4.9.2015   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 291/21

εισηγητής:

ο κ. Ionuţ SIBIAN

1.1.

Η ΕΟΚΕ επαινεί τις προσπάθειες που καταβάλλει η Αλβανία για την τήρηση των ενωσιακών προτύπων μέσα από την προώθηση δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων και, κατά συνέπεια, επικροτεί την απόφαση που έλαβε η ΕΕ στις 27 Ιουνίου 2014 να χορηγήσει στη χώρα καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη. Ωστόσο, υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η υιοθέτηση μιας πιο διαφανούς και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγισης απέναντι στις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών (ΟΚΠ) με τη συμπερίληψη των κοινωνικών εταίρων σε όλα τα στάδια της διαδικασίας ένταξης.

1.2.

Μολονότι αναγνωρίζεται η συναίνεση των αλβανών πολιτών ως προς το θέμα της προσχώρησης της χώρας στην ΕΕ, πρέπει να αξιοποιηθεί η θετική δυναμική του 2014 και να συνοδευτεί από συνεχή στήριξη των μεταρρυθμίσεων. Η ΕΟΚΕ προτρέπει την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης να διεξάγουν εποικοδομητικό και βιώσιμο διάλογο. Θα μπορούσε να επιδιωχθεί η συμμετοχή πιο έμπειρων ΟΚΠ με σκοπό την καλλιέργεια πνεύματος διαλόγου και την εμπέδωση από τα πολιτικά κόμματα της αίσθησης ευθύνης προς τις εκλογικές περιφέρειές τους ως προς την ανάγκη να ενισχυθεί η διακομματική συναίνεση για τη μεταρρύθμιση και να προωθηθούν η ακεραιότητα και η διαφάνεια.

1.3.

Πρέπει να ενισχυθούν οι δομές και οι μηχανισμοί για τη στήριξη του κοινωνικού διαλόγου και του διαλόγου με τους πολίτες στην Αλβανία, καθώς επίσης να διασφαλιστεί η θεσμική στήριξη των εμπλεκόμενων μερών, η οποία θα βασίζεται τόσο στην εθνική χρηματοδότηση όσο και στα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ.

1.4.

Επίσης, πρέπει οι εθνικές αρχές να μεριμνήσουν για τη συμμετοχή των ΟΚΠ —μη εξαιρουμένων των κοινωνικών εταίρων— σε όλες τις ομάδες εργασίας και στις ομάδες εμπειρογνωμόνων, έτσι ώστε να αξιοποιηθεί η γνώση τους σε βασικά πεδία όπως αυτά της δικαιοσύνης, των μεταρρυθμίσεων, της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας, της συμμετοχής της νεολαίας στα κοινά, της κοινωνικής επιχειρηματικότητας κ.λπ.

1.5.

Στις εκθέσεις προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να καλύπτεται η συμμετοχή των ΟΚΠ και των κοινωνικών εταίρων στη διαδικασία ένταξης μέσω μιας πιο επισταμένης ανάλυσης των στόχων και των επιτευγμάτων, σύμφωνα με το περιεχόμενο των κατευθυντήριων γραμμών που εξέδωσε η ΓΔ Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση για τη στήριξη της ΕΕ τόσο προς την κοινωνία πολιτών στις χώρες της διεύρυνσης όσο και για την ελευθερία και την ακεραιότητα των μέσων μαζικής ενημέρωσης στις χώρες της διεύρυνσης, αμφότερες ενόψει της περιόδου 2014-2020. Η αξιολόγηση των δικαιωμάτων των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων πρέπει να διενεργηθεί σε στενή συνεργασία με τις εθνικές και ευρωπαϊκές συνδικαλιστικές οργανώσεις και τη ΔΟΕ

1.6.

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία του κοινωνικού διαλόγου και καλεί όλους τους άμεσα ενδιαφερομένους να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση των υφιστάμενων θεσμικών οργάνων, ιδιαιτέρως δε του Εθνικού Συμβουλίου Εργασίας. Καλεί την κυβέρνηση να προωθήσει περαιτέρω το εν λόγω συμβούλιο και να ζητά περισσότερο συστηματικά τη γνώμη του για όλες τις πολιτικές που σχετίζονται με τα έννομα συμφέροντα των εργοδοτών και των εργαζομένων. Επίσης, πρέπει να προαχθεί περαιτέρω ο κοινωνικός διάλογος σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο κοινωνικός διάλογος πρέπει να έχει τακτικό και δομικό χαρακτήρα και όχι έκτακτο, καθώς και ότι πρέπει να είναι πιο αποδοτικός και εστιασμένος στην επίτευξη αποτελεσμάτων.

1.7.

Η ΕΟΚΕ ζητά να συμπεριληφθεί η προώθηση του κοινωνικού διαλόγου στις βασικές προτεραιότητες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ όσον αφορά την Αλβανία και πιστεύει, συνεπώς, ότι το στοιχείο αυτό πρέπει να αντανακλάται σε όλα τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα οποία έχει πρόσβαση η χώρα. Αυτό θα απαιτήσει μεγαλύτερη συμμετοχή του Εθνικού Συμβουλίου Εργασίας, το οποίο πρέπει επίσης να συμμετέχει επισήμως και να εκφέρει την άποψή του σε κάθε στάδιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά και να συμμετέχει στην εποπτεία της εφαρμογής της συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης ΕΕ–Αλβανίας. Το εν λόγω συμβούλιο πρέπει επίσης να είναι σε θέση να θέτει τις παρατηρήσεις και τις απόψεις του υπόψη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, όταν αυτά αξιολογούν την πρόοδο της Αλβανίας προς την ένταξη στην ΕΕ.

