EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52015AE5877

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέματα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα — Χάρτης πορείας προς μια συνεκτικότερη εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ σε διεθνή φόρουμ» [COM(2015) 602 final] και «Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση μέτρων με σκοπό τη σταδιακή καθιέρωση ενιαίας εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» [COM(2015) 603 final — 2015/0250 (NLE)]

ΕΕ C 177 της 18.5.2016, p. 16–20 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

18.5.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 177/16


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέματα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα — Χάρτης πορείας προς μια συνεκτικότερη εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ σε διεθνή φόρουμ»

[COM(2015) 602 final]

και

«Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση μέτρων με σκοπό τη σταδιακή καθιέρωση ενιαίας εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο»

[COM(2015) 603 final — 2015/0250 (NLE)]

(2016/C 177/03)

Εισηγητής:

ο κ. Petr ZAHRADNIK

Στις 11 Νοεμβρίου 2015, και σύμφωνα με το άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να ζητήσει γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέματα:

«Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα — Χάρτης πορείας προς μια συνεκτικότερη εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ σε διεθνή φόρουμ»

[COM(2015) 602 final]

και

«Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση μέτρων με σκοπό τη σταδιακή καθιέρωση ενιαίας εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο»

[COM(2015) 603 final — 2015/0250 (NLE)].

Το ειδικευμένο τμήμα «Οικονομική και νομισματική ένωση, οικονομική και κοινωνική συνοχή», στο οποίο ανατέθηκαν οι σχετικές προπαρασκευαστικές εργασίες, υιοθέτησε τη γνωμοδότησή του στις 3 Μαρτίου 2016.

Κατά την 515η σύνοδο της ολομέλειάς της, που πραγματοποιήθηκε στις 16 και 17 Μαρτίου 2016 (συνεδρίαση της 17ης Μαρτίου 2016), η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε με 204 ψήφους υπέρ, 5 ψήφους κατά και 3 αποχές την ακόλουθη γνωμοδότηση.

1.   Συμπεράσματα και συστάσεις (προτάσεις)

1.1.

Το γενικό συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι, προκειμένου η ζώνη του ευρώ να καταστεί περισσότερο δραστήρια, αποτελεσματική και ορατή στα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, πρέπει να ενισχυθεί η εξωτερική της εκπροσώπηση. Αυτό θα επιτρέψει να αυξηθεί το ειδικό βάρος της ζώνης του ευρώ στους κόλπους των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και θα ενισχύσει τη θέση της στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Η ΕΟΚΕ έχει εκφράσει τις απόψεις της επί του θέματος αυτού πριν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύσει τα υπό εξέταση έγγραφα (1).

1.2.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης τη λογική στην οποία βασίζονται τα δύο έγγραφα, ότι δηλαδή, μετά την αξιοσημείωτη ενοποίηση της εσωτερικής διακυβέρνησης της ζώνης του ευρώ (ιδίως μεταξύ 2009 και 2014), κρίνεται σκόπιμο η πρόοδος αυτή να εκφραστεί με τη βελτίωση της εκπροσώπησής της στην παγκόσμια οικονομία. Αυτό θα εκδηλωθεί με την ενίσχυση του πολιτικού πυλώνα, που εξασφαλίζει ισορροπία και αρμονία μεταξύ της εσωτερικής συνοχής και των εξωτερικών αναγκών λειτουργίας της ζώνης του ευρώ, και οδηγεί επίσης στη σύγκλιση των προτύπων των οικονομικών πολιτικών των επιμέρους κρατών μελών.

1.3.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί επίσης ότι θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση της εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Διάφοροι λόγοι δικαιολογούν αυτή την επιλογή, με πρώτο τον κυρίαρχο ρόλο του ΔΝΤ στην παγκόσμια διακυβέρνηση των οικονομικών υποθέσεων και στο σχεδιασμό των οικονομικών πολιτικών, αλλά και την έμπρακτη συμμετοχή του στα σχέδια διάσωσης ορισμένων κρατών μελών της ΕΕ τα τελευταία χρόνια.

