14.6.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 183/30

1.

Τα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, ως βασικοί παράγοντες για καλύτερες θέσεις εργασίας, ισχυρότερη ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα, αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις έναντι των οποίων η συνεχής βελτίωση της ποιότητας αποτελεί σημαντικό όπλο. Οι προκλήσεις αυτές περιλαμβάνουν τα εξής: διεύρυνση της πρόσβασης· μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης των σπουδών και βελτίωση των ποσοστών συγκράτησης του μαθητικού πληθυσμού· στήριξη της καινοτόμου μάθησης· διασφάλιση ότι οι διδασκόμενοι αποκτούν τις γνώσεις, τις δεξιότητες και ικανότητες που απαιτούνται για συμμετοχική κοινωνία, ενεργό συμμετοχή στα κοινά, διά βίου μάθηση και απασχολησιμότητα, ανεξάρτητα από το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον τους.

2.

Οι μηχανισμοί διασφάλισης της ποιότητας μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στην προσπάθεια να βοηθηθούν τα ιδρύματα και οι αρμόδιοι χάραξης πολιτικής στην αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, εξασφαλίζοντας ότι η ποιότητα τόσο των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης όσο και των επί μέρους ιδρυμάτων είναι η ενδεδειγμένη. Η διασφάλιση ποιότητας – στο πλαίσιο μιας σειράς μέτρων από κυβερνήσεις και ιδρύματα – αυξάνει τη διαφάνεια και τροφοδοτεί την εμπιστοσύνη στη συνάφεια και ποιότητα της γνώσης, των δεξιοτήτων, των ικανοτήτων και των προσόντων, η οποία με τη σειρά της βασίζεται στην εμπιστοσύνη στην ποιότητα των ιδρυμάτων και των παρόχων εκπαίδευσης και κατάρτισης.

3.

Τα ευρωπαϊκά μέσα διασφάλισης της ποιότητας, σε συνδυασμό με το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων (EQF), το γενικό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων του Ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, και τα εθνικά πλαίσια επαγγελματικών προσόντων που συνδέονται με αυτά, συνεισέφεραν όλα στην ανάπτυξη μιας ποιοτικής προσέγγισης στα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, πράγμα που συνέβαλε, με τη σειρά του, στην αύξηση της κινητικότητας στη μάθηση και την απασχόληση πέρα από σύνορα και συστήματα.

4.

Βάσει της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ), οι ευέλικτες διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας μπορούν να υποστηρίξουν τη βελτίωση της ποιότητας στην τυπική και μη τυπική μάθηση σε όλους τους τομείς εκπαίδευσης και κατάρτισης, αλλά και να επεκταθούν σε φαινόμενα που γνωρίζουν άνθηση, όπως οι ανοικτοί εκπαιδευτικοί πόροι και η διασυνοριακή εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της δικαιόχρησης (2).

1.

Υπάρχει πεδίο για αποτελεσματικότερες προσεγγίσεις της διασφάλισης της ποιότητας σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης, οι οποίες δεν θα περιορίζονται σε μια προσέγγιση «καταλόγου ελέγχου», αλλά θα στοχεύουν στην ανάπτυξη μιας γνήσιας, εμπεδωμένης επιθυμίας για βελτίωση της ποιότητας στη διδασκαλία και τη μάθηση που θα ανεβάσει τον πήχυ και θα βελτιώσει τα μαθησιακά αποτελέσματα.

2.

Η διασφάλιση ποιότητας –εντός ενός πλαισίου διαρκούς βελτίωσης της ποιότητας– θα πρέπει να υποστηρίζει τις μεταρρυθμίσεις των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης σε συμμόρφωση με τα μεταρρυθμιστικά προγράμματα σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών.

3.