1.8.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η ανάπτυξη της ικανότητας των κοινωνικών εταίρων να συμμετέχουν ενεργά στον κοινωνικό διάλογο πρέπει να συμπεριληφθεί στις προτεραιότητες των ενωσιακών προγραμμάτων βοήθειας. Χρειάζεται βοήθεια για να αναπτύξουν την ικανότητά τους να συμμετέχουν αποτελεσματικά στις προσπάθειες που αφορούν όλα τα οικονομικά, κοινωνικά και νομικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Πρέπει να ενισχυθούν οι οργανωτικές δομές, η εσωτερική επικοινωνία και η ικανότητά τους να εξυπηρετούν τα μέλη τους.

1.9.

Η ΕΟΚΕ καλεί την κυβέρνηση της Αλβανίας να χαράξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την καταπολέμηση και τον περιορισμό της παραοικονομίας. Αυτό θα βελτιώσει την οικονομική κατάσταση της χώρας, θα συμβάλει στην πρόληψη του αθέμιτου ανταγωνισμού και, συνεπώς, θα δημιουργήσει ένα καλύτερο οικονομικό περιβάλλον, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα καλύτερο σεβασμό των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.

1.10.

Η ΕΟΚΕ προτρέπει σθεναρά την αλβανική κυβέρνηση να δεσμευτεί ότι θα καταρτίσει χρονοδιάγραμμα και θα προβλέψει κατανομή πόρων που θα χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη σαφήνεια και προβλεψιμότητα για την εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στον χάρτη πορείας για την αλβανική κυβερνητική πολιτική με στόχο ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών και την ενθαρρύνει να επισπεύσει τη σύσταση ενός εθνικού συμβουλίου για την κοινωνία πολιτών (ΕΣΚΠ).

1.11.

Ταυτόχρονα πρέπει να υποστηριχθεί περαιτέρω η αποτελεσματική λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου Εργασίας, μέσα από τη συνεχή διεξαγωγή τακτικών συνεδριάσεων με θέματα που άπτονται της εργασίας και της επιχειρηματικότητας. Η ΕΟΚΕ προτείνει να εξελιχθεί το εν λόγω Εθνικό Συμβούλιο Εργασίας σε πραγματική οικονομική και κοινωνική επιτροπή, παρεμφερή με τις ΟΚΕ των κρατών μελών της ΕΕ, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζεται καλύτερα ο τριμερής χαρακτήρας του.

1.12.

Η ΕΟΚΕ συνιστά τη σύσταση μεικτής συμβουλευτικής επιτροπής (ΜΣΕ) της κοινωνίας πολιτών της ΕΕ και της Αλβανίας αφ’ ης στιγμής ξεκινήσουν επισήμως οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Αλβανίας. Η ΜΣΕ θα επιτρέψει στις ΟΚΠ και από τις δύο πλευρές να επιδιώξουν έναν ουσιαστικότερο διάλογο και να διαβιβάσουν τις εισηγήσεις τους στις πολιτικές αρχές για τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

1.13.

Τα κριτήρια επιλογής των μελών του ΕΣΚΠ πρέπει να διατυπώνονται με σαφήνεια στις σχετικές νομικές διατάξεις και να παρέχεται στις ΟΚΠ στήριξη στη δημιουργία του δικού τους διαφανούς μηχανισμού μέσω του οποίου αυτές θα ορίζουν τους εκπροσώπους τους. Ο ρόλος του ΕΣΚΠ πρέπει να είναι συμβατός με άλλες διοικητικές δομές (1) που διευκολύνουν τη συνεργασία με τις ΟΚΠ και τη συμμετοχή τους, έτσι ώστε να λειτουργεί συμπληρωματικά και να αποφευχθεί η διασπορά ευθυνών ή πόρων.

1.14.

Πρέπει να προαχθεί καλύτερα η εφαρμογή των προσφάτως θεσπισμένων νόμων και κανονισμών (όπως ο νόμος για την πρόσβαση σε πληροφορίες, ο νόμος για την κοινοποίηση και τη διαβούλευση και η απόφαση αριθ. 953 του υπουργικού συμβουλίου σχετικά με τον ΦΠΑ για τις μη κερδοσκοπικές οργανώσεις) και πρέπει να αναπτυχθούν μηχανισμοί που να διασφαλίζουν την επίτευξη των καθορισμένων στόχων. Οι ΟΚΠ πρέπει να συμμετέχουν συστηματικά σε διαδικασίες ενημέρωσης σχετικά με νομικές διατάξεις, να μάχονται υπέρ της διεξαγωγής ουσιαστικών διαδικασιών διαβούλευσης και ταυτόχρονα να επιβλέπουν την τήρηση των νομικών απαιτήσεων.

1.15.

Πρέπει να προαχθούν με αποτελεσματικότερο τρόπο το καθεστώς διαφάνειας και η αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων, με τις ακόλουθες ενέργειες:

1.16.