1.4.

Ωστόσο, η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η πρόταση βελτίωσης της εξωτερικής εκπροσώπησης της ΕΕ ή της ζώνης του ευρώ αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην ανάπτυξη αυτής της συνολικής προσέγγισης, που θα ακολουθηθεί από ένα επίσης λεπτομερές πρόγραμμα όσον αφορά τις σχέσεις με άλλα όργανα που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, για παράδειγμα στην επιδίωξη των στόχων δημιουργίας Τραπεζικής Ένωσης και Ένωσης Κεφαλαιαγορών, όπως η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ) ή ο ΟΟΣΑ. Η ΕΟΚΕ προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διατηρώντας την προτεραιότητα που δόθηκε στη στρατηγική για την ενίσχυση της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ στο ΔΝΤ, να αναπτύξει επίσης σενάρια για την ενίσχυση και την αύξηση της αποτελεσματικότητας των σχέσεων με άλλους συναφείς διεθνείς οργανισμούς, λαμβάνοντας ιδιαιτέρως υπόψη τους αντίστοιχους τομείς αρμοδιοτήτων τους.

1.5.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί σε γενικές γραμμές με τον απώτερο στόχο της ενιαίας προεδρίας του ΔΝΤ για το 2025, όπως αναφέρεται στην πρόταση σχετικά με την εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ, καθώς και στο σενάριο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Υποστηρίζει επίσης την έκκληση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να καταλήξουν σε μια συμφωνία που θα επιτρέψει στο τελευταίο να εκδώσει απόφαση επωφελή για όλες τις πλευρές σχετικά με την προτεινόμενη προσέγγιση.

1.6.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ συνιστά παράλληλα να οριοθετηθούν με σαφήνεια και ακρίβεια τα καθήκοντα της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ αφενός, και να συνδεθούν με συντονισμένο τρόπο με τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό της αφετέρου, προκειμένου να διαφυλαχθεί η ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς. Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, η προτεινόμενη εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ στο ΔΝΤ καλύπτει τομείς που, στην πραγματικότητα και κατ’ ουσίαν, υπερβαίνουν το θεματικό πλαίσιο της ζώνης του ευρώ, αλλά είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικοί για ολόκληρη την ΕΕ και για όλα τα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ συνιστά παράλληλα να ληφθεί επίσης υπόψη, στο πλαίσιο της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ, το ζήτημα της μελλοντικής της επέκτασης. Αυτό το είδος συντονισμού μπορεί να αποτελέσει περαιτέρω λόγο και κίνητρο για την αξιολόγηση αποφάσεων σχετικά με το βαθμό ετοιμότητας ενός κράτους μέλους να προσχωρήσει στη ζώνη του ευρώ.

1.7.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τα κύρια στοιχεία του σεναρίου σε τρία στάδια για την απόκτηση, έως το 2025, μιας ενιαίας έδρας στο ΔΝΤ, καθώς και των μεταβατικών σταδίων για την επίτευξη αυτού του στόχου. Είναι ωστόσο αναγκαίο να ασκηθεί η κατάλληλη πολιτική πίεση προκειμένου να εκπληρωθούν εγκαίρως οι αντίστοιχες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις που προκύπτουν για τα κράτη μέλη.

1.8.

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί επίσης με την πρόταση για την καθιέρωση ενός συστήματος το οποίο θα επέτρεπε τη δημιουργία θέσης εκπροσώπου αρμόδιου για τα συμφέροντα της ζώνης του ευρώ — πρωτίστως στο πλαίσιο του ΔΝΤ, αλλά και σε όλα τα άλλα ενδιαφερόμενα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στις Βρυξέλλες (με τη μετατροπή του SCFMI σε πλήρη υποεπιτροπή της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής). Θα πρέπει επίσης να συσταθεί μια οντότητα που θα εκπροσωπεί τα κοινά συμφέροντα της ευρωζώνης στην Ουάσιγκτον και θα αναλάβει επίσης τον πραγματικό και σαφή συντονισμό με τα κράτη μέλη που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ.

