EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Document 52015IR2799

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Καινοτομία και εκσυγχρονισμός της αγροτικής οικονομίας»

ΕΕ C 120 της 5.4.2016, p. 10–15 (BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)

5.4.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 120/10


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Καινοτομία και εκσυγχρονισμός της αγροτικής οικονομίας»

(2016/C 120/04)

Εισηγητής:

ο κ. Randel LÄNTS, δημοτικός σύμβουλος Βίλιαντι (EE/PES)

I.   ΙΣΤΟΡΙΚΟ

1.

Στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης θεωρούνται ιδιαίτερα οι μικρές και μεγάλες πόλεις. Ωστόσο, δεν θα είναι δυνατόν να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής και να διασφαλιστεί η εδαφική συνοχή αν δεν αξιοποιηθεί πλήρως όλο το διαθέσιμο δυναμικό, δηλαδή και αυτό των αγροτικών περιοχών.

2.

Οι αγροτικές περιοχές και οι ενδιάμεσες περιφέρειες αποτελούν το 91 % του εδάφους της ΕΕ. Εκεί ζει το 60 % του πληθυσμού της ΕΕ, εκεί παράγεται το 43 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και εκεί είναι εγκατεστημένο το 56 % των θέσεων εργασίας στην ΕΕ.

3.

Η ζωή στις αγροτικές περιοχές διατηρεί μια πλούσια πολιτιστική, αρχιτεκτονική, φυσική, κοινωνική, οικονομική και γαστρονομική κληρονομιά. Ως εκ τούτου, οι αγροτικές περιοχές έχουν μεγάλη σημασία για τις νέες προσεγγίσεις πολιτικής που αποσκοπούν στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της εδαφικής συνοχής.

4.

Πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζουν παρεμφερή προβλήματα: δύσκολη πρόσβαση, απομάκρυνση από τα κέντρα λήψης αποφάσεων και ερευνών, όπως και από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, και έλλειψη τεχνολογικής υποδομής, κατάσταση που οδηγεί σε περαιτέρω ενίσχυση του τεχνολογικού χάσματος. Η συμμετοχή του εργατικού δυναμικού είναι χαμηλότερη στις αγροτικές περιοχές και συμβαδίζει με τη δημιουργία λιγότερων θέσεων εργασίας. Την ίδια στιγμή, οι αγροτικές περιοχές έχουν να προσφέρουν μια ολόκληρη σειρά από οφέλη: τη φύση, ένα ευχάριστο περιβάλλον διαβίωσης, λιγότερη ρύπανση και άλλα πολλά.

5.

Πρέπει, όμως, να ληφθεί υπόψη ότι, λόγω των ιδιαίτερων γεωγραφικών χαρακτηριστικών τους, τα προβλήματα των αγροτικών περιοχών ενδέχεται να διαφέρουν σημαντικά. Μερικές από αυτές πλήττονται από την αστυφιλία και τη γήρανση του πληθυσμού, άλλες περιαστικές περιοχές υφίστανται εντεινόμενη πίεση από την αυξανόμενη ζήτηση για την οικοδόμηση της γης και τις δημογραφικές τάσεις. Κάποιες αντιμετωπίζουν οικονομική επιβράδυνση λόγω της μείωσης της γεωργικής δραστηριότητας, ενώ άλλες καταγράφουν ολοένα και περισσότερη πρόοδο χάρη στην ποιότητα του φυσικού τους περιβάλλοντος ή άλλες ιδιότητες του περιβάλλοντος διαβίωσης, την αύξηση του τουρισμού και/ή τη μετανάστευση. Ορισμένες διαθέτουν ένα σχετικά καλό οδικό δίκτυο και πολύ καλή υποδομή πληροφόρησης και επικοινωνίας, ενώ άλλες είναι σχετικά απομονωμένες. Ορισμένες βρίσκονται σε ηπειρωτικές περιοχές, ενώ άλλες σε νησιά και καλούνται να υπερβούν τα μειονεκτήματα που συνδέονται με τον νησιωτικό χαρακτήρα. Κοινό χαρακτηριστικό είναι ότι το επίπεδο ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών υστερεί σε σχέση με εκείνο της ΕΕ (κυρίως των αστικών κέντρων) — και η διαφορά αυξάνεται περισσότερο.

6.