Για λόγους οικονομικής βιωσιμότητας και συνέχειας των ΟΚΠ, η ΕΟΚΕ συνιστά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα ακόλουθα:

2.1.

Η Αλβανία αναγνωρίστηκε ως δυνάμει υποψήφια χώρα προς ένταξη στην ΕΕ κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Θεσσαλονίκη τον Ιούνιο του 2003. Από το έτος 2000 η Αλβανία επωφελείται από τα αυτόνομα εμπορικά μέτρα της ΕΕ, με πρόσθετες εμπορικές προτιμήσεις που της χορηγήθηκαν βάσει της υπογραφείσας το 2006 συμφωνίας σταθεροποίησης και σύνδεσης (ΣΣΣ). Το 2009 η Αλβανία υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ.

2.2.

Στην έκθεση προόδου που εξέδωσε το 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμανε πέντε βασικές προτεραιότητες για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων: α) τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, β) την ανεξαρτησία, την αποδοτικότητα και τη λογοδοσία του δικαστικού συστήματος, γ) την καταπολέμηση της διαφθοράς, δ) την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και ε) την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (δηλαδή την προστασία των Ρομά, τις πολιτικές κατά των διακρίσεων, την εφαρμογή των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας κ.ά.). Ο χάρτης πορείας της αλβανικής κυβέρνησης με τις πέντε βασικές προτεραιότητες εγκρίθηκε τον Μάιο του 2014.

2.3.

Τον Νοέμβριο του 2013 το Αλβανικό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα με θέμα την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, εγκρίνοντας μια σειρά μέτρων για την ολοκλήρωση της ΕΕ. Η κοινοβουλευτική επιτροπή ευρωπαϊκής ένταξης επέβλεψε τον χάρτη πορείας με τις πέντε βασικές προτεραιότητες και επόπτευσε τη δημόσια ακρόαση με τον υπουργό Ευρωπαϊκής Ένταξης.

2.4.

Η επιβεβαίωση της υποστήριξης της αλβανικής κυβέρνησης και του κοινοβουλίου στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό στο να λάβει η Αλβανία το καθεστώς της υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ στις 27 Ιουνίου 2014.

2.5.

Παρ’ όλα αυτά, το δεύτερο εξάμηνο του 2014 σηματοδοτήθηκε από ένα συγκρουσιακό πολιτικό κλίμα, το οποίο αποτέλεσε τροχοπέδη για τις μεταρρυθμίσεις και την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων που ελήφθησαν με στόχο την ένταξη της Αλβανίας. Τον Δεκέμβριο του 2014 μια συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, η οποία έτυχε της στήριξης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, προετοίμασε το έδαφος για την αποκατάσταση του πολιτικού διαλόγου στο κοινοβούλιο.

2.6.

Τον Νοέμβριο του 2013 ξεκίνησε διάλογος υψηλού επιπέδου με θέμα τις βασικές προτεραιότητες ως μέσο οργάνωσης της συνεργασίας ΕΕ–Αλβανίας και συνδρομής προς την Αλβανία, έτσι ώστε να διατηρηθεί η συναίνεση και η προσήλωση στον στόχο της ένταξης στην ΕΕ. Η σύσταση κοινών ομάδων εργασίας τον Σεπτέμβριο του 2014 μεταξύ της Αλβανίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τις βασικές προτεραιότητες αναμένεται να προσδώσει συνέχεια στην καταγραφή της προόδου των μεταρρυθμίσεων, να ενισχύσει τον βαθμό συμμετοχής στον διάλογο και να διευκολύνει την πρόσβαση σε έγκυρη και ποιοτική ενημέρωση.

2.7.

Η νομοθεσία περί σύστασης του Εθνικού Συμβουλίου Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης θεσπίστηκε στις αρχές Μαρτίου 2015. Είναι σημαντικό να καταστεί αυτός ο συμβουλευτικός μηχανισμός λειτουργικός και περιεκτικός, έτσι ώστε οι ΟΚΠ που συμμετέχουν στο εν λόγω Συμβούλιο, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, να έχουν αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα και να έχουν επιλεγεί με διαφανείς διαδικασίες.

3.1.

Η Αλβανία διατήρησε τη μακροοικονομική της σταθερότητα κατά την περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, όμως εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Τα βασικά οικονομικά προβλήματα παραμένουν το υψηλό ποσοστό ανεργίας (18,3 % κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014) και το υψηλό ποσοστό άτυπης απασχόλησης (75 %) και έχουν ως συνέπεια να πλήττεται εν γένει η εθνική οικονομία, ο κρατικός προϋπολογισμός και να μένουν οι εργαζόμενοι χωρίς κοινωνική προστασία. Συν τοις άλλοις, σχεδόν ο ένας στους τρεις νέους είναι άνεργος. Τα εν λόγω προβλήματα, καθώς και η διαφθορά, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που ωθούν τους Αλβανούς στη μετανάστευση. Από το άνοιγμα των συνόρων μέχρι σήμερα, το ένα τρίτο του πληθυσμού έχει μεταναστεύσει στο εξωτερικό.

3.2.