1.9.

Η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι η προτεινόμενη διαδικασία θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της έντασης του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της οικονομικής πολιτικής και της εξωτερικής της διάστασης, και αναμένει ότι θα υπάρξει επ’ αυτού συνεννόηση μεταξύ των ενδιαφερόμενων θεσμών και οργάνων της ΕΕ, καθώς και ότι θα εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια.

1.10.

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, τα δύο έγγραφα επικεντρώνονται κυρίως στις διαδικαστικές και οργανωτικές ή νομικές/νομοθετικές πτυχές του θέματος. Η ΕΟΚΕ συνιστά να συμπεριληφθούν στα έγγραφα μια οικονομική ανάλυση και μια σύντομη περιγραφή των οφελών και των επιπτώσεων που αναμένονται μετά την εφαρμογή.

1.11.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει και υποστηρίζει την προτεινόμενη πρακτική της υποβολής, το νωρίτερο από την άνοιξη του 2017, τακτικών εκθέσεων σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά την ενίσχυση της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ.

2.   Περιεχόμενο και ανάλυση των προτάσεων της Επιτροπής

2.1.

Η παρούσα ανακοίνωση έχει ως αντικείμενο τη σύνοψη των παρατηρήσεων που έχουν σχέση με τα δύο έγγραφα που δημοσιεύθηκαν στις 21 Οκτωβρίου 2015 στο πλαίσιο μιας δέσμης μέτρων για την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ). Και τα δύο αυτά έγγραφα ασχολούνται με μία από τις προτεραιότητες της εν λόγω δέσμης, δηλαδή την εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ. Όμως η εκπροσώπηση έχει σχεδιαστεί ως ένα σύστημα αλληλοσυνδεόμενων και προαπαιτούμενων μέτρων, τα οποία είναι απαραίτητα για την επίτευξη του επιδιωκομένου στόχου το 2025.

2.2.

Το σχέδιο αυτό βασίζεται στις ήδη υφιστάμενες προτάσεις για την υλοποίηση μιας βαθιάς και γνήσιας οικονομικής και νομισματικής ένωσης (Νοέμβριος 2012) και είχε παρουσιαστεί εκ νέου στην έκθεση των πέντε προέδρων του Ιουνίου 2015.

2.3.

Τα υπό εξέταση έγγραφα βασίζονται στην αρχή ότι το ΔΝΤ είναι ο κυριότερος θεσμός στον οποίο θα πρέπει να ενισχυθεί η εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ.

2.4.

Μια ζώνη του ευρώ που θα εκπροσωπείται κατά τρόπο ενιαίο θα είναι επίσης σε θέση να συνομιλεί με το ΔΝΤ έχοντας ομόφωνη στάση σχετικά με τομείς στους οποίους οι πολιτικές της ΕΕ είναι συντονισμένες σε μεγάλο βαθμό, όπως δηλαδή στην οικονομική και δημοσιονομική πολιτική, στην μακροοικονομική εποπτεία, στις συναλλαγματικές πολιτικές και στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.

2.5.

Η πρόταση που διατυπώνεται ως απάντηση σε αυτή την κατάσταση ευνοεί μια πιο συνεκτική και πιο αποτελεσματική εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ στο ΔΝΤ, με βάση μια στρατηγική που έχει στόχο να συμφωνηθεί το περιεχόμενο ενός σεναρίου το ταχύτερο δυνατό και στη συνέχεια να τεθεί σε εφαρμογή σταδιακά. Για τον σκοπό αυτό, προτείνονται τρεις φάσεις.

2.6.

Το σχέδιο για την ενίσχυση της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ πρέπει να εφαρμοστεί με τρόπο διαφανή και οι ομάδες που απαρτίζουν το ενδιαφερόμενο κοινό πρέπει να ενημερώνονται με την υποβολή τακτικών εκθέσεων σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται.

2.7.