Οπωσδήποτε, η ευρωπαϊκή νομοθεσία αναγνωρίζει διάφορες κατηγορίες αγροτικών περιοχών, όπως τις ορεινές και τις αραιοκατοικημένες, που πρέπει να τυγχάνουν ειδικής προσοχής, με παράλληλη εξέταση των περιορισμών αλλά και των δυνατοτήτων ανάπτυξης που παρουσιάζουν.

7.

Η διατήρηση της υψηλής ποιότητας των δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών απαιτεί συχνά μεγάλες προσπάθειες από την πολιτική, τους πολίτες και την οικονομία και περισσότερη αλληλεγγύη μεταξύ πόλης και υπαίθρου. Ταυτόχρονα, η ανάπτυξη δημόσιων υπηρεσιών ή προϊόντων μπορεί να αποτελέσει νέα πρόκληση για τις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, με τους όρους που ισχύουν για την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων, μπορούν να δοθούν κίνητρα στις επιχειρήσεις να αναζητήσουν νέες καινοτόμες λύσεις κ.ο.κ.

8.

Οι πόροι που διατίθενται στο πλαίσιο της ΚΓΠ έχουν μειωθεί σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο κατά 11,1 %. Έντεκα κράτη μέλη αποφάσισαν ήδη να αντισταθμίσουν αυτή τη μεταβολή μεταφέροντας πόρους από τον πρώτο στο δεύτερο πυλώνα, ενώ πέντε —συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης οι οποίες λαμβάνουν άμεσες ενισχύσεις χαμηλότερες του μέσου όρου στην ΕΕ— αποφάσισαν να πράξουν το αντίθετο. Ωστόσο, αυτοί οι πόροι εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται περισσότερο για την άντληση εσόδων παρά για τον εκσυγχρονισμό και την τόνωση των αγροτικών περιοχών.

9.

Είναι αδιανόητο να υπάρξει μια πραγματική πολιτική για την αγροτική ανάπτυξη χωρίς να ληφθούν υπόψη όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα κράτη μέλη καθώς και οι περιφερειακές και τοπικές αρχές θα πρέπει να συνεκτιμήσουν δεόντως στα προγράμματα που αποσκοπούν στην αγροτική ανάπτυξη την κοινωνική ένταξη, τη μείωση της φτώχειας και την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές. Η μείωση των πόρων καθιστά πολύ δύσκολη για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές τη χρηματοδότηση των προτεραιοτήτων αυτών.

10.

Για το πρόγραμμα LEADER προβλέπεται μόνο το 6 % του προϋπολογισμού του ΕΓΤΑΑ, ποσό που δεν θα είναι αρκετό για να ανακάμψουν οι επενδύσεις σε ορισμένα κράτη μέλη. Παράλληλα, από το 1991 έχουν δημιουργηθεί με τη βοήθεια του LEADER 150 000 θέσεις εργασίας, και είναι ένα σημαντικό εργαλείο που προωθεί την απασχόληση και συμβάλλει στη διατήρηση του οικονομικού και κοινωνικού ιστού.

11.

Παράλληλα με την αύξηση της χρηματοδότησης, θα πρέπει να επεκταθεί και η τοπική ανάπτυξη ώστε να συμπεριλάβει όλα τα σχέδια για την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές. Πρέπει να υποστηριχτεί η συνεργασία των μικρών παραγωγών με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικής τους ικανότητας, την αύξηση της αποτελεσματικότητας των τοπικών αγορών, την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με τις βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού και την προώθηση της ανάπτυξης και της από κοινού εμπορίας προϊόντων. Τα μέτρα αυτά μπορούν επίσης να υποστηρίξουν την ενίσχυση της συνεργασίας με τα περιφερειακά ιδρύματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, τα δίκτυα LEADER και άλλες μορφές τοπικών συμπράξεων.

12.

Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα τη στήριξη της τοπικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή, τις βέλτιστες πρακτικές και τις μελλοντικές επιλογές πολιτικής, συνιστάται να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα συντονισμού για την τοπική ανάπτυξη, αποστολή της οποίας θα είναι η ενσωμάτωση της τοπικής διάστασης της ανάπτυξης στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Η πλατφόρμα θα πρέπει να ασχοληθεί με την απλούστευση των διαδικασιών και να εξετάσει κατά πόσον οι διάφορες τομεακές πολιτικές είναι συνεκτικές. Στην πράξη, η πλατφόρμα θα πρέπει να λάβει τη μορφή μιας διυπηρεσιακής ομάδας εργασίας της Επιτροπής, η οποία θα μπορούσε να επεκταθεί για να συμπεριλάβει τους εκπροσώπους των άλλων θεσμικών οργάνων της ΕΕ.