Η γεωργία αντιστοιχεί στο 19,5 % του ΑΕγχΠ και εξακολουθεί να αποτελεί τον μεγαλύτερο τομέα απασχόλησης (44,6 % επί του συνόλου των εργαζομένων το 2013). Το 98,2 % του συνόλου των 3 03  802 γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Αλβανία είναι οικογενειακού χαρακτήρα με πολύ χαμηλή παραγωγικότητα. Οι επενδύσεις στη γεωργία εξακολουθούν να υπονομεύονται λόγω της έλλειψης σαφήνειας όσον αφορά τους τίτλους έγγειας ιδιοκτησίας.

3.3.

Η Αλβανία έχει επικυρώσει 80 συνθήκες και συμβάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης. Εντούτοις, στην πρόσφατη έκθεση του επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα ανθρώπινα δικαιώματα (2) επισημαίνεται το πρόβλημα του υψηλού επιπέδου διαφθοράς του δικαστικού σώματος, ο αργός ρυθμός εφαρμογής των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και οι ελλείψεις στη σχετική με τη νομική συνδρομή νομοθεσία, παράγοντες που παρεμποδίζουν την αποτελεσματική προσφυγή —ιδίως των ασθενέστερων πολιτών— στη δικαιοσύνη.

3.4.

Η Αλβανία έχει επίσης επικυρώσει 53 συμβάσεις της ΔΟΕ (46 βρίσκονται σε ισχύ), συμπεριλαμβανομένων όλων των θεμελιωδών και βασικών συμβάσεων. Ωστόσο, η επιτροπή εμπειρογνωμόνων σχετικά με την εφαρμογή των συμβάσεων και των συστάσεων (CEACR) επεσήμανε πολυάριθμα κενά εφαρμογής. Στις παρατηρήσεις για το 2014 εξετάζεται συγκεκριμένα η περίπτωση της εμπορίας παιδιών για εργασία ή για σεξουαλική εκμετάλλευση ως ζήτημα που γεννά ουσιαστικές ανησυχίες, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι εθνικές αρχές για την προώθηση διαφόρων νομοθετικών μέτρων.

3.5.

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η Αλβανία είναι μια χώρα με πολυσχιδή πολιτισμικό και θρησκευτικό χαρακτήρα, στην οποία πρέπει να προστατευτούν τα πολιτιστικά και θρησκευτικά δικαιώματα καθώς και τα δικαιώματα των μειονοτήτων και να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τη διατήρηση αυτών των χαρακτηριστικών. Οι διεθνοτικές σχέσεις είναι καλές, αλλά απαιτούνται περαιτέρω βελτιώσεις στη νομοθεσία σχετικά με τα δικαιώματα των μειονοτήτων. Ο δε ευρωπαϊκός χάρτης για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί. Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για τις παρατυπίες που επεσήμανε η συμβουλευτική επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά τη διάρκεια της απογραφής του 2011 όσον αφορά τις προαιρετικές ερωτήσεις σχετικά με την εθνικότητα και τη θρησκεία. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ καλεί τις αλβανικές αρχές να μην βασιστούν αποκλειστικά στα στοιχεία αυτά κατά τη χάραξη των πολιτικών τους.

3.6.

Οι λαοί των Ρομά και των αθιγγάνων εξακολουθούν να διαβιούν σε πολύ δύσκολες συνθήκες και συχνά υφίστανται διακρίσεις και κοινωνικό αποκλεισμό, ιδίως όσον αφορά την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την κοινωνική προστασία, την εκπαίδευση, την απασχόληση και τη στέγαση.

3.7.

Αυτό το νομικό και θεσμικό πλαίσιο κατά των διακρίσεων έχει βελτιωθεί, κυρίως λόγω της θέσπισης το 2010 του νόμου περί προστασίας από τις διακρίσεις και τον ορισμό εθνικού επιτρόπου προστασίας από τις διακρίσεις. Επιβάλλεται να εισακουστούν οι εισηγήσεις αυτού του επιτρόπου και να διατεθούν τα κατάλληλα μέσα για την ενημέρωση των πολιτών ως προς την ύπαρξη του εν λόγω νόμου και του συναφούς μηχανισμού υποβολής καταγγελιών.

3.8.

Το αλβανικό γραφείο του Συνηγόρου του Πολίτη προασπίζεται ενεργά τα ανθρώπινα δικαιώματα και η δράση του τυγχάνει ιδιαίτερης εκτίμησης. Επομένως, οι αλβανικές αρχές πρέπει να παράσχουν ισχυρότερη πολιτική και οικονομική στήριξη, έτσι ώστε ο εθνικός Συνήγορος του Πολίτη να συνεχίσει να ασκεί πολιτικά απερίσπαστος τα καθήκοντά του με τρόπο τελεσφόρο και ανεξάρτητο. Επιπροσθέτως, πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη συνέχεια στις εισηγήσεις του, συμπεριλαμβανομένης της πιο πρόσφατης, η οποία αφορά τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης, μιας μεταρρύθμισης που προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις ως προς την κατάργηση θέσεων εργασίας από τις δημόσιες υπηρεσίες (3).

3.9.