Η τελική μορφή που θα έχει η ενιαία εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ στο ΔΝΤ το 2025 ορίζεται ως εξής στις νομοθετικές διατάξεις της πρότασης απόφασης [COM(2015) 603 final]:

στο Συμβούλιο Διοικητών, παρουσίαση των απόψεων της ζώνης του ευρώ από τον πρόεδρο της Ευρωομάδας,

στη Διεθνή Νομισματική και Χρηματοπιστωτική Επιτροπή (ΔΝΧΕ), εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ από τον πρόεδρο της Ευρωομάδας,

στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ, άμεση εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ από τον εκτελεστικό διευθυντή μιας εκπροσωπούμενης ομάδας χωρών της ζώνης του ευρώ, κατόπιν της συγκρότησης μιας ή περισσότερων εκπροσωπούμενων ομάδων χωρών που θα αποτελούνται αποκλειστικά από κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ (εκλογή εκτελεστικού διευθυντή κατόπιν προτάσεως του προέδρου της Ευρωομάδας, πλήρης συντονισμός προφορικών και γραπτών δηλώσεων).

2.8.

Σε περίπτωση επέκτασης της ζώνης του ευρώ, οι αναγκαίες τροποποιήσεις θα συντονίζονται με τα κράτη εκτός της ζώνης του ευρώ και θα λαμβάνονται μέτρα για να προσαρμοστούν αναλόγως στην ενιαία εκπροσώπηση.

3.   Γενικές παρατηρήσεις

3.1.

Το πρώτο υπό εξέταση έγγραφο επικεντρώνεται κυρίως σε θέματα διαδικασίας και οργάνωσης, ενώ το δεύτερο εκθέτει τα συμπεράσματα υπό τη μορφή νομοθετικής πρότασης. Και τα δύο συμβάλλουν στη δημιουργία του πολιτικού πυλώνα πολιτικής της ζώνης του ευρώ και στην εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ των εσωτερικών και των εξωτερικών μέσων που διαθέτει. Η ομόφωνη έκφραση στο πλαίσιο της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ θα ενισχύσει τον συντονισμό και τη συνοχή της και θα συμβάλει επίσης στη σύγκλιση όλου του φάσματος των οικονομικών πολιτικών των μελών της. Για τη διασφάλιση και την εκπλήρωση του οράματος αυτού, είναι αναγκαίο να αναληφθεί αυξημένη ευθύνη για μεγαλύτερη ολοκλήρωση και ενίσχυση των θεσμών.

3.2.

Την περίοδο 2009-2014 εγκρίθηκε ένα άνευ προηγουμένου πλήθος μέτρων για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών της ΕΕ [πρόκειται συγκεκριμένα για την εισαγωγή της κυκλικής διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, την προσαρμογή των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, την έγκριση των νομοθετικών μέτρων που αποκαλούνται «εξάπτυχο» και «δίπτυχο», τη συνθήκη για τη σταθερότητα, τον συντονισμό και τη διακυβέρνηση στην οικονομική και νομισματική ένωση (δημοσιονομικό σύμφωνο), τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ), την Τραπεζική Ένωση και την Ένωση Κεφαλαιαγορών κ.λπ.]. Τα εν λόγω μέτρα απέβλεπαν κυρίως στην εξάλειψη των αδυναμιών των συστατικών στοιχείων της ζώνης του ευρώ ή στην έγκριση δράσεων διάσωσης βραχυπρόθεσμα για την αντιμετώπιση των επιτακτικών απαιτήσεων της οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Η δέσμη μέτρων που εκδόθηκε στις 21 Οκτωβρίου 2015, η οποία αποτελεί συνέχεια της έκθεσης των πέντε προέδρων, αποτελεί, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, ένα φιλόδοξο, προσανατολισμένο προς το μέλλον σχέδιο και προορίζεται κυρίως για την ανάπτυξη και βελτίωση του θεσμικού πλαισίου και του εύρους των μέσων της ζώνης του ευρώ, καθώς και της αρχιτεκτονικής της, η οποία θα πρέπει να βελτιστοποιηθεί και να ενοποιηθεί περαιτέρω με την υλοποίηση των μέτρων αυτών.