13.

Όπως προκύπτει από πολλές μελέτες, στην ανάπτυξη των αγροτικών κοινοτήτων και στην προαγωγή της καινοτομίας στο εσωτερικό τους συμβάλλουν ολοένα και περισσότερο τα δίκτυα αγροτικής ανάπτυξης· τούτο δε στο μέτρο που μπορούν να παρέχουν συμβουλές και ενημέρωση για την εξεύρεση δημιουργικών λύσεων στα τοπικά προβλήματα, να μοιράζονται με τα υπόλοιπα μέλη του δικτύου θετικές και διδακτικές εμπειρίες και να βρίσκουν πηγές χρηματοδότησης. Για τους λόγους αυτούς, κρίνεται θετική η εγκαθίδρυση του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αγροτικής Ανάπτυξης και του Δικτύου Ευρωπαϊκών Συμπράξεων Καινοτομίας δυνάμει των άρθρων 52 και 53 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013.

14.

Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης περιόδου προγραμματισμού 2007-2013, διατέθηκαν για την ανάπτυξη της υπαίθρου 91 δισεκατ. ευρώ από το ΕΓΤΑΑ και 85 δισεκατ. ευρώ από τα άλλα διαρθρωτικά ταμεία. Ωστόσο, ο νέος κανονισμός του ΕΤΠΑ εστιάζεται κυρίως στις πόλεις, χωρίς να περιλαμβάνει καμία αναφορά στις αγροτικές περιοχές. Ως εκ τούτου, τίθεται το ερώτημα ποιες δυνατότητες απομένουν στην πράξη για τη συγχρηματοδότηση των έργων ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές με τα άλλα διαρθρωτικά ταμεία (κυρίως το ΕΤΠΑ και ΕΚΤ), δεδομένου ότι τα περισσότερα μέτρα που προβλέπονται στον κανονισμό αφορούν τη γεωργία.

15.

Ομοίως, απαιτείται να τεθεί το ζήτημα της συνεργασίας μεταξύ διαφόρων Ταμείων προκειμένου να αντιμετωπιστεί, μέσω ειδικών ενισχύσεων, η κατάσταση των αραιοκατοικημένων περιοχών με σοβαρά και μόνιμα δημογραφικά μειονεκτήματα.

16.

Πρόσφατη επισκόπηση της εφαρμογής των επιχειρησιακών προγραμμάτων δείχνει ότι μόνο 22,6 δισεκατ. ευρώ του ΕΤΠΑ επισημαίνονται μέχρι στιγμής ως δαπάνες προς όφελος των αγροτικών περιοχών. Πρόκειται για μόλις 11 % του συνολικού προϋπολογισμού του ΕΤΠΑ.

17.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενωσιακοί πόροι που προορίζονται για την εδαφική συνεργασία μπορούν επίσης να συμβάλουν στην ομαδοποίηση τεχνικών μέσων και ανθρώπινων πόρων σε διασυνοριακές ζώνες, με σκοπό την ανάπτυξη παραμεθόριων αγροτικών περιοχών.

18.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) πρότειναν στις 23 Μαρτίου 2015 ένα πρότυπο ταμείο εγγυήσεων για τη γεωργία το οποίο θα πρέπει να παρέχει στις αγροτικές περιοχές καλύτερη πρόσβαση σε δάνεια, έτσι ώστε οι αγρότες και άλλοι ενδιαφερόμενοι τοπικοί φορείς να μπορούν πιο εύκολα να λαμβάνουν δάνεια.

19.

Η μείωση του πληθυσμού και η εγκατάλειψη της υπαίθρου από τους νέους, που καταφεύγουν στις μεσαίες ή μεγάλες πόλεις, είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που πλήττει όλη την Ευρώπη. Οι κύριοι λόγοι της μετανάστευσης αυτής είναι η έλλειψη θέσεων εργασίας, οι χαμηλοί μισθοί και η απουσία πόλων έλξης στις περιοχές αυτές. Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρηματίες του αγροτικού κλάδου διαμαρτύρονται ότι δεν μπορούν να βρουν καταρτισμένους εργαζόμενους. Ως εκ τούτου, πρέπει να βελτιωθεί γρήγορα το σύστημα που υπάρχει στις αγροτικές περιοχές, τόσο όσον αφορά την αρχική επαγγελματική κατάρτιση, όσο και με σκοπό τη συνεχή επαγγελματική κατάρτιση.