Όσον αφορά την εκπροσώπηση των γυναικών στην κεντρική δημόσια διοίκηση (6 γυναίκες υπουργοί επί συνόλου 19 και το 17 % των βουλευτών) και το πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, καταβάλλεται αξιόλογη προσπάθεια. Εντούτοις, πρέπει να γίνουν πιο εντατικές προσπάθειες για τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος στο οποίο θα μπορούν οι γυναίκες να καταλαμβάνουν πολιτικούς και δημόσιους θώκους, καθώς και για την απαλοιφή των διατάξεων από τις νομοθετικές πράξεις που εμπερικλείουν διακρίσεις βάσει του φύλου και δη για τη διόρθωση των ανισοτήτων στις μισθολογικές απολαβές, στις επιχειρηματικές και στις πιστοληπτικές ευκαιρίες.

3.10.

Η υιοθέτηση της εθνικής στρατηγικής για την απασχόληση και τις δεξιότητες ενόψει της περιόδου 2014-2020 είναι μεν ευπρόσδεκτη, αλλά απαιτείται συνεχής προσπάθεια για την προαγωγή των σχεδιασμένων μέτρων της και την εξασφάλιση της χρηματοδότησης της εφαρμογής τους, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικής χρήσης του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας (IPA ΙΙ) ύψους 30 εκατ. ευρώ.

4.1.

Η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι αποτελεί θεμελιώδες και εν γένει σεβαστό δικαίωμα. Στην Αλβανία οι ΟΚΠ αναγνωρίζουν και ασκούν το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης χωρίς παρεμβάσεις. Ωστόσο, δεν θα πάψουν να παρεμβάλλονται προσκόμματα στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης μέχρι να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της διαφάνειας της χρηματοδότησής τους και της παρέμβασης πολιτικών και οικονομικών συμφερόντων. Πρέπει να επιταχυνθεί η εφαρμογή του νόμου για τα οπτικοακουστικά μέσα ενημέρωσης και να διασφαλιστεί στην πράξη η ανεξαρτησία της ρυθμιστικής αρχής των μέσων ενημέρωσης (Αρχή Οπτικοακουστικών Μέσων).

4.2.

Ο τομέας των αλβανικών ΟΚΠ παραμένει κατακερματισμένος και σχετικά υπανάπτυκτος. Εξακολουθούν να μην υπάρχουν αξιόπιστα επίσημα στοιχεία για τον συνολικό αριθμό των εγγεγραμμένων ΜΚΟ (4) και ακόμα λιγότερα για τις ΜΚΟ που είναι ενεργές (5). Βάσει στοιχείων της INSTAT (2013), υπάρχουν 2  110 εγγεγραμμένες ΜΚΟ και διεθνείς οργανισμοί. Βάσει εκτιμήσεων της TACSO (τεχνική βοήθεια προς τις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών) από το έτος 2011, επί του συνόλου περίπου 3  000 εγγεγραμμένων ΟΚΠ ενεργές ήταν σχεδόν 450 ΟΚΠ.

4.3.

Οι ΟΚΠ έχουν μεγαλύτερο ποσοστό εκπροσώπησης στις μεγάλες πόλεις, κυρίως στα Τίρανα, και μικρότερο σε απομακρυσμένες ή αγροτικές περιοχές. Η συμμετοχή των οργανώσεων βάσης, ιδίως όσων βρίσκονται εκτός πρωτεύουσας, εξακολουθεί να αποτελεί ένα ζήτημα χρηματοδότησης που πρέπει να αντιμετωπιστεί ως μέρος των βασικών προτεραιοτήτων χρηματοδότησης τόσο από τους κρατικούς όσο και από τους ενωσιακούς φορείς χρηματοδοτικής βοήθειας, δηλαδή μέσω των εξής: ενθάρρυνση της χρήσης θεσμικής στήριξης σε εθνικά χρηματοδοτικά προγράμματα για ΟΚΠ, ανάπτυξη ενός κέντρου πόρων ή αξιόπιστων τοπικών ΜΚΟ που θα επικεντρώνονται στην οικοδόμηση κοινοτήτων, προαγωγή των συμμετοχικών διαδικασιών για την αντιμετώπιση των ζητημάτων που απασχολούν τις τοπικές κοινότητες, προώθηση των αξιών των ΟΚΠ και του εθελοντισμού.

4.4.

Οι στρατηγικές χορηγιών και οι προτεραιότητες χρηματοδότησης έχουν καθορίσει, ως έναν βαθμό, τους τομείς στους οποίους δραστηριοποιούνται οι αλβανικές ΟΚΠ. Αρχικά, οι ΟΚΠ κατάφεραν κυρίως να προσφέρουν υπηρεσίες σε ευάλωτες ομάδες, στην εκπαίδευση και στην προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και δη των γυναικών, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει προβληθεί περισσότερο και έχει δοθεί —με θετικά αποτελέσματα— έμφαση στην προάσπισή τους μέσα από ομάδες πολιτών, ομάδες προβληματισμού και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται η εμπορία ανθρώπων, το σωφρονιστικό σύστημα, το περιβάλλον, τα δικαιώματα των παιδιών, η κοινωνική ένταξη και η καταπολέμηση της φτώχειας, η ενδοοικογενειακή βία, η συμμετοχή των νέων και τα δικαιώματα των ΛΟΑΔ. Πρέπει να υποστηριχθεί περαιτέρω —και με την αρωγή της ΕΕ προς τη χώρα— η ενεργός και επαγγελματική συμμετοχή των ΟΚΠ στην εποπτεία της τήρησης από πλευράς κράτους των δεσμεύσεών του σε βασικούς για την ένταξη στην ΕΕ τομείς, δηλαδή στους τομείς της δικαστικής και διοικητικής μεταρρύθμισης, της διαχείρισης των δημόσιων οικονομικών και της διαφάνειας στη δημόσια χρηματοδότηση.