3.3.

Τα μέτρα που ελήφθησαν κατά την περίοδο 2009-2014 αφορούσαν κυρίως την ενίσχυση της εσωτερικής λειτουργίας της ζώνης του ευρώ, χωρίς να διασφαλίζεται επαρκώς και με συνέπεια η εξωτερική της εκπροσώπηση, και αυτό παρά την αυξανόμενη σημασία της και την πρόοδο που είχε σημειωθεί όσον αφορά τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών. Στους κόλπους των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών και, σε τελευταία ανάλυση, στις διεθνείς χρηματαγορές, είτε η ζώνη του ευρώ έχει χάσει έδαφος σε σχετικούς όρους είτε δεν έχει αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της. Επομένως, η βελτίωση της εξωτερικής λειτουργίας της ζώνης του ευρώ θα πρέπει να γίνει αισθητή και στον έξω κόσμο και να είναι πιο συνεκτική και ενιαία εντός του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

3.4.

Θα πρέπει να εξεταστεί το θέμα της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ εντός του ευρύτερου πολιτικού πλαισίου που ενέπνευσε την έκθεση των πέντε προέδρων. Είναι δυνατό να εξαχθεί εμμέσως το συμπέρασμα ότι:

α)

η τρέχουσα δομή της ΟΝΕ δεν αρκεί για να εξασφαλιστεί η επίτευξη των αναμενόμενων οφελών της ζώνης του ευρώ·

β)

ελλείψει κατάλληλης εξωτερικής εκπροσώπησης, τα μέτρα που αφορούν τις εσωτερικές υποθέσεις της ζώνης του ευρώ δεν μπορούν να είναι αποτελεσματικά ενόψει του ρόλου του ευρώ στην παγκόσμια οικονομία.

3.5.

Μπορεί να υποστηριχτεί ότι το ενδεχόμενο να μην εξασφαλιστεί η εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ μπορεί να οδηγήσει σε μια κατάσταση στην οποία θα παραμείνει ανεκμετάλλευτο το δυναμικό της περιοχής αυτής να διαμορφώνει μια παγκόσμια οικονομική και νομισματική πολιτική και θα μειωθεί η ελκυστικότητα του ευρώ ως νομίσματος συναλλαγών, επενδύσεων και αποθεμάτων σε παγκόσμιο πλαίσιο.

3.6.

Η ανάγκη επικέντρωσης του ενδιαφέροντος στο ΔΝΤ προκύπτει από την ισχυρή συμπληρωματικότητα μεταξύ των οικονομικών πολιτικών της ΕΕ και του ΔΝΤ και των οργάνων τους, τώρα που έχουν ενισχυθεί σημαντικά και συντονίζονται εντός της ΕΕ και ειδικότερα στη ζώνη του ευρώ (2). Το ΔΝΤ είναι όντως ένας οργανισμός καθοριστικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση και, επιπλέον, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στην κατάρτιση και την εφαρμογή των προγραμμάτων διάσωσης των κρατών μελών που επλήγησαν από την οικονομική κρίση και την κρίση χρέους. Αναμένεται ότι ο ρόλος του ΔΝΤ θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ του Ταμείου και της ζώνης του ευρώ θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από μια προοπτική πολύ ευρύτερη και πιο ολοκληρωμένη από αυτή των μεμονωμένων κρατών μελών. Ταυτόχρονα, ωστόσο, η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή στο ότι, αν η ζώνη του ευρώ διέθετε εξαρχής το δικό της Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο, όπως ήδη προέβλεπαν τις αρχικές προτάσεις πριν από τη δημιουργία του ευρωπαϊκού νομισματικού συστήματος στα τέλη της δεκαετίας του 1970, αυτό το Ταμείο θα μπορούσε να αναλάβει κατά τη διάρκεια της κρίσης τον ρόλο που διαδραμάτισε το ΔΝΤ σε αυτήν.

3.7.