20.

Είναι ζωτικής σημασίας να προσφέρεται ταχέως και με ευέλικτο τρόπο επαρκής εκπαίδευση στις ειδικότητες που χρειάζονται οι περιοχές αυτές. Ασφαλώς είναι πιο δύσκολη η προσφορά εκπαίδευσης στην ύπαιθρο από ό,τι στις πόλεις, επειδή οι εκπαιδευόμενοι ζουν διάσπαρτα και υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες. Ένας από τους ευκολότερους τρόπους για να συμμετάσχουν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι επιχειρήσεις είναι η εποπτεία των ασκούμενων η οποία, ωστόσο, μπορεί να συνιστά πάρα πολύ μεγάλη επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις χωρίς εξωτερική υποστήριξη. Πρέπει να εξεταστεί η προετοιμασία σχεδίων για την υποστήριξη των επιχειρήσεων που παρέχουν περιόδους πρακτικής άσκησης με αξιοπρεπή αμοιβή και προοπτικές μακροχρόνιας απασχόλησης. Τα περιφερειακά ιδρύματα επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαίδευσης πρέπει να διαθέτουν σημαντικούς πόρους και να αναλάβουν σαφή αποστολή στον χώρο της περαιτέρω εκπαίδευσης και επανακατάρτισης. Ταυτόχρονα, η κοινωνία των πολιτών συνέβαλε στη συγκρότηση των αναγκαίων φορέων σε ορισμένες περιοχές, και αυτή η εμπειρία πρέπει να μοιραστεί με άλλες περιοχές.

21.

Χάρη στις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, η δασοκομία έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία για τις αγροτικές περιοχές και την αγροτική οικονομία. Σήμερα, η δασοκομία σημαίνει πολλά περισσότερα από απλές πρώτες ύλες (ξυλεία). Η επεξεργασμένη ξυλεία χρησιμοποιείται στις κατασκευές, ενώ οι ίνες ξύλου χρησιμοποιούνται στην υφαντουργία και την αυτοκινητοβιομηχανία, ακόμα και στη βιομηχανία τροφίμων.

22.

Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα υψηλής ταχύτητας είναι ζωτικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα και την οικονομική ανάπτυξη. Η προσφορά ποιοτικών ψηφιακών υπηρεσιών είναι εφικτή μόνο εφόσον υπάρχει ένα γρήγορο και αξιόπιστο διαδίκτυο. Παρόλο που η διείσδυση της ευρυζωνικότητας στην ΕΕ έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και σε ορισμένες περιοχές υπάρχει πλέον η αναγκαία υποδομή, πολλά μέρη εξακολουθούν να παρουσιάζουν σημαντική καθυστέρηση. Επιπλέον, οι στατιστικές περί κάλυψης δεν αντικατοπτρίζουν πάντοτε την ποιότητα της παρεχόμενης ευρυζωνικότητας στις αγροτικές περιοχές. Σύμφωνα με τους στόχους που ορίζονται στο Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη 2020, θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την εξασφάλιση της ίδιας ικανότητας σε ολόκληρη την ΕΕ. Εδώ η αντίθεση μεταξύ πόλης και υπαίθρου είναι ιδιαίτερα εμφανής. Σε ορισμένες περιοχές με υποτυπώδη προσβασιμότητα, οι τελικοί χρήστες καλούνται να επενδύσουν μεγάλα ποσά από τους δικούς τους πόρους για μια σύνδεση. Πρέπει να καταβληθούν περαιτέρω προσπάθειες για την προώθηση της διείσδυσης της εικονικής αγοράς, να βελτιωθεί η πρόσβαση σε οικονομικά προσιτές υπηρεσίες ψηφιακής επικοινωνίας και να αναπτυχθούν οι επιγραμμικές (online) υπηρεσίες στις αγροτικές περιοχές.

23.

Εκτός από την κατάλληλη υποδομή, πρέπει να υπάρξει μέριμνα προκειμένου οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να είναι καλοί χρήστες αυτής της προσφοράς. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι δυνατότητες αυτές χρησιμοποιούνται σε σχετικά περιορισμένο βαθμό από τους περισσότερους ενδιαφερόμενους, ακόμη και όταν υπάρχει καλή πρόσβαση στο διαδίκτυο. Η λήψη μέτρων και η διάδοση πληροφοριών σχετικά με τις διάφορες επιλογές —ειδικότερα όσον αφορά τη χρήση των ΤΠΕ για την ανάπτυξη προϊόντων σε μικρές επιχειρήσεις— θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια ευκαιρία για τις αγροτικές περιοχές.

