδίου του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου της Ελλάδας για την ενέργεια και το κλίμα, λαμβάνοντας υπόψη τα σχετικά στοιχεία του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999. Η εν λόγω αξιολόγηση (2) δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα σύσταση. Οι συστάσεις που ακολουθούν βασίζονται στην εν λόγω αξιολόγηση.

(4)

Ειδικότερα, οι συστάσεις της Επιτροπής μπορούν να εξετάζουν i) το επίπεδο φιλοδοξίας των στόχων, επιδιώξεων και συνεισφορών για τη συλλογική επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης και, ιδίως, των επιδιώξεων της Ένωσης για το 2030 όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, καθώς και το επίπεδο διασυνδεσιμότητας ηλεκτρικής ενέργειας στο οποίο αποσκοπεί το κράτος μέλος το 2030, ii) τις πολιτικές και τα μέτρα σχετικά με τους στόχους σε επίπεδο κράτους μέλους και Ένωσης, καθώς και άλλες πολιτικές και μέτρα με ενδεχόμενο διασυνοριακό ενδιαφέρον, iii) οποιεσδήποτε πρόσθετες πολιτικές και μέτρα που ενδεχομένως απαιτούνται στο πλαίσιο των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, iv) τις αλληλεπιδράσεις και τη συνοχή των υπαρχουσών και των προγραμματισμένων πολιτικών και μέτρων που περιλαμβάνονται στο ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα στο πλαίσιο μίας διάστασης και μεταξύ διαφορετικών διαστάσεων της Ενεργειακής Ένωσης.

(5)

Κατά την εκπόνηση των συστάσεών της, η Επιτροπή εξέτασε την ανάγκη, αφενός, να αθροιστούν ορισμένες ποσοτικοποιημένες προγραμματισμένες συνεισφορές από όλα τα κράτη μέλη, προκειμένου να αξιολογηθεί η φιλοδοξία σε επίπεδο Ένωσης και, αφετέρου, να παρασχεθεί επαρκής χρόνος σε κάθε κράτος μέλος, ώστε να λάβει δεόντως υπόψη τις συστάσεις της Επιτροπής πριν οριστικοποιήσει το ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα.

(6)

Οι συστάσεις της Επιτροπής όσον αφορά τις φιλοδοξίες των κρατών μελών για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές βασίζονται σε έναν μαθηματικό τύπο που ορίζεται στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 και βασίζεται σε αντικειμενικά κριτήρια.

(7)

Όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση, οι συστάσεις της Επιτροπής βασίζονται στην αξιολόγηση του εθνικού επιπέδου φιλοδοξίας που περιλαμβάνεται στο προσχέδιο ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα, σε σύγκριση με το συλλογικό επίπεδο των προσπαθειών που απαιτούνται για την επίτευξη των επιδιώξεων της Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες που παρέχονται για συγκεκριμένες εθνικές περιστάσεις, κατά περίπτωση. Οι τελικές εθνικές συνεισφορές στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν το οικονομικά αποδοτικό δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας και να υποστηρίζονται από μια στιβαρή μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης κτιρίων και μέτρα εφαρμογής της υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας που απορρέει από το άρθρο 7 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3). Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να αποδείξουν ότι έχουν λάβει δεόντως υπόψη την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση, ιδίως εξηγώντας τον τρόπο με τον οποίο η ενεργειακή απόδοση συμβάλλει στην οικονομικά αποδοτική επίτευξη των εθνικών στόχων για ανταγωνιστική οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.

(8)

Βάσει του κανονισμού για τη διακυβέρνηση, τα κράτη μέλη οφείλουν να παρέχουν μια γενική επισκόπηση των επενδύσεων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων, των επιδιώξεων και των συνεισφορών που καθορίζονται στο ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, καθώς και μια γενική εκτίμηση των πηγών των εν λόγω επενδύσεων. Τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα θα πρέπει να διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την προβλεψιμότητα των εθνικών πολιτικών και μέτρων εγγύησης της ασφάλειας των επενδυτών.