Η ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ παρακωλύεται από πολλά εμπόδια τα οποία έχουν εντοπιστεί και αξιολογηθεί ως εξής:

η διασπορά των κρατών μελών (όσον αφορά την εκπροσώπησή τους στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ, τα 19 κράτη μέλη χωρίζονται σε έξι ομάδες κρατών και δύο εκπροσώπους με εντελώς ανεξάρτητες έδρες. Το σύστημα αυτό συχνά εμποδίζει τα κράτη μέλη να της ζώνης του ευρώ να εκφράσουν μια κοινή θέση),

η ανεπαρκής εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ στο σύνολό της (δεν υπάρχει ενιαίος εκπρόσωπος της ζώνης του ευρώ με επίσημη εντολή στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ —τον ρόλο αυτό εκπληρώνει σήμερα ο πρόεδρος του EURIMF). Ούτε διαθέτει το ΔΝΤ ιδανικό εταίρο για θέματα που ενδιαφέρουν από κοινού τη ζώνη του ευρώ (αρκεί και πάλι να σκεφτούμε τα πρόσφατα μέτρα για τον συντονισμό των οικονομικών πολιτικών). Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα συμμετέχει υπό καθεστώς παρατηρητή στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ,

ο ανεπαρκής συντονισμός στη ζώνη του ευρώ (δυνάμει της παλιάς συμφωνίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Βιέννης του 1998, η οποία έχει παραμείνει νεκρό γράμμα). Ο συντονισμός σε κλίμακα ΕΕ από την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή και την υποεπιτροπή αυτής για θέματα που αφορούν το ΔΝΤ και τα συναφή θέματα (SCIMF) συνίσταται στην πραγματικότητα περισσότερο στην προάσπιση της θέσης κάθε κράτους μέλους.

3.8.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, μπορεί κανείς να αντλήσει από τα δύο υπό εξέταση έγγραφα τη θεμελιώδη παρατήρηση ότι η υλοποίηση του περιεχομένου τους απαιτεί από πολλές απόψεις έντονο συντονισμό: μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών μέσων που διαθέτει η ζώνη του ευρώ, προκειμένου να βελτιστοποιήσει τη δομή και τη λειτουργία της, για την εναρμόνιση των οικονομικών πολιτικών, για την επίτευξη της συνοχής και της σύγκλισης· μεταξύ των κρατών μελών που ανήκουν στη ζώνη του ευρώ και εκείνων που δεν έχουν υιοθετήσει το κοινό νόμισμα (με τη χρήση της διαδικασίας που αναπτύχθηκε σε περίπτωση επέκτασης της ζώνης του ευρώ)· και μεταξύ των διαφόρων μορφών της εξωτερικής εκπροσώπησης της ζώνης του ευρώ (για θέματα που σχετίζονται με τη νομισματική και τη διαρθρωτική πολιτική, τον τραπεζικό τομέα και τη χρηματοπιστωτική αγορά, και την οικονομική πολιτική). Ως κοινό νόμισμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το ευρώ μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί την αφετηρία των αρχών που διέπουν τον εν λόγω συντονισμό.

3.9.

Μπορεί επίσης να σημειωθεί ως γενική παρατήρηση η ανάγκη εξισορρόπησης του νομοθετικού, διοικητικού και διαδικαστικού χαρακτήρα των υπό εξέταση εγγράφων μέσω μιας σειράς επιχειρημάτων που στηρίζονται σε μια ανάλυση οικονομικού και πολιτικού χαρακτήρα.

4.   Ειδικές παρατηρήσεις

4.1.

Σύμφωνα με τις παραπάνω γενικές παρατηρήσεις, θα ήταν καλό να καταρτιζόταν ένα απλό σχηματικό διάγραμμα που να καταδεικνύει τη συσχέτιση μεταξύ της νέας οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ και των πολιτικών του ΔΝΤ και, ενδεχομένως, άλλων θεσμών. Αυτό θα μπορούσε να γίνει, για παράδειγμα, με το περιεχόμενο και το χρονοδιάγραμμα του σχεδίου για την εφαρμογή και την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και προκειμένου να διευκρινιστεί και να γίνει καλύτερα κατανοητή η συζήτηση για το θέμα αυτό.