24.

Σήμερα, η έννοια «έξυπνες πόλεις» συνδέεται συνήθως με τις μεγάλες πόλεις, εκεί όπου συμβαίνουν αλλαγές και αναζητούνται προοπτικές ανάπτυξης. Παρ’ όλα αυτά, θα ήταν καλό να γίνουν οι αγροτικές περιοχές περισσότερο επιδεκτικές σε αυτή την ιδέα. Η «πόλη» και η «ύπαιθρος» δεν πρέπει να εκλαμβάνονται ως αντίθετα. Πρέπει να αναπτυχθεί μεταξύ τους μια συνέργεια με τη συμβολή τω νέων τεχνολογιών και της επιτόπιας εφαρμογής τους. Θα πρέπει να χρησιμοποιείται ο όρος «έξυπνες περιφέρειες» για να αποφευχθεί η διχοτομία πόλης-υπαίθρου.

25.

Η κοινή γεωργική πολιτική διέπει τη γεωργία και τον σημαντικό ρόλο που αυτή διαδραματίζει στην αγροτική ανάπτυξη. Στο περιφερειακό επίπεδο, η ανάπτυξη αυτή συνδέεται στενά με την ανάπτυξη της γεωργίας. Αν και αγροτική περιοχή δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη γεωργία, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χωρίς γεωργία δεν υφίστανται αγροτικές περιοχές. Η ανάπτυξη της γεωργίας δεν μπορεί να εφαρμοστεί ξεκομμένα και πρέπει να εξακολουθήσει να διασφαλίζεται η σύγκλιση μεταξύ, αφενός, των όρων και των στόχων που επιδιώκει και, αφετέρου, εκείνων της αγροτικής ανάπτυξης, έτσι ώστε η ανάπτυξη της γεωργίας να συμβάλλει στην αύξηση του επιπέδου διαβίωσης του αγροτικού πληθυσμού και των εργαζομένων στον γεωργικό τομέα αλλά και των κατοίκων των γειτονικών πόλεων.

26.

Η ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας είναι μια νέα μέθοδος αντιμετώπισης των αδυναμιών, των κενών και των εμποδίων που αποτρέπουν την ανάπτυξη και την εμπορική αξιοποίηση καλών ιδεών από την ευρωπαϊκή έρευνα ή που επιβραδύνουν την καινοτομία. Πρέπει να βρεθούν λύσεις, ιδίως όσον αφορά τις ανεπαρκείς επενδύσεις, την παρωχημένη νομοθεσία, την έλλειψη προτύπων και τα προβλήματα που οφείλονται στον κατακερματισμό της αγοράς.

27.

Επειδή πολλές από τις αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν προβλήματα φυσικής προσβασιμότητας τα οποία δεν επιτρέπουν την αξιοποίηση όλων των οικονομικών δυνατοτήτων τους, είναι επίσης ανάγκη οι δημόσιοι πόροι να λαμβάνουν υπόψη τη σωστή σύνδεση μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, με γρήγορα δίκτυα μεταφορών, που ταυτόχρονα να σέβονται το περιβάλλον το οποίο διασχίζουν.

II.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

28.

θεωρεί ότι τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα που εμφανίζονται σε όλες τις περιφέρειες, και ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές της ΕΕ, μπορούν να επιλυθούν μόνο μέσω ολοκληρωμένων πολιτικών προσεγγίσεων

και, ως εκ τούτου:

29.

επικροτεί το νέο κοινό στρατηγικό πλαίσιο και καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει την εναρμόνιση των κανόνων για τα διαρθρωτικά ταμεία, με σκοπό τον καλύτερο προγραμματισμό και τον έλεγχο της ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών·

30.

ζητά να κατοχυρωθούν η δραστικότητα και η αποτελεσματικότητα των κανονιστικών διατάξεων που διέπουν την ολοκλήρωση των Ταμείων, την καινοτομία στον αγροτικό και γεωργικό τομέα και τις συνεταιριστικές προσπάθειες ως τα νεότερα στοιχεία της μεταρρύθμισης της πολιτικής αγροτικής ανάπτυξης·

31.