4.5.

Η παρουσία των ΟΚΠ σε ζωτικούς τομείς για τον δημόσιο βίο, στους οποίους έχουν συμμετάσχει προνοητικά κατά τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και χάραξης πολιτικής, οδήγησε με την πάροδο των χρόνων σε μια σειρά επιτυχιών ως προς την ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών και τη διαμόρφωση νομοθετικών ρυθμίσεων που επηρεάζουν τις ΟΚΠ. Οι συμμαχίες και η δημιουργία δικτύων πρέπει να υποστηριχθούν περαιτέρω ως μέσο ενίσχυσης της τομεακής ολοκλήρωσης, παγίωσης πιο εξέχουσας παρουσίας στον κοινωνικό διάλογο και τον διάλογο με τους πολίτες και ανάδειξής τους σε ισχυρότερο εταίρο των κρατικών οργανισμών καθώς και του ιδιωτικού τομέα.

4.6.

Μολονότι δεν είναι ακόμα αναγνωρισμένες νομικά, οι αλβανικές ΟΚΠ συμμετέχουν στη σύσταση κοινωνικών επιχειρήσεων. Παρά δε τον μικρό αριθμό τους, το κράτος οφείλει να αναγνωρίσει και να στηρίξει την προαγωγή και την ανάπτυξη της προερχόμενης από την βάση κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Οι κοινωνικές επιχειρήσεις προσφέρουν πρόσθετα οφέλη στη δημιουργία θέσεων εργασίας —ιδίως για τους μειονεκτούντες— και μπορούν να παρέχουν ρηξικέλευθες λύσεις για την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας και την καλύτερη αξιοποίηση των δυνατοτήτων των τοπικών κοινοτήτων.

4.7.

Η πρόσφατη θέσπιση του νέου νόμου για την πρόσβαση στην πληροφόρηση (Σεπτέμβριος 2014) και του νέου νόμου για την κοινοποίηση και τη διαβούλευση (Οκτώβριος 2014) αποτελούν θετικές εξελίξεις που πρέπει να καταγράφονται εκ του σύνεγγυς, έτσι ώστε οι εν λόγω εξελίξεις να συνοδεύονται από σχετικές δομές και μηχανισμούς συστηματικών και διαφανών διαδικασιών διαβούλευσης και διαλόγου μεταξύ των δημόσιων αρχών και των ΟΚΠ. Έχει αναγνωριστεί το ουσιαστικό προπαρασκευαστικό έργο της κατάρτισης του νόμου περί προστασίας καταγγελτών και, πριν από τη θέσπισή του, πρέπει να συνεκτιμηθεί προσεκτικά η ικανότητα της δημόσιας διοίκησης να προβεί στην εφαρμογή του και να ενημερωθούν οι πολίτες ως προς ορισμένες διατάξεις του.

4.8.

Η ΕΟΚΕ κρίνει θετικές τις εξελίξεις που σημειώνονται όσον αφορά τη συνεργασία μεταξύ των δημοσίων οργανισμών και των ΟΚΠ και επικροτεί τον εξελισσόμενο δημόσιο διάλογο για τον χάρτη πορείας για την αλβανική κυβερνητική πολιτική με στόχο ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη της κοινωνίας των πολιτών. Ο χάρτης πορείας επικεντρώνεται σε εννέα τομείς προτεραιότητας, οι οποίοι λαμβάνουν υπόψη τους στόχους που τέθηκαν στις κατευθυντήριες γραμμές για τη στήριξη της ΕΕ προς την κοινωνία των πολιτών για την περίοδο 2014-2020. Οι στόχοι αυτοί χρήζουν επανεξέτασης, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κοινωνικοί εταίροι στο πλαίσιο του κοινωνικού διαλόγου.

4.9.

Στις 29 Απριλίου 2014 η κυβέρνηση αποφάσισε να εγκρίνει το εθνικό σχέδιο δράσης για την περίοδο 2014-2016 βάσει της σύμπραξης για την ανοικτή διακυβέρνηση (Open Government Partnership). Εκτός από την επίτευξη των κριτηρίων αναφοράς του σχεδίου δράσης, είναι σημαντικό να ενταθούν οι προσπάθειες ευαισθητοποίησης ως προς τους στόχους και τις αξίες της εν λόγω σύμπραξης, ιδίως σε τοπικό επίπεδο. Η συνεργασία με τον συνασπισμό των ΟΚΠ για τη σύμπραξη και η ουσιαστική συμβολή του πρέπει να συνεχιστούν.

4.10.

Τόσο η κυβέρνηση όσο και οι ΟΚΠ έχουν θέσει ως προτεραιότητες αφενός μεν την ανάγκη σύστασης ενός Εθνικού Συμβουλίου για την Κοινωνία Πολιτών, ενός συμβουλευτικού οργάνου που επιτρέπει τον διάλογο μεταξύ της κυβέρνησης και των ΟΚΠ, αφετέρου δε την ανάπτυξη, βάσει συμμετοχής, μιας εθνικής στρατηγικής για τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις ΟΚΠ.