4.2.

Θα μπορούσε επίσης να συσταθεί η κατάρτιση ενός υποθετικού σχεδίου για τον εσωτερικό συντονισμό της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ, προκειμένου να επιτευχθούν συνέργειες μεταξύ τους υπό το πρίσμα της ευελιξίας των κανόνων και των διαδικασιών, ιδίως κατά τη διάρκεια της προπαρασκευαστικής φάσης και των μεταβατικών φάσεων της υλοποίησης του σχεδίου και κατά την περίοδο διεύρυνσης της ζώνης του ευρώ. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής και προκειμένου να διασφαλιστεί η ύψιστη διαφάνεια και λογοδοσία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Δικαστήριο της ΕΕ οφείλουν να έχουν στα θέματα αυτά ένα ρόλο που να συνάδει με την κοινοτική μέθοδο λήψης αποφάσεων.

4.3.

Η πρόταση να επεκταθεί η εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ αποτελεί μέρος δέσμης μέτρων που αναδιατυπώνουν το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και εγκαθιδρύουν τα εθνικά συμβούλια ανταγωνιστικότητας καθώς και ένα Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο. Τα μέτρα αυτά προϋποθέτουν ιδίως την εκπροσώπηση της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ στο πλαίσιο άλλων αρμόδιων διεθνών φορέων. Από την άποψη αυτή, κρίνεται σκόπιμο να ενισχυθούν οι συνέργειες με τον ΟΟΣΑ, την G7, την G20, την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (ΤΔΔ) και την Παγκόσμια Τράπεζα. Οι ενέργειες αυτές αφορούν την εκτέλεση και τον συντονισμό των μακροοικονομικών πολιτικών, την αναμόρφωση της χρηματοπιστωτικής ρύθμισης και τη δημοσιονομική διαφάνεια (από τους εκπροσώπους της ΕΕ και της ζώνης του ευρώ —όπως τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον πρόεδρο της Ευρωομάδας, τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας— και τους υπουργούς των κρατών που εκπροσωπούνται στο πλαίσιο της G7 και της G20), τα θέματα που αφορούν τη δημιουργία Τραπεζικής Ένωσης και Ένωσης Κεφαλαιαγορών, και άλλα σχετικά θέματα. Θα μπορούσαν να προκύψουν και άλλες δυνατότητες, όπως σε σχέση με την Ασιατική Τράπεζα Επενδύσεων και Υποδομών), όπου εκπροσωπείται κατ’ ιδίαν ένας σχετικά σημαντικός αριθμός κρατών μελών.

4.4.

Τα συμπεράσματα που έχουν παρουσιαστεί δείχνουν ότι η αύξηση της αποτελεσματικότητας στην εξωτερική εκπροσώπηση της ζώνης του ευρώ είναι ένα ουσιαστικό και αναγκαίο πρώτο βήμα για την ενίσχυση του ειδικού βάρους, της σημασίας και της θέσης του ενιαίου νομίσματος της ΕΕ στην παγκόσμια οικονομία· αυτό το βήμα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης της ΟΝΕ, και η επιτυχία του θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την πραγματική οικονομική επίδοση της ζώνης του ευρώ και την ποιότητα της εφαρμογής όλων των συναφών οικονομικών πολιτικών.

Βρυξέλλες, 17 Μαρτίου 2016.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Γιώργος ΝΤΑΣΗΣ


(1)  Και πριν από τη συγκεκριμένη γνωμοδότηση, τη γνωμοδότηση με θέμα «Ολοκλήρωση της ΟΝΕ — Ο πολιτικός πυλώνας» (ΕΕ C 332 της 8.10.2015, σ. 8).

(2)  Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα Οι επιπτώσεις της κρίσης του δημόσιου χρέους στη διακυβέρνηση της ΕΕ, ΕΕ C 51 της 17.2.2011, σ. 15.


Top