συνιστά τη διαφοροποίηση των συμβολών και τη συνεκτίμηση των συμφερόντων των αγροτικών περιοχών σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, όπως συμβαίνει σήμερα με τις πόλεις·

32.

επισημαίνει ότι τα μέτρα λιτότητας και η γενική μείωση των πιστώσεων για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη απειλούν τη βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών και άρα αντιβαίνουν την αρχή της εδαφικής συνοχής στην ΕΕ·

33.

ζητά από την Επιτροπή να υποστηρίξει περισσότερο τις αγροτικές ζώνες που χρειάστηκε να καταβάλουν σημαντικές προσπάθειες για να αλλάξουν το οικονομικό τους μοντέλο, όπως, για παράδειγμα, για τη μετάβαση από τη γεωργία στον τουρισμό·

34.

συνιστά να αυξηθεί η συνολική χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ για την αγροτική ανάπτυξη, ώστε να αντισταθμιστεί η αυξανόμενη συγκέντρωση της γεωργικής παραγωγής, η οποία οδηγεί σε σημαντικές περιφερειακές ανισότητες και να τεθεί ένα ανώτατο όριο για μεταφορές πόρων από τον δεύτερο στον πρώτο πυλώνα·

35.

συνιστά να εξεταστεί κατά την ενδιάμεση επανεξέταση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου η αύξηση των πόρων της ΕΕ που θα διατεθούν κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 για την τοπική ανάπτυξη·

36.

δεδομένης της αναγνωρισμένης σημασίας της προώθησης της αγροτικής ανάπτυξης, ζητά να καθιερωθεί βάσει του προγράμματος LEADER ελάχιστη εισφορά μεγαλύτερη από το ισχύον 5 % της συνολικής εισφοράς του ΕΓΤΑΑ·

37.

ζητά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα προγράμματα υπέρ της ανανέωσης και της ανάπτυξης των αραιοκατοικημένων δήμων ή εκείνων που παρουσιάζουν κίνδυνο απερήμωσης, και που προωθούν την ιστορική ή την πολιτιστική κληρονομιά των δήμων αυτών για τουριστικούς σκοπούς·

38.

υποστηρίζει το αίτημα που απηύθυνε προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Ευρωπαϊκό Κίνημα της Υπαίθρου (ECM) και η διευρυμένη ομάδα εργασίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις αγροτικές, τις ορεινές και τις απομακρυσμένες περιοχές, να καταρτίσει μια λευκή βίβλο η οποία θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως σημείο εκκίνησης για μια αναπτυξιακή πολιτική για τις αγροτικές περιοχές μετά το 2020·

39.

συνιστά τη δραστήρια υποστήριξη της πλατφόρμας συντονισμού για την τοπική ανάπτυξη, την ίδρυση της οποίας προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

40.

τονίζει τη σημασία των αγροτικών περιοχών ως πόλων ανάπτυξης και καινοτομίας που συμβάλλουν στην υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

41.

ζητά να κατοχυρωθούν στο ΕΤΠΑ μια σαφής δέσμευση σχετικά με την προστιθέμενη αξία της συνεργασίας μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, καθώς και η ενίσχυση από λειτουργική άποψη αυτού του τομέα, προκειμένου να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της εν λόγω συνεργασίας αστικών-αγροτικών περιοχών, στοιχείο το οποίο, με τη σειρά του, θα αποτελέσει μια ουσιαστική συμβολή στην εδαφική συνοχή·

42.

αποδοκιμάζει την αρχή της μακροοικονομικής αιρεσιμότητας για την κατανομή των κονδυλίων της ΕΕ — θα πρέπει να συνεκτιμώνται και οι κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί δείκτες·

43.

κρίνει σκόπιμο να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε καινοτόμος προσεγγίσεις στις αγροτικές περιοχές, καθότι αυτές μπορούν να λειτουργήσουν ως παραδείγματα για άλλες περιφέρειες και περιοχές·

44.

συνιστά να επιδιωχθεί η διοχέτευση των πόρων της ΕΤΕπ, των γεωργικών προγραμμάτων καινοτομίας και της επιστημονικής έρευνας κυρίως σε κτηνοτροφικές περιοχές, με φυσικά μειονεκτήματα, όπως οι ορεινές περιοχές, και μικρές οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις και, παράλληλα, να εξεταστούν λύσεις για τις κοινωνικές προκλήσεις προκειμένου να είναι βιώσιμη η γεωργία σε όλες τις περιφέρειες και να διατηρηθούν οι αγροτικές κοινότητες, με απώτερο στόχο τη μείωση των περιφερειακών διαφορών·

45.