4.11.

Δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη και ενεργή κοινωνία των πολιτών χωρίς ένα ισχυρό πνεύμα εθελοντισμού, κάτι που απουσιάζει σε μεγάλο βαθμό προς το παρόν στην Αλβανία. Είναι σημαντικό να ξεκινήσουν εκ νέου οι συζητήσεις με θέμα την προώθηση ενός νόμου για τον εθελοντισμό, μαζί με τα βασικά μέτρα για την ενημέρωση των πολιτών ως προς τα οφέλη της συμμετοχής τους στα κοινά και την ενθάρρυνσή τους να δραστηριοποιούνται στον εθελοντισμό.

5.1.

Ο κοινωνικός διάλογος είναι απαραίτητος για την οικονομική ανάπτυξη και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής που χρειάζεται η Αλβανία. Το κύριο θεσμικό πλαίσιο για τον τριμερή διάλογο είναι το Εθνικό Συμβούλιο Εργασίας που ιδρύθηκε το 1996 και εντός του 2014 συνήλθε τέσσερις φορές με διαφορετική θεματολογία. Το Συμβούλιο απαρτίζεται από επτά εκπροσώπους του υπουργικού συμβουλίου και από δέκα εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων και των οργανώσεων εργαζομένων, σύμφωνα με ορισμένα μόνο εκ των κριτηρίων εκπροσώπησης που καθορίζονται στα πρότυπα της ΔΟΕ, τα οποία εξακολουθούν να βρίσκονται υπό συζήτηση μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Σε τοπικό επίπεδο έχει αναπτυχθεί τριμερής διάλογος στον τομέα της απασχόλησης μέσω των τοπικών συμβουλίων και των τοπικών γραφείων εργασίας. Η κυβέρνηση και οι κοινωνικοί εταίροι συζητούν τη δυνατότητα εγκαθίδρυσης μιας ΟΚΕ κατά τα πρότυπα των άλλων χωρών, με σκοπό την καλύτερη δημοσιονομική διαχείριση.

5.2.

Στην Αλβανία έχουν συσταθεί και λειτουργούν 83 συνδικαλιστικές οργανώσεις. Οι περισσότερες από αυτές είναι μέλη δύο συνομοσπονδιών, ενώ οι υπόλοιπες είναι ανεξάρτητες. Οι δύο μεγαλύτερες συνομοσπονδίες με τη σημαντικότερη επιρροή είναι η Συνομοσπονδία Συνδικαλιστικών Οργανώσεων της Αλβανίας (KSSH), η οποία αριθμεί 1 10  000 μέλη, και η Ένωση Ανεξάρτητων Συνδικαλιστικών Οργανώσεων της Αλβανίας (BSPSH), με 84  000 μέλη, οι οποίες εκπροσωπούνται με πέντε μέλη στο Εθνικό Συμβούλιο Εργασίας. Οι KSSH και BSPSH, στις οποίες είναι εγγεγραμμένο περίπου το 90 % των μελών συνδικαλιστικών οργανώσεων, έχουν παρουσία σε δώδεκα περιφέρειες και δραστηριοποιούνται κυρίως στους τομείς της εκπαίδευσης και της επιστήμης, στον δημόσιο τομέα, στον τομέα των συντάξεων, στη βιομηχανία, στη γεωργία, στη βιομηχανία τροφίμων, στη δημόσια υγεία, στις μεταφορές, στον τομέα των πετρελαιοειδών, στον κατασκευαστικό τομέα, στην υφαντουργία, στη βιοτεχνία, στο εμπόριο, στη μεταλλουργία και τη βιομηχανία χημικών, καθώς και στις τηλεπικοινωνίες. Αμφότερες είναι μέλη της Διεθνούς Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας (ITUC) και παρατηρητές της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (ETUC). Ο ρόλος των συνδικάτων στην Αλβανία είναι απαραίτητος για την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου.

5.3.

Συνδικαλιστικές οργανώσεις υφίστανται κυρίως στον δημόσιο τομέα και σε ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις, ενώ η συμμετοχή στον καθαρά ιδιωτικό τομέα είναι χαμηλότερη. Κατά τη διάρκεια του 2014 οι συνδικαλιστικές οργανώσεις ενίσχυσαν τη δράση τους όσον αφορά την προστασία των εργαζομένων και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, όμως δεν έχουν καταφέρει να υπερκεράσουν τις μεταξύ τους διαφορές. Πρέπει να γίνουν κατά προτεραιότητα εσωτερικές μεταρρυθμίσεις για να ανεξαρτητοποιηθούν περαιτέρω οι συνδικαλιστικές οργανώσεις από τα πολιτικά κόμματα.

5.4.

Ο κλαδικός και ο διμερής διάλογος εξακολουθούν να είναι περιορισμένοι, κυρίως εξαιτίας της έλλειψης πνεύματος διαλόγου και του σκεπτικισμού με τον οποίο οι εργοδότες αντιμετωπίζουν τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις είναι πιο ανεπτυγμένες στις αστικές περιοχές, ιδίως στα Τίρανα, στο Δυρράχιο και στην Αυλώνα, επειδή σε αυτές τις πόλεις ή περιοχές είναι συγκεντρωμένες οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις.

5.5.