Στο πεδίο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η διασφάλιση ποιότητας –και ιδίως η εσωτερική διασφάλιση ποιότητας –επικουρεί όλο και πιο αποτελεσματικά τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΤΕ) να επιτύχουν τους στόχους τους. Ο σχεδιασμός της εξωτερικής διασφάλισης ποιότητας διαφέρει από κράτος μέλος σε κράτος μέλος, ανάλογα με τις εθνικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες· η διαπίστευση προγραμμάτων και η αξιολόγηση σε επίπεδο ιδρύματος συμβάλλουν, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης και τη βελτίωση των προδιαγραφών. Η τάση υπέρ της αξιολόγησης σε επίπεδο ιδρύματος που παρατηρείται στην εξωτερική διασφάλιση ποιότητας φαίνεται να γενικεύεται, πράγμα που θα επιτρέψει στα ΙΤΕ να προσαρμόσουν τις υπηρεσίες τους με μεγαλύτερη ευελιξία, προκειμένου να καλύπτονται τόσο οι δικές τους ανάγκες όσο και οι ανάγκες των διδασκομένων, της αγοράς εργασίας, και της κοινωνίας.

4.

Στον ίδιο τομέα, η διασυνοριακή συνεργασία στη διασφάλιση της ποιότητας έχει ζωτικό ρόλο στην οικοδόμηση της εμπιστοσύνης και την άνοδο των ποιοτικών προτύπων, στηρίζοντας τη μαθησιακή κινητικότητα, καθιστώντας το περιβάλλον πρόσφορο για κοινά προγράμματα και συμβάλλοντας στην ομαλή λειτουργία της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που παρέχεται διασυνοριακά και μέσω δικαιόχρησης. Η παροχή της δυνατότητας σε φορείς διασφάλισης ποιότητας να παρέχουν διασυνοριακή διασφάλιση ποιότητας μέσω του Ευρωπαϊκού Μητρώου Οργανισμών Διασφάλισης της Ποιότητας (EQAR) για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, σε συμμόρφωση με τις εθνικές απαιτήσεις, θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή διάσταση της διασφάλισης της ποιότητας και θα διευκολύνει τη διασυνοριακή αξιολόγηση και την απλούστευση των διαδικασιών για κοινά προγράμματα.

5.

Στον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ), τα εργαλεία καθοδήγησης και το εκπαιδευτικό υλικό που διαμορφώθηκαν εντός του δικτύου EQAVET (3) στήριξαν την πορεία προς την «ποιοτική» προσέγγιση στα κράτη μέλη, ενώ τα περισσότερα κράτη μέλη είτε έχουν ήδη θέσει σε εφαρμογή είτε εκπονούν τώρα εθνική προσέγγιση διασφάλισης της ποιότητας σύμφωνα με το EQAVET. Πρέπει ιδίως να καταβληθεί μεγαλύτερη προσπάθεια ώστε οι διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τα μαθησιακά αποτελέσματα και να καλύπτουν και τη μη τυπική μάθηση καθώς επίσης τη μάθηση στον χώρο εργασίας, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε εθνικό επίπεδο.

6.

Η εμπειρία που έχει αποκομισθεί από το EQAVET είναι δυνατόν να χρησιμεύσει ως βάση για την ανάπτυξη μιας συνολικής προσέγγισης για τη διασφάλιση της ποιότητας στον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων.

7.

Η αυξημένη διαφάνεια στη διασφάλιση της ποιότητας σε διάφορους τομείς και στις διαδικασίες για την επικύρωση της μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης –περιλαμβανομένων όλων των μορφών επιγραμμικής εκπαίδευσης– θα ευνοούσε επίσης την καλλιέργεια εμπιστοσύνης και την ενίσχυση της διαπερατότητας μεταξύ τομέων και χωρών.

1.

Να αναπτύξουν και να προαγάγουν ένα κλίμα βελτίωσης της ποιότητας στο σύνολο της εκπαίδευσης και κατάρτισης, με σκοπό να βελτιωθεί η ποιότητα των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων που αναπτύσσουν οι διδασκόμενοι, καθώς και η ποιότητα της μαθησιακής διαδικασίας, και να χρησιμοποιούνται κατάλληλα τα ευρωπαϊκά μέσα που σχετίζονται με τη διασφάλιση της ποιότητας.

2.

Να καταστήσουν τις διαδικασίες διασφάλισης ποιότητας ικανές να προσαρμόζονται στις τρέχουσες και μελλοντικές εξελίξεις στην εκπαίδευση και κατάρτιση, όπως είναι όλες οι μορφές επιγραμμικής μάθησης, και να διασφαλίσουν ότι οι αρμοδιότητες των φορέων διασφάλισης της ποιότητας είναι επαρκώς ευέλικτες από αυτή την άποψη.