(9)

Παράλληλα, στο πλαίσιο του κύκλου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2018-2019, η Επιτροπή έχει δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις επενδυτικές ανάγκες των κρατών μελών στους τομείς της ενέργειας και του κλίματος. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην έκθεση χώρας του 2019 για την Ελλάδα (4) και στη σύσταση της Επιτροπής για σύσταση του Συμβουλίου προς την Ελλάδα (5), στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η Επιτροπή, στην αξιολόγηση των προσχεδίων των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, έλαβε υπόψη τις τελευταίες διαπιστώσεις και συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Οι συστάσεις της Επιτροπής είναι συμπληρωματικές των τελευταίων ειδικών ανά χώρα συστάσεων που εκδόθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι στα ενοποιημένα εθνικά σχέδιά τους για την ενέργεια και το κλίμα λαμβάνονται υπόψη οι τελευταίες ειδικές ανά χώρα συστάσεις που έχουν εκδοθεί στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

(10)

Επιπλέον, βάσει του κανονισμού για τη διακυβέρνηση, κάθε κράτος μέλος οφείλει να λαμβάνει δεόντως υπόψη τυχόν συστάσεις της Επιτροπής στο προσχέδιο του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα που πρέπει να υποβληθεί έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019 και, εάν το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος δεν λάβει υπόψη σύσταση ή ουσιώδες μέρος αυτής, το εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να παρέχει και να δημοσιοποιεί τη σχετική αιτιολογία.

(11)

Κατά περίπτωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει, στα ενοποιημένα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα και στις επικαιροποιήσεις τους κατά τα επόμενα έτη, να αναφέρουν τα ίδια δεδομένα με τα δεδομένα που υποβάλλουν στην Eurostat ή στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Η χρήση της ίδιας πηγής και, εφόσον είναι διαθέσιμες, των ευρωπαϊκών στατιστικών, είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας για τον υπολογισμό της βάσης αναφοράς για τη μοντελοποίηση και τις προβολές. Η χρήση των ευρωπαϊκών στατιστικών θα επιτρέψει την καλύτερη συγκρισιμότητα των δεδομένων και των προβολών που χρησιμοποιούνται στα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα.

(12)

Στο τελικό ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα πρέπει να περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία του παραρτήματος I του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αξιολογούνται οι μακροοικονομικές επιπτώσεις των προγραμματισμένων πολιτικών και μέτρων και, στο μέτρο του εφικτού, οι επιπτώσεις στην υγεία, στο περιβάλλον, στην απασχόληση και στην εκπαίδευση, οι επιπτώσεις στις δεξιότητες και οι κοινωνικές επιπτώσεις. Στην κατάρτιση του τελικού ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα πρέπει να συμμετέχουν το κοινό και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς. Αυτά και άλλα στοιχεία περιγράφονται λεπτομερώς στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα σύσταση (6).

(13)

Στο τελικό σχέδιο, η Ελλάδα θα πρέπει να αξιοποιήσει τις θετικές αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των προγραμματισμένων πολιτικών και μέτρων που επισημαίνονται στο προσχέδιο και να διερευνήσει περαιτέρω τις πιο απαιτητικές αλληλεξαρτήσεις πολιτικών. Μια τέτοια αλληλεξάρτηση είναι οι συνέργειες εντός της διάστασης της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, π.χ. οι επιπτώσεις που θα έχουν οι εκτιμώμενες εκπομπές και απορροφήσεις από τις προγραμματισμένες πολιτικές για τη βιοενέργεια στους τομείς της χρήσης γης, των αλλαγών χρήσεων γης και δασοκομίας. Μια άλλη αλληλεξάρτηση είναι οι συνέργειες μεταξύ των διαστάσεων της απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, της ενεργειακής ασφάλειας και της εσωτερικής αγοράς με την αρχή της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση, π.χ. με επεξήγηση του τρόπου με τον οποίο η ενεργειακή απόδοση συμβάλλει στην οικονομικά αποδοτική επίτευξη των εθνικών στόχων μιας ανταγωνιστικής οικονομίας χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Η ενεργειακή απόδοση θα μπορούσε επίσης να εξεταστεί σε σχέση με την άμβλυνση της ενεργειακής φτώχειας. Οι στόχοι στο πλαίσιο της διάστασης της έρευνας, καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας πρέπει να στηρίζουν και τις προσπάθειες που σχεδιάζονται για τις άλλες διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης.

(14)

Το τελικό ενοποιημένο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα θα ωφεληθεί επίσης αν καλυφθεί ο τομέας των τεχνολογιών χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές των ενεργοβόρων και υψηλής έντασης άνθρακα βιομηχανικών τομέων, και μιας πιο διεξοδικής ανάλυσης της σημερινής θέσης του τομέα αυτού στην παγκόσμια αγορά, με επισήμανση τομέων που χαρακτηρίζονται από ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και δυνητικές προκλήσεις. Θα μπορούσε επίσης να ωφεληθεί από περαιτέρω επεξεργασία όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από δράσεις που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία.

(15)

Οι συστάσεις της Επιτροπής προς την Ελλάδα βασίζονται στην αξιολόγηση του προσχεδίου του ενοποιημένου εθνικού σχεδίου της Ελλάδας για την ενέργεια και το κλίμα, το οποίο δημοσιεύεται μαζί με την παρούσα σύσταση (7),

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.