τονίζει τη σημασία των συμπράξεων καινοτομίας για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας των αγροτικών περιοχών, κυρίως όσον αφορά την πιο άμεση σύνδεση των αγροτικών και των ερευνητικών πολιτικών, μεταξύ ερευνητών και αγροτών. Υπό αυτό το πρίσμα, πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο τα μέτρα που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 υπέρ της στήριξης της πρωτοβουλίας για την «προώθηση της μεταφοράς γνώσεων και της καινοτομίας στη γεωργία, τη δασοπονία και τις αγροτικές περιοχές […]»·

46.

ευελπιστεί ότι θα εκπονηθούν σε ενωσιακό επίπεδο ειδικές κατευθυντήριες γραμμές ως προς, αφενός μεν, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες των διαφόρων εθνικών αγροτικών δικτύων, αφετέρου δε τον μηχανισμό υποστήριξης της υλοποίησης των εκάστοτε σχεδίων αγροτικής ανάπτυξης·

47.

συνιστά την επιδίωξη καλύτερου συντονισμού της πολιτικής καινοτομίας σε επίπεδο ΕΕ·

48.

εκφράζει ρητώς τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι οι αγροτικές περιοχές δεν συγκαταλέγονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις κύριες ομάδες-στόχους της εταιρικής σχέσης καινοτομίας για την τοπική ανάπτυξη («Έξυπνες πόλεις και κοινότητες»)·

49.

εκφράζει τη λύπη της για τα αποτελέσματα της ενδιάμεσης έκθεσης σχετικά με την εφαρμογή των επιχειρησιακών προγραμμάτων, στην οποία τονίζεται ότι, επί του παρόντος, μόνο το 11 % των κονδυλίων του ΕΤΠΑ θα διατεθούν στις αγροτικές περιοχές.

50.

συνιστά τον εκσυγχρονισμό της προσφοράς επαγγελματικής κατάρτισης στις αγροτικές περιοχές και την προσαρμογή των γενικών όρων ανταγωνισμού στις ανάγκες των τοπικών επιχειρήσεων·

51.

υπογραμμίζει τη σημασία της διάθεσης χρηματοδότησης του ΕΚΤ για την επαγγελματική κατάρτιση στις αγροτικές περιοχές, η οποία πρέπει να αναπτυχθεί περαιτέρω·

52.

καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να ενθαρρύνουν την προαγωγή της συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και περιφερειακών ιδρυμάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης, μεταξύ άλλων με τη διευκόλυνση της ανάπτυξης κέντρων για την υποστήριξη της καινοτομίας στη γεωργία, βάσει λύσεων που έχουν ήδη δοκιμαστεί σε άλλα κράτη μέλη·

53.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για την προαγωγή της ευρύτερης κοινωνικής επίγνωσης σε ό,τι αφορά τη σημασία της προστασίας που έχει για το κοινωνικό σύνολο η προστασία της υπαίθρου (1)· κατά συνέπεια, ζητά να εξασφαλιστεί η παροχή βασικών δημόσιων υπηρεσιών, όπως η παιδεία, η υγεία και οι κοινωνικές υπηρεσίες, στον πληθυσμό που κατοικεί στις αγροτικές περιοχές·

54.

προτείνει την κατάρτιση μέτρων για την προαγωγή της ανάπτυξης προϊόντων από μικρές επιχειρήσεις και την άρση των εμποδίων που αντιμετωπίζουν στην αγορά, καθώς και για την προώθηση της τοπικής κατανάλωσης και των βραχέων αλυσίδων εφοδιασμού για τα γεωργικά προϊόντα διατροφής·

55.

ζητεί να ενταθούν οι προσπάθειες για την ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών διαδικτύου στις αγροτικές περιοχές, με τη βοήθεια των δικτύων πρόσβασης νέας γενιάς για την προώθηση της εφαρμογής του ψηφιακού θεματολογίου για την «Ευρώπη 2020»·

56.

τονίζει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση των βασικών γνώσεων ΤΠΕ.

Βρυξέλλες, 10 Φεβρουαρίου 2016.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Markku MARKKULA


(1)  NAT-V/029.


Top