3.

Να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη διαφάνεια όσον αφορά τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων ποιότητας.

4.

Να χρησιμοποιήσουν τις χρηματοδοτικές δυνατότητες του προγράμματος Erasmus+ για να καταρτίσουν καινοτόμα διεθνικά προγράμματα που ενισχύουν την ικανότητα της διασφάλισης της ποιότητας να στηρίζει τις βιώσιμες μεταρρυθμίσεις στο σύνολο της ΕΕ στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, και, όπου ενδείκνυται, να χρησιμοποιήσουν τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία για να ενθαρρύνουν τη δημιουργία ποιοτικών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.

5.

Να ενθαρρύνουν την προώθηση της ποιοτικής διδασκαλίας στην εκπαίδευση και κατάρτιση μέσω της διασφάλισης της ποιότητας.

6.

Να στηρίξουν, στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνιας, την εν εξελίξει αναθεώρηση των προτύπων και των κατευθυντήριων γραμμών για τη διασφάλιση της ποιότητας στον Ευρωπαϊκό χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η οποία αποσκοπεί στην ενίσχυση της σαφήνειας, της εφαρμοσιμότητας και της χρησιμότητάς τους, μεταξύ άλλων και του πεδίου εφαρμογής, δίνοντας έμφαση στην αναβάθμιση των ποιοτικών προτύπων.

7.

Να ενθαρρύνουν, όπου ενδείκνυται, τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ φορέων διασφάλισης ποιότητας σε όλους τους τομείς και για όλους τους τύπους εκπαίδευσης και κατάρτισης.

8.

Να εξασφαλίσουν την ποιότητα της εκπαίδευσης που προσφέρουν τα ΙΤΕ που έχουν πανεπιστημιουπόλεις και μαθήματα με δικαιόχρηση στο εξωτερικό, με την υποστήριξη των εθνικών οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας, μέσω ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των οργανισμών διασφάλισης της ποιότητας στη χώρα προέλευσης και στη χώρα υποδοχής, ή δίνοντας τη δυνατότητα στους οργανισμούς που είναι εγγεγραμμένοι στο EQAR να αξιολογούν τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που παρέχουν διεθνικές και με δικαιόχρηση υπηρεσίες ώστε να εξασφαλίζεται η ποιότητα και να ενθαρρύνεται η διασυνοριακή συνεργασία και αμοιβαία μάθηση.

9.

Να εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν το πλαίσιο EQAVET με σκοπό τη δημιουργία πνεύματος διασφάλισης της ποιότητας εντός και μεταξύ των κρατών μελών, και στο επίπεδο των παρόχων ΕΕΚ, ιδίως καταβάλλοντας προσπάθειες για τη θέσπιση σε εθνικό επίπεδο μέχρι το τέλος του 2015 –σύμφωνα με το Ανακοινωθέν της Μπριζ– ενός κοινού πλαισίου διασφάλισης της ποιότητας των παρόχων ΕΕΚ, που θα καλύπτει τη μάθηση ΕΕΚ σε σχολικό περιβάλλον και τη μάθηση στον χώρο εργασίας, όπως ενδείκνυται ανάλογα με τις εθνικές συνθήκες.

10.

Να μεριμνήσουν ώστε ότι τα συστήματα διασφάλισης της ποιότητας και τα σχετικά μέτρα και μέσα να υπόκεινται σε τακτική αξιολόγηση για να υποστηρίζεται η εξέλιξη και η αποτελεσματικότητά τους στο διηνεκές.

1.

Να εξακολουθήσουν να προάγουν τη διαφάνεια και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των τομεακών προσεγγίσεων της διασφάλισης της ποιότητας με βάση μια σειρά κοινών ευρωπαϊκών αρχών για τη διασφάλιση της ποιότητας στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης, με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας των αποτελεσμάτων για τους διδασκομένους και την ενίσχυση της διαπερατότητας μεταξύ των διαφόρων τομέων εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στις μελλοντικές κινήσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται οι εξής:

2.

Να χρησιμοποιήσουν το δυναμικό της διασφάλισης της ποιότητας για να ενισχυθεί η εφαρμογή των εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων που συνδέονται με το EQF.

3.