Η Αλβανία διαθέτει συνολικά περίπου 1 04  275 εν ενεργεία επιχειρήσεις, εκ των οποίων οι μισές έχουν την έδρα τους στα Τίρανα και στο Δυρράχιο. Την περίοδο 2012-2013 υπήρχαν περίπου 30 εργοδοτικές οργανώσεις. Η BiznesAlbania συστάθηκε το 2010 ως κεντρική ένωση εργοδοτών, στην οποία υπάγονται 24 ενώσεις επιχειρηματιών μαζί με αρκετές ανεξάρτητες εταιρείες (με μέλη περισσότερους από 30  000 εργοδότες). Η BiznesAlbania είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εργασίας και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργοδοτών (ΙΟΕ). Οι κυριότεροι συμμετέχοντες στον κοινωνικό διάλογο, με εκπροσώπηση στο Εθνικό Συμβούλιο Εργασίας, είναι: το Αλβανικό Συμβούλιο Αγροτικών Επιχειρήσεων (KASH), το οποίο απαρτίζεται από 12 περιφερειακά συμβούλια και 21 εθνικές ενώσεις, και το Συμβούλιο Ενώσεων Εργοδοτών Αλβανίας (KOPSH), το οποίο αριθμεί 14 ομοσπονδίες ως μέλη η πλειονότητα των οποίων έχουν ενεργό παρουσία σε εθνικό επίπεδο.

5.6.

Από το 1995 η Ένωση Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων της Αλβανίας (αριθμεί 70 μέλη) λειτουργεί ως μη κερδοσκοπική οργάνωση για την προστασία των εμπορικών και βιομηχανικών συμφερόντων σε ολόκληρη τη χώρα και για την παροχή ιδεών και προτάσεων στην κεντρική κυβέρνηση σχετικά με την προώθηση του εμπορίου και της βιομηχανίας. Επίσης συντονίζει το έργο των τοπικών επιμελητηρίων, καθώς και τις σχέσεις τους με αντίστοιχες οργανώσεις σε άλλες χώρες.

5.7.

Ως δομημένος μηχανισμός προαγωγής του κυβερνητικού διαλόγου με τον επιχειρηματικό κόσμο, το Εθνικό Οικονομικό Συμβούλιο εγκαθιδρύθηκε βάσει νόμου το 2014 (6). Αποστολή του είναι η διευκόλυνση των διαδικασιών και η παροχή συμβουλών προς την κυβέρνηση σε θέματα οικονομικής πολιτικής. Μολονότι εκτιμάται η συχνότητα διεξαγωγής των συνεδριάσεών του, πρέπει να γίνουν πιο σύντονες προσπάθειες και από τις δύο πλευρές για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του διαλόγου και της ικανότητας του συμβουλίου να εποπτεύει την προσήλωση που επιδεικνύει η κυβέρνηση στον στόχο της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

5.8.

Η Αλβανία έχει επικυρώσει τις οκτώ βασικές συμβάσεις εργασίας της ΔΟΕ, όμως η πρόοδος που έχει σημειωθεί στον τομέα των εργασιακών δικαιωμάτων και των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι περιορισμένη. Απαιτείται να συντελεστεί πρόοδος στους εξής βασικούς τομείς: ενίσχυση των εργασιακών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των συνδικαλιστικών οργανώσεων, συμμόρφωση της κυβέρνησης με την παροχή εγγυήσεων για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας, καθώς και αναβάθμιση του τριμερούς κοινωνικού διαλόγου.

5.9.

Ο τροποποιημένος εργατικός κώδικας δεν έχει ακόμα εγκριθεί και εξακολουθούν να υφίστανται αρκετά κενά όσον αφορά τη συμμόρφωση με τα διεθνή πρότυπα εργασίας. Συνεχίζονται οι συχνές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων στην Αλβανία, και οι μηχανισμοί για την πρόληψη και την τιμωρία τους δεν είναι αρκετά αποτελεσματικοί.

5.10.

Είναι ζωτικής σημασίας οι κοινωνικοί εταίροι να ενσωματωθούν καλύτερα στην οικονομική και την κοινωνική πολιτική, καθώς και στην πολιτική απασχόλησης της κυβέρνησης, κυρίως ενόψει των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Πρέπει επίσης να συμμετάσχουν στις προετοιμασίες για την επιλεξιμότητα της Αλβανίας για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και άλλα ταμεία της ΕΕ. Μόνο τότε θα μπορέσουν οι κοινωνικοί εταίροι στη χώρα να εκπληρώσουν αποτελεσματικά τον μελλοντικό τους ρόλο στα βήματα συμμετοχικής δημοκρατίας σε ενωσιακό επίπεδο.

5.11.

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει την έμφαση που δίνεται στην ανάπτυξη και στην εργασία μέσω του μηχανισμού προενταξιακής βοήθειας της Αλβανίας για το 2015 και εισηγείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεκτιμήσει τις ειδικές ανάγκες των κοινωνικών εταίρων κατά την προετοιμασία των μελλοντικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων. Τέλος, πρέπει να ενθαρρυνθούν οι κοινωνικοί εταίροι, και, ει δυνατόν, να εκπαιδευτούν, να προετοιμάζουν και να υποβάλλουν καλύτερα αιτήσεις για την έγκριση της χρηματοδότησης έργων από την ΕΕ.