Να αξιοποιήσουν τις εν εξελίξει εργασίες στο πλαίσιο της διαδικασίας της Μπολόνιας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση ώστε να χρησιμοποιηθεί το δυναμικό της διασφάλισης της ποιότητας για να ενισχυθεί η αμοιβαία εμπιστοσύνη και διαφάνεια ως βάση για τη μετάβαση στην ευχερέστερη αναγνώριση όλων των συναφών προσόντων.

4.

Να επιδιώξουν, λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία που έχει αποκομισθεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την αύξηση της διεθνικής διαφάνειας των διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας σε άλλους τομείς και σε άλλα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης.

5.

Να διερευνήσουν διαδικασίες διασφάλισης της ποιότητας για τον αποτελεσματικότερο χειρισμό της ποιότητας της μη τυπικής μάθησης και της μάθησης στον χώρο εργασίας, όπως αρμόζει ανάλογα με τις εθνικές συνθήκες, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων το πλαίσιο EQAVET όπως κρίνεται πρόσφορο.

6.

Να διερευνήσουν περαιτέρω θέματα που σχετίζονται με τη διασφάλιση της ποιότητας σχετικά με όλες τις μορφές επιγραμμικής μάθησης, όπως η αξιολόγηση και πιστοποίηση των νέων μορφών μάθησης και διδασκαλίας.

7.

Να επιδιώξουν –ιδίως μετά την πρόσφατη έκθεση αξιολόγησης της Επιτροπής για το EQF και τις εκθέσεις προόδου που συνέταξε για τη διασφάλιση της ποιότητας στην ΕΕΚ και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (6) – τον στενότερο συντονισμό και τη βελτίωση του EQAVET και των ευρωπαϊκών εργαλείων διασφάλισης της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κυρίως μέσω της ενσωμάτωσης μιας προσέγγισης βασισμένης στα μαθησιακά αποτελέσματα καθώς και με τη βοήθεια μέσων διαφάνειας όπως το EQF, το Europass και τα ευρωπαϊκά συστήματα διδακτικών μονάδων.

8.

Εντός του πλαισίου της ανοικτής μεθόδου συντονισμού, να διερευνήσουν τη δυνατότητα των κρατών μελών να ενισχύσουν τις οικείες διατάξεις και πρωτοβουλίες για τη διασφάλιση της ποιότητας στον τομέα της προσχολικής και σχολικής εκπαίδευσης καθώς και της εκπαίδευσης ενηλίκων, βάσει της εμπειρίας που έχει αποκομισθεί σε άλλους τομείς.

9.

Να εξακολουθήσουν την προώθηση της συνεργασίας για τη διασφάλιση της ποιότητας σε διεθνές επίπεδο σε όλους τους τομείς, μέσω συνεργασίας με διεθνείς οργανισμούς, διαλόγου πολιτικής με βασικούς διεθνείς εταίρους και συμπράξεις με ιδρύματα ανά τον κόσμο.

1.

Να εξακολουθήσει τη βελτίωση των διασυνδέσεων και των συνεργιών μεταξύ των ευρωπαϊκών εργαλείων διαφάνειας που υποστηρίζουν τη διασφάλιση της ποιότητας, την αναγνώριση και την κινητικότητα, επιδιώκοντας περαιτέρω συμπληρωματικότητα και σύγκλιση αυτών των εργαλείων, μεταξύ άλλων κάνοντας έναν απολογισμό των διαβουλεύσεων σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Χώρο Δεξιοτήτων και Επαγγελματικών Προσόντων.

2.

Να εξακολουθήσει να ενισχύει την αμοιβαία μάθηση μέσω της ευρωπαϊκής συνεργασίας για τη διασφάλιση της ποιότητας σε όλους τους τομείς, μεταξύ άλλων με τη χρηματοδοτική βοήθεια από το πρόγραμμα Erasmus+.

3.

Να διερευνήσει τρόπους για την υποστήριξη των κρατών μελών κατά την ανάπτυξη των οικείων διαδικασιών διασφάλισης ποιότητας, κατά τρόπο ώστε να καλύπτονται ποικίλες μορφές μάθησης και διδασκαλίας ή οι εν λόγω διαδικασίες να μπορούν να εφαρμόζονται επίσης σε διάφορους τομείς και